Morgunblaðið - 19.04.1995, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 1995 31
AÐSEIMDAR GREINAR
Jörðin stynur
EF GOLFSTRAUMURINN
breytir um stefnu og ósonlagið
þynnist varanlega, getum við lent
á dálitlum vandræðum. Hugleiðing-
ar vísindamanna um þennan mögu-
leika, jafnvel á næstu árum, valda
okkur Islendingum þó ekki ýkja
miklum áhyggjum. íslendingar hafa
ekki áhyggjur af morgundeginum.
Þeir lifa fyrir líðandi stund. Þeir sjá
lífið í nærmynd og samanburði.
Gildismat íslendinga byggist á
staðlaðri „lífskjarabaráttu“. Sumir
hafa ekki nóg fyrir nauðþurftum.
Aðrir hafa meira en hinir. Svo held-
ur baráttan áfram. Alltaf eins.
undeginum. Samt erum við hluti
af íbúum jarðarinar. Og við erum
að tengjast nýju gildismati sem við
veljum ekki sjálf. Við erum að flyta
inn til einnar fjölskyldu sem eru
jarðarbúar allir. Það eru að nálg-
ast þeir tímar að hagvöxturinn
verður að víkja fyrir sameiginleg-
um ótta við það ástand sem þessi
spendýrategund hefur þrátt fyrir
allt vitræna möguleika til að skilja
og skilgreina. Sameiginlegum ótta
mannkynsins. Óttann við ótíma-
bæran dauða tegundarinnar. Ef
jörðin kafnar þá heyjum við sama
dauðastríðið og Kínveijarnir.
En meðan við bíðum
væri kannski gaman
að velta fyrir sér
gamla gildismatinu.
Er kannski hægt að
fá meira út úr lífinu
með einhveijum öðr-
um áherslum? Það eru
sérréttindi tegundar-
innar að geta haft
áhrif á örlög og æði
fólks. Mannkynssagan
er full af dæmum um
þetta. Á þessari öld
hafa margar tilraunir
verið gerðar. Tvö
„þúsundáraríki" voru
stofnuð og það fór illa.
Upp úr þeim rústum
og vonbrigðum komu blómabörnin
og reyndu að breyta heiminum.
Og í dag er fólk vissulega að leita
og þreifa fyrir sér.
Hvarvetna er fólk að
leita. Og oft undir nýj-
um formerkjum. Það
vakti til dæmis athygli
þegar íslenskir heim-
spekingar gerðu til-
raun til að stíga niður
til „fólksins" á síðasta
áratug. Tilraunin var
góð en kannski var
gallinn sá að þeir
stoppuðu í miðjum
stiganum og byggðu
þar nýja fílabeinsturna
í nýju landslagi.
Kannski þarf að ein-
falda heimspekina
ennþá meir og koma
henni inn í leikskólann eins og
raunar hafur verið reynt? Kannski
þarf að stokka upp allt skólakerfið
Hrafn
Sæmundsson
og fleygja á haugana mörgu sem
þar er kennt? Kannski þarf að
vekja upp nýtt gildismat sem teng-
ist betur þeirri þróun sem nú
stefnir jörðinni út á heljarþröm?
Á jörðinni erum við Islendingar
með þeirh minnstu. Kannski er það
mikilmennska að halda að við höf-
um eitthvert hlutvert eða áhrif.
Samt væri það a.m.k. gaman að
breikka svolítið sjóndeildarhring-
inn meðan við bíðum eftir því að
Golfstraumurinn beygi af leið. Við
sitjum núna undir daufri skínu
kvöldstjörnunnar í sameiginlegum
vanda mannkynsins. Ef allt fer vel
að lokum græðum við kannski á
breyttu gildismati þar sen hag-
vöxtur rósarinnar verður mælistik-
an!
Höfundur er atvinnumálafulltrúi.
íslendingar hafa ekki
áhyggjur af morgun-
deginum, segir Hrafn
Sæmundsson, sem hér
fjallar um þynningu
ósonlagsins og hugsan-
legar breytingar Golf-
straumsins.
Kannski verður fólk samt neytt
til að breyta um skoðun á „lífskjör-
um“. Það er nefnilega fleira í gangi
en Golfstraumurinn og ósonlagið.
Úrelt kjarnorkuver, mengun haf-
anna, eyðing skóganna, allt þetta
er í fullum gangi og margt fleira.
Jörðin stynur. Jörðin er að kafna.
Og hagvöxturinn heldur áfram. I
okkar álfu til að fullægja nýjum
og nýjum gerviþörfum ofneyslu-
þjóðfélaganna. í öðrum álfum til
að fullnægja frumþörfum. í Kína
hefur það ævintýri gerst að fólk
deyr ekki úr hungri milljónum sam-
an. En ef hagvöxturinn heldur
áfram í Kína og allir Kínverjar
fara að nota klósettpappír og fara
að aka á mótorhjólurh þá mun jörð-
in halda áfram að stynja meira og
meira. Þá munu skógarnir eyðast
með meiri hraða og gufuhvolfið,
þessi örþunna himna sem verndar
lífið á jörðinni, mun ennþá veikjast.
Og þetta er sama gufuhvolfið
og yfir okkur hérna á Islandi.
Meðan við bíðum eftir nýrri kló-
settmenningu í Kína og nýjum af-
rekum auglýsingaiðnaðarins á
Vesturlöndum og meðan byijað er
að molna úr suðurskautinu og ísinn
á norðurhvelinu bráðnar og ruglar
hitaveitu Golfstraumsins höldum
við íslendingar áfram að reka
harða „kjarabaráttu“ og auka
neysluna og fjölga vélsleðunum og
jeppunum og lengja biðraðirnar hjá
ferðaskrifstofunum. Við íslending-
ar höfum ekki áhyggjur af morg-
Vlt
| þú hjálp.a
götubarni á Indlandi
að eignast heimili?
Við erum 5 bræður sem vorum
svangir og skítugir á götunni eftir að
foreldrar okkar dóu.
Nú höfunt við eignast heimili fyrir
hjálp stuðningsforcldra á íslandi.
"fflíjgf IIJÁt-PARSTARF_____________
Siglúni .1 • 105 R v k • Sími 561 61 17
• * *
» « " * * * *
»| * » * * * * *
|«* «*»«••
' C K ■ ■
■■■■■»■■•»••" !»#*,'«
• *•*■«■»•>« "»i
■ •«»«n».l»,',». :•»
Grilljónauppskrift Emils:
7. Skundaðu á næsta
sölustað íslenskrar getspár.
2. Veldu réttu milljónatölurnar
eða láttu sjálfvalið um getspekina.
3. Snaraðu út 20 krónum
fyrirhverja röð sem þú velur.
4. Sestu íþægilegasta stólinn
ístofunniá miðvikudagskvöldið
og horfðu á happatölurnar
þínar krauma í Víkingalottó
pottinum í sjónvarpinu.
5. Hugsaðu um allt það sem
hægt er að gera fyrir 100 mllljónir.
Verði ykkur að góðu!
Off nú er hann
tvöfaldur!
Verður hann
100
milljónir?