Morgunblaðið - 19.03.1995, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 19. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Hríngrás
Hringrás 1. (1994)
MYNPLIST
Nýlistasafnid
MÁLVERK
HELGI ÞORGILS
FRIÐJÓNSSON
Opið á milli 14 og 18 alla daga
til 26. mars. Aðgangur ókeypis.
UNDANFARIÐ hefur málverkið
þrengt sér í forgrunninn á höfuð-
borgarsvæðinu, því að hver sýning-
in tekur við af annarri á söfnum og
í listhúsum, áhangendum pent-
skúfsins til óblandinnar ánægju.
Og þótt sumir tali um upprisu eftir
krepputímabil, dó málverkið aldrei
frekar en fígúran sem lifði góðu
lífí, þótt hún væri útskúfuð og út-
hrópuð af háværum hópi lista-
manna og listsögufræðinga um ára-,
tugaskeið.
Ilelgi Þorgils Friðjónsson telst
einn þeirra sem haldið hafa tryggð
við hinn sígilda miðil litanna, þrátt
fyrir allan mótbyr málverksins, og
það er farið að bera ríkulegan
árangur með hliðsjón af þróun listar
hans hin síðari ár. Það einkenndi
helst verk hans hér áður fyrr hve
fígúrumar voru staðar og einlitar
og höfðu um margt yfir sér svip
kaldra líkana í búðarglugga, eða
guðshúsi, sem höfðu fengið nýtt
hlutverk í goðsagnalíkum hvunn-
degi. Andlitsfallið var sem staðlað
og óræður frosinn svipur eilífðar
voru helstu einkenni manna og
dýra. Má það hafa verið gert af
ásettu ráði, og þannig séð var leik-
urinn að sjálfsögðu réttlætanlegur,
en nú er eins og ásjónurnar hafi
fengið mál og eru jafnvel famar
að syngja, og telst það dijúg og
góð viðbót, markar jafnvel tímamót.
Myndveraldir listamannsins em
orðnar margræðari og þeim fýlgir
þetta sérstaka yfirbragð þyngdar-
lausrar eilífðar, sem hann gengur
helst út frá. Á stundum eru þær
eins og trúarlegs eðlis með kunnug-
Borgarleikhúsið
Dansverk
frá Norður-
löndum
Á NORRÆNU menningarhátíðinni
Sólstöfum í Borgarleikhúsinu þriðju-
daginn 21. og miðvikudaginn 22.
mars verða sýnd dansverk frá Nor-
egi og Finnlandi. Einungis verður
boðið upp á þessar tvær sýningar.
Frá Finnlandi kemur Kenneth
Kvarnström með dansleikhús sitt
sem flytur verkin.and the angels
began to scream ...“ og „Carrnen?!"
I kynningu segir: „Fyrra verkið
.. and the angels began to scream"
er ljóðræan sýning með ótengdum
þáttum úr ýmsum áttum, býsna ólík-
ir flestu öðru, sem Kvarnström hefur
samið.
Seinna verkið „Carmen?!“ er
skmmtiverk þar sem Carmen sjálf
kemur ekki við sögu en dansarar eru
allir karlkyns. Tónlist Schredins varð
kveikjan að verkinu. Sýningin fær
góða dóma og er talin mjög fyndin.
Frá Noregi kemur höfundurinn
Ina Christel Johannessen, með
Schirocco-dansflokkinn, en þau flytja
verkið „Absence de fer“. „Absence
de fer“ merkir að lokka andstæðing-
inn til árásar með því að gefa högg-
stað á sjátfum sér.
Verkið er nýjasta verk Scirocco,
frumflutt í Stokkhólmi í haust. Heit-
ið er skylmingamál, en hinn kaldi
glæsileiki skylminganna er sterk
andstæða þrárinnar, ástríðunnar og
tilfinningahitans, sem einnig ein-
kennir sýningun."
Miðasala fer fram í Borgarleikhús-
inu og miðaverð aðeins kr. 1.500.
legum vængjuðum englahöfðum í
kórsöng, en svo er Iíka eins og
myndræn glettni haldi innreið sína
á myndflötinn, líkt og einhverri
óværu, sem gárar og ýfír, hafi af
stráksskap verið laumað inn í strok-
inn gærufeld.
Þetta eru þó nokkrar andstæður,
en einhvern veginn virðist alltaf
stutt í undurfurðulega kímnina í
myndum Helga, og nánast spurs-
mál um geðslag dagsins hvað verð-
ur ofan á hveiju sinni. En einmitt
þetta atriði gerir að verkum að
myndirnar verða aldrei að neinni
helgislepju, þótt sumum kunni að
virðast heilabrot og tákn eiga full-
mikil ítök í listamanninum á köflum.
Hvert einstakt myndferli hefur
þannig eins konar vend og ívaf frá-
sagnar, sem hefur hingað til mun
meira byggst á goðsögulegu, töl-
fræðilegu og alkemísku táknmáli,
en t.d. litnum og samruna hans í
sjálfum sér. Form og litur eiga sér
svo einnig tákn og hugmynda-
fræði, en þá er komið út fyrir lög-
mál þess, að t.d. litur sé einungis
litur og lúti eigin lögmálum eins
og núlistamenn aldarinnar boðuðu.
Hér er um að ræða postmódern-
ísk viðhorf og fráhvarf frá módem-
ismanum svonefnda, einnig hinni
skýru og köldu naumhyggju, sem
segir engar sögur og engin ævin-
týri.
Það sem horfir til framfara er
aukin fjölbreytni jafnt formræn sem
litræn, og á hvorn veginn sem félög-
um listamannsins líkar, teljast
myndimar betur málaðar og „ma-
lerískari“ eins og sagt er, en sem
mörgum þykir skammarorð.
. Þetta er mikil sýning og fjöl-
breytt hjá Helga Þorgils, og þótt
ekki séu nema 45 myndir á henni
sem dreifast um allar þijár hæðirn-
ar, fylla þær rýmið vel út, og á
afmörkuðu svæði mun áreiðanlega
ýmsum finnast fullþétt pakkað á
vegginn.
Sem dæmi um myndir er falla
TÓNLISTARSKÓLINN í
Reykjavík mun í vor útskrifa 11
einleiks-, einsöngs- og burtfarar-
prófsnemendur og fara próf
þeirra fram á opinberum tónleik-
um á næstu vikum. Tónleikarnir,
ásamt nokkrum öðrum opinber-
um tónleikum á vegum skólans,
verða sem hér segir:
Tónleikar í Listasafni Islands
þriðjudaginn 21. mars kl. 20.30.
Síðari hluti einleikaraprófs Stef-
áns Ragnars Höskuldssonar,
flautuleikara, Anna Guðný Guð-
mundsdóttir leikur með í píanó.
Tónleikar í Listasafni íslands
sunnudaginn 26. mars kl. 20.30.
Burtfararpróf Olgu Bjarkar Ól-
afsdóttur, fiðluleikara, Kristinn
Örn Kristinsson leikur með á
píanó ásamt strengjasveit skip-
uðum nemdnum skólans.
Tónleikar Saiford College So-
und Works í Norræna húsinu
mánudaginn 27. mars kl. 20.30.
Tónleikar í Listasafni íslands
laugardaginn 1. apríl kl. 18.00.
Burtfararpróf Kristjönu Helga-
dóttur, flautuleikara, Anna
Guðný Guðmundsdóttir leikui-
með á píanó.
að máli mínu, vil ég einkum nefna
alla hina þijá stóru dúka sem bera
heitið „Hringrás“ 1, 11, 111.
(1994), „Fullt tungl“ og „Mandar-
ína“ (1995), en þó einkum „Kyrra-
líf og fugíar - birtingin" (1995).
Hin síðastnefnda nýtur sín alls ekki
á endavegg á efstu hæð vegna lýs-
ingarinnar sem sker og gárar hinn
blakka djúpa og vel málaða bak-
grunn, sem telst svo mikið atriði í
myndheildinni. Myndirnar „Upp-
stilling og andlit" (1993) og „Fullt
tungl“ (1994) eru svo dæmi um
létta og græskulausa kímni í
frammúrskarandi vel málaðri um-
búð.
Hvað skúlptúrinn snertir er ég
Tónleikar í Listasafni íslands
mánudaginn 3. apríl kl. 20.30.
Síðari hluti einleikaraprófs Unu
Sveinbjarnardóttur, fiðluleikara,
Anna Guðný Guðmundsdóttir
leikur með á píanó.
Tónleikar í íslensku óperunni
miðvikudaginn 5. apríl kl. 20.30.
Síðari hluti einleikaraprófs Sig-
urgeirs Agnarssonar, sellóleik-
ara, Krystyna Cortes leikur með
á píanó.
Tónleikar í Listasafni Sigur-
jóns Ólafssonar sunnudaginn 9.
apríl kl. 17.00. Burtfararpróf »
Málfríðar Konráðsdóttur sem-
ballleikara. Aðrir flytjendur eru
Ragnheiður Haraldsdóttir,
blokkflauta, og Örnólfur Krist-
jánsson, barrokk-selló.
Tónleikar í Listasafni íslands
mánudaginn 10. apríl kl. 20.30.
Burtfararpróf Helgu Steinunnar
Torfadóttur, Kristinn Örn Krist-
insson leikur með á píanó ásamt
strengjasveit skipuðum nemend-
um skólans.
Tónleikar í íslensku óperunni
miðvikudaginn 19. apríl kl. 20.30.
Síðari hluti einleikaraprófs Sig-
urðar Bjarkar Gunnarssonar,
minna með á nótunum og hér yfir-
gnæfir hið hugmyndafræðilega alla
formræna virkt.
Fyrir utan einfalda nafnaskrá
hefur verið gefin út stór og vegleg
sýningarskrá með litmyndum. Olaf-
ur Gíslason á þar mjög vel skrifaða
ritgerð um myndina „Augu verald-
ar“, þótt hann velti sér helst til
ótæpilega upp úr hugmyndafræði
verksins, en þar virðist hann býsna
vel heima.
TÖLVUGRAFÍK
Við hlið hinna miklu fram-
kvæmda og vinnugleði Helga Þor-
gils, verður næsta lítið úr gesti
sellóleikara. Krystyna Cortes
leikur með á píanó.
Tónleikar í Norræna húsinu
fimmtudaginn 20. apríl kl. 20.30.
Síðari hluti einsöngvaraprófs
Erlu Berglindar Einarsdóttur,
sópran, Anna Guðný Guðmunds-
dóttir leikur með á pianó.
Tónleikar í Listasafni íslands
mánudaginn 24. apríl kl. 20.30.
Burtfararpróf Guðrúnar Hrund-
ar Harðardóttur víóluleikara,
Krystyna Cortes leikur með á
píanó.
Tónleikar í Listasafni Sigur-
jóns Ólafssonar sunnudaginn 30.
apríl kl. 17.00. Burtfararpróf
Guðmundar Hafsteinssonar,
trompetleikara, Kristinn Örn
Kristinsson leikur með á píanó.
Tónleikar.í Bústaðakirkju
sunnudaginn 7. maí kl. 20.30.
Strengjasveit Tónlistarskólans í
Reykjavík leikur. Stjórnandi
Mark Reedman.
Tónleikar í Fella- og Ilóla-
kirkju sunnudaginn 14. maí kl.
20.30. Frumflutt verða verk eftir
nemendur í tónræðadeild skól-
ans.
Nýlista-
safnsins í
setustofu,
sem er að
þessu sinni
Þjóðveijinn
Lothar Pöpp-
erl (f. 1962).
Hann sýnir
mjög vel
unna og
samfellda
röð
tölvugrafík-
mynda, auk
nokkurra
málverka.
Ekkert
þekki ég til
listamanns-
ins, en sé
tekið mið af
tölvugrafík-
inni er hann
mjög vel
heima á vett-
vanginum og
myndir hans
óvenju frísk-
legar, jafnvel
svo að maður
uppgötvar
ekki alveg
strax hina
vélrænu
tækni að
baki. Pöpperl
vinnur svo
ferskt og
klárt í miðil-
inn að formin
öðlast líf, en
það er ein-
mitt vandinn mikli í allri tölvugraf-
ík, sem er yfírleitt frekar blóðlítil
og takmörkuð enn sem komið er.
Hins vegar virðist hann mun óör-
uggari í málverkinu og þau virkuðu
frekar dauf og undarlega nokk,
meir í ætt við tölvugrafík en blóð,
tár og svita líkamlegrar vinnu! Eitt-
hvað virðist mér skorta á átök í þau
og tengsl við innri lífæðir, ásamt
því að yfirbragð þeirra er einhvern
veginn svo undarlega settlegt. Svip-
aðar tilraunir í málverki eru næsta
algengar nú um stundir og einkenn-
ast öðru fremur af skynsemi og
varfærni, eru meira hugmynd en
framkvæmd.
Bragi Ásgeirsson
Myndlistar-
sýning leik-
skólabarna
í Bakka-
hverfi
MYNDLISTARSÝNING á verk-
um leikskólabarna í Bakkahverfi
í húsnæði SVR í Mjódd verður
opnuð mánudaginn 20. mars kl.
14. Sýningin er árlegur menning-
arviðburður og er liður í sam-
starfi allra leikskólabarna í
Bakkahverfi.
í kynningu segir: „Börn á leik-
skólaaldri hafa ríka þörf fyrir
að <já sig á myndmáli á skapandi
hátt. Leikskólarnir gegna hér
mikilvægu hlutverki. Fjölbreyti-
leg myndgerð og myndsköpun
skipar veglegan sess í uppeldis-
starfi leikskólanna og tengjast
öðrum þáttum þess með ýmsum
hætti.
Myndlistarsýningin er afrakst-
ur vetrarstarfsins í leikskólan-
um. Sýningar undanfarinna ára
hafa vakið mikla athygli þeirra
sem lagt hafa leið sína í Mjódd-
ina.
Kór barna af leikskólunum
Arnarborg, Bakkaborg og Fálka-
borg mun syngja nokkur lög við
opnunina.
Myndlistarsýningin stendur
frá 20. mars til 9. apríl.
Vortónleikar
Tónlistarskólans