Morgunblaðið - 16.08.1995, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 16. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Fyrrverandi stríðsfangar Japana í síðari heimssty rj öldinni krefjast skaðabóta
Segja persónulega
yfirlýsingu marklausa
London, Hong Kong. Reuter.
BRESKIR uppgjafahermenn sökuðu
í gær Tomiichi Murayama, forsætis-
ráðherra Japans, um hálfvelgju þeg-
ar hann baðst afsökunar á grimmd-
arverkum japanska hersins í stríðinu
og hvöttu sumir til, að breskur al-
menningur hætti að kaupa japanska
vöru. Stjórnvöld í Bandaríkjunum,
Ástralíu og ýmsum ríkjum í Asíu
fögnuðu hins vegar yfirlýsingunni.
Talsmenn breskra samtaka fyrr-
verandi stríðsfanga Japana sögðu í
gær, að þeir hefðu vonast til, að af-
sökunarbeiðni Murayama yrði af-
dráttarlausari auk þess sem orðin
ein dygðu ekki, Japanir yrðu að
greiða fómarlömbum sínum bætur.
Ef það yrði ekki gert, yrði hugsan-
lega gripið til þess að hvetja breskan
almenning til að kaupa ekki ákveðn-
ar, japanskar vörutegundir.
Afsökunin of persónuleg
„Afsökun Murayama var „ég, mig,
mér, mín“, aldrei „við“. Yfírlýsingar
einstakra manna skipta engu, aðeins
þær, sem fluttar em í nafni ríkis-
stjórnarinnar," sagði Charles Peall,
talsmaður Burmastjörnunnar, einna
samtaka stríðsfanga.
Um 25.000 fyrrverandi hermenn
ætla að minnast uppgjafar Japan
með því að koma saman við Bucking-
ham-höll um næstu helgi en auk
þess voru margir samankomnir í gær
við Brúna yfír Kwaifljótið í Tælandi,
sem fræg er í sögunni. Voru sendi-
herrar Bretlands, Ástralíu, Kanada
og Japans og forsætisráðherra Tæ-
lands viðstaddir athöfnina og einnig
nokkrir japanskir uppgjafahermenn.
Hlýddi fyrirskipunum
Meðal þeirra var Abe Hiroshi, sem
nú er 75 ára gamall, en eftir stríð
var hann dæmdur til dauða fyrir
það, að af 7.000 stríðsföngum, sem
hann stjórnaði við lagningu jám-
brautarinnar milli Tælands og
Burma, „Dauðabrautarinnar" svo-
kölluðu, létust 3.000. Dómnum var
ekki fullnægt og Hiroshi sat aðeins
inni í 10 ár.
„Ég er hingað kominn til að biðj-
ast fyrirgefningar. Ég fínn til sektar
sem einstaklingur fyrir ólöglega
framkomu gagnvart stríðsföngum en
sem foringi í hernum var ég ekki
sekur, ég hlýddi aðeins fyrirskipun-
um,“ sagði Hiroshi.
Talsmaður Bandaríkjastjórnar,
Mike McCurry, sagði í gær, að hún
fagnaði yfirlýsingu Murayama og
það gerðu einnig Paul Keating, for-
sætisráðherra Astralíu, ög Fidel
Ramos, forseti Filippseyja.
Innlausnarverð
húsbréfa í
1. flokki 1989
1. flokki 1990
2. flokki 1990
2. flokki 1991
3. flokki 1992
2. flokki 1993
2. flokki 1994
Innlausnardagur 15. ágúst 1995.
1. flokkur 1989: Nafnverð: 500.000 kr. 50.000 kr. 5.000 kr. Innlausnarverð: 873.685 kr. 87.368 kr. 8.737 kr.
1. flokkur 1990: Nafnverð: 500.000 kr. 50.000 kr. 5.000 kr. Innlausnarverð: 771.356 kr. 77.136 kr. 7.714 kr.
2. flokkur 1990: Nafnverð: 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 1.531.652 kr. 153.165 kr. 15.317 kr.
2. flokkur 1991: Nafnverð: 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 1.423.707 kr. 142.371 kr. 14.237 kr.
3. flokkur 1992: Nafnverð: 5.000.000 kr. 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 6.282.849 kr. 1.256.570 kr. 125.657 kr. 12.566 kr.
2. flokkur 1993: Nafnverð: 5.000.000 kr. 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 5.796.376 kr. 1.159.275 kr. 115.928 kr. 11.593 kr.
2. flokkur 1994: Nafnverð: 5.000.000 kr. 1.000.000 kr. 100.000 kr. 10.000 kr. Innlausnarverð: 5.401.518 kr. 1.080.304 kr. 108.030 kr. 10.803 kr.
Innlausnarstaður: Veðdeild Landsbanka íslands
Suðurlandsbraut 24.
húsnæðisstofnun ríkisins
HÚSBRÉFAOEILO • SUÐURLANDSBRAUT 24 • 108 REYKiAVÍK • SÍMI 569 690(1
Húsbréf
Reuter
JAPANSKIR uppgjafarhermenn minntust uppgjafarinnar fyrir 50 árum við Yasukuni-hofið í Tókýó
í gær. Klæddust þeir sínum gömlu einkennisbúningum og var keisarafáninn notaður við athöfnina.
Margir Japanir telja af-
sökun Murayamas óþarfa
Tókýó. Reuter.
VIÐBRÖGÐ við afsökunarbeiðni
Tomiichi Murayama, forsætisráð-
herra Japans, á framferði japanska
hersins í síðari heimsstyijöld hafa
verið nokkuð blendin meðal lands-
manna og þá einkum þeirra, sem
tóku þátt í styijöldinni. Sumir telja
hana eðlilega en margir aðrir, ekki
síst shinto-trúarmenn, segja hana
óþarfa. Eru ástæðurnar meðal ann-
ars sagðar þær, að Japan hafi í raun
frelsað Austur-Asíu undan yfirráð-
um vestrænna ríkja auk þess sem
eitt stríðið sé öðru líkt og afsökun
breyti engu þar um.
Þúsundir manna komu í Yasuk-
uni-hofið í miðborg Tókýó í gær til
að minnast ástvina sinna og félaga,
sem létu lífíð í styrjöldinni, og fáum
var það efst í huga að biðjast afsök-
unar. í hópi gestanna voru 10 af
20 ráðherrum rikisstjórnannnar og
þar á meðal Ryutaro Hashimoto við-
skiptaráðherra, sem margir telja lík-
legan til að verða næsti forsætisráð-
herra.
„Hittumst í Yasukuni“
Yasukuni-hofíð var reist 1869 til
að hýsa anda þeirra, sem létu lífið
fyrir keisarann, og í síðari heimsstyij-
öld geystust japanskir hermenn fram
á vígvöllinn hrópandi: „Hittumst í
Yasukuni.“ Eftir stríð var hofíð mjög
umdeilt enda er þar minnst helstu,
japönsku stríðsglæpamannanna,
meðal annars Hideki Tojo, sem var
forsætisráðherra Japans á stríðsár-
unum og var tekinn af lífí.
Því er stundum haldið fram, að
heimsóknir ráðherra í Yasukuni-hof-
ið sé brot á japönsku stjórnar-
skránni þar sem hún kveði á um
aðskilnað ríkis og trúarbragða en
það var einmitt samsuða þeirra, sem
kynnti áður undir þjóðernisstefnu
og styijaldarrekstri Japana. Hofið
er líka mekka öfgasinnaðra hægri-
manna, sem koma þar saman til að
lýsa andúð sinni á Vesturlöndum.
„Öll stríð eru eins — fyrri heims-
styijöldin, síðari heimsstyijöldin,
Víetnamstríðið. Hvers vegna eiga
Japanir einir að biðjast afsökunar?"
sagði Kunitoshi Hatano, fimmtugur
Japani og þar með of ungur til að
hafa tekið þátt í stríðinu, og þegar
japanskir uppgjafahermenn eru
spurðir hvort þjóðin eigi að biðjast
afsökunar á grimmdarverkunum í
síðari heimsstyrjöld þá svara þeir
yfirleitt ekki beint, heldur þylja bara
í sífellu, að stríð sé skelfilegt.
Lengstri fangavist lokið
KIM Sun-myong, frá Suður-Kóreu,
boðaði fréttamenn á sinn fund í gær
og ræddi um fangavist sína undan-
farin 44 ár, sem mannréttindasam-
tökin Amnesty Intemational segja
vera lengstu fangavist sem sögur
fari af. Kim er sjötugur og var veitt
frelsi í gær, ásamt rúmlega 1800
öðram föngum í Suður-Kóreu í til-
efni af því að hálf öld er liðin síðan
landið var frelsað undan nýlendu-
stjóm Japana. Sagði hann í gær að
hann hefði mátt þola barsmíðar til
þess að halda trú sinni á kommún-
isma. Langtímafangar hefðu verið
pyntaðir í því skyni að breyta sann-
færingu þeirra. Sagði Kim að þrátt
fyrir náðun fanganna í gær væru
margir pólitískir fangar enn í haldi.
í yfirlýsingu Amnesty International
fyrr í þessum mánuði sagði að Kim
og annar fangi, Ahn Hak-sop, sem
hefur verið í haldi í 42 ár, sætu
inni eingöngu vegna þess að þeir
hefðu neitað að láta af kommún-
ískri sannfæringu sinni. Þúsundir
háskólastúdenta í Seoul fögnuðu
frelsi, Kims í gær og kröfðust þess
að fleiri pólitískir fangar yrðu látnir
lausir. Suður-kóresk yfirvöld neita
því að pólitískir fangar séu þar í
haldi, og segja alla fanga vera
venjulega glæpamenn sem hafí brot-
ið lögin.
Rcuter