Morgunblaðið - 19.03.1995, Blaðsíða 34

34 SUNNUDAGUR 19. MARZ 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
KRISTINN JONSSON
MAGNÚS JÓNSSON
Kristinn var fædd-
■ ur 30. maí 1909,
hann lést 16. júní
1994. Hann var
fimmta barn þeirra
hjóna Jófríðar Ás-
mundsdóttur og Jóns
Þórólfs Jónssonar á
Gunnlaugsstöðum.
Hann var sendur að
heiman 9 eða 10 ára
að Hofstöðum, þaðan
átti hann að ganga í
barnaskóla að Hlöðut-
úni, en þess á milli
átti hann að vinna við
búskapinn sem
greiðslu fyrir uppihald og
skólavist. Síðan vann hann á
ýmsum stöðum í sveitinni,
lengst í Síðumúla og Lundum.
10. maí 1941 kvæntist hann
Sólveigu Sumarrós Þorfinns-
dóttur, f. 21. sept. 1912 í
Reylqavík, þau hjón bjuggu
sér heimili á Oðinsgötu í
Reykjavík, eignuðust þar
fjögur börn, tvo drengi og
tvær stúlkur. 1) Elst er Pálína
Sigríður, f. 13. júlí 1940, hús-
móðir og verslunarkona, býr
að Lyngási, Holtum, í Rangár-
vallasýslu, gift 2.12. 1961
Bergi Sigurbjörnssyni vöru-
bifreiðastjóra. 2) Þráinn, f.
11. maí 1942, í Reylgavík,
verkamaður í byggingar-
vinnu og síðan iðnaðarmaður
við Álafossverksmiðjuna,
giftist 20. desember 1969 Vil-
borgu Pálsdóttur í Hafnar-
firði. Þau eiga heima í Mos-
fellsbæ. 3) Ásta, f. 2. október
1944 í Reykjavík, giftist 12.
júní 1965 Pétri Wincke, f. 16.
ágúst 1941 í Hamborg í
Þýskalandi, dó 10.10. 1991.
Hún vinnur á skrifstofu. 4)
Ásgeir Þorfinnur, f. 9.11.
1948 í Reykjavík, skrifstofu-
maður, giftur 22.10. 1978
Hjörfríði Olgu Herbertsdótt-
ur húsmóður og skrifstofu-
manni I Reykjavík.
Magnús var fæddur 29.7.
1919. Hann lést 12. mars sl.
Hann var tólfta barn þeirra
Jófríðar og Jóns á Gunnlaugs-
stöðum. Magnús kvæntist
13.8. 1947 Sólveigu Maríu
Andersen, f. 15.8. 1925 á Eyr-
|r
arbakka, hún dó 4.12. 1988.
Þau eignuðust fjögur börn.
1) Elst þeirra er Kristín Lára,
f. 25.2. 1947 í Reykjavík, hús-
móðir í Reykjavík, gift 24.9.
1966 Guðmundi Heiðari Guð-
mundssyni verktaka. 2) Jón
Bjarni, f. 24.4. 1950 í Reykja-
vík, vélstjóri í Neskaupstað,
giftur Sigríði Þorvaldsdóttur,
f. 20.8. 1951. 3) Valur, f. 26.6.
1952, veitingamaður í Reykja-
vík, giftur Bryndísi Þorvalds-
dóttur. 4) Tryggvi forstjóri,
f. 23.9. 1957, giftur Jónínu
Gunnlaugsdóttur. ÖIl eiga
þau börn og barnabörn, sem
sárt munu syrgja afa sinn nú
um sinn, en tíminn mun sefa
harm þeirra þótt sár sé eins
og ævinlega hefur gerst,
seinna munuð þið þurfa að
sefa harm ykkar barna á sama
hátt og foreldrar ykkar gera
nú, það er sagt að Guð geymi
þá sem saknað er, þess skuluð
þið biðja, þá mun sólin þerra
tár af kinn. 14 ára var Magn-
ús ráðinn í vinnumennsku til
Þorgríms í Rauðanesi, var síð-
an í vinnumennsku á ýmsum
bæjum svo sem Svarfhóli, Sól-
heimatungu og Kvíum. 1940
fór hann til Reykjavíkur og
stundaði þar verkamanna-
vinnu. 1942 tók hann meira-
próf til fólksflutninga, eign-
aðist sinn fyrsta bíl 1943, ók
á Bifröst í tvö ár, flutti þá á
Bifreiðastöð Hreyfils og
starfaði þar til starfsloka
1994. Hann var jarðsunginn
frá Langholtskirkju 17. mars
sl.
ÁRIÐ 1951 keyptu þau Kristinn
og Sólveig Sumarrós jörðina
Vatnskot í Þykkvabæ, og hófu þar
kartöflurækt með hefðbundnum
blönduðum búskap. Við það missti
hann heilsuna, og átti lengi í því,
en tókst að Iokum að ná upp vinnu-
þreki eftir að hann flutti aftur í
bæinn, vann þar við bensínaf-
greiðslu hjá Skeljungi við Miklu-
braut í ein 25 ár. Á þessum erfiðu
árum tókst samhentri íjölskyldu
Blómastofa
Friöfinm
Suðurlandsbraut 10
108 Reykjavík. Sími 31099
Opið öll kvöld
tll kl. 22,- einnig um helgar.
hans að reka búið og halda saman
hópnum, og koma honum áfalla-
laust í gegnum þá umbrotatíma
sem siðustu 50 ár hafa gengið
yfir íslenskt þjóðfélag, það hafa
þau hjón gert með sóma.
Nú þegar hugurinn reikar til
baka og minningar renna eins og
myndband um skjáinn þá hefst til-
veran á æskuslóðum okkar í upp-
sveitum Borgarfjarðar. Þá verður
ekki komist hjá því að við hlið
þeirra Kristins og Magnúsar komi
þriðji bróðirinn, Oddur, sem lést
fyrir nokkrum árum, en er svo
tengdur þeim í minningunni. Krist-
inn og Oddur voru saman til sjós
á línuveiðaranum Ólafí Bjamasyni,
þeir voru á sínum fyrstu mann-
dómsárum driffjöðrin . í fram-
kvæmdum og uppbyggingu á
Gunnlaugsstöðum. Þessir þrír
bræður voru líkastir í sér af öllum
þeirra systkinahóp, glaðir í lund,
húmorískir, áttu til að beita gálga-
húmor um sjálfa sig, elskuðu hesta,
vín og söng og víf í bland, það
átti reyndar við um flesta unga
og fijálsa menn í Borgarfírði á
þeim tíma. Þá var endurómur
söngs, glaðværra ungmenna af
báðum kynjum hluti borgfírskrar
náttúru, er um helgar riðu um
sveitir til og frá samkomustöðum.
Þar var Magnús í hlutverki for-
söngvarans, enda sjór af lausavís-
um. Þegar svo bifreiðar tóku við
af hestunum sem fararskjótar
breyttist náttúra lands og
manns, bergmál fjallanna
hvarf, söngurinn kafnaði í
þröngum bílum og húmorinn
með, við tók hraði og einbeit-
ing við að halda vegi og forð-
ast hættur eftir því sem um-
ferð jókst á vegum. En sú
breyting átti sér líka sinn
tíma, kom þá fyrir að menn
létu slag standa um hvort
fararskjótinn var bíll eða
hestur. Við vorum í skóg-
ræktinni á Gunnlaugsstöðum,
komið var kvöld eins og þau
fegurst verða í Borgarfjarð-
ardölum, einhver vill rifja upp
gamlar stemmningar, en bílar og
traktorar hafa minnkað starfsgildi
hestsins, svo nú eru ekki til hestar
í hópferð. Þá er að nota það sem
alltaf bíður með endalausri þolin-
mæði eftir að einhver þurfí að
nota það. Menn fylla einn bíl og
aka af stað, en vegna þrengsla er
stoppað á hefðbundnum áningar-
stöðum og viðhafðir hefðbundnir
áningarsiðir, kastað vatni, sungnar
hestvísur, drukkin þeirra skál, ást-
ar- og ættjarðarsöngvar rifjaðir
upp, og kominn er hvíldartimi Spóa
og Lóu, þá er að snúa heim, en
þá fara kippir um fararskjótann
það, hafði gleymst að hann beit
ekki gras svo nú vantaði orkugjaf-
ann. Ja, hver andskotinn, hvar er
næsta bensínstöð? Svignaskarð,
segir sá sem situr undir stýri, en
hvar erum við? Við Gufá úti í
mýri er svarað, það vantar sjálf-
boðaliða, sá sem á bílinn sér nátt-
úrlega um bensínið, þá vantar
brúsa, segi eigandinn. Var ekki
einhver í Islendingasögum sem dró
sauðina yfír Dragháls þegar þeir
vildu ekki ganga sjálfir? Jú, það
var hann Hörður hennar Helgu,
segir kvenleg rödd, nú farið þið
með bílinn, setið á hann bensín,
komið hingað aftur og sækið mig
eins og Hörður ætlaði að gera. Já
en Helga synti í land og bjargaði
sonunum báðum en beið ekki, sagði
eigandinn. Já, en þá var Hörður
líka dauður, sagði röddin. Ekkert
þras né mas, sagði Magnús, nú
förum við allir með bílinn í hóp og
sækjum á hann bensín, sá sem er
þreyttastur fær að stýra. Þá kem
ég með, sagði röddin. Það var in-
dæl nótt í faðmi þessa fagra hér-
aðs. Söngurinn dofnaði upp síðustu
brekkuna að Svignaskarði. Bónd-
inn var að vakna og afgreiddi okk-
ur með bros á vör. Það voru þreytt-
ir og ánægðir menn sem röltu í
skógarlundinn á Gunnlaugsstöðum
sunnudagsmorguninn eftir. Þannig
held ég að vegferð þeirra bræðra
Magnúsar og Kristins sé heimfærð
í þessari sögu. Þeir fóru af stað í
lífíð ungir og snauðir en vonglaðir
og kátir tókust þeir á við þá érfið-
leika sem á leið þeirra lágu, leistu
þá en skyldu þá ekki eftir { götu
sinni öðrum til ama. Þeir yfírstigu
báðir heilsubresti sem virtust vera
óyfirstíganlegir án umkvörtunar
svo sem Gunnlaugur Ormstunga
sagði „að eigi skal haltur ganga
meðan báðir eru jafnlangir". Báðir
kvöddu þeir snögglega, sér í lagi
Magnús sem lagði í ferðina miklu
úti á dansgólfí Glæsibæjar í faðmi
vinkonu sinnar á móti Niðjasam-
taka Gunnlaugsstaðaættarinnar er
hann hafði fyrir 30 árum staðið
að stofnun á.
Við eftirlifandi 12 systkini ykkar
viljum með þessum fátæklegu orð-
um votta minningu ykkar virðingu
og þökk fyrir samveruna í þessu
lífí. Og niðjum ykkar vottum við
samúð, vonum að minningarnar
styrki þau í lífsbaráttu þeirra, svo
sem við höfum notið minninga og
fyrirmynda okkar foreldra.
Friður sé með látnum. Allar
góðar vættir styrki eftirlifendur.
Fyrir hönd systkinanna 12,
Óskar.
GESTUR
HJÖRLEIFSSON
+ Gestur Hjör-
leifsson var
fæddur 21. nóvem-
ber 1908 á Knapps-
stöðum í Fljótum.
Hann flutti ungur
að árum að Gull-
bringu í Svarfað-
ardal, en lengst af
bjó hann á Dalvík.
Hann lést 17. febr-
úar síðastliðinn í
Dalbæ, heimili aldr-
aðra á Dalvík. For-
eldrar hans voru
Rósa Jóhannsdóttir
frá Þverá í Skíðadal
og Hjörleifur Jó-
hannsson frá Ingvörum í Svarf-
aðardal. Gestur var einn fjórtán
systkina, níu þeirra komust upp
og af þeim eru tvö á lífi; Snjó-
laug sem býr á Akureyri og
Baldvina er býr á Dalvík.
Á aðfangadag árið 1933 gekk
Gestur að eiga Guðrúnu Krist-
insdóttir frá Ingvörum í Svarf-
aðardal, f. 13. desember 1913,
og lifir hún mann sinn. Þau
eignuðust sex börn. Þau eru:
Kristinn Elfar, maki Ásdís
Gísladóttir; Lórelei, maki Stefán
Steinsson; Þóra, maki Hans W.
Haraldsson; AlfhUdur, maki
Gunnar B. Arason; Sigurbjörg,
maki Geir A. Guðsteinsson, og
Kári Bjarkar, maki Sólveig
GENGINN er tengdafaðir minn,
Gestur Hjörleifsson á Dalvík, á 87.
aldursári. Kynni okkar hófust ekki
fyrr en hann var kominn á áttræðis-
aldur en fáum mönnum hef ég
kynnst á lífsleiðinni sem hafa verið
trúrri því sem þeim var falið eða
hreinskiptari við annað fólk. Hann
hafði að geyma stórkostlegan kar-
akter og átti það til að vefja hlut-
ina kaldhæðnislegum glettnishjúp
en hafði takmarkaða þolinmæði
fyrir óþarfa mas um einföld mál.
Tónlistargáfuna fékk hann í vögg-
ugjöf og þegar fram liðu stundir
átti hann eftir að setja óafmáanlega
mark sitt á allt tónlistar- og söng-
líf í Svarfaðardal og Dalvík, bæði
sem organisti og ekki síður kór-
stjómandi og tónlistarkennari. Er
mér til efs að aðrir organistar, ís-
lenskir, hafi átt lengri starfsaldur.
Á engan hygg ég að sé hallað þó
fullyrt sé að Gestur hafí verið mátt-
Brynja Grétarsdótt-
ir. Baraabömin era
20 og barnabama-
börnin 27.
Um og fyrir tví-
tugsaldur stundaði
Gestur tónlist-
araám hjá Tryggva
Kristinssyni á Siglu-
firði og síðar þijá
mánuði hjá Páli
ísólfssyni í Reykja-
vík. Gestur var org-
anisti í kirkjum
Svarfaðardals og á
Dalvik í 60 ár, eða
frá árinu 1926 til
1986. Hann stjóm-
aði Karlakór Dalvikur í rúma
tvo áratugi auk kirkjukóra,
blandaðra kóra, bamakóra og
kvartetta og var fyrsti skóla-
stjóri, og eini kennari Tónlistar-
skóla Dalvíkur er hann var
stofnaður 1964. Þar starfaði
hann allt þar til hann lét af
störfum vegna aldurs. Allt fram
að stofnun Tónlistarskóla Dal-
víkur vann Gestur við ýmiss
önnur störf samhliða tónlistinni;
m.a. var hann fyrsti nyólkurbíl-
sljóri Svarfdælinga og síðar
starfsmaður Rafmagnsveitna
ríkisins.
Útför Gests fór fram frá Dal-
víkurkirkju 25. febrúar síðast-
liðinn.
arstólpi alls tónlistarlífs í heima-
byggð sinni í meir en hálfa öld.
Sá ómetanlegi þáttur var staðfestur
á áttræðisafmæli hans er bæjar-
stjórn Dalvíkur þakkaði honum
framlagið til tónlistarmála á Dalvík
með táknrænum hætti. Engin tón-
listar- eða söngviðburður átti sér
stað nema Gestur kæmi þar nærri,
raunar var það talið sjálfsagt og
eðlilegt, og má þar nefna barna-
böll, hjónaböll, skrautsýningar og
skólaböll og á tímum þöglu mynd-
anna spilaði hann undir þegar þær
voru sýndar og mun honum hafa
þótt það bæði skemmtilegt og jafn-
framt krefjandi verkefni.
Þótt orgelið yrði fyrst og fremst
það hljófæri sem Gestur spilaði á
stóð hugur hans í fyrstu fremur til
fiðluleiks og hann hefur sagt að
fiðlan hafi alltaf verið númer eitt,
nánast heilagt mál. Hann var ekki
hár í loftinu þegar Hjörleifur, faðir
JÓHANN EINARSSON
+ Jóhann Einarsson, bóndi í
Efra-Langholti í Hruna-
mannahreppi, fæddist í
Reykjadal í Hrunamannahreppi
15. október 1919. Hann lézt á
sjúkrahúsi Selfoss 5. marz síð-
astliðinn og var útför hans gerð
frá Hrunakirkju 11. marz.
ÞAÐ VAR á morgni aldarinnar,
nánar tiltekið árið 1905, sem tvenn
ung hjón hófu búskap í Hruna-
mannahreppi. Þau Jóhanna Jóns-
dóttir frá Reykjadal og Sveinn
Sveinsson, Eyfellingur að ætt, hóf-
ust handa í Efra-Langholti og sama
ár byijuðu einnig búskap Einar
Jónsson í Reykjadal og Pálína Jóns-
dóttir úr Grindavík. Þau fóru að búa
á föðurleifð hans, Reykjadalnum.
Báðar þessar jarðir eru í meðallagi
stórar og þar hefur fólki búnast vel.
Sveinn í Efra-Langholti var eng-
inn loftkastalamaður, bjó í fyrstu á
hinn gamla máta, því nýjungar voru
fátíðar í þá daga.
Allt lék þó í lyndi utan það að
þeim hjónum varð ekki barna auðið.
Það líða að ég held 5 eða 6 ár er
þau tóku fósturson, Svein Kristjáns-
son frá Langholtsparti í Hraungerð-
ishreppi, hann var systursonur
Sveins.
Þeim Reykjadalshjónum varð
fljótt bama auðið. Við skulum láta
líða fjórtán ár. Þá höfðu þau eign-
ast fjórar dætur og fimm syni. Sá
sem var yngstur þeirra hlaut nafnið
Jóhann. Það er sá er hér er minnst.
Það varð að ráði hjá þessum fjöl-
skyldum Reykjadals og Langholts
að hinn ungi sveinn skyldi ílengjast
hjá föðursystur sinni í Efra-Lang-
holti, þar með höfðu þau hjón eign-
ast tvo upprennandi drengi er þau
bundi miklar vonir við er ekki ollu
þeim heldur vonbrigðum.
Þriðji og fjórði áratugamir líða,
enginn dans á rósum var líf bænd-
anna þá. Þó bryddaði á nýjungum
og véltækni tók að skjóta upp kollin-
um.
Drengimir tveir í Efra-Langholti
uxu úr grasi og urðu hin stæltustu
ungmenni. Ekki skorti þá atorkuna
við búrekstur fósturforeldra sinna,
samvinna eins og best er á kosið.
Glöggt auga haft fyrir nýjungum.
Verkaskipting nokkur hjá þeim upp-
eldisbræðmm þegar vélvæðing kom
til sögunnar. Þeir urðu mjög
snemma burðarásinn í búrekstrinum
þar á bæ.
Árið 1945 festi Jóhann ráð sitt
eins og oft er orðað. Hann gekk að
eiga elskulega konu af Snæfellsnesi
ættaða, Sigríði Magnúsdóttur, frá
bæ þeim er Hraunholt heitir í
Hnappadal, afskekktur bær í mjög
fögm umhverfí. Þar er hið heillandi
Hlíðarvatn er eitt sinn hafði að
geyma fljótandi hótel.
Með komu Sigríðar að Efra-
Langholti tók mannlífið þar skiljan-