Morgunblaðið - 03.08.1995, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR a.ÁGÚST 19S5 23
LISTIR
Fágun og góð
tónstaða
VÖTN
TONLIST
Skálholtskirkja
KAMMERTÓNLEIKAR
Bachsveitin í Skálholti ásamt Jaap
Schröder flutti kammerverk eftir
Staden, Handel og Telemann. Laug-
ardaginn 29. júlí, 1995.
TÓNLEIKARNlR hófust á
strengjaverki eftir Johann Staden
(1581-1634), organista frá
Niimberg, er samdi mikið af mót-
ettum með samfelldum bassa
(continuo) og svo nefnda Haus-
musik við þýskan texta og tölu-
vert af hljóðfæratónlist undir titl-
um eins og Pavana Gagliarda,
canzona og symphonia. Sonur Jo-
hanns, Sigmund Gottlieb (1607-
1655), samdi óperuna Seele-
vig,(1644), sem er elsta þýska
óperan, sem hefur varðveist
(Dafne, 1627, eftir Heinrich
Schutz). Tónmál Johanns er hvað
snertir hljómskipan og tónferli í
dæmigerðum „snemm-barokk“
stíl, falleg tónlist en ákaflega kyrr-
stæð. Strengjasveitin undir stjóm
Jaap Schrötder lék verkið mjög
vel og þarna gat að heyra ekta
„non-vibrato“ barokk-hljóm, sér-
kennilegan en með hreinni tón-
stöðu en oft áður á tónleikum
Bachsveitarinnar.
Annað verkið var fimmti af
stóru konsertunum (Conserto
grosso) eftir Handel og þar gat
að heyra þá hljómskipan og radd-
ferli, sem einkenndi síð-barokk-
ina, þar sem dúr og moll kerfið
er orðið alls ráðandi og módal
tónskipan (tónhættir kirkjunnar)
horfin og ný og endurbætt hljóð-
færi komin til sögunnar. Þarna
gat að heyra óbóið og eins og í
fyrra verkinu var samleikurinn
sérlega góður en einn skemmti-
legasti kafli verksins er lokakafl-
inn, þar sem Handel er í essinu
sínu, svo og hægu þættirnir, sem
voru sérlega vel fiuttir.
Telemann átti tvö síðustu verk-
in á efnisskránni, sónötu í A-dúr
og svítu sem nefnist „La Lyra“
og eru bæði verkin fyrir strengi.
Sónatan er fallegt verk í „galant“
stíl, þar sem minna er lagt upp
úr kontrapunktískum rithætti en
t.d. hjá Bach og undirraddirnar
hafðar meira til undirleiks við
ráðandi laglínu. Fyrir þetta og
að semja óperur og ekki síður
vegna þess hve fljótur hann var
að semja, fannst mörgum kirkj-
unnar mönnum hann full léttlynd-
ur í tónsmíðum sínum. Hann naut
á sínum tíma mikilla vinsælda,
fyrir það að semja ekki eins og
Bach en þegar „Bach-dýrkunin“
hófst, galt hann fyrir það að hafa
ekki ritað eins knúsaðan tónbálk
og vinur hans. Þannig snýst heim-
urinn í kringum sjálfan sig og
snýr þá upp allt eins niður ef
ekki út og suður, svo að endingu
veit enginn hvað er rétt eða rangt.
„Lýru-svítan“ mun vera úr safni
hinna svo nefndu Parísar-kvart-
etta nr. 7-12 og lýrunafnið trú-
lega tilkomið vegna fjórða þáttar
svítunnar, La Vielle, sem byggir
á frumstæðri laglínu og eintóna
undirleik hljómsveitarinnar, eins
og þegar leikið er á lýru eða
Hurdy-gurdy. Þessi þáttur stakk
nokkuð í stúf við heildarsvip
verksins og má vera nokkuð merki
þess, að Telemann hafi ekki verið
sérlega alvörugefið tónskáld.
Hvað sem þessu líður á Telemann
heima með vini sínum J.S. Bach
og voru þessi verk sérlega vel
leikin, sérstaklega Vivace-þáttur-
inn í sónötunni og Bourrée þætt-
irnir báðir í svítunni.
Þeir strengjaleikarar sém léku
með Jaap Schröder voru Svava
Bernharðsdóttir (2. fiðla) og Sarah
Buckley (lágfiðla) og var samleik-
ur þeirra einkar fágaður og vel
mótaður en continúo- raddirnar
voru leiknar af Örnólfi Kristjáns-
syni (selló), Þóri Jóhannssyni
(kontrabassa) og Guðrúnu Óskars-
dóttur á orgel og sembal og var
sá hluti samleiksins ekki síður vel
útfærður en hjá einleikurunum. í
Handel konsertinum léku Peter
Thomkins og Gunnar Þorgeirsson
á barok-óbó og það sama má segja
um leik þeirra, að þar fór saman
þokkafullur og hreinn tónflutning-
ur, en á því sviði eru barok-óbó
ekki auðveld í meðförum. I heild
voru þetta með bestu tónleikum
Bach-sveitarinnar, samleikur góð-
ur, tónstaða sömuleiðis og sérlega
gott jafnvægi á milli hljóðfæranna,
bæði er varðar blæ og styrk og
má þar trúlega leggja Jaap
Schröder til nokkrar þakkir sér-
staklega og sömuleiðis samleikur-
um, er efalaust hafa kunnað því
vel að notfæra sér reynslu hans
og kunnáttu í flutningi borokktón-
listar.
Jón Ásgeirsson
MYNPLIST
Listhorn Sævars
INNSETNING
SÓLVEIG
AÐALSTEINSDÓTTIR
Opin á verslunartíma til 16. ágúst.
Aðgangur ókeypis
MÁLARAR verða iðulega varir
við hve hlutir sem þeir hafa handa
á milli og hafa lokið hlutverki sínu
geta í sjálfu sér verið
fagrir, og á þetta bæði
við formið á tómum
litatúpum, sem tómar
litakrukkur. Gamall
lúinn vatnslitakassi
hefur yfir sér meiri
töfra en nýr, og er því
æskilegri félagi á
ferðalögum á vit
myndefnanna en nýr.
Listamaðurinn vill
einfaldlega hafa lífið
og fyllingu þess með
sér, eitthvað sem hef-
ur yfir sér svip nálg-
unar, og gamlir pensl-
ar eru honum sömu-
leiðis kærir. Jafnframt
býr máði blýantsstubburinn yfir
magnaðari töfrum en nýr og
glansandi. Sólveig Aðalsteinsdótt-
ir hefur lengi fundið skapandi
kenndum sínum útrás í notuðum
hlutum og ódýru efni, og svo ger-
ist einnig á sýningu hennar að
þessu sinni. En nú eru það tómar
vatnslitakrukkur sem hún hvolfir
þannig að þéttleiki litaáferðarinn-
ar blasir við, sem dofnar svo eftir
því sem neðar dregur (í raun ofar
í krukkunum) í samræmi við það
að vatnsmagnið er mest og liturinn
þynnstur efst. Og að sjálfsögðu
eru neðstu lögin lengst í ílátunum,
með meiru að gerandinn helli ekki
öllum litnum úr þeim í upphafi.
Tímaferlið kemur fram í litastyrk-
leikanum og því lengur sem litur-
inn hefur haft viðdvöl í hverri
krukku, þeim meir_ loðir hann við
innri hlið hennar. Úr tíu mismun-
andi litakrukkum hefur Sólveig
framið innsetningu í rýminu, sem
byggist á því að hún
raðar þeim skipulega
í einfalda röð á vegg-
ina.
Hér er þannig kom-
in eins konar skírskot-
un til nýtingarinnar,
og sértækrar fegurðar
þess sem flestir kasta
frá sér að lokinni
notkun, án þess nokk-
urn tíma að hafa gert
sér grein fyrir form-
rænum töfrum þess
sem þeir hafa haft
fyrir framan nefið á
sér. Hitt er svo annað
mál, að Sólveig tekur
einangrað atriði úr
hvunndegi listamannsins og virkj-
ar það sem inntak rýmisferlis,
hvort sem það hefur víðari skír-
skotun eða ekki. Það er hinn dýri
leyndardómur listamannsins, og
svo lengi sem hann kemur ekki á
móts við skoðandann, telst sú list-
ræna umræða sem fram fer ein-
ungis hvísl og óræð skilaboð milli
innvígðra.
Bragi Ásgeirssön.
Sólveig '
Aðalsteinsdóttir
Morgunblaðið/Úlfar Ágústsson
HJORLEIFUR Valsson og Urania Menelau á tónleikum á Isafirði.
Húsfyllir og
frábærar móttökur
ísafirði. Morgunblaðið.
Hjörleifur Valsson og Urania
Menelau píanóleikari héldu tón-
leika í sal grunnskólans á Isafirði
síðastliðinn sunnudag. Húsfyllir
var og fékk listafólkið frábærar
móttökur, urðu þau að leika
fjölda aukalaga og stóðu allir
gestirnir upp og kvöddu þau með
dynjandi lófataki í lokin. Hlýtur
slíkt að teljast harla merkilegt
þegar í hlut eiga 22 og 25 ára
gamlir listamenn.
Á efnisskránni voru verk eftir
Mozart, Smetana, Janacek og
Faure, en meðal aukalaga var
Draumalandið eftir Sigfús Ein-
arsson í frábærlega fallegri út-
setningu og mátti víða sjá tár
dijúpa af hvarmi tónleikagesta
við leikinn.
Næstu tónleikar þeirra verða
í listasafni Sigurjóns Olafssonar
í Reykjavík næstkomandi þríðju-
dag.
*
Finnsk textílkona í Umbru
SÝNING finnsku listakonunnar
Sirkku Könönen á pijón-hönnun
verður opnuð í dag, fimmtudag, í
Gallerí Úmbru á Bernhöftstorfu.
Listakonan starfar í Helsinki að
hönnun í ull fyrir handprjón, vél-
prjón, vef og rýjur, og hefur rekið
eigið fyrirtæki frá 1981 auk þess
að hafa starfað um tíma fyrir sjón-
varp sem hönnuður og sinnt
kennslu í Listiðnaðarháskólanum í
Helsinki. Þetta er önnur einkasýn-
ing hennar á íslandi, sú fyrri var
árið 1987. Sirkka var valin „Textíl-
kona ársins 1993“ í heimalandi
sínu.
Á sýningunni í Gallerí Úmbru eru
handpijónaðar peysur, sjöl og teppi
símunstruð og unnin í marglita ull,
gjarnan með framandi gróðri og
dýrum.
Sýningin stendur til 23. ágúst
og er opin þriðjudaga til laugardaga
frá kl. 13-18 og sunnudaga frá kl.
14-18. Listakonan verður viðstödd
opnunina.
OPIÐ TIL KL. 20 I KVOLD
Á LAUGAVEGINUM
Krinqlunni.s
í ferðalagið!
Regnjakkar 1.490
Peysur áður 5.900, nú 1.900
Gönguskór áður 5.900, nú 2.900
Gallabuxur áður 3.900, nú 990
Húfur áður 1.800, nú 500
Þykkar hettupeysur áður 4.900, nú 2.300
Skór áður 8.900, nú 990
Bolir áður 3.900, nú 990
Skyrtur áður 3.900, nú 1.500
TILBOÐ SEM ÞÚ MÁTT EKKI MISSA AF!
Snyrtivörudeild
20 - 50% afsláttur af
snyrtivörum, undirfatnaði
og sundfatnaði.
Munið útsölumarkaðinn
i kjallaranum.
Ótrúlega lágt verð.
Allt að 90% afsláttur.
Opið föstudag til kl. 19.00.
ATH. LOKAÐ LAUGARDAG
Sendum í póstkröfu
Góða helgi