Morgunblaðið - 11.10.1994, Blaðsíða 24

Morgunblaðið - 11.10.1994, Blaðsíða 24
24 ÞRIÐJUDAGUR 11. OKTÓBER 1994 MORGUNBLAÐIÐ LISTIR Far- vegir MYNDLIST EITT verka Árna Rúnars. Ásmundarsalur MÁLVERK - ÁRNI RÚNAR S VERRISSON Opið alla daga frá 14-18. Til 16. október. Aðgangnr ókeypis. STUNDUM koma einkasýningar manni á óvart, því viðkomandi listspíra er manni gjörsamlega ókunn, en þó verður maður var við vissan neista og einlægni, sem maður vildi gjarnan sjá í vinnu- brögðum þekktari listamanna. Þannig minnist ég ekki að hafa séð myndverk eftir Áma Rúnar áður, en annað mál er að sitthvað í hinum stóru dúkum hans kemur mér kunn- uglega fyrir sjónir. Þannig mátti greina áhrif frá ýmsum gengnum listamönnum, t.d. Kjarval í mynd- inni er blasir við fyrir ofan tröppu- ganginn, og litanotkun hans minnir um sumt á Sverri Haraldsson, en þó frekar Guðna Hermannsen frá Vestmannaeyjum. Það er svo ekki langt í frjálst hugarflugið á mynd- fletinum, en því er stillt í hóf og rétt mótar fyrir andlitum í sumum verkanna. Ámi Rúnar skilgreinir myndferlið á þann veg í fréttatil- kynningu: „Málverkin kveikja hugsanir um tengsl okkar við skap- arann og stöðu okkar í sköpuninni. í hverjum manni vakir þrá eftir friði og sátt, en samt á hann í baráttu við hin illu öfl.“ Tækni myndanna er á þann veg, að svo er sem pensillinn ryðji sér farveg til allra átta, og úr verði lífrænar heildir og ferðalög um víðan völl og gljúpan jarðveg, og þá meira ósjálfráð og stefnulaus en gerð af markaðri yfirvegan. Litanotkunin er merkilega mótuð og gerandinn heldur sig innan vissra marka, sem gera myndir hans samstilltar, en hann reynir síður að víkka út skyn- sviðið með því að taka áhættur. Heildin er þannig mjög samstæð, en tvær litlar myndir skera sig þó úr, „Ónefnd“ (8) og „Sjálfsmynd“ (10), sem búa yfir meiri tjámætti en stóru flekarnir. En viðamestu málverkin eru ótvírætt „Hamráð" (6) og hin Kjarvalska „Útkoma“ (12). Sýningarskráin er einungis einblöðungur og á honum eru eng- ar upplýsingar um listamanninn og er það í meira lagi slakt. Að öllu samanlögðu er þetta ekki ris- mikil en þó virðingarverð fram- kvæmd. Bragi Ásgeirsson Bókastefnan í Frankfurt Þrjú íslensk forlög sýna Frankfurt. Morgunblaðið. Á BÓKASTEFNUNNI í Frank- furt, hinni 46. í röðinni, sýna og kynna þtjú íslensk forlög bækur sínar. Forlögin eru For- lagið, Mál og menning og Vaka- Helgafell. Forlagið og Mál og menning sýna saman, en Vaka-Helgafell sér eins og í fyrra. Jóhann Páll Valdimarsson. forstjóri Forlagsins. sagði mik- inn áhuga gesta og útgefanda á ljósmyndabókum Sigurgeirs Sigurjónssonr um ísland. Hall- dór Guðmundsson, útgáfustjóri Máls og menningar, kvaðst taka eftir vaxandi áhuga á íslenskum skáldverkum og Ólafur Ragn- arsson, forstjóri Vöku-Helga- fells. sem teflir fram matreiðslu- bókum, Halldóri Laxness, Ólafi Jóhanni Ólafssyni og verðlauna- bókum eftir ýmsa barnabóka- höfunda, lét vel af undirtektum í Frankfurt og víða. Allir voru útgefendurnir þeirrar skoðunar að Norðurlönd í brennidepli á Bókastefnunni í Frankfurt 1997 gætu orðið lyfti- stöng þrátt fyrir mikinn kostn- að, og þótti þeim líklegt að úr samstarfinu og framkvæmdinni yrði. Bókastefnunni í Frankfurt lýkur mánudaginn 10. október. Brasilía er í brennidepli nú og setur af þeim sökum svip á stefnuna og reyndar alla Frankf- urtborg. Þijúhundruð þúsund gestir koma að jafnaði á bóka- stefnuna, bókatitlar eru 355.000 þúsund og 8.400 útgefendur frá 95 löndum sýna. Bókastefnan er ekki eingöngu viðamikil sýn- ing, sú stærsta sinnar tegundar, heldur vettvangur fyrir umræð- ur um bókmenntir og önnur menningarmál og það sem efst er á baugi í samfélagsmálum. Fjölmargir rithöfundar gista stefnuna, lesa úr verkum sínum og ræða við lesendur. Mótunarskeið listamannsins ATRIÐI úr dönsku myndinni Svörtu hausti í Háskólabiói. Harmsagan á herragarðinum KVIKJVIYNDIK Dönsk kvikmynda- hátíö Háskólabíó SINFÓNÍ A ÆSKU MINNAR„MINFYNSKE BARNDOM" Leikstjóri: Erik Clausen. Handrit: Clausen, byggt á sjálfsævisögu Carls Nielsens, „Min fynske barndom". Aðalhlutverk: Morten Gimdel, And- ers Forchammer, Nikolaj Kaas, Stine Ekblad, Jesper Milsted og Frits Helmuth. ASA Film production. Eng- inn texti. 1994. ÆSKA eins fremsta tónskálds Dana er viðfangsefni nýjustu myndar danska leikstjórans og leikarans Erik Clausens, Sinfóníu æsku minnar, sem var opnunar- myndin á danskri kvikmyndahátíð í Háskólabíói. Clausen vinnur handritið uppúr æskuminningum tónskáldsins Carl Nielsens (1865- 1931) og leitast við að sýna hvem- ig atburðir æsku hans, persónurn- ar sem hann ólst upp með og til- finningamar sem hann upplifði ungur drengur og seinna ungur maður, mótaði hann sem tónlista- mann og setti stefnuna á mikils- háttar tónlistarferil. Clausen hefur sýnt að hann er húmoristi góður og setur fram þessa athyglisverðu en að sama skapi ekki sérlega átakamiklu sögu á bæði fallegan og gamansaman hátt í hófstilltri leikstjóm. Myndin fylgir ævi Carls á þrem- ur mótunarskeiðum lífsins og hefst árið 1871 þegar hann er aðeins sex ára og spilar á fiðlu heima hjá sér. Hann er af bláfátæku fólki og þrælar í múrsteinagerð eins og aðrir krakkar á hans reki. Faðir hans er minniháttar tónlistarmað- ur og strangur vel en það er alltaf mikil tónlist í kringum strákinn og Clausen sýnir á lunkinn hátt yfir- burði hans yfír föður sínum þegar sá gamli er að bisa við að semja tónlist og strákurinn bæt- ir við tón og tón inni utan af hlað- inu. Þessi fyrsti hluti er besti part- ur myndarinnar. Næst fylgjum við stráknum árið 1879 þegar hann er kominn í lúðra- sveit hersins og hann kynnist ver- aldarvönum píanó- leikara í gervi Frits Helmuth, sem kemur honum fyrst á bragðið í tónlist- arsköpuninni. Lokakaflinn gerist svo árið 1883 þeg- ar Carl kynnist sorglegri hliðum ástarinnar og hann afræður að gerast mikill tónlistarmaður og sinfónisti. Þrír strákar fara með hlutverk Carls í myndinni og ber sá yngsti, Morten Gundel, af en af fullorðnu leikurunum hefur Helmuth safa- ríkasta hlutverkið og skilar því vel. Leikmyndir og búningar eru eins og best verður á kosið í endur- sköpun tímabilsins. Tónlistin er öll eftir Carl sjálfan en sagan er alltaf mjög lygn og Clausen á sínum mjúku og lágstemmdu nótum dreg- ur hana um of á langinn svo á endanum reynist framsetningin ekki nógu kraftmikil til að heilla. Arnaldur Indriðason KVIKMYNDIR Dönsk kvikmynda- hátíö Háskólabíó SVART HAUST, „SORT HÖST“ Leikstjóri: Anders Refn. Handrit: Refn og Flemming Quist Moller eft- ir sögunni „Fædrene æde druer“ eftir Gustav Wied. Aðalhlutverk: Sofie Grabol, Ole Ernst, Marika Lagercrantz og Philip Zandén. Enskur texti. Norsk film production AS. 1993. HERRAGARÐURINN er áber- andi í dönskum bíómyndum enda virðist hann tilvalinn sem sögusvið fyrir ofbeldisfull stéttaátök, glatað- ar ástir fyrirfólksins, svívirtar vinnukonur, lausaleiksbörn og skemmt blóð, harðræði og harm- leiki. Skemmst er að minnast Pella sigursæla í þessu samhengi. Svart haust, sem sýnd er á danskri kvik- myndahátíð í Háskólabíói og er frá árinu 1993, er ein af þessum mynd- um sem gerist á stórum herragarði þar sem eigandinn hefur eitrað og eyðilagt svo út frá sér með losta- fullu og græðgislegu líferni sínu að svartnættið eitt er eftir jafnt hjá háum sem lágum. Svart haust er prýðilega gerð mynd og stundum átakamikil en hún er full löng og persónurnar of margar til að leik- stjórinn og handritshöfundurinn, Anders Refn, nái almennilega utan um þær allar og þungamiðjan vill vera á reiki. En þegar best lætur er hún þó miskunnarlaus saga af óréttlæti og því hatri sem fylgir í kjölfarið. Sögumaður er yngst fjögurra systra. Móðir þeirra hefur dregið sig að mestu í hlé því faðirinn held- ur opinskátt framhjá henni og er núna með eina í takinu af lægri stéttunum. Allar hata þær föður sinn systurnar en það er sú yngsta sem tekur líferni hans mest nærri sér og skrifar hugrenningar sínar í dagbók er hún heldur og stílar á frænda sinn sem hún elskar í laumi. Eftir því sem líferni föðurins gerist verra, hann sólundar peningum í bílífí og fjárhættuspil og stefnir herragarðinum í hættu, einangrast systurnar meira með móður sinni og hatrið sest að nema af ein- hverri misskilinni góðmennsku reynir móðirin sífellt að skilja hann og fyrirgefa. Ole Ernst fer með aðalhlutverk herragarðseigandans og sinnir því af kostgæfni og hefur enda marga fyrirmyndina. Ernst, sem líkist einna helst breska leikaranum Alan Bates, dregur upp ljóta mynd af grimmlyndum manni með óbilandi sjálfseyðingarhvöt. Minna mæðir á öðrum leikurum sem fylla vel út í persónur sínar, sérstaklega Sofíe Grabol, Marika Lagercrantz og Philip Zandén, sem leika ástsjúku dótturina, móðurina skilningsríku og frændann góðhjartaða er svarar dótturinni ekki í sömu mynt. Reyndar vantar að kafað sé dýpra oní það samband og einnig verða hliðarsögur af ungum vinnumanni og samband nýs ráðsmanns og yngstu dótturinnar afar snubbótt- ar. Búningar og umhverfi allt virkar brakandi ekta og Svart haust býður uppá heilmikið og sorglegt herra- garðsdrama en það hefði mátt vinna betur úr sumu og þjappa öðru betur saman. Arnaldur Indriðason ATRIÐI úr Sinfóníu æsku minnar eftir Erik Clausen. Nýjar bækur ■ ÚT ER komin Stafsetningar- orðabók eftir Halldór Halldórsson. Fjórða útgáfa Stafsetningarorða- bókar er í raun ný bók, en fyrri útgáfur Stafsetningarorðabókar Halldórs Halldórssonar hafa selst í tugþúsundum eintaka. Miklar breytingar hafa átt sér stað frá eldri útgáfu: Orðaforði hefur verið stór- aukinn,^ fjölda örnefna og manna- nafna hefur verið bætt við og mun meira er um að beygingar orða séu greindar í þessari útgáfu en hinum eldri. Einnig eru í bók- inni útskýringar á merkingu og uppruna örnefna og mannanafna. Halldór Hall- dórsson er landskunnur fyrir umfjöllun sína um íslenskt mál, bæði í ræðu og riti. Hann er einn af þekktustu málfræð- ingum þjóðarinnar og var lengi pró- fessor í íslenskri málfræði við Há- skóla íslands. Bókin er innbundinn og er 364 bis. Almenna bókafélagið gefur bókina út og Prentsmiðjan Oddi hf. sá um prentun. Bókin kostar 3.990 krónur.. Halldór Halldórsson • • # Ari í Ogri Sýning á vatnslita- myndum SÝNING á vatnslitamyndum eftir Þjóðveijann Carl-Heinz stendur nú yfir á veitinga- staðnum Ara í Ögri og mun standa yfír næstu vikurnar. Carl-Heinz er sjálflærður myndlistarmaður og hefur ekki sótt myndlistarskóla, en hann hóf nám í kvikmynda- gerð og vann um skeið við þáttagerð hjá austurríska sjónvarpinu. Carl-Heinz hefur sérhæft sig í viðgerðum á forn- um munum og hefur m.a. unn- ið þrisvar um nokkurra vikna skeið að viðgerðum muna í eigu Lækningaminjasafnsins í Nesstofu. L l í ( i, L í L C: M í 1 I Í i jí ( < i <
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.