Morgunblaðið - 16.08.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 16. ÁGÚST 1995 19
AÐSENDAR GREINAR
Menningarhlutverk
útvarps og sjónvarps
ÝMISS konar orðræða um út-
varps- og sjónvarpsmál hefur átt
sér stað í fjölmiðlum undanfarin
misseri, og kynni þó fleira að vera
í vændum. Upp til hópa snúast
þessi skoðanaskipti um það hvern-
ig farið skuli að því að sjónvarpa
og útvarpa. Um hitt er minna fjall-
að, hveiju skuli útvarpað og sjón-
varpað. Aðferðin er m.ö.o. á dag-
skrá, en efnið, innihaldið er síður
til umræðu.
Tvennt er öðru fremur til almæl-
is haft: Annars vegar er rætt um
þær margháttuðu tækninýjungar,
sem eru nú á döfinni. Hins vegar
orðlengja menn um rekstrarform
útvarps og sjónvarps. Mörgum
hættir til að láta sem þeir með
þessu hafí fundið kjarna sjónvarps-
og útvarpsmála: Tækninýjungar
varði mestu, þegar þessi efni eru
tekin til athugunar. Rekstrarform
sé höfuðatriði umræðunnar. í báð-
um tilvikum er þó um að ræða
nokkra einföldun. Vissulega skiptir
hvort tveggja máli, tæknibúnaður
og rekstrarform útvarps og sjón-
varps. En hvorugt varðar mestu.
Ef leitað skal að því, sem veiga-
mest er, þegar rætt er um ljósvak-
amiðlana, kemur efnið sjálft öðru
fremur til skoðunar, innihaldið -
dagskráin-: Hveiju er útvarpað og
sjónvarpað? Hvaða dagskrá er það,
sem við teljum eðlilegt og jafnveí
nauðsynlegt að gefa landsmönnum
kost á í útvarpi og sjónvarpi?
Síðast greindar spurningar
varða tilverugrundvöll ljósvakam-
iðla, rökin fyrir því að ljósvakam-
iðlar eru starfræktir yfirleitt, rétt-
lætingu þessa fyrirbæris. Til hvers
eru ljósvakamiðlar? Er einhver
ástæða til að halda ljósvakamiðlum
gangandi? Hvaða gagn er að út-
varpi og sjónvarpi? Eru þau e.t.v.
einskis nýt og að engu hafandi’
Svörin við þessum spurningum
eru að sjálfsögðu fleiri en tölu verð-
ur á komið. Þó hallast menn frem-
ur að einu en öðru.
Tilteknir dagskrár-
flokkar verða ofarlega
á baugi. Ef svarað er
í alvöru verður t.d.
næsta almenn sam-
staða um það, að út-
varp, og sjónvarp séu
menningartæki og
gegni tilteknu hlut-
verki að því er tekur
til varðveizlu og efl-
ingar þjóðlegrar og
alþjóðlegrar menning-
ar. Þar með er komið
að uppeldishlutverki
ljósvakamiðla og þeim
áhrifum, sem þeir hafa á æsku
landsins. Hér verður nú vikið að
nokkrum þeim dagskrárþáttum -
eða einkennum dagskrár - sem
öðru fremur koma til umræðu,
þegar talið berst að menningar-
verkefnum ljósvakamiðla.
Mikilvægi útvarps og sjónvarps
í baráttunni fyrir viðgangi ís-
lenzkrar tungu er hveijum manni
hugleikið. Einhvern tima lét ég þau
orð falla, að Ríkisútvarpið hafi
lengi verið „gangráður talaðra
orða“ í landinu. Þetta má enn til
sanns vegar færa, að breyttu
breytanda. Útvarps- og sjónvarps-
stöðvarnar fara með lykilhlutverk
varðandi talmál og reyndar beit-
ingu íslenzkrar tungu yfirleitt.
Ljóst er, að hér er mikið í húfi.
Sjálfstæði þjóðarinnar á komandi
tíma veltur öðru fremur á því,
hversu til tekst um varðveizlu og
þróun tungunnar. Ljósvakamiðl-
arnir munu að sínu leyti ráða meiru
um árangurinn en sennilega nokk-
ur aðili annar.
Tunga og bókmenntir eru óað-
skiljanleg. Iðkun bókmennta í út-
varpi og sjónvarpi er hluti af því
ferli, sem nú var að vikið. Þetta á
við um hvort tveggja, íslenzkar
bókmenntir og erlendar bókmennt-
ir á íslenzkri tungu. Miklu varðar,
að ljósvakamiðlar
bregðist ekki í þessu
efni, heldur haldi því
að ungum og öldnum
sem til menningar-
auka má verða.
Leiklist á íslenzku í
útvarpi og sjónvarpi
er öðru fremur til þess
fallin að efla þjóð-
menningu. Útvarps-
leikrit hafa fyrr og síð-
ar verið í hópi hins
bezta, sem boðizt hef-
ur á þeim bæ. íslenzk
sjónvarpsleikrit hljóta
nú á dögum að teljast
vera spjótsoddur í menningarbar-
áttu landsmanna.
Útvarpið hefur á sjöunda tug
ára haldi afar fjölbreyttri tónlist
að hlustendum sínum og gerir enn.
Sjónvarpið hefur einnig lagt sitt
af mörkum í þessu efni. Efling
tónlistarsmekks og þess yndis, er
hafa má af tónlist, er snar þáttur
í almennri menntun. Sú krafa er
og verður gerð til ljósvakamiðla,
að þeir í þessu efni reynist vera
verkfæri til uppbyggingar en ekki
afsiðunar.
Myndlist er eitt þeirra mörgu
viðfangsefna, sem ljósvakamiðlar
láta til sín taka með góðum ár-
angri. Myndlistarsaga getur átt
heima í útvarpi, en sjónvarp er
dágóður vettvangur til að kynna
myndlist og halda henni að áhorf-
endum. Sama máli gegnir um
byggingarlist og hvers konar sjón-
mennt aðra. Hér erum við á næsta
leiti við almenna menningarsögu.
Útvarp og sjónvarp eru vísast bet-
ur til þess fallin en flest kennslu-
tæki önnur að miðla menningar-
sögulegri arfleifð og blása nýju lífi
í hana frá kynslóð til kynslóðar. í
þessu efni væri auðvelt að nefna
aragrúa dæma frá fyrri og síðari
áratugum, í máli og myndum.
Fréttaflutningur er eitt af
Heimir Steinsson
Almenn samstaða er um
það, segir Heimir
Steinsson, að útvarp og
sjónvarp séu menning-
artæki og gegni tilteknu
hlutverki í varðveizlu og
eflingu þjóðlegrar og
alþjóðlegrar menningar.
höfuðverkefnum ljósvakamiðla.
Þar veltur mest á sannsögli og
trúverðugri framsetningu. Kann-
anir á viðhorfum íslenzkra hlust-
enda og áhorfenda leiða í ljós, hve
eindregið menn reiða sig á frétta-
stofur Útvarpsins og Sjónvarpsins.
Ómetanlegt er fyrir íslenzka þjóð
að eiga ljósvakamiðla, sem hún
treystir svo vel.
Fréttaskýringar og umfjöllun
um samfélagsmál ganga næst
fréttum útvarps og sjónvarps að
mikilvægi. Endur fyrir löngu var
talað um „upplýsingarstefnu". Nú
á dögum segja menn, að runnin
sé „upplýsingaöld". Siðmenntuð
þjóð gerir sífellt meiri kröfur til
nákvæmra og umfangsmikilla upp-
lýsinga um sundurleitustu efni.
Fróðleiksfýsnin vex við hveija nýj-
ung. Það sígilda verkefni útvarps
og sjónvarps að halda uppi al-
mennri fræðslu eykst án afláts.
Til þessa eru sundurleitustu þættir
nýtilegir, svo og hvers konar er-
indaflutningur.
I framanrituðu máli hefur verið
gripið á nokkrum efnum, sem öll
hljóta að teljast sjálfsagðir hlutir.
Auðvelt væri að fjölga umræðu-
efnunum til margfaldra muna.
Einhver kynni hins vegar að
spyija, hvað vaki fyrir greinarhöf-
undi með því að setja á tölur um
svo einfökl og almenn efni. Svarið
er ljóst: Ég tel það einkar brýnt,
að umræða um ljósvakamiðla snú-
ist ekki síður um innihald þeirra
- dagskrána sjálfa - en ytri aðbún-
að. Innihaldið er hins vegar fyrir
margt löngu orðið svo eindreginn
hluti af hversdagstilveru lands-
manna, að orðræða um þau efni
getur snúist upp í málalengingar
um almælt tíðindi. Við það verður
þó að una. Ef við aldrei ræðum
um innihald ljósvakamiðla, en ein-
ungis um tæknifurður og
rekstrarform, kynnum við að
vakna upp við það einn góðan
veðurdag, að innihaldið væri týnt
og tröllum gefið. Þá stæði þjóðin
hallari fæti í áðurnefndri menn-
ingarbaráttu en verið hefur um
sinn.
Ríkisútvarpið hefur bæði vel og
lengi sinnt þeim menningarverk-
efnum, er hér voru nefnd. Svo er
um Sjónvarpið og báðar rásir Út-
varpsins, en einnig á síðari árum
svæðisstöðvarnar þijár, fyrir aust-
an land, norðan og vestan. Þegar
rætt er um ljósvakamiðlun á ís-
landi í bráð og lengd, er rétt að
hafa þetta í huga. Með því er
ekki sagt, að Ríkisútvarpið sé eini
ljósvakamiðillinn, sem fái borið
íslenzka menningarbaráttu inn í
framtíðina. Einúngis er á það bent
að hveiju íslendingar búa, þar sem
Ríkisútvarpið er. Á 20. öld hefur
Ríkisútvarpið verið einn af horn-
steinunum í þjóðartilveru íslend-
inga. Svo má enn verða á kom-
andi tíma.
Höfundur er útvarpsstjóri.
IÐNAÐARHURÐIR - BÍLSKÚRSHURÐIR
ÞAK- OG VEGGSTÁL
□□ po

ÍSVAL-BORGA H/F ÆKtkIfc.
HÖFÐABAKKA 9-112 REYKJAVÍK - SÍMI: 587 8750 - FAX: 587 8751
Gísli Jónsson
Fáein
þakkar-
orð
ÉG hef lesið mér til ánægju
greinar Jónmundar Guðmars-
sonar hér í blaðinu. Þær hafa
fjallað um Evrópubandalagið
eða Evrópusambandið, eins og
heitir víst og er nú. Um það
hef ég ort í gjásungi, en Jón-
mundur skrifar greinar sínar
af hógværð og með skynsam-
legum rökum.
Þá varð mér ekki síður tii
ánægju að hlýða á ræðu Davíðs
Oddssonar forsætisráðherra á
þjóðhátíðardaginn okkar. Hún
var öldungis tímabær.
Ég hef nú að mestu lagt nið-
ur að tala og skrifa um stjórn-
mál í nokkurri alvöru. En það
er ljallgrimm vissa mín að með
ræðu sinni 17. júní steig Davíð
Oddsson stórt spor frá því að
vera aðeins flokksformaður (og
landsfaðir) til þess að verða
þjóðarleiðtogi í góðri merkingu
orðsins. Á slíkum mönnum hef-
ur verið nokkur hörgull um sinn,
hvort heldur litast væri um hér-
lendis eða skyggnst víðar um
veröldina í kringum okkur.
Höfundur er fyrrv. mcnntu-
skólakennari.
(S) FJÁRFESTING
1= FASTEIGNASALA"
Sírni 562-4250 Korgartúni 31
Opið mánudaga-föstudaga kl. 9-18.
Hilmar Óskarsson, Sigurður Jónsson, Brynjólfur Jónsson.
Lögfr.: Pétur Þ. Sigurðsson hdl.
Einbýlis- og raðhús
Laugalækur. Glæsil. nýl. 221 fm rað-
hús ásamt góðum 25 fm bílsk. Eignin skipt-
ist í kj. ca 74 fm með sérinng. Mögul. á
séríb. Parket. Flísar. Nýl. innr. á baði og
eldhúsi. 5 góð svefnherb., stór stofa. Góður
garður. Nýl. sólpallur.
Kvísl — einb. Stórglæsil. og vandað
einbhús á einni hæð ca 155 fm auk 34 fm
bílsk. 3 góð svefnh. Parket, flísar. Nuddpott-
ur í garði. Mjög fallegt útsýni. Áhv. 1,7
millj. byggsj.
Nökkvavogur. Mjög fallegt vel við-
haldið 174 fm einb. á þessum eftirsótta
stað ásamt góðum bílsk. 5 svefnh., góðar
stofur, nýtt eldhús, nýl. parket. Hús ný-
klætt að utan. Hiti í gangstétt. Nýtt rafm.
og vatnsl. Áhv. 3,8 millj.
Lágholtsvegur — nýtt í sölu.
Gott 120 fm endaraðhús á tveimur hæðum
ásamt stæði í bílgeymslu. Parket. Flísar.
Mögul. á góðum garðskála. Sérstæður og
eftirsóttur staður. Gott verð, mikið áhv.
Heiðvangur — Hf. Mjög gott einb-
hús á einni hæð. 3-4 svefnherb., nýl. eld-
hús, parket, flísar. Bílskúr. Mjög fallegur og
sólríkur suðurgarður. Skipti á stærri eign
koma til greina.
Kögursel. Mjög fallegt og gott 195 fm
einb. á tveimur hæðum ásamt góðum 34
fm bílsk. Sérl. glæsil. sérsmíöaðar innr. 3-5
svefnherb. Vandað og vel skipul. hús.
Unufell. Sérl. gott rúml. 250 fm enda-
raðh. á tveimur hæðum ásamt bílsk. Séríb.
i kj. með stækkunarmögul. Fallegt hús í
góðu ástandi. Áhv. 3,8 millj. Skipti.
5 herb. og sérhæðir
Skeiðarvogur. Mjög glæsil. neðri
sérh. ásamt 36 fm góðum bílsk. 3 svefnh.
Fallegar nýl. innr. Parket, flísar. Góður garð-
ur. Góður staður. Áhv. 4,9 millj.
Hofteigur. Sérlega góð rúml. 100 fm
efri sérh. ásamt góðum 33 fm bílsk. Nýl.
eldh. Gott rými í risi. Miklir mögul.
Blikahólar. Einstaklega glæsil. og vel
skipul. íb. á 1. hæð ásamt stórum innb.
bílsk. samtals 155 fm. íb. er með vönduðum
innr. Parket. Góðar suðursv. Gott útsýni.
Sameign öll nýstands.
Glaðheimar. Björt og rúmg. 118 fm
neðri sérhæð ásamt bílsk. á eftirsóttum
stað. 2 stofur, 3 svefnherb. Suðursv. Sól-
stofa. Aukaherb. í kj.
Hvassaleiti. Björt og góð 133 fm
neðri sérh. ásamt 40 fm bílsk. Stórar stof-
ur. Gott skipulag. Góð staðs.
4ra herb.
Þverholt. Stórglæsil. 108 fm fb.
á 2. hæð í nýl. húsi á þessum eftír-
sótta stað. Ib. er öll ný innr. á mjög
smekklegan hátt. Parket, flíser, ma-
hony. Áhv. 3,9 millj. Verð 8,B millj.
Máríubakki. Björt og falleg íb. á 3.
hæð. Parket. Búr. Þvottah inn af eldh. Suð-
ursv. Sameign nýstands. Góð staðs. Áhv.
3,5 millj. Verð 6,9 millj.
Eyjabakki. Einstakl. falleg og I
björt endaíb. á 3. hæð. Sérl. vel um-
gengin. Nýl. parket. Frób. útsýni. Sam-
eign nýstandsett utan sem innan.
Háagerði. Mjög góð mikið endurn. íb.
á jarðh. Sérinng. 3 svefnherb. Sólpallur.
Suðurgarður. Áhv. 3,4 millj. Skipti mögul. á
stærri í hverfinu.
3js herb.
Vesturbrún. Mjög falleg og björt 88
fm íb. á jarðhæð (ekki niðurgr.) á þessum
fráb. stað. 3 svefnherb. Parket. Flisar. Sér-
inng. Góður garður. Áhv. 3,8 millj.
Álfhólsvegur. Björt og falleg 70 fm
íb. á rólegasta stað við götuna. Flísar. Park-
et. Sérinng. Sérþvhús. Góður garður. Sam-
eign öll nýstandsett. Áhv. 3,2 millj.
Hjarðarhagi. Einstaklega fal-
leg og vel skipulögð 80 fm íb. Sólríkar
stofur. Vandaðar innr. Parket. Suður-
svalir. Góð staðsetning. Áhv. 2,6 millj.
byggsj. Afb. pr.mán. ca. 12.700 kr.
Hraunbær. Mjög falleg og vel umg.
80 fm íb. Góð herb., stór og björt stofa,
sólríkar suðursv. Snyrtil. sameign. Áhv. 3,8
millj. Verð 6,4 millj.
Hlunnavogur. Björt og góð íb. á 1.
hæð í þríbýli ásamt 40 fm bílsk. Ný eld-
hinnr. Ról. og góður staður. Verð 7,2 m.
Engitljalli. Björt og rúmgóð ca 90 fm
íb. ó 3. hæð. Stór herb. Tvennar svalir.
Mikið útsýni. Verð 5,9 millj.
Valshólar. Mjög falleg og björt 82 fm
íb. á T. hæð. Gott skipul. Nýl. eldhinnr.
Parket. Þvottah. inn af eldh.
Tjarnarmýri. Mjög glæsil. ný 3ja
herb. íb. á 2. hæð með stæði í bílgeymslu,
innangengt. Eldhúsinnr. og skápar frá Axis,
Blómberg eldavél, flísalagt baðherb. Sérl.
vönduð sameign og frág. lóð. íb. er tilb. til
afh. nú þegar.
Stórholt. 3ja herb. íb. á 2. hæð í nýl.
húsi. Góðar innr. Suðursv. Verð 6,9 millj.
Hraunbær. 3ja-4ra herb. mjög
góð ca 100 fm íb. á 3. hæð. 2 svefnh.
(mögul. á þremur). Suðursv. Fallegt
útsýni. Verð aðeins 6,5 millj.
2ja herb.
Frostafold. Sérlega glæsil. 70 fm íb.
á 6. hæð ásamt stæði í bílageymslu. Falleg-
ar sérsm. innr. Flísar. Sérþvottah. Stór-
kostl. útsýni. Suðvestursv. Áhv. 4,9 millj.
Þverbrekka. Björt og skemmtil. íb. á
4. hæð í lyftuhúsi. Stór svefnherb., góð
stofa. Mikið útsýni. Verð 4,1 millj.
Laugarnesvegur. Góð 52 fm íb. á
2. hæð í litlu fjölb. í botngötu. Parket á
gólfum. Nýl. baðh. Góðar innr. Stórt hjónah.
Góðar vestursv. Sameign öll nýstandsett.
Álftahólar. Björt og falleg 60 fm mik-
ið endurn. íb. á 4. hæð í lyftuh. Nýtt park-
et. Mikið útsýni. Góð nýstandsett sameign.
Mávahlíð — ris. Mjög góð 70 fm
rishæð. Stór stofa og stórt svefnh., þvottah.
á hæðinni. íb. mjög lítið undir súð.
Rekagrandi. Falleg vel meðfarin 2ja
herb. íb. á jarðh. Vandaðar innr. Sér sól-
verönd. Stæði í bílg. Áhv. 3,1 millj.
IMýjar ibúðir
Flétturimi 4
glæsiíb. — einkasala
Betri frágangur - sama verð.
Til afhendingar strax.
Fullbúnar glæsilegar íbúðir á frábæru verði.
3ja herb., m/án stæði i bílg., verð 7,6-8,5 m.
4ra herb. íb. m. stæði í bílg., verð 9.550 þús.
íbúðirnar afh. fullb. m. parketi, Alno-innr.,
skápum og flísal. baði, sérþvhús.
Öll sameign fullfrág.
Til sýnis virka daga kl. 13-17.
Nesvegur. 3ja herb. Ibúðlr é
góðum stað við Nesveg. Suðursv.
Eignir afh. tilb. u. trév.
Gullengi 9. Mjög glæsllegar og
rúmg. 3ja og 4ra herb. ib. í 6-ib. húsi.
Vandaðar ínnr., sérþvhús. Mögul. á
bílsk. ib. tilb. til afh. fljóti. fullbúnar.
Telkn. og nánarl uppl. á skrifst.