Morgunblaðið - 19.04.1995, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Skagfirska
söngsveit-
in í Lang-
holtskirkju
SKAGFIRSKA söngsveitin í
Reykjavík heldur árlega vor-
tónleika fyrir styrktarfélaga
sína og aðra velunnara í
Langholtskirkju á sumar-
daginn fyrsta og laugardag-
inn 22. apríl kl. 17.
Á efnisskránni eru meðal
annars íslensk lög eftir Sigf-
ús Einarsson, Emil Thor-
oddsen, Sigurð Þórðarson,
Björgvin Þ. Valdimarsson og
Sigvalda Kaldalóns, en söng-
stjóri hefur útsett syrpu af
lögum hans. Einnig er á efn-
isskránni lög eftir Georg Biz-
et, A. Bruckner, L. van Beet-
hoven, G.F. Hándel o.fl.
Einsöngvarar með kórnum
að þessu sinni eru þau Svan-
hildur Sveinbjörnsdóttir, Ás-
geir Eiríksson, Guðmundur
Gíslason og Guðmundur Sig-
urðsson. Píanóleikari er Vil-
helmína Ólafsdóttir og
stjómandi Björgvin Þ. Valdi-
marsson.
Pappírs-
samsetn-
ingar í
Umbru
BANDARÍSKA listakonan
Marcia Widenor opnar sýn-
ingu í Gallerí Úmbru á Bem-
höftstorfu á morgun,
fimmtudaginn 20. apríl kl.
17. Þar sýnir hún það sem
hún kallar pappírs- samsetn-
ingar eða Paper Quilts.
Verkin eru þrívíð og unnin
úr handgerðum pappír sem
listakonan útbýr sjálf. Marc-
ia býr og starfar á Long Is-
land í New York-fylki. Hún
hefur haldið margar einka-
sýningar og tekið þátt í
Qölda samsýninga
Marcia hefur hlotið fjölda
viðurkenninga fyrir list sína
og meðal annars prýðir verk
eftir hana vegg Hvíta húss-
ins í Washington. Listakonan
verður viðstödd opnunina.
Sýningin stendur til 10.
maí og er opin þriðjudaga til
laugardaga kl. 13-19 og
sunnudaga kl. 14-19.
Söngfur
Reykjalund-
arkórsins í
Oddakirkju
HIÐ ÁRLEGA tónlistarkvöld
verður í Oddakirkju á
Rangárvöllum á sumardaginn
fyrsta kl. 20.30.
Meðal efnis á dagskránni
verður söngur Reykjalundar-
kórsins undir stjórn Lárusar
Sveinssonar, kór eldri félaga
úr Karlakórnum Þröstum í
Hafnarfírði syngur svo og
kirkjukór Oddakirkju undir
stjórn Halldórs Óskarssonar.
Sigurður Sigmundsson og
Kjartan Magnússon syngja
ein- og tvísöng, auk þess sem
sumri verður fagnað með
lúðrablæstri og orgelleik.
Aðgangur er ókeypis og
öllum heimill meðan húsrúm
leyfir.
LISTIR
Bókmenntir á Norrænu mennmgarhátíðinni í Madríd og Barcelona
Komið inn
úr kuldanum
Um norrænar bókmenntir á Spáni og nor-
ræna rithöfunda sem „komu inn úr kuldan-
um“ í hitann í Madríd og Barcelona fjallar
Jóhann Hjálmarsson í eftirfarandi grein.
Safnrit norrænna bókmennta eru nýkomin
út í spænskum þýðingum og norrænir rithöf-
undar hafa af því tilefni kynnt spænskum
lesendum verk sín.
„SNORRI Sturluson skrifaði bók
um heiminn og kallaði Heims-
kringlu", sagði Guðbergur Bergsson
á umræðufundi í Madríd um það að
skrifa í norðri og skrifa í suðri. Með
því vildi hann leggja áherslu á að
meðal fjarlægra þjóða væri líka áhugi
á heiminum, en ekki tómar sveitabók-
menntir.
Saltfiskur og skattheimta
Guðbergur sló á létta strengi þegar
hann sagði að á Spáni kæmi saltfísk-
ur upp í hugann þegar ísland væri
nefnt með líkum hætti og Alvar Aalto
þegar Finnland væri á dagskrá. Hann
sagði að fyrir sér væri Skandinavía
vandamál og vandamál Skandinava
sjálfra snerist einkum um það hver
ætti að vaska upp.
Danski höfundurinn Torben Mads-
en sagðist ala þann draum í bijósti
að búa á Spáni, en skrifa á öðrum
stöðum, til dæmis París.
Finninn Jyrki Kyskinen, komungur
höfundur, benti á sögulega hefð í
finnskum bókmenntum, frásögn ætt-
aða frá Kivi og Sjö bræðram hans.
Kyskinen sagði frá rómaðri skáldsögu
ungs finnsks rithöfundar, Markus
Nummi, sem gerðist í París.
Lasse Söderberg frá Svíþjóð vék
að sænskri skattheimtu og sagði að
til væru í landinu svokölluð Samtök
skattborgara. Carl Jonas Love Almq-
vist hefði á sínum tíma ritað um gildi
fátæktar í Svíþjóð.
Teije Johansen skáld frá Lofoten
í Noregi sagði að spænskar bók-
menntir væra í sínum augum fyrst
og fremst García Lorca.
Spænski höfundurinn José Luis
Sampedro sagði að Spánveijar væra
ættaðir úr ýmsum áttum og Spánn
skiptist í marga ólíka hluta. Hann
vildi minna á gamansaman anda
spænskra bókmennta og þörf Spán-
veija fyrir að skrifa allegóríur, tákn-
sögur.
Norræn safnrit
Kynning nýútkominna safnrita
norrænna bókmennta: Norræn ljóð
og Norrænar sögur í hundrað ár, fór
fram í menningarmiðstöð Madríd-
borgar Conde Duque og var heiti
kynningarinnar: Bókmenntimar sem
komu inn úr kuldanum. Auk þeirra
norrænu rithöfunda sem fyrr hafa
verið nefndir og okkar Guðbergs
Bergssonar kynntu verk sín í Madríd
sænska skáldið Kjell Espmark, norski
prósaistinn Kjell Askildsen, skáldið
góðkunna Benny Andersen frá Dan-
mörku og Solveig von Schoultz frá
Finnlandi, eitt af höfuðskáldum
Finna, en hún er nú 85 ára að aldri.
Ljóðabók hennar frá í fyrra, Samtal
við fiðrildi, hefur vakið mikla eftir-
tekt, enda er hún sífellt vaxandi sem
skáld.
Skáldíð Luis García Montero kynnti
smásagnasafnið, en kynning ljóðanna
var í höndum Francisco J. Uriz aðal-
ritstjóra og þýðanda.
Undirritaður talaði um ljóðabækur
sínar og las upp úr þeim í Conde
Duque. Þar fluttu spænskir leikarar,
Rafael Taibo og María Femanda de
Ocón, þýðingar á verkum norrænu
skáldanna. I Computense-háskólan-
um var Guðbergur Bergsson meðal
Morgunblaðið/Jóhann Hjálmarsson
GUÐBERGUR Bergsson talar
um verk sín í Háskólanum í
Barcelona.
þeirra sem kynntir voru. Það vakti
athygli að hann sagðist vera sonur
fiskimanns, enda fiskveiðar hitamál á
Spáni um þessar mundir. Kynning-
unni í Coplutense-háskólanum stjóm-
aði einn prófessoranna þar, Enrique
Bemárdez, en það var hann sem valdi
og þýddi íslensku smásögumar sem
birtust í norræna sagnasafninu. Sér-
stök dönsk morgundagskrá var einnig
í skólanum.
Áhugi á norrænum
bókmenntum
Spænska sjónvarpið hefur gert röð
sjónvarpsþátta um Norðurlönd og
spænska útvarpið sinnir norrænum
menningarmálum, einkum tónlist.
Menningartímaritið E1 Urogallo hefur
helgað norrænni menningu og listum
eitt hefti og tónlistartímaritið Scherzo
hefur gefið út tölublað um norræna
tónlist. Blaðamenn frá spænskum
dagblöðum hafa aflað efnis á Norður-
löndum undanfama mánuði.
Bókmenntakynningamar í Madríd
voru fjölsóttar og augljós áhugi á
norrænum bókmenntum. Ég hitti
nokkra unga Spánverja sem hafa
numið eða era að nema Norðurlandat-
ungur í því skyni að gerast þýðend-
ur. Enginn íslenskunemi var þar á
meðal.
Persónuleg rödd
Langar umíjallanir um kynning-
amar sá ég ekki í spænskum blöðum,
en stórblaðið ABC í Madríd birti stutta
fréttagrein eftir L. Lafuente 4. apríl.
Hann vitnar í Kjell Askildsen sem
hefði sagt í Conde Duque að ekkert
væri nýtt og búið væri að skrifa allt:
„Það sem réttlætir að skrifa er hin
persónulega rödd í nýjum búningi,
formi sem verður að vera óbundið,
fijálst", er haft eftir Kjell Askildsen.
Þegar ég bar þetta und.ir Askildsen
STJÖRNUNÓTT, málverk Edvards Munch, er kápumynd safnrits-
ins Norrænar sögur í hundrað ár.
Morgunblaðið/Jóhann Hjálmarsson
NORRÆNIR rithöfundar á Römblunum í Barcelona. Lasse Söder-
berg og Benny Andersen ásamt konu sinni.
taldi hann að Lafuente hefði misskilið
eitthvað, að minnsta kosti hvað varð-
aði það að allt hefði vérið skrifað.
Askildsen sem hefur verið gestur á
íslenskum bókmenntahátíðum kvaðst
væntanlegur á ný til Reykjavíkur í
september og fyrirhuguð væri útgáfa
á bók eftir hann hjá Máli og menn-
ingu í þýðingu Hannesar Sigfússonar.
í stórblaðinu E1 País 6. aprfl (ég
las katalónsku útgáfuna) segir Fietta
Jarque í Madrídarpistli frá umræðu-
fundinum um að skrifa í norðri og
skrifa í suðri. Hún fer viðurkenningar-
orðum um Norrænu menningarhátíð-
ina og safnritin með Ijóðum og smá-
sögum norrænna höfunda. Meðal
annars fjallar hún um skoðanamun
(tæpast ágreining þótt þannig liti út)
milli Guðbergs Bergssonar og Lasse
Söderbergs um hvort það að skrifa í
norðri snúist um eða komi því ekki
við hvort skrifað sé fyrir Norður-
landabúa.
Guðbergur Bergsson sem er ekki
mikill aðdáandi Skandinava eða
Skandinavíu yfírleitt taldi að skand-
inavískir stjómendur bókmennta-
kjmninganna í Madríd hefðu ekki
gert nógu mikið til að vekja athygli
blaðamanna á þeim. Á Spáni væri
öll slík kynning markvissari, enda
árangurslaus annars. Guðbergur
sagði það kraftaverki líkast að E1
País skrifaði um kynningamar.
Við voram reyndar sammála um
að koma perúanska rithöfundarins
Bryce Echenique vegna útgáfu nýrrar
skáldsögu, Vænstu mín ekki í apríl
(þekktasta skáldsaga Echeniques er
Heimur handa Júlíusi, 1970) hefði
ásamt heimsókn albanska rithöfund-
arins Ismails Kadaré skyggt nokkuð
á norrænar bókmenntir. Kadaré tal-
aði 4. apríl í Landsbókasafninu í
Madríd um eitt af uppáhaldsefnum
sínum: skyldleika Don Kíkóta Cer-
vantesar við stjómmál samtíðarinnar.
Ekki veit ég hvort margir kannast
við Echenique og Kadaré hér heima,
en bókmenntaáhuginn á Spáni beinist
yfirleitt í aðrar áttir en hjá okkur.
Tengslin við rómönsku Ameríku era
vissulega sterk. Dauði argentínska
skáldsins Roberto Juarroz kallaði til
dæmis á fimm síðna umfjöllun um
hann í ABC 3. apríl auk þess sem
stóð á fréttasíðum. Meðal þeirra sem
skrifuðu minningarorð var mexíkóska
Nóbelsskáldið Octavio Paz.
Til Katalóníu
Norræna menningarhátíðin er ekki
aðeins haldin í Madríd heldur einnig
í Barcelona, Valencia og fleiri borg-
um. Norrænar bókmenntir voru
kynntar í Barcelona 5. apríl með líkum
hætti og í Madríd. Forleggjaramir
José Maria Gutierrez de la Torre og
Maria Luisa Calvo tóku með sér safn-
rit norrænna ljóða og sagna frá Torr-
esútgáfunni í Madríd. Höfundar
spjölluðu og lásu úr verkum sínum í
hátíðarsal Háskólans í Barcelona og
í Skandinavíska klúbbnum í Barcel-
ona var þetta endurtekið um kvöldið.
Fyrir okkur Guðberg var dagurinn
í Barcelona bundinn minningum um
hið liðna. Hér vorum við báðir eitt
sinn með það í huga að læra spænsku
og lesa spænskar bókmenntir. Guð-
bergur útskrifaðist frá Háskólanum
í Barcelona 1958, en prófritgerð mín
frá sama skóla var ljóðabókin Ný lauf,
nýtt myrkur sem ort var í Bareelona
1965-66 og kom út 1967.
Römblumar eru enn baðaðar sól
og mikið líf í borginni. Nokkrir sam-
eiginlegir vinir og kunningjar og
margir fleiri era látnir. Guðbergur var
minntur á hverfulleik lífsins í bóka-
búð. Þar rakst hann á bók sem vinur
hans skrifaði til minningar um eigin-
konu sína, vinkonu Guðbergs. Höf-
undurinn er ekki lengur meðal lifenda.