Morgunblaðið - 08.07.1995, Page 8

8 LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 1995
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Forseti ASÍ um álverssamninga
Áekkivoná
óróleika vegna
kauphækkana
TTxrnío fk r
Þið komist kannski á verðlaunapallinn næst, elskurnar mínar . . .
Síðari umræða um ársreikninga Reykjavíkurborgar
Deilt um ábyrg’ð á
800 milljónum
VIÐ SÍÐARI umræðu um ársreikninga Reykjavíkurborgar fyrir árið
1994 í borgarstjórn í fyrrakvöld, svaraði borgarstjóri fyrirspurn borgar-
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins, um 800 milljón króna umframeyðslu úr
borgarsjóði frá áætlaðri umframeyðslu um mitt ár. Borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokks sögðu að ábyrgðin væri R-listans sem tók við stjóm
borgarinnar um mitt ár 1994. Borgarstjóri sagði ábyrgðina vera sjálf-
stæðismanna, þar sem ákvarðanir um fjárútlát hafi verið teknar fyrir
kosningar við gerð fjárhagsáætlunar fyrir árið 1994.
Vannýtt útsvar
um 700 milljónir
í MÁLI Ingibjargar Sólrúnar Gísla-
dóttur borgarstjóra við afgreiðslu
ársreikninga borgarinnar fyrir árið
1994 kom fram að bregðast yrði
við fjárhagsvanda borgarinnar með
einhveijum hætti. Nefndi hún að í
skýrslu borgarendurskoðanda væri
bent á að vannýtt útsvar næmi um
700 milljónum króna.
„Við höfum ekki verið með þær
hugmyndir uppi að hækka útsvar-
ið,“ sagði Ingibjörg. „Við munum
freista þess að halda því óbreyttu
en ef við getum ekki haldið frá
arðgreiðslum borgarfyrirtækja og
ef við sjáum ekki fram á neina
tekjustofna þá er útsvar eitthvað
sem verður að koma til skoðunar
rétt eins og gjaldskrárnar, rekstur-
inn og eignabreytingarnar. Við er-
um þá í raun með allt undir en við
erum ekki með áform um hækkun.“
Áætlun til þriggja ára
Borgarstjóri sagðist ekki hafa
rætt hugmynd um hlutdeild borgar-
innar í virðisaukaskatti við ríkis-
valdið. Þetta væri hugmynd sem
komið hafi fram fyrir kosningar
en ekki verið rætt formlega.
. í ræðu borgarstjóra kom einnig
fram að skoða þyrfti allar gjald-
skrár borgarfyrirtækja, auka
kostnaðaraðgát og umbuna þeim
sem halda sig innan áætlana.
Nauðsynlegt væri að vinna áætlun
til næstu þriggja ára þannig að
fyrir lægi við gerð næstu fjárhagsá-
ætlunar hvaða framkvæmdir yrði
ráðist í, hver væri áætlaður rekstr-
arkostnaður og hvernig ætti að
fjármagna rekstur og framkvæmd-
ir.
Öflug lánastýring
Borgarstjóri sagði að koma
þyrfti á öflugri lánastýringu og
fylgjast vel með lánskjörum á
markaði. Borgin hafi verið með 1,4
milljarða yfijdráttarheimild hjá
Landsbanka íslands. Samið hafi
verið um skuldbreytingar sem
námu á annan milljarð og verulega
lækkun yfirdráttarvaxta, sem áætl-
að væri að sparaði 50 milljónir á
þessu ári. Þá yrði ráðinn fjárreiðu-
stjóri þegar borgarritari væri kom-
inn til starfa sem yrði honum og
borgarhagfræðingi til aðstoðar við
fjármálin.
í fyrirspurn sjálfstæðismanna
kemur fram að í skýrslu Endurskoð-
unar Sig. Stefánssonar hf. um fjár-
hagsstöðu Reykjavíkurborgar frá 30.
júní 1994 hafi verið áætlað að pen-
ingaleg staða borgarsjóðs yrði nei-
kvæð um rúma 7,5 milljarða í árslok
1994. í ljós hafi komið samkvæmt
ársreikningum borgarsjóðs að pen-
ingaleg staða væri neikvæð um rúma
8,7 milljarða. Beðið væri um að
skýrsluhöfundar gerðu grein fyrir
mismuninum.
Aukning útgjalda hjá
málaflokkum
í svari endurskoðenda segir að
mismunurinn liggi aðallega í auknum
útgjöldum málaflokka. Forsvars-
menn viðkomandi málaflokka hafi í
lok júni 1994 verið kallaðir á þeirra
fund og þeir beðnir um að gera grein
fyrir stöðu málaflokksins og því hvort
vænta mætti frávika frá fjárhags-
áætlun ársins. Niðurstaðan var sú
að áætluð aukin útgjöld málaflokka
umfram Qárhagsáætlun yrði 238
millj. Tekið var fram í lok skýrslunn-
ar að endurskoðendur teldu það var-
lega áætlað.
Minnt á kosningaloforð
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson borg-
arfulltrúi Sjálfstæðisflokks, óskaði
eftir skýringu á um 800 milljóna
króna umframeyðslu og minnti á
kosningaloforð R-listans um að þeg-
ar yrði ráðist í að fara yfir fjárhags-
stöðu borgarinnar eftir kosningar og
gripið í taumana en það hafi ekki
verið gert. Borgarstjóri sagði að
ábyrgðin væri ekki síður sjálfstæðis-
manna sem tekið hefðu ákvarðanir
um framkvæmdir ársins 1994 og oft
án þess að ijárveiting væri til stað-
ar. Nefndi Ingibjörg sem dæmi heim-
ild fyrir stofnun byggingalistardeild-
ar við Listasafn Reykjavíkur, útgjöld
vegna Lýðveldishátíðarinnar og um-
framkostnað vegna framkvæmda í
Iðnó.
Övenju lakar heimtur hjá AFS
Vantar fjölskyld-
ur fyrir 18 nema
IÁR haida 116 íslenskir
skiptinema utan til
dvalar um lengri og
skemmri tíma. Rúmur
helmingur þeirra er af höf-
uðborgarsvæðinu en dreif-
ingin er að öðru leyti jöfn
yfir landið. Skiptinemar
dveljast í eitt ár ytra. í lok
ágúst koma hingað 33
skiptinemar á vegum AFS
á Islandi. Búið er að finna
ijölskyldur fyrir 15 þessara
unglinga sem eru flestir á
aldrinum 16-18 ára, frá öll-
um heimsálfum nema Afr-
íku, en enn vantar húsa-
skjól fyrir 18 ungmenni.
Elín Rögnvaldsdóttir hjá
AFS segir þessar heimtur
talsvert lakari en undanfar-
in ár, án þess að hægt sé
að benda á ákveðnar skýr-
ingar í því sambandi.
„Hagur Strympu hefur
heldur vænkast, en við vor-
um orðin talsvert áhyggjufull þar
sem fjölskyldur þeirra sem eru að
senda unglinga utan skiluðu sér
óvenju illa í hýsingu hjá okkur.
Við fengum hins vegar jákvæð
viðbrögð eftir umflöllun í m.a.
Morgunblaðinu um þá krakka sem
voru að fara nú i sumar eftir dvöl
sína. Þá varð nokkur kippur en
þó þarf að gera betur og er ástæða
til að hvetja fólk til að hafa sam-
band við skrifstofu AFS. Margir
virðast því miður halda að með
því að hýsa skiptinema færist þeir
meira í fang en þeir kæri sig um
eða ráði við, og gera sér ekki grein
fyrir því hversu skemmtilegt það
er og í raun auðvelt.“
- Má rekja lakarí heimtur til
verrí efnahags fóiks?
„Ég hef á tilfinningunni að efna-
hagsástand í þjóðfélaginu hafi
batnað frá því í fyrra en þá gekk
okkur betur. Ég hef sjálf hýst
skiptinema og varð ekki vör við
neinar breytingar í mínu heimilis-
bókhaldi. Islendingar elda ekki svo
knappt að einum munni fleira að
metta skipti máli. Kannski hefur
fólk einfaldlega aðrar væntingar
og hugmyndir en við sem þekkjum
þetta starf. Fólk talar um að það
vinni mikið úti og virðist halda að
gera þurfi eitthvað sérstakt, en
þetta byggist hins vegar á því að
krakkarnir koma hingað inn í
venjulegt fjölskyldulíf, eignast sína
vini og sækja skóla, þannig að fjöl-
skyldur þurfa ekki að kollsteypa
lifnaðarháttum sínum þótt skipti-
nemi komi inn á heimilið. Einhveij-
ir bera fyrir sig að ár sé langur
tími, og þá er gagnlegt að vísa til
þess að fjölskyldur seinasta hóps-
ins sem var hér kvörtuðu yfir því
að árið hefði flogið frá þeim og
mörgum fannst synd að krakkarn-
ir gætu ekki verið fram á sumar.“
- Þurfa fjöiskyldur að uppfylla
sérstök skilyrði?
„Eina krafan er að fólk hafí
hjartarými og húsrými, því með
tilkomu skiptinema er kominn einn
ijölskyldumeðlimur í viðbót til að
láta sér þykja vænt um. Við heim-
sækjum heimilið og
spjöllum við fólkið, en
gerum nær sjálfkrafa
ráð fyrir að enginn taki
utanaðkomandi inn á
heimilið nema að þar sé
að finna ákveðinn
stöðugleika og reglu. Þetta er ekki
spurning um að búa við allsnægt-
ir, heldur hafa opinn huga og við
biðjum um að fólk hafi áhuga og
ánægju af unglingum. Þarna
myndast gífurlega skemmtileg
tengsl manna á milli. Ein fóstur-
móðirin orðaði það svo að hýsa
skiptinema væri næsti bær við að
ferðast sjálfur. Fólk fær kost á
að kynnast erlendri menningu á
eigin heimili og kynnist jafnvel
Elín Rögnvaldsóttir
►ELÍN Rögnvaldsdóttir er full-
trúi hýsingar hjá AFS á íslandi,
en alþjóðasamtökin voru form-
lega stofnuð árið 1947. Innan
þeirra vébanda starfa nú um
100 þúsund virkir sjálfboðaliðar
og á seinasta ári dvöldu tæplega
10 þúsund manns um lengri eða
skemmri tíma í öðru landi á
vegum samtakanna. Fyrstu
skiptinemarnir á vegum AFS
fóru frá íslandi 1957 en AFS
hýsti fyrsta skiptinemann hér á
landi 1981. Skiptinemar frá ís-
landi, bæði sumar- og ársnemar,
eru orðnir 1.985 talsins, en hýst-
ir nemar á íslandi 805 talsins.
Skiptinemar
frá íslandi
orðnir 1.985
eigin menningu upp á nýtt í gegn-
um þessa erlendu krakka. Ég veit
líka um íj'ölmargar fjölskyldur sem
hafa farið í heimsókn til skipti-
nema sinna, skrifað þeim o.s.fiv.
Ein fjölskylda hýsir nú sinn þriðja
eða fjórða heilsársnema, en átt-
unda eða níunda skiptinemann
þegar allt er tekið saman. Margir
þeirra voru bandarískir og í fyrra
gerðu þau víðreist um Bandaríkin
og heimsóttu „börnin" sín. “
- Er eitthvað sammerkt með
þeim fjölskyldum sem taka skipti-
nema?
„I raun og veru ekki, aldurs-
dreifingin er mikil, allt frá fólki
um þrítugt og upp í sjötugt. Það
eina sem er kannski líkt er að fjöl-
skyldurnar eru oft virkar í ein-
hverri félagslegri starfsemi og
opnar fyrir heiminum í kringum
sig.“
- Koma upp örðugleikar?
„Skiptinemamir ganga í gegn-
um margháttaðan undirbúning,
viðtöl og námskeið, áður en þeir
fá að fara, þannig að fyrirfram
er búið að ganga úr skugga um
að þeir séu nægilega vel á vegi
staddir félagslega til að dvelja svo
lengi ljarri heimahögum. Auðvitað
hefur það hent að ljölskyldu og
nema semji ekki sem skyldi, og
þá höfum við flutt
skiptinemann til og
hann staðið sig með
prýði hjá annarri fjöl-
skyldu. Sömu sögu er
að segja af ijölskyldum.
Okkar tölur sýna að um
fjórðungur skiptinema skipti um
fjölskyldu, en það er eins og geng-
ur og gerist í mannlegum sam-
skiptum, enda vildi ég ekki búa
með öllum vinum mínum þótt mér
líki vel við þá. Oft er það svo að
fyrri ijölskyldan verður vinur nem-
ans sem hann heldur sambandi við
þrátt fyrir vistaskiptin. Skiptinem-
arnir halda síðan héðan og þá býr
í þeim lítill íslendingur; ísland
verður þeirra annað föðurland."