Morgunblaðið - 21.09.1994, Síða 29

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 21. SEPTEMBER 1994 29
KRISTJÁN
SÆMUNDSSON
+ Kristján Sæ-
mundsson
prentari var fædd-
ur á Lambanesi í
Fljótum, Skaga-
fjarðarsýslu, 4. des.
1910. Hann lést á
Landakotsspítala
12. september síð-
astliðinn. Foreldr-
ar hans voru Sæ-
mundur Kristjáns-
son bóndi og skip-
sljóri, Lambanesi,
f. 16. okt. 1883, d.
30. ágúst 1915, og
Herdís Ingibjörg
Jónasdóttir frá Minni-Brekku
í Fljótum, f. 30. júlí 1889, d.
14. febr. 1938. Alsystkini Krist-
jáns eru: Sigurjón, prent-
smiðjueigandi, fyrrv. bæjar-
sljóri og heiðursborgari Siglu-
fjarðarkaupstaðar,
f. 5. maí 1912;
Andrés, f. 10. sept.
1913, d. 1. okt.
1929; Sigurlaug, dó
hvítvoðungur 1916.
Hálfbróðir Krist-
jáns er Eiríkur Ei-
ríksson, fyrrv.
prentari, f. 27. ág-
úst 1924. Krislján
vann við prent-
vinnu, prentsmiðju-
rekstur og bókaút-
gáfu í Reykjavík.
Hann stundaði
söng- og músíknám
í Svíþjóð um fjögurra ára skeið.
Hann var ókvæntur og barn-
laus. Útför hans verður gerð
frá Fossvogskapellu í dag, en
jarðsett verður í kirkjugarð-
inum í Gufunesi.
ÞAÐ TELST ekki til mikilla tíðinda
þótt 84 ára gamall maður, saddur
lífdaga, deyi. Þetta er eðlilegur
gangur lífsins og á ekki að koma
neinum í uppnám.
Þó var eins og eitthvað brysti
innra með mér þegar Sigurjón bróð-
ir hringdi í mig þ. 12. þ.m. og sagði
mér frá láti albróður síns, Kristjáns
Sæmundssonar, sem einnig var
hálfbróðir minn. Kristján lést að
morgni þess dags á Landakotsspít-
ala.
Þessi tíðindi leiddu eins og ósjálf-
rátt til þess að ég fór að tína sam-
an minningabrot úr bernsku minni
á Akureyri þegar móðir okkar
bræðra, Herdís Jónasdóttir, ekkjan
stolta og harðduglega, eygði þann
möguleika að geta stofnað til heim-
ilis með þremur mannvænlegum
sonum sínum á ungum aldri, Krist-
jáni, Sigutjóni og Andrési.
Hún hafði verið gift í Fljótum
vestur harðduglegum drengskapar-
manni, Sæmundi Kristjánssyni
bónda og skipstjóra frá Lambanesi,
og eignast með honum fjögur börn,
synina þijá ofantalda og dótturina
Sigurlaugu sem lést hvítvoðungur
skömmu eftir að faðir þessara
systkina hafði farist á voveiflegan
hátt í fiskiróðri á Haganesvík.
Þarf ekki að fara mörgum orðum
um það hve eiginmanns- og dóttur-
missirinn var mikil raun fyrir hina
ungu konu. „En hún sýndi frábæran
hetjuskap og dugnað við uppeldi
barnanna ..." segir um hana í Skag-
firskum æviskrám. Ög eru það sönn
orð og makleg.
Níu árum eftir atburðinn hörmu-
lega á Haganesvík var ekkjan kom-
in til Akureyrar í tvennum tilgangi.
í fyrsta lagi til að ala örverpi það
sem þessi minningarorð ritar og
þarf ekki meira um það að segja.
Og í öðru lagi eygði hún þá von
að geta stofnað til heimilis á Akur-
eyri með sonum sínum og þannig
komið í veg fyrir að þeir færu á
vergang sem oftar en hitt var hlut-
skipti barna á þessum árum sem
misstu foreldra sína.
Er ekki að orðlengja það að Her-
dísi Jónasdóttur tókst ætlunarverk
sitt vegna þess að hún trúði á og
treysti dugnaði og hæfileikum sona
OLAFUR
ÞOR VALDSSON
+ ÓIafur Þorvalds-
son var fæddur
14. maí 1926. Hann
lést á Sauðárkróki
14. september síð-
astliðinn. Ólafur var
sonur hjónanna Þor-
valds Ólafssonar
bónda í Arnarbæli í
Ölfusi og konu hans
Krisljönu Hjalt-
ested. Hann lauk
námi í rafvirkjun
árið 1950. Einnig
stundaði hann sjó-
mennsku um tíma
og Ólafur starfaði
líka mörg sumur við ferða-
mennsku, ók hann ferðamönnutn
um landið og hafði hann mikla
unun af því að kynna land sitt
og miðja af þekkingu sinni á
fegurð íslands og víðáttu. Ólafur
kvæntist Margréti Jónsdóttur
hinn 2. september árið 1950 en
þau slitu samvistir. Þeim varð
fimm barna auðið. Elsta barn
þeirra, Ólafur, lést í frum-
bernsku. Eftirlifandi
börn þeirra eru, Asta,
Svala, maki hennar
er ísleifur Ottesen,
Kristjana, maki henn-
ar er Guðmundur
Davíðsson, og Þor-
valdur, maki hans er
Torfhildur Sigvalda-
dóttir, Ólafur eignað-
ist átta barnabörn og
eru þau: Margrét
Sara Oddsdóttir,
Ólafur Orri Guð-
mundsson, Davíð
Kristján Guðmunds-
son, Sylvía Lind Þor-
valdsdóttir, Pétur Kristófer
Oddsson, Símon Örn Oddsson,
Svala Lind Þorvaldsdóttir og
Ólafur Þorvaldsson. Ólafur læt-
ur eftir sig fimm systur á lífi:
Lydíu Þorvaldsdóttur, Katrínu
Þorvaldsdóttur, Vigdísi Þor-
valdsdótturj Kristínu Þorvalds-
dóttur og Asdísi Kvaran. Útför
Ólafs Þorvaldssonar fer fram í
dag frá Langholtskirkju.
ELSKU pabbi minn.
Nú ertu farinn í ferðalag, ekki
Fjallabaksleið né yfir Sprengisand
heldur í þína hinstu ferð. Þetta er
svo sárt, svo ótrúlega sárt. Þú varst
fyrsti umhverfissinninn sem ég
kynntist. Ekki þreyttist þú á að
stoppa bílinn á ferðum okkar fjöl-
skyldunnar, sem voru ófáar, allir
út að safna rusli, sem aðrir sér
ómeðvitaðri höfðu dreift um landið
okkar fallega.
Einar Ben. og Laxness voru þín-
ar hetjur og ekki síst Ólafur Kára-
son ljósvíkingur. Óska vildi ég að
geta heyrt þig bara einu sinni enn
segja við mig með þinni djúpu rödd
og með blik í bláum augunum:
Eitt bros getur dimmu í dagsljós breytt,
sem dropi fyllir veig heillar skálar.
Þel getur snúist við atorð eitt.
Aðgát skal höfð í nærveru sálar.
Svo oft strengur í brjósti, sem brast,
við biturt andsvar, gefið án saka.
Hve iðrar margt líf eitt augnakast,
sem aldrei verður tekið til baka.
(Einar Benediktsson.)
MINNIIVIGAR
sinna og stóð þetta sambýli í rúm-
lega 8 ár eða þar til hálfbræður
mínir bytjuðu að róa á öðrum mið-
um lífsins enda þá orðnir hálffull-
orðnir menn. Kristján og móðir mín
settu svo heimili á laggirnar í
Reykjavík á haustmánuðum 1937
og stóð það fram í febrúar 1938
að móðir okkar lést langt um aldur
fram.
Eitt skyggði þó á í sambýli
mæðginanna á Akureyri. Andrés
lést aðeins 16 ára gamall og var
þung raun fyrir móður og bræður
ofan á allt sem á undan var gengið.
Þessi heimilisstofnun móður okk-
ar varð þess valdandi að milli mín
og Kristjáns og Sigurjóns myndað-
ist taug sem aldrei hefur slitnað
þótt stundum hafi lengst í henni
og komið á hnökrar. Við höfðum
það alltaf í undirvitundinni að blóð
er þykkra en vatn.
Þegar ég ákvað að skrifa nokkur
minningarorð um hinn látna bróður
minn varð mér fullkomlega ljóst að
rriér var mikill vandi á höndum. I
Kristjáni Sæmundssyni þjuggu
nefnilega tveir menn. Sá glaðværi,
stundum allt að því strákslegi Krist-
ján, umhyggjusamur, greiðvikinn
og góður sem gaman var að um-
gangast. En svo var líka til hinn
duli, fráhrindandi Kristján, einfar-
inn sem dró sig inn í skel og vildi
hvergi dvelja nema í myrkviði eigin
hugaróra þangað sem ómögulegt
var að fylgja honum. Enda vildi
hann þá ekki hafa neinn kringum
sig, allra síst r.áin skyldmenni. Þessi
einfari náði yfirhöndinni á miðjum
aldri eftir þungan sjúkdóm.
Helst vildi ég minnast góða og
glaðværa drengsins. En ég veit að
það er ómögulegt. Einfarinn skýtur
alltaf upp kollinum og krefst síns
sess í lífshlaupinu.
Kristján Sæmundsson hóf prent-
nám í prentsmiðju Björns Jónssonar
hér á Oddeyri 2. des. 1926. Þar
starfaði hann þar til í júlí 1935.
Þá fór hann til Reykjavíkur þar sem
hann átti heima síðan. Hann hóf
starf í ísafoldarprentsmiðju þar sem
hinn merki og hreinskiptni maður
Gunnar Einarsson réð ríkjum. Með
þeim Kristjáni þróuðust samskipti
sem að lokum leiddu til vináttu með
miklum drengskap Gunnars þegar
Kristjáni reið allra mest á.
Árið 1942 varð Kristján einn
stofnenda prentsmiðjunnar Skál-
holts og veitti hann því fyrirtæki
forstöðu. Skálholtsprentsmiðja var
fyrst og fremst bókaútgáfufyrir-
tæki og rneð því rættist sá draumur
Kristjáns að eiga hlut að útgáfu
góðra og ódýrra bóka. Árið 1938
bytjaði að örla á þessum draumi
þegar hann og starfsfélagi hans,
Vilhjálmur Svan Jóhannsson, gáfu
út bókina Sól og syndir eftir norska
skáldið Sigurd Hoel og Kamelíufrú
Alexandre Dumas.
Skálholtsprentsmiðja hætti svo
störfum eftir skamman tíma og
Kristján hóf aftur störf i ísafoldar-
prentsmiðju hjá vini sínum Gunnari
sem hann svo fylgdi þegar hann
stofnsetti prentsmiðjuna Leiftur
sem stóð einnig að mikilli bókaút-
gáfu.
I Leiftri vann svo Kristján við
setjaravélina þar til hann hætti
vinnu við prentverk rúmlega sjötug-
ur.
Þegar íslenskar prentsmiðjur
hófu að vélvæða setningu lesmáls
upp úr 1941 tók Kristján þátt í
þeirri þróun og náði hann mikilli
leikni í meðferð og viðhaldi á setn-
ingarvélum, einkum af Intertype-
gerð. Vinnufélagar hans hafa sagt
mér að hann haft verið flummur
setjari og setti svo rétt að undrun
sætti og fékk reyndar lof fyrir hjá
höfundum bóka í formálum eða eft-
irmálum.
Áhugi fyrir söng kviknaði mjög
snemma hjá þeim bræðrum Krist-
jáni og Sigutjóni. Og enn þann dag
í dag minnast gamlir Akureyringar
þeirra sem söngbræðranna úr Haf-
steinshúsinu. Flestir vita að Sigur-
jón er landskunnur söngmaður,
einkum með Karlakórnum Vísi á
Sigluftrði.
Árið 1946 fór Kristján til söng-
náms til Stokkhólms og naut þar
kennslu afburða góðra kennara sem
sumir voru víðfrægir fyrir þekkingu
sína á söng- og músíksviði. Ég er
ekki í nokkrum vafa um að Kristján
hefur nýtt sér námið vel og lært
margt þau fjögur ár sem hann
dvaldi í Svíaríki. Hann var rnjög
músíkalskur og hafði næmt tón-
eyra.
Ég verð að viðurkenna að ég
fylgdist ekki vel með því hvernig
Kristján nýtti sér þetta söng- og
músíknám þegar heim var komið.
En eitthvað mun hann hafa leið-
beint í söngfræðunum því eitt sinn
heyrði ég hinn kunna söngvara
Hauk Morthens lýsa því yfir í út-
varpi að hann ætti Kristjáni kollega
sínum talsvert að þakka á söngsvið-
inu og það litla sem hann hefði lært
í söng hefði hann lært hjá honum.
Kristján kom sér upp ágætu
plötusafni með fcægum söngvurum
á sviðið óperu- 'og óperettusöngs
og annarra söngleikja. Og á tíma-
bili vissi hann um öll stór nöfn á
þessu listasviði.
En fleira greip hugann en prent-
verk, bókaútgáfa og söngur. Á
tímabili sökkti hann sér niður í
ættfræði og önnur íslensk fræði og
hefur næmi hans kornið honum þar $
að góðum notum. Hefur hann áreið-
anlega ekki átt langt að sækja
þennan áhuga því í Skagfirskum
æviskrám er sagt að Sæmundur
faðir hans hafi verið minnugur og
sagnafróður.
En nú er komið að kveðjustund.
Við Sigutjón stöndum álengdar og
drúpum höfði í virðingu og segjum:
Hvíl þú í friði, bróðir, og hafðu
þökk fyrir allt og allt.
Eiríkur Eiríksson.
Kristján föðurbróðir minn er far-
inn frá mér.
Við vorum alltaf miklir vinir. Við
gátum spjallað tímunum saman um
lífið, dauðann, tónlist, matreiðslu,
ættir, fugla himinsins, fiskinn í
Miklavatni - yfirleitt hvað sem var.
Hann rétti mér hjálparhönd þeg-
ar ég þurfti á að halda, síðustu
árin reyndi ég að vera honum innan
handar. Hann elskaði pönnukök-
urnar mínar, fiskibollurnar mínar,
hann var innilega þakklátur fyrir
hvert lítið viðvik sem ég gat gert
honum.
Nú ertu farinn, elsku frændi, og
ég sakna samverustunda okkar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þðkk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Stella Margret.
líður bet.ur núna, elsku afi, og ég
hugsa um góðu stundirnar sem við
áttum saman og þegar ég er sorg-
mædd skoða ég hug minn og sé að
ég græt vegna þess sem var gleði
mín.
Takk fyrir allt, elsku afí minn.
Með kveðju frá Pétri Kristófer og
Símoni Erni, bræðrum mínum.
^*n’ Margrét Sara
Fráfall Ólafs tengdaföður míns
kom eins og reiðarslag sl. miðviku-
dag. Ólafur hafði brugðið sér ásamt
vinafólki sínu í Skagafjörð, en að
morgni miðvikudags kenndi hann
lasleika og var farið á sjúkrahúsið
á Sauðárkróki. Ekki var talið í
fyrstu að um alvarlegt tilfelli væri
að ræða enda bar Ólafur sig ávallt
vel og kvartaði ekki þó eitthvað
bjátaði á, en skyndilega sem hendi
væri veifað var hann allur.
Ólafur hafði nýlega sökum aldurs
látið af störfum og naut hann þess
að eiga frístundir, eitthvað sem
hann og margir af hans kynslóð
þekktu lítið. Spila golf, ferðast og
njóta tónlistar. Ólafur var vel les-
inn. íslensk náttúra var honum
einkar hugleikin og voru fáir staðir
á íslandi sem hann hafði ekki sótt
heim. Hann var eftirsóttur í ferðir
um landið og kunni frá mörgu for-
vitnilegu að segja.
Ólafur vann síðast hjá varnarlið-
inu á Keflavíkurflugvelli, en áður
hafði Ólafur lagt fyrir sig hin ýmsu
störf samhliða rafvirkjun enda fjöl-
hæfur og eftirsóttur starfskraftur.
Þótt kynni okkar ÓLafs yrðu
ekki löng þá varð okkur vel til vina
og er ég þakklátur fyrir þær stund-
ir sem gáfust. Með harm í hjarta
kveð ég hann. Hvíl í friði.
ísleifur Ottesen.
INGÓLFUR FREYR
GUÐNASON
Þú vars ekki mikið fyrir veraldleg
gæði, en af andlegum gæðum áttir
þú gnægtabrunn.
Synir mínir, Ólafur Orri og Davíð
Kristján, biðja fyrir kveðju til afa
og þakkir fyrir ferðir í réttir, ferðir
itl að taka upp kartöflur, gómsætar
ilmandi pönnukökur með heimatil-
búinni sultu og ekki síst fyrir þinn
frábæra karrýpottrétt, sem verður
þeim ógleymanlegur líkt og þú sjálf-
ur.
Elsku pabbi minn, ég kveð þig á
sama hátt og ég hef alltaf gert.
Hafðu það gott, farðu varlega og
mundu að ég elska þig.
Þín Kristjana.
Nú er Ólafur Þorvaldsson allur.
Það er með söknuði sem mér verður
hugsað til tengdaföður míns sem
svo skyndilega var kallaður til ann-
arra starfa af æðri máttarvöldum.
Ólafur var lífsglaður og sterkur
persónuleiki. Harin hafði unun af
lestri íslenskra bókmennta og elsk-
aði íslenska náttúru og íslenska
menningu. Það voru forréttindi að
fá að kynnast honum. Ég bið Guð
að styrkja börn hans og barnabörn
í sorg þeirra og kveð hann að sinni.
Blessuð sé minning hans.
Guðmundur Pétur Daviðsson
Elsku afi, þó að þú sért farinn
eigum við alltaf eftir að muna eftir
þér og sakna þín. Við minnumst sím-
hringinganna sem þú hughreystir
okkur með og gafst þér alltaf góðan
tíma til þess að tala við okkur. Ég
gleymi aldrei jólunum árið 1992 þeg-
ar þú varst hjá okkur á Bárugötu
og ég og Hörn, vinkona mín, komum
inn úr snjónum ískaldar og votar og
þú hitaðir upp kjúkling og sósu handa
okkur og við átum hann allan og þú
bara hlóst að okkur. En brostið hjarta
heldur áfram að slú. Ég veit að þér
+ Ingólfur Freyr Guðnason
frá Drangshlíðardal fædd-
ist 15. janúar 1994. Hann lést
17. ágúst síðastliðinn og fór
útför hans fram frá Eyvindar-
hólakirkju 27. ágúst.
LITLI vinur minn er dáinn.
Það er erfitt að horfa á eftir svona
fallegum og fjörugum dreng, en
maður er ekki spurður.
Ég þekkti hvorki hann né fjöl-
skyldu hans þá en ég fékk að kynn-
ast þeim í sumar á barnadeild
Hringsins. Þar áttum við saman
margar góðar og ánægjulegar
stundir. Það gleður mig mjög að ég
skyldi fá að kynnast Ingólfi og per-
sónutöfrum hans, hann sparaði ekki
brosin sín og var mjög kátur og glað-
ur þegar maður gaf sér tíma til að
leika við hann þó að það væri ekki
nema fáeinar mínútur. Hann var
mjög félagslyndur ungur drengur
og vildi vera innan um fólk á öllum
aldri.
Elsku Ingólfur, þú átt þinn stað
í hjarta okkar og huga. Guð geymi
þ'g-
Elsku Lena, Ásdís Björg, Lilja
Dögg og Árný Rún, við sendum
ykkur okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Anna Birna og ÓIi Þór.
Ester og Magnús.