Morgunblaðið - 22.03.1995, Qupperneq 20

20 MIÐVIKUDAGUR 22. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Að hugsa
og hanna
ANTTI Nurmesniemi: Göngustafir.
HÖNNUN
Norræna húsiö
TEIKNINGAR OG
SMÍÐISGRIPIR
ANTTI NURMESNIEMI
Opið alla daga kl. 14-19til2.apríl.
Aðgangur kr. 200. Bók um lista-
manninn kr. 1500.
FINNAR hafa löngum getað stát-
að af hönnuðum, sem hafa vakið
athygli langt út fyrir landsteinana
og skapað sér nafn á heimsmæli-
kvarða; smæð landsins og fjarlægð
frá þungamiðjum viðskiptanna hafa
ekki reynst þær hindranir, sem ætla
mætti. Finnskir hönnuðir hafa mikið
byggt starf sitt á náttúrulegum gæð-
um landsins, en auk húsmuna úr tré
hafa þeir einnig haslað sér völl á
jafn ólíkum sviðum sem almennri
byggingarlist, tæknihönnun og við
gerð samgöngumannvirkja ekki síður
en innréttinga og hjálpartækja
hversdagsins.
Antti Nurmesniemi er góður full-
trúi fmnskra hönnuða, en sýningin í
Norræna húsinu var upphaflega sett
saman í tilefni af fjörutíu ára langri
og gifturíkri starfsævi listamannsins
1992. Nurmesniemi kom fram á sjón-
arsviðið á sjötta áratugnum, þegar
fínnsk hönnun tók að leggja undir
sig heiminn, og vakti fljótlega at-
hygli fyrir verk sín. Þetta sést best
á ýmsum þeim verðlaunum, sem
hann vann til, en þar má m.a. nefna
fyrstu verðlaun á afmælissýningu
fínnska hönnunarfélagsins 1955, við-
urkenningu fyrir besta verkið á
Handverkssýningu Munehen 1956
og Lunning-verðlaunin í Danmörku
1959; listinn yfír verðlaun og heið->
ursnafnbætur listamannsins er lang-
ur og mikilfenglegur allt fram á síð-
ustu ár, en Nurmesniemi lét nýlega
af störfum sem forseti Alþjóðasam-
bands hönnunarfélaga, ISICD.
Á sýningunni getur að líta nokk-
urn flölda sýningargripa, einkum
húsgagna og húsmuna, auk teikn-
inga, ljósmyndá og uppdrátta af fjöl-
breyttum verkefnum frá ýmsum
skeiðum á ferli Nurmesniemi. Er
hlutur hans í húsagerðarlist þar eink-
um athyglisverður; listamaðurinn
hannaði sjálfur eigið íbúðarhús og
vinnustofu, sem ber glögg merki
hrifningar hans af hreinum línum
og litum, sem m.a. má rekja til „De
Stijl“-hreyfingarinnar og Bauhaus-
skólans fyrr á öldinni. Samvinna
hans við aðra við endurgerð sögu-
legra bygginga hefur einnig tekist
vel, sem og innréttingar hans í hina
frægu byggingu finnska sendiráðsins
í Nýju Dehli í Finnlandi, sem er með
þekktari nýsmíðum síðasta áratugar.
Hönnunarstarf Nurmesniemi hef-
ur spannað vítt svið í gegnum árin.
Hér má sjá glæsilega hönnun hans
á neðanjarðarlestum fyrir Helsinki,
sem og einfalda úrvinnslu flókinna
verkefna eins og brúargerðar. Nýj-
ustu verkefnin á þessu sviði snúa að
hönnun háspennumastra, sem er
ætlað að falla vel að umhverfi sínu
í þéttbýli og á ýmsum stöðum þar
sem hefðbundnari stálgrindamöstur
mundu stinga illilega í stúf við yfir-
bragð landsins; þessi möstur virðast
falla jafn vel að skógi vaxinni nátt-
úru Finnlands eins og þau væru
veikluleg í garranum á íslandi.
Sýningargestir munu þó helst
staldra við þann fjölda ólíkra muna,
sem hér getur að líta, allt frá pottum
til hægindastóla, kolla til kakóhitara,
hvíldarstóla til göngustafa. Það sem
einkum vekur athygli — utan jafnra
gæða, frágangs smáatriða og fjöl-
breyttrar notkunar mismunandi efna
— er hversu vel þessir hlutir hafa
staðist tímans tönn; hér er fátt sem
hægt væri að kalla úrelt sakir tækni-
breytinga eða nýrra viðhorfa. Nægir
að benda á jafn ólíka hluti og gufu-
baðskollin góðafrá 1952, „Triennal“-
stólinn frá 1960 og símana frá 1984
í því samhengi. Göngustafirnir frá
1986 sýna loks að oft má bæta það
sem er talið sígilt, þannig að það fái
nýja reisn og nýtist betur en áður,
en slík „endurvinnsla", hugsun og
hönnun, er í raun kjaminn í öllu starfí
Antti Nurmesniemi.
Sýningin hér líður að nokkru fyrir
húsnæðið, þar sem hún er greinilega
hönnuð fyrir sali með meiri lofthæð
og betra rými. Þannig er veggspjöld-
um skáskotið í gólf í stað þess að
standa við veggi, og göngurými
umhverfis sýningargripi er þrengra
fyrir vikið. Þetta eru í eðli sínu minni
háttar atriði, en sýna þó vel takmark-
anir þessa sýningarsalar, sem hefur
þjónað íslendingum svo dyggilega
um áratuga skeið, þrátt fyrir að hafa
orðið til nánast sem eftirþanki við
byggingu þessa fagra húss.
A undangengnum árum hefur ver-
ið staðið einkar vel að kynningum á
finnskri hönnun hér á landi, og ber
að þakka það, um leið og áhugafólk
um hönnun er hvatt til að leggja
leið sína í Norræna húsið. Hins veg-
ar er rétt að minna á að hönnun er
einnig á háu stigi á öðrum Norður-
löndum, og væri ekki úr vegi að óska
eftir frekari kynningum frá fleiri
löndum á þessu sviði; af nógu er að
taka þar sem hönnun, framleiðsla
og útflutningur iðnaðarvara er einn
mikilvægasti þátturinn í efnahagslífi
þessara frændþjóða okkar.
Eiríkur Þorláksson
Ævintýrið enn í hættu
KVIKMYNDIR
Bíóborgin/Sagabíó
SAGAN ENDALAUSA 3
„THENEVERENDING
STORY 3“ ★>/2
Leikstjóri: Peter MacDonald. Aðal-
hlutverk: Jason James Richter,
Melody Kay, Jack Black, Freddie
Jones. Cinevox Entertainment.
1994.
SAGAN endalausa ætlar að
reynast að sönnu endalaus.
Þriðja myndin í bálknum hefur
nú verið frumsýnd og hún skiiur
eftir pláss fyrir þá fjórðu. Fyrir
þá sem þekkja ekki til sögunnar
hefur hún snúist um að bjarga
ævintýralandinu Fantasíu úr
klóm illra afla og sú barátta
heldur áfram hér. Eina tilbreyt-
ingin er sú að nú koma ævintýra-
persónumar yfir í mannheima
og kynnast frekar dauflegum
raunveruleikanum.
Myndin byggist talsvert á
brúðuvinnu Jim Hensons fyrir-
tækisins, sem er viðunandi, en
sagan er lítilfjörleg og ber þess
merki að vera samin fyrir yngri
krakka. Nýr leikari er kominn í
hlutverk Bastians Baltasar Bux,
drengsins sem á Söguna enda-
lausu, en það er Jason James
Richter. Hann fer ágætlega með
hlutverk utanveltu stráks sem
er að byija í nýjum skóla, eign-
ast nýja fjölskyldu þegar faðir
hans kvænist aftur og það sem
verst er, eignast systur sem er
illþolandi. Oþjóðalýður í skólan-
um kemst yfir Söguna endlausu
og boðar að hefðbundnum hætti
eyðileggingu ævintýrisins en
stráksi með hjálp vina sinna úr
Fantasíu er ekki dauður úr öllum
æðum.
Hugsunin á bak við þessa
endalausu sögu er prýðileg og
hún virkar sem góð auglýsing
fyrir bókina nú á tímum tölvu-
leikja og sjónvarpsgláps en
áherslan hér á fjölskyldusam-
heldni og ástúð reynist væmin
og einfeldningsleg, jafnvel fyrir
þrjúbíó sem þetta. Leikurinn er
upp og ofan. Pönkaragengið sem
á að leika óþokkana virkar frek-
ar hallærislegt en ógnandi og
fjölskyldumeðlimir stráksins eru
ekki miklir leikarar. Fantasía og
ævintýrapersónumar eins og
hinn fljúgandi Falkor, steina-
barnið og álfarnir gefa myndinni
lit en það dugar ekki til þegar
mannheimar reynast svona
óspennandi.
Eins og í sögn
KVIKMYNPIR
Laugarásbíó
Inn um ógnardyr „In the
Mputh of Madness“ ★ ★
Leikstjóri: John Carpenter. Aðal-
hlutverk: Sam Neill, Jurgen Proc-
hnow, Charlton Heston og David
Wamer. New Line Cinema. 1994.
JOHN Carpenter var einhver
fremsti og besti leikstjóri msl-
mynda á áttunda og níunda ára-
tugnum eins og Flóttinn frá New
York og „The Thing", svo aðeins
séu nefndar tvær þær bestu,
vitna um. Carpentermynd var
eitthvað sem helst mátti ekki
missa af. En myndir hans urðu
af einhverjum ástæðum verri og
verri, hann missti kraftinn og er
nú horfínn af sjónarsviðinu.
Nema nú sprettur upp Carpent-
ermynd -að nýju og þótt hún sé
íjarri því að vera með því besta
sem hann áður gerði og hún sé
ósköp léttvæg hrollvekja má hafa
svolítið gaman af henni.
Inn um ógnardyr eða „In the
Mouth of Madness11 segir af hálf-
gerðum einkaspæjara sem settur
er í að hafa uppá týndum met-
söluhöfundi. Höfundurinn er
frægur fyrir hrollvekjur sínar og
áður en spæjarinn veit af er hann
orðinn að persónu í nýjustu hryll-
ingssögunni hans en hún segir
af því hvernig hið illa tekur völd-
in í heiminum í gegnum, met-
sölubækur höfundarins
Söguþráðurinn í þessum New
Line hrollvekjum verður aldrei
greyptur í stein en Carpenter
tekst að búa til svolitla spennu
blandaða húmor úr bullinu og
leikur stundum skemmtilega á
skilin milli skáldskapar og raun-
veruleika, sem reyndar er orðin
talsvert þreytt formúla hjá New
Line.
Leikaraliðið hefur séð betri
daga. Það fellur þó ekkert illa
inní reyfarann, sem Carpenter
passar blessunarlega uppá að
taka aldrei of hátíðlega. Sam
Neill leikur spæjarann og er
sæmilega ráðvilltur, Jurgen
Prochnow er líklega Satan sjálf-
ur, David Wamer kemur við sögu
og það er einkar gaman að sjá
hvað Ben Hur hefur elst vel en
Charlton Heston fer með litla
rullu.
Inn um ógnardyr er aldrei
meira en formúluafþreying úr
hryllingsmyndageiranum er rétt
minnir á að einu sinni voru Car-
pentermyndir eitthvað sem mað-
ur mátti ekki missa af.
Arnaldur Indriðason
Gaman gaman
LEIKLIST
íslcnska ópcran
HÓTEL BREKKAN
Menntaskóiinn við Sund: Hótel
Brekkan. Handrit: Guðmundur
Gunnarsson, Magnús Bjarnason,
Ingimar Helgason, Þórir Karlsson.
Tónlist: Logi Gunnlaugsson, Ingólfur
Jóhannesson, Ólafur Haraldsson,
Birgir Steinarsson. Leikstjóri: Hörð-
ur Torfason. Sviðsmynd: Siguijón
Jóhannesson. Aðalhlutverk: Valdi-
mar Hilmarsson, Aðalsteinn Aðal-
steinsson, Sigríður Friðriksdóttir,
Hlynur Magnússon, Jóhann Baldvins-
son, Kári Guðmundsson, Amór Jóns-
son, Heimir Birgisson, Bjöm Guð-
jónsson. Mánudagurinn 20. mars.
ÞAÐ myndi æra óstöðugan að telja
upp alla þá áttatíu sem standa að
þessari sýningu sem er, þegar á
heildina er litið, einhver sú besta sem
ég hef séð í leikhússmiðju framhalds-
skólanna á þessu ári.
Hér leggst allt á eitt: Samstilltur
leik- og sönghópur flytur af innlifun
og kátínu skemmtilegt, frumsamið
verk undir stjóm Harðar Torfasonar,
leikstjóra sem bersýnilega hefur sest
niður, gert sér glögga mynd af því
hvernig sýningin í heild ætti að líta
út og fengið alla í lið með sér. Gam-
an gaman. Söngleikurinn Hótel
Brekkan fjallar um undirbúning stór-
veislu á hóteli og leggjast flestir á
eitt að inna starf sitt vel af hendi.
Þó er misjafn sauður í mörgu fé.
Sonur framkvæmdastjórans er
ungur og metnaðarfullur maður sem
ætlar að auðgast stórlega á ólögmæt-
an hátt. Von er á sendingu á hótel-
ið, en hún týnist og það verður til
þess að sumir tapa sér .. . I þessari
sýningu standa sig allir svo vel að
það-jaðrar við ósanngirni að hæla
einum öðrum fremur.
Hljómsveitin leikur vel og hefur
uppi fyndna takta. Dansarnir eru vel
útfærðir og leikendur eru hreyf-
anlegir og frjálslegir á sviðinu og
þess vegna verður sýningin aldrei
stöð heldur sprellifandi.
Sjónrænn húmor sem sækir ýmis-
legt til pantómímu, Commedia dell-
’Arte og burleskunnar lífgar mjög
upp á sýninguna. Sama er að segja
um búninga og förðun. Þar er allt í
stílnum. Sviðsmynd Siguijóns Jó-
hannessonar góð. Arnór Jónsson er
feiki skemmtilegur Færeyingur, lipur
á alla lund, og Hlynur Magnússon
góður sem bossadillarinn Teddi. Sig-
ríður Friðriksdóttir, Aðalsteinn Að-
alsteinsson og Valdimar Hilmarsson
sýnda góða takta í hlutverkum sínum
og sömu sögu er að segja um marga
í smærri hlutverkum.
Það er ánægjulegt að sjá eins vel
unna skólasýningu og Hótel Brekk-
an. Hún vitnar um hæfileikaríkt ungt
fólk sem tekst á við margþætt verk-
efni og gerir því glansandi skil undir
stjórn leikstjóra sem hlýtur að vera
einn sá besti í bransanum í söngleikj-
um sem þessum.
Guðbrandur Gíslason
Kolbeinn Ketilsson syngur hlut-
verk Alfredos í La traviata
KOLBEINN Ketilsson mun
syngja hlutverk Alfredos á
nokkrum sýningum á La
traviata, sem íslenska óp-
eran sýnir um þessar mund-
ir.
Kolbeinn er nýkominn
frá Vín, þar sem hann er
búsettur um þessar mundir,
en skömmu fyrir heimkom-
una skrifaði hann undir
samning við Óperuhúsið í
Hildesheim í Þýskalandi til eins árs
þar sem hann mun meðal annars
syngja aðaltenórhlutverkin í Ævin-
týrum Hoffmans og Töfraflautunni.
Kolbeinn lauk burtfarar-
prófi frá Nýja tónlistarskól-
anum 1988 þar sem Sigurð-
ur Dementz var kennari
hans. Sama ár hélt hann til
Vínarborgar þar sem hann
var við söngnám hjá Leop-
old Spitzter og vorið 1993
útskrifaðist hann frá Hoch-
schule fur Musik und dar-
stellende Kunst í Vín sem
óperusöngvari.
Samhliða óperusöng kemur Kol-
beinn reglulega fram sem flytjandi
í óperettu-, ljóða- og kirkjutónlist.
Kolbeinn
Ketilsson