Morgunblaðið - 14.05.1995, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 14. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MEÐ
I FARTESKINU
Breska sendiheirafrú-
in, dr. Elisabeth Bal-
mer, er læknir. Hún
hefur farið víða um
lönd og hvarvetna unn-
ið í sínu fagi, þar til
hún kom til íslands.
Hún hefur mikinn
áhuga á að kynna sér
heilbrigðisstofnanir á
íslandi ogtjáði Elínu
Pálmadóttur að hún
teldi heilbrigðiskerfið
hér mjög gott.
Eiginkonur sendiherra fylgja
mönnum sínum, hvert sem
störfin bera þá. Sendiherrafrú
hefur þar vissum skyldum að
gegna. Hefðbundin ímynd hennar
er að hún standi með reisn fyrir
gestaboðum, hvar sem er og hvenær
sem er, ef það mætti að gagni koma
hennar þjóð, fyrir utan að halda
heimili þar sem menntun barnanna
getur orðið flókin þegar oft er flutt
milli landa. Hennar eigið starf verð-
ur oftast að víkja, sem hefur reynst
mörgum nútímakonum erfítt eftir
langt nám í sínu fagi.
Dr. Elisabeth Balmer, eiginkona
breska sendiherrans á íslandi,
Michaels Hone, er læknir og sam-
fara þessum skyldum hefur hún
getað unnið í sínu fagi hvar sem
hún hefur farið, þar til nú á ís-
landi. Því hefur hún mikinn áhuga
á heilsugæslukerfinu hér og hefur
heimsótt heilsugæslustöðvar, rann-
sóknarstofnanir og sótt fyrirlestra
og ráðstefnur. Nefnir t.d.mjög
áhugaverða norræna ráðstefnu um
brjóstakrabbamein og eins mjög
áhugaverðar krabbameinsrannsókn-
ir. Hún varð t.d. mjög hrifín af þjón-
ustunni I heilsugæslustöðinni sem
hún heimsótti í Hafnarfírði. Nefndi
að þótt fleiri sjúklingar komi í hlut
hvers læknis í Bretlandi þá skýri það
ekki að fullu þá staðreynd, að ís-
lenskir læknar gefí hverjum og ein-
um rýmri tíma og að auðveldara sé
að komast hér fljótt að. Sjálf kvaðst
hún hafa mjög góða persónulega
reynslu af sjúkraþjálfara, sem hún
þurfti að sækja til.
Ferðafjölskylda
„Eg hefi ferðast síðan ég var 6
vikna gömul og held að ég hafi
fengið ferðabakteríuna snemma,"
sagði Elísabeth Balmer þegar haft
var orð á því hvort ekki sé þreyt-
andi að taka sig sífellt upp og
sá holdsveiki, fór á báti upp fljót
með mangrove-tijám á báðar hend-
ur, eins og maður sá í kvikmynd-
inni Afríkudrottningunni, að lækn-
ingamiðstöð, sem kaþólskar nunnur
ráku, sá í annarri læknamiðstöð
born með uppblásinn belginn af
malaríu í milta og naut sólarlags-
ins, sem baðaði allt himinhvolfið
rósrauðum bjarma.“
Hjálp við flóttamenn
Eftir kandidatsárið á skurðdeild
í Cornwall og á barnaspítala, þar
sem hún lagði stund á barnalækn-
ingar, stundaði hún sjálfstæðar al-
mennar lækningar í Yorkshire. „Ég
var þá ekki tilbúin til að setjast að
og fór að vinna fyrir Barnahjálpar-
sjóðinn 1977, fyrst í Beirut og síðar
í Guatemala,“ segir hún.
Fyrsti staðurinn, sem hún var
send til, var Beirut í Líbanon, þar
sem hún hitti Michel Hone. Hann
hafði árið áður skipulagt brottflutn-
ing Breta og annarra þjóða fólk í
bílalest, sem í var fólk af 21 þjóð-
erni. Hann var nú ári síðar kominn
með lið til að opna þar aftur sendi-
ráð. Þetta var á þeim tíma sem
Jumblad, leiðtogi drúsa, var skot-
inn. Þarna kynntust þau og héldu
sambandi upp frá því, þótt ekki
giftu þau sig fyrr en sex árum
seinna. Frá Beirut fór hann
skömmu seinna til Bagdad.
„Mitt hlutverk var hjálp við
flóttafólkið, einkum börn og mæð-
ur,“ segir Elisabeth. „Því fylgdi
aðstoð við illa farna lömunarveiki-
sjúklinga. Við Michael vorum eitt
sinn á gangi eftir ströndinni þegar
við sáum litla stúlku sem dróst
áfram á hnjánum og olnbogunum.
Barnahjálpin kom henni í aðgerð á
spítala, en til þess þurfti frænka
hennar, sem sá um hana í flótta-
mannabúðunum, að koma henni
yfir átakalínuna milli kristna og
múslimska hverfisins. Þetta var
mjög dugleg telpa og ég fékk að
sjá hana ganga áður en ég fór. Ef
hún hefur svo lifað af blóðbaðið í
flóttamannabúðunum, þar sem hún
bjó, skömmu seinna hefur þetta
gerbreytt lífi hennar. Slíkt verður
manni mjög minnisstætt.“
Ætlaði læknirinn
að drepa barnið?
Frá Beirut var Elisabeth Balmer
send til læknisstarfa í aðra heims-
álfu, til Guatemala. „Það var mjög
óhkt,“ segir hún. Þar var á ferðinni
íjölþjóðlegt 5 ára átak Barnahjálp-
arinnar í þorpinu Goyabaj uppi í
hæðunum þar sem eyðileggingin
hafði orðið mest í jarðskjálftunum
miklu árið áður. „Þarna býr fólk
af miðamerískum indjánastofni og
sumt blandað Spánverjum. Þeir
klæða sig á mismunandi hátt. Indj-
ánarnir eru í þessum marglitu ofnu
„hvipil“, en þeir sem telja sig latn-
eska í vestrænum fötum. Við vorum
að reyna að hjálpa þeim til að
byggja upp eftir jarðskjálftana.
Húsin höfðu verið með leirsteina-
veggjum og níðþungum tígulsteina-
þökum, sem féllu inn vegna jarð-
skjálftanna og slösuðu marga illa.
Dr. Elisabeth Balmer
Morgunblaðið/Kristinn
SENDIHERRA Breta, Michael Hone, og dr. Elisabeth Balmer með
börnín Barnaby og Rebeccu.
flytja milli landa með börn og
heimili. Þau hjónin eru búin að
vera á íslandi í 20 mánuði og
brottför ákveðin að ári. Þótt þau
hafi víða farið hafa þau aldrei
fyrr verið í köldu landi — utan
heimalandsins, Bretlands! En þau
nýta sér aðstæður eins og þau
virðast hafa gert hvar sem leiðin
lá. Fóru strax að læra á skíðum.
Fyrsta veturinn hér fóru þau viku-
lega á skíði með krakkana.
Hvernig bar það til að Elísabeth
lagðist í ferðalög? Hún fæddist í
Bretiandi á árinu 1950, en mamma
hennar fór svo með hana sex vikna
gamla til Kuwait, þar sem faðir
hennar starfaði við olíuvinnslu. For-
eldrar hennar hittust í Burma þar
sem þau voru bæði í þjónustu
breska hersins eftir stríð, faðir
hennar í gúrkasveitunum og móðir
hennar í „hjúkrunarsveit Alexöndru
drottingar".
„Þegar móðir mín fór til Kuwait
með sex vikna gamalt barn þurfti
satt að segja töluverðan kjark til,
því þá var það að fara út í eyðimörk-
ina með þeim aðstæðum sem þar
ríktu“, segir hún. „Þar ólst ég upp
til 10 ára aldurs, þegar ég var send
heim til Bretlands í heimavistar-
skóla. Kom svo þangað eftir það í
skólafríum til 18 ára aldurs.“
Þetta leiðir talið að skólagöngu
barna sendiráðsfólks og annarra
sem hafa útivist. Á íslandi geta
börn sendiherrahjónanna, þau
Barnaby, 11 ára, og Rebecca, 6
ára, gengið í bandaríska skólann
skammt frá sendiráðsbústaðnum
við Laufásveg og notað sitt móður-
mál. Elisabeth kveðst ekki myndi
vilja senda börn sín í burtu jafn ung
og foreldrar hennar þurftu að gera,
því 3.000 mílna aðskilnaður reyni
á samband barna við foreldrana.
Sjálf fór hún tíu ára gömul að heim-
an, í fyrstu með bestu vinkonunni
frá Kuwait, í skóla þar sem voru
80 stúlkur í innan við 10 mílna fjar-
lægð frá þar sem hún býr núna.
Þarna var kona af hinni þekktu
Huxley-fjölskyldu skólastjóri. Elisa-
beth telur það sér til tekna að á
þessum áhrifagjarna aldri var lað-
aður fram áhugi hjá henni á sögu,
grískri goðafræði og líffræði.
„Þótt heimavistarskólinn veitti
mér ágæta menntun, þá er ég svo
heppin að við Michael þurfum ekki,
þegar við förum heim til Sussex á
næsta ári, að splundra fjölskyld-
unni, en þar sem engan ensk-amer-
ískan skóla var að hafa eftir 11 ára
aldur í Kuwait áttu foreldrar mínir
um það að velja að senda okkur í
heimavistarskóla eða að mamma
.væri með okkur heima í Bretlandi
yfir skólatímann og hitti pabba þá
aðeins í leyfum,“ segir hún.
Elisabeth segir að öll hennar fjöl-
skylda hafí ferðast mikið, tvíbura-
bræður hennar ferðuðust um Aust-
urlönd í níu vikur áður en þeir fóru
í háskóla og þriðji bróðirinn fór 18
ára gamall á puttanum heim til
Bretlands. Foreldrar hennar komu
svo heim til Yorkshire um skeið,
þar sem faðir hennar stofnaði fyrir-
tæki, en héldu svo aftur til Abu
Dabi við Persaflóa, eins og það hét
þá, til að aðlaga gamlar lokur að
nýrri tækni við olíuvinnsluna. For-
eldrar hennar eru á lífi og búa í
Yörkshire.
Elisabeth fór 18 ár gömul í lækn-
isfræðinám í háskóla í Bristol, þar
sem hún lauk prófi 1973. Ferða-
bakterían hafði ekki yfírgefið hana,
svo að í lokaþjálfuninni skipti hún
milli læknisstarfa á spítala í Bristol
og starfa á Bomeo.
„Á síðasta verklega áfanganum
getum við eytt tveimur mánuðum
í eitthvað á læknissviði sem við
höfum sérstakan áhuga á,“ útskýr-
ir hún. „Ég fór' til Norður-Borneo,
þar sem ég kynntist berklastöðvum,