Morgunblaðið - 08.10.1994, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 8. OKTÓBER 1994 31
brotnaði. Hvort sem kalla á slíkt
heppni eða ekki er engum blöðum
um að fletta að Einar hefur marg-
sýnt og sannað að hann var af-
burða sjómaður. Á þeim tíma sem
Einar var skipstjóri á Lóðsinum
vom aðstoðaðir um 1.700 bátar
innan hafnar og utan.
Ég átti því láni að fagna að vera
samskipa bræðrum hans, þeim Ólafí
og Haraldi. Stundum gafst tæki-
færi til heimsókna þegar legið var
í höfn og var gaman að hlýða á
þegar þeir bræður rifjuðu upp
gamla tíma og hvernig lífsbaráttan
var. Einar var góður sögumaður
og hafði lag á að sjá skoplegu hlið-
arnar á tilverunni. Þessar stundir
eru mér ógleymanlegar og nú eru
þeir sameinaðir á ný og Sigurður
sem var augasteinn afa síns bæst
við í áhöfnina.
Einar hlaut margvíslegan heiður
fyrir störf að björgunarmálum.
Hann var sæmdur Fálkaorðunni
1985 og heiðursmerki Sjómanna-
dagsins og Slysavarnafélags ís-
lands.
Einar kvæntist Sigríði Ágústs-
dóttur 2. október 1937, þau eignuð-
ust fjórar dætur og einn son.
Sigríður hefur staðið eins og
klettur við hlið Einars alla tíð og
búið honum og börnum þeirra ynd-
islegt heimili þar sem velvild og
hlýja hefur mætt hveijum sem að
garði hefur borið.
Elsku Sigga, Guð varðveiti þig
og styrki í þínum miklu raunum.
Við hjónin vottum öllum aðstand-
endum dýpstu samúð okkar.
Guð blessi minningu Einars
Sveins Jóhannessonar.
Björg og Siguijón.
Mitt verk er, þá ég fell og fer
eitt fræ, misst land, í duft þitt grafið,
min söngvabrot, sem býð ég þér,
eitt blað í ljóðasveig þinn vafið.
En innsta hræring hugar míns,
hún hverfa skal til uppphafs síns
sem báran, - endurheimt í hafið.
(E.Ben.)
Það segir sig sjálft að í stórri
fjölskyldu urðu allir að taka til
hendinni strax og þess varð nokkur
kostur, ekki var um neitt annað að
ræða. Einari kynntist ég fyrst að
ráði fýrir 25 árum er ég giftist syst-
ursyni hans. Það fyrsta sem ég tók
eftir í fari Einars var glettnisglamp-
inn í augunum og þétta og fasta
handartakið. Einar var eins og
margir í hans fjölskyldu ákaflega
stríðinn og óforbetranlegur æringi,
alltaf var stutt í glensið. Hann
þurfti eins og hin systkinin að fara
að vinna fyrir sér um leið og hann
hafði getu til. Hann aflaði sér vél-
stjóramenntunar og fluttist frá
Seyðisfírði 1935 til Vestmannaeyja
þar sem hann bjó til dánardægurs.
Einar varð frækinn skipstjóri, með-
al annars á Skaftfellingi, sem var
Heijólfur þessa tíma, síðan á Von-
arstjörnunni, sem hann gerði út
sjálfur í flutningi á milii lands og
Eyja. Það voru fáir dagarnir sem
ferðir féllu niður, þá hefur veðrið
verið alveg bandvitlaust enda var
Einar ákaflega duglegur sjómaður.
Einar tók við sem skipstjóri á Lóðs-
inum 1959 og var þar við stýrið til
1984 en þá hættir hann sem fastur
skipstjóri en var í afleysingum
næstu ár. Einar var ekki alveg sátt-
ur við að þurfa að hætta störfum
fyrir aldurs sakir enda var heilsa
hans góð framan af. I gosinu í
Eyjum 1973 bjó Einar bókstaflega
um borð í Lóðsinum og unni sér
engrar hvíldar. Einar var óvenju
farsæll skipstjórnandi og var hann
sæmdur heiðursmerki sjómanna-
dagsins enda talið að hann hafí
aðstoðað 1.700 skip og báta á sínum
sjómannsferli. Hann var sæmdur
hinni íslensku fálkaorðu 17. júní
1985.
Einar giftist Sigríði Ágústsdóttur
sem lifir mann sinn þau eignuðust
fimm börn, fjórar dætur og einn
son. Sonurinn fæddist síðast. Sagan
segir að þá hafi Einar verið staddur
úti á sjó er honum var sagt _að nú
væri loksins fæddur sonur. Óskaði
hann eftir að boðin yrðu endurtekin
I talstöðina. Það mun vera í eina
MINNINGAR
skiptið sem hann óskaði eftir að
skilaboð yrðu endurtekin.
Sigurður Helgi Sveinsson, barna-
barn Einars, lést af slysförum í vor
aðeins einum degi eftir 80 ára af-
mæli afa síns Einars. Það lýsir ein-
stökum kjarki þessarar fjölskyldu
að ekki var hætt við fyrirhugað fjöl-
skyldu- og vinamót í tilefni af af-
mælinu. Séra Guðmundur Guð-
mundsson (Jóhannessonar) flutti
minningarorð um Sigurð Helga,
áttum við okkar bænastund saman,
sem ég held að hafi hjálpað öllum
mikið.
Nú er aldamótakynslóðin smátt
og smátt að hverfa, en vonandi
munum við ekki gleyma að það var
hún sem lagði grunn að því velferð-
arþjóðfélagi sem við búum við með
þrotlausri vinnu sinni. Þá voru eng-
in námslán, er Einar og Sigga að-
stoðuðu Guðmund yngsta bróðurinn
svo að hann gæti lokið gagnfræða-
skóla.
Guðmundur átti eftir að verða
sérstaklega farsæll sérfræðingur í
kvensjúkdómum. Hann varð okkur
öllum harmdauði er hann lést langt
um aldur fram af slysförum 1981.
En það var ekki Einars vani að
bera sorg sína á torg. Sum af þess-
um stóra systkinahópi dreymdi oft
fyrir daglátum. Einar var einn af
þeim, hann reyndi mikið að fá bróð-
ur sinn Ólaf, sem var skipstjóri á
varðskipinu Hermóði, til að fara
ekki frá Vestmannaeyjum í febrúar
1959. En örlögin voru ekki umflúin.
Hermóður er talinn hafa farist út
af Reykjanesi. Vegna þessa og
ýmissa annarra hluta varð mér ekki
um sel í mars 1972 er Einar hringdi
í mig og bað mig þess lengstra
orða að fara ekki með Herðubreið-
inni daginn eftir frá Eyjum, sig
hafði dreymt svo sérkennilega. En
ég átti ekki svo auðvelt með að
breyta ferðaáætlun minni, enda átti
ég stefnumót við Guðmund bróður
hans nokkrum dögum síðar og útlit
fyrir flug var ekki gott næstu daga.
Ög það gat orðið afdrifaríkt fyrir
mig og son minn sem ég gekk með
þá ef ég kæmist ekki til Reykjavík-
ur á réttum tíma. í mínum huga
var ekki um neina tilviljun að ræða,
þessa nótt sem ég fór með Herðu-
breið til Reykjavíkur féll Einar á
milli skips og bryggju. Nokkrum
dögum síðar tók Guðmundur þriðja
son minn með keisaraskurði. Var
það ekki tilviljun að þessi sonur
minn hlaut að síðara nafni Einar.
Það var gott að heimsækja þau
hjón á Faxastíginn. Þangað reyndi
ég að komast í hvert skipti sem ég
skrapp heim til Eyja. Pönnukökurn-
ar hjá Siggu ég oftast þáði og einn-
ig sherry eða einhveija gómsæta
líkjöra. Brandarar fuku og
skemmtilegar grínsögur um Einar
sjálfan eða gamansögur af öðrum
góðum drengjum.
Síðustu árin áttu þau hjónin orð-
ið við heilsuleysi að stríða. Sumarið
1993 var haldið á Álfaskeiði í Bisk-
upstungum ættarmót niðja Elínar
og Jóhannesar. Þar mættu þau þijú
systkini sem þá voru á lífi, Einar,
Sigga og Inga. Þrátt fyrir veikindi
lá vel á Einari og Siggu að vanda.
Mér fannst svo margt í fari Einars
minna mig á föður minn heitinn.
Þessi ótrúlega seigla og dugnaður
var sameiginlegur þeim báðum.
Báðir brutust þeir til náms með
eigin dugnaði. Ef það var eitthvað
sem þeir óttuðust ekki var það vinna
og ósérhlífni. Það var kannski þess
vegna sem mér, þessari miklu
pabbastelpu, reyndist svo auðvelt
að nálgast Einar þó að hann gæti
verið ansi stuttur í spuna þegar
honum mislíkaði, en ég varð aldrei
vör við slíkt.
Það eru mörg ár síðan ég komst
að leyndarmáli Einars. Við hlógum
mikið yfír því þá. Einar þurfti á
heyrnartæki að halda, en ef hávað-
inn í kringum hann varð mikill tók
hann tækið einfaldlega úr sam-
bandi. Kannski var þessi sjóhetja
orðin þreytt á veikindastríði og tók
lífstækið sitt endanlega úr sam-
bandi.
Ég votta aðstandendum hans
samúð mína og fyrir hönd Viðars
og barna okkar.
Fríða Einarsdóttir.
UNNUR
GUÐMUNDSDÓTTIR
+ Unnur Guð-
mundsdóttir var
fædd á Lýtingsstöð-
um í Skagafirði 7.
ágúst 1917. Hún lést
á Sjúkrahúsi Skag-
firðinga á Sauðár-
króki 30. september
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Þórunn Baldvins-
dóttir og Guðmund-
ur Stefánsson tré-
smiður og bóndi á
Lýtingsstöðum.
Systkini Unnur eru:
1) Stefana Sigur-
laug, f. 11. febrúar 1906, fyrr-
verandi kaupkona. Hún var gift
Ólafí Sveinssyni kaupmanni í
Reykjavík, sem er látinn. Stef-
ana dvelur nú á Hjúkrunar-
heimilinu Eir; 2) Hervin Hans,
f. 15. nóvember 1907, húsa-
smíðameistari í Reykjavík.
Kona hans var Anna Guttorms-
dóttir. Þau eru bæði látin; 3)
Sveinn, f. 28. apríl 1912, fyrr-
verandi kaupfélagsstjóri á
Sauðárkróki. Hans kona er Elín
Hallgrímsdóttir og eru þau bú-
sett í Reykjavík; 4) Sammæðra
var Jónas Jóhannsson, f. 12.
janúar 1896, fyrrverandi bók-
sali á Akureyri.
Kona hans var
Indiana Gísladótt-
ir. Þau eru bæði
látin. Unnur flutt-
ist unglingur með
móður sinni og föð-
urömmu til Sauð-
árkróks en Guð-
mundur faðir
hennar vann þá við
húsasmíðar víðs
vegar um landið.
Hinn 3. janúar
1943 giftist Unnur
eftirlifandi manni
sínum, Magnúsi
Hofdal Sigurðssyni trésmið, og
hefur heimili þeirra lengst ver-
ið á Sauðárkróki, þar sem
Magnús hefur starfað meira en
40 ár við smíðar hjá Kaupfélagi
Skagfirðinga. Einkadóttirín
Sigurlaug Þórunn, f. 5. septem-
ber 1949, húsmóðir og banka-
starfsmaður, er gift Guðmundi
Guðmundssyni frá Skaga-
strönd, framkvæmdastjóra í
Trésmiðjunni Borg á Sauðár-
króki. Þeirra börn eru Unnur
Elfa, Alfa Lára og Guðmundur
Víðir. Útför Unnar fer fram frá
Sauðárkrókskirkju í dag.
MINNINGARNAR streyma fram í
hugann, þegar kveðja skal slíka
mannkostakonu og elskulega
frænku sem Unnur Guðmundsdótt-
ir var.
Víst var ég ekki nema þriggja
eða fjögurra ára, þegar ég man
hana fyrst á Vífilsgötunni, á heim-
ili kjörforeldra minna, Stefönu og
Ólafs. Þau áttu þá Sölutuminn við
Arnarhól og unnu bæði þar, meðan
Unnur systir mömmu gætti búsins
og mín. Þegar ég hugsa svo langt
til baka eru nær allar myndir hug-
ans bundnar við Unni frænku. Eng-
inn hefur t.d. leitt mig sér við hönd
á sama hátt og hún gerði. Með litla
fingri gerði hún gælur við barns-
höndina þar sem við gengum ef til
vill niður Laugaveginn. Þessi litla
snerting hefur fest sig í barnsminni
mínu sem tákn um ástúð og hlýju
og oft hef ég síðar leitt bömin mín
lítil á sama hátt.
Samviskusemi og vandvirkni í
öllum störfum var Unni í blóð bor-
in. Þó hún ætti við heilsuleysi að
stríða mikinn hluta ævinnar aftraði
það samt ekki myndarskapnum við
öll heimilistörfin. „Æ, nú á ég ekk-
ert með kaffinu, ég hef verið svo
dmsluleg undanfarið," sagði hún
stundum en áður en varði voru
komnar ótal tegundir á borð fyrir
gestinn — smákökur, kanelsnúðar
og kleinur, að ógleymdum „Unnar-
kossum“, sem áttu < nga sína líka.
Oftar en ekki saumaði hún föt á
börnin mín til jólagjafa, sem enn
eru varðveitt vel og höfð í háveg-
um. Ég var í eldhúsinu mínu, þegar
mér barst dánarfregnin og leit
ósjálfrátt á svuntuna sem ég bar —
alla bryddaða og puntaða böndum
— bara eina af mörgum, sem hún
saumaði og gaf.
Umhyggja Unnar fyrir þeim sem
áttu bágt var einstök. Ef hún vissi
af einhveijum á Sjúkrahúsinu sem
hún þekkti og gæti glatt með heim-
sókn eða gjöfum, taldi hún ekki
sporin sín, henni var þetta svo ljúft.
Margir munu minnast þess. Fjöl-
skyldan og hennar heill var Unni
hjartans mál og sjaldan hef ég
þekkt konu, sem bar eins mikla
umhyggju fyrir eiginmanni sínum
og Unnur sýndi Magga. Virðing
og ást ríkti á báða bóga og ef talað
var um annað þeirra, voru oftast
bæði nefnd í einu, rétt eins og eitt-
hvað, sem aldrei ætti að ijúfa.
Það voru dýrðardagar þegar
einkadóttirin Sigurlaug Þórunn
fæddist. Aldrei gleymi ég vikudvöl-
inni minni á Króknum þá. Litla
Lella í vöggunni, sem stoltur pabb-
inn hafði auðvitað smíðað og ég
12 ára stelpan að nema þau fræði
hjá frænku að hengja barnaþvott-
inn út á snúru og strauja síðan svo
vel sem mögulegt var. Ég man svo
vel hvað allt húsið angaði af litlu
barni.
Árin liðu, Lella óx og dafnaði,
menntaði sig og giftist Guðmundi.
Hefur heimili þeirra og barnanna
þriggja alla tíð verið rétt hjá þeim
Unni og Magga. Varla er hægt að
hugsa sér betra í daglegum sam-
gangi og hjálpsemi, sér í lagi þegar
viðvarandi heilsuleysi var orðið hjá
þeim eldri.
Unnur sóttist ekki eftir sæti í
ráðum né nefndum en hún var ást-
úðlegur og fórnfús merkisberi
þeirra kvenna, sem um fram margt
annað rækja af einlægni og alvöru
hlutverk sitt sem kona og móðir.
Elsku Maggi, Lella, Guðmundur
og börnin, við Gylfi og öll fjölskyld-
an vottum innilega samúð og biðj-
um ykkur styrks á erfiðum stund-
um.
Far þú í friði, frænka mín, ég
mun alltaf minnast þín.
Þórunn S. Ólafsdóttir
(Dodda).
Nú hittum við ömmu ekki lengur
þegar við komum á Hólmagrundina
því að hún er farin í ferðalag. Hún
var ein af þessum föstu punktum
í lífínu sem við héldum að myndi
vara að eilífu. Amma okkar var
þessi fullkomna amma, hlý og góð
með stórt hjarta, hafði alltaf nægan
tíma og var af þeirri kynslóð sem
ætíð var heima. Til ömmu og afa
var alltaf hægt að fara og höfðum
við systkinin það fyrir sið á fyrstu
skólaárum okkar að fara beint heim
til þeirra eftir skóla. Þarna var hún
amma búin að raða á eldhúsborðið
brauði og kökum og þegar ,drekku-
tíminn var búinn“ var farið að spila
marías, kasínu eða fant og þar á
eftir var farið yfir heimanámið.
Amma gat líka verið föst fyrir og
bar hag okkar svo mjög fyrir bijósti
að hún lét sig ekki muna um að
þvo lambhúshettu sem eitt okkar
ætlaði að losa sig við í eitt skipti
fyrir öll með því að henda henni
ofan í tólgarfat. Lambhúshettan,
þá með tólgarlykt, fór sem sé aftur
á höfuðið til skjóls í vetrarkuldan-
um.
Aldrei heyrðum við ömmu hall-
mæla nokkrum manni og öllum vildi
hún gott gera og umhyggjan náði
landshornanna á milli. Eftir að elsta
barnabarnið flutti til Reykjavíkur
hófust reglulegar sendingar af
dúnkabrauði (þ.e heimabakaðar
bollur, snúðar og vínarbrauð),
kleinum, sultukrukkum, kæfu og
gráfíkjutertu, sem engu er lík.
Eftir heimsókn til ömmu hvort
sem við vorum 12, 16 eða 24 ára
fórum við ætíð út södd og glöð og
tilbúin að takast á við lífið og tilver-
una og það sem var allra best var
að tilhlökkunin um að koma aftur,
var alltaf sú sama.
Elsku afí okkar, missir þinn er
mikill eftir næstum 52 ára hjóna-
band. Við biðjum Guð að blessa þig
og veita þér styrk.
Amma, við erum þakklát fyrir
að hafa fengið að njóta samvista
við þig.
Minningin um þig lifir í hjörtum
okkar.
Unnur, Alfa og Víðir.
Það getur oft verið erfítt að setj-
ast niður og skrifa eitthvað á blað. *■ -
En það er erfiðara að hugsa um
einhveija sem maður á svo mikið
í og hún er farin. Búin að yfirgefa
okkur í bili og er komin til þess
er tekur á móti okkur. Til Guðs.
Með örfáum orðum vil ég minnast
Unnar Guðmundsdóttur. Ég varð
þeirrar gæfu aðnjótandi að fá að
kynnast Unni þegar ég kom í fyrsta
sinn á Sauðárkrók með unnustu
minni.
Það eru sennilega fá orð sem
geta lýst krafti hennar og dugn-
aði, hún var hreinlega alltaf að og
þá að gera eitthvað fyrir aðra og
fékk ég að njóta þjónustulundar
hennar eins og hennar barnabörn.
'Það var eiginlega alveg sama hvað
maður var að gera, alltaf hafði
Unnur áhuga á að fylgjast með.
Til dæmis þegar ég og nafna henn-
ar vorum stödd í Bandaríkjunum
hringdi Unnur til okkar svona að-
eins til að athuga hvemig allt sam-
an gengi. Hún lét ekkert aftra sér
frá því að hringja þó hún talaði
ekki ensku, hún bara sagði nöfnin
okkar á góðri íslensku og þar með
fengum við símann og ég held ég
hafi nú sjaldan orðið eins hissa og ^
að heyra rödd hennar í símanum.
En það var greinilegt á krafti henn-
ar að hún lét ekkert aftra sér, sama
hvort verkefnin voru stór eða smá,
það var drifið í því sem gera þurfti.
Best kynntist ég Unni þegar ég
bjó hjá þeim Unni og Magnúsi síð-
astliðið haust. Mig undraði kraftur-
inn sem hún hafði og hversu glæsi-
leg hún var. Þama dvaldist ég hjá
þeim í eina þijá mánuði á meðan
ég starfaði á Sauðárkróki. Á annað
eins hótei hef ég aldrei komið, það
var dekrað við mig eins og ég
væri eitthvert mikilmenni.
Þeir sem litu ofaní nestisboxið
mitt skyldu ekkert í öllum kræsing-
unum, en þar var smurt brauð,
heimabakað brauð og margt fleira,
enda fannst Unni ekki mikið til
koma þegar nafna hennar þeyttist
í bakaríið og keypti snúð, nei, ef
það yrði aftur ætlaði hún að sjá
um nestið. Svona var allt sem hún
gerði fyrir mann. Verk hennar vom
alltaf vel unnin.
Það þakkast seint öll sú hlýja
sem ég fékk frá þeim hjónum. Hún
mun seint líða úr minni síðasta
máltíðin sem við borðuðum með
Unni þegar Sigurlaug dóttir hennar
átti afmæli og hve ánægð við vorum
að fá hana af spítalanum til að
borða með okkur.
Ég sendi öllum aðstandendum
Unnar mínar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Jón Viðar Magnússon.
Formáli
minningar-
greina
ÆSKILEGT er að minningar-
greinum fylgi á sérblaði upplýs-
ingar um hvar og hvenær sá,
sem fjallað er um, er fæddur,
hvar og hvenær dáinn, um for-
eldra hans, systkini, maka, og
börn, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer
fram.