Morgunblaðið - 16.08.1995, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 16. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
t
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 16. ÁGÚST 1996 21
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
STJÓRNARFORMAÐUR: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ÚRSKURÐUR
SAMKEPPNISRÁÐS
SAMKEPPNISRÁÐ hefur nú kveðið upp úrskurð um kaup
Olíufélagsins hf. og Texaco á hlut í Olíuverzlun íslands
(Olís), en Olíufélagið á nú 35% í Olís og samanlagt ráða félögin
hartnær þremur fjórðu hlutum olíumarkaðarins.
Ráðið telur að um samruna starfsemi Olíufélagsins og Olís sé
að ræða með kaupunum. Það telur jafnframt að bæði á smásölu-
markaði fyrir brennsluolíur og í olíudreifingu hafi félögin mark-
aðsyfirráð, en markaðsráðandi staða er þannig skilgreind í sam-
keppnislögum: „[. . .] þegar fyrirtæki hefur þann efnahagslega
styrkleika að geta hindrað virka samkeppni á þeim markaði sem
máli skiptir og það getur að verulegu leyti starfað án þess að
taka tillit til keppinauta, viðskiptavina og neytenda.“
Samkeppnisráð kemst jafnframt að þeirri niðurstöðu að leiða
megi að því líkur að Olíufélagið og Olís „sýni hvort öðru enn
frekar gagnkvæmt tillit en olíufélögin öll hafa til þessa gert á
þeim fákeppnismarkaði sem þau starfa." Geta þó flestir verið
sammála um að samkeppnin á olíumarkaðnum hefur ekki verið
sérstaklega grimm.
Þrátt fyrir þetta kýs samkeppnisráð að ógilda ekki samruna
fyrirtækjanna, heldur að binda hann skilyrðum, meðal annars
að stjórnarmenn Olíufélagsins í Olís séu ekki starfsmenn eða
stjórnarmenn Olíufélagsins eða fyrirtækja sem tengjast því. Þá
er mælt fyrir um að í olíudreifingarfyrirtæki Olíufélagsins og
Olís, Olíudreifingu hf., skuli starfsmenn og stjórnarmenn undir-
rita þagnareið, til að tryggja að upplýsingar um rekstur Olís og
Olíufélagsins fari ekki á milli fyrirtækjanna. Markmiðið virðist
eiga að vera að sjá til þess að staðið verði við þær yfirlýsingar
forsvarsmanna Olíufélagsins, að fyrirtækin yrðu áfram sjálfstæð
og samkeppni þeirra á milli.
Segja má að í úrskurði samkeppnisráðs séu fyrirtækin, sem
um ræðir, látin njóta alls vafa í málinu. Þannig má til sanns
vegar færa að þótt Olíufélagið og Olís hafi markaðsyfirráð á
olíumarkaðnum, hafi þau enn ekki beitt þeim, þannig að það
gangi gegn hagsmunum neytenda eða hindri samkeppni. Aftur
á móti er vandséð, hvernig raunveruleg samkeppni á að geta
átt sér stað á milli fyrirtækjanna. Annars vegar verða innkaup
þeirra og dreifingarkerfi sameiginleg og lítið svigrúm fyrir sam-
keppni á þeim vettvangi, og hins vegar er hæpið að Olíufélagið
vilji rýra gildi fjárfestingar sinnar í Olís með því að þjarma að
fyrirtækinu í harðri samkeppni. Samkeppnisráð vísar sömuleiðis
til áforma kanadíska olíufélagsins Irving Oil um að hefja hér
starfsemi, þótt þau áform séu ekki orðin að veruleika.
Skilyrði samkeppnisráðs eru þó að minnsta kosti tákn um að
ráðið hyggst ekki láta samruna stórfyrirtækja og myndun mark-
aðsyfirráða óátalin. Ráðið getur að sjálfsögðu, ef ástæða reynist
til, beitt öðrum ákvæðum samkeppnislaganna en það hefur nú
gert, sem kveða meðal annars á um aðgerðir gegn því að fyrir-
tæki nái, viðhaldi eða styrki markaðsráðandi stöðu sína, eða
gegn því að valkostum viðskiptavina fækki, framleiðsla og sala
verði dýrari og keppinautar útilokist frá markaðnum.
Úrskurður samkeppnisráðs breytir ekki þeirri staðreynd að
með kaupunum á Olís öðlaðist Olíufélagið markaðsráðandi stöðu,
sem hætta er á að það notfæri sér. Hann breytir ekki heldur
þeirri staðreynd, að það skiptir afar miklu máli að Irving Oil
eða önnur erlend olíufyrirtæki hefji starfsemi hér á landi, þann-
ig að Olíufélagið og Olís fái öflugt mótvægi. Frétt Morgunblaðs-
ins í dag af viðræðum Skeljungs og Irving Oil um samstarf,
gæti þó sett málið í nýtt ljós.
FUNDIÐ FÉ
IFRETTUM blaðsins í gær segir af góðum árangri borunar
eftir heitu vatni að Skógum í Austur-Eyjafjallahreppi. Þar
fást með djúpdælingu 20 sekúndulítrar af 70 stiga heitu vatni.
Þar er jafnframt haft eftir Ólafi Flóvenz jarðeðlisfræðingi hjá
Orkustofnun að kostnaður við jarðboranir hafi lækkað verulega
hin síðari árin. Það eru góðar fréttir að nýtanlegur jarðhiti finnst
nú mun víðar en ráð var fyrir gert og ná má til hans með minni
kostnaði en til skamms tíma.
Það hefur þjóðhagslegt gildi að nýta innlenda orkugjafa frem-
ur en innflutta orku. Og jarðhitinn er mun hagkvæmari kostur
til upphitunar en rafmagnið. Þeir sem njóta jarðhitaveitu bera
að meðaltali helmingi lægri upphitunarkostnað en þeir sem njóta
upphitunar á niðurgreiddu rafmagni. Og niðurgreiðslur ríkisins
vegna rafhitunar nema um 400 milljónum króna á ári. „Við slík-
ar aðstæður er hver dropi af heitu vatni fundið fe,“ segir Ólafur
Flóvenz í viðtali við blaðið.
Morgunblaðið tekur undir þá skoðun jarðeðlisfræðingsins að
sé hægt að bora eftir heitu vatni nærri þéttbýli, þar sem fyrir
er dreifikerfi í götum fyrir vatn, þá eigi að gera það. Nefna
má staði eins og Hornafjörð, ísafjörð, Seyðisfjörð og raunar mun
fleiri. Það er hagur ríkisins, sem ver hundruðum milljóna króna
árlega í niðurgreiddan rafhita, að greiða götu sveitarfélaga í
þessum efnum, standi líkur til að ná megi heitu vatni til hitunar
húsa og ylræktar með viðráðanlegum kostnaði.
Súðvíkingar kvíða vetri en vilja flestir búa áfram á nýju svæði
BÚIÐ er að úthluta 51 lóð á
svæði nýrrar byggðar í
Súðavík og flestir íbúar
segja mikinn hug í mönn-
um um að byggja að nýju. Hins veg-
ar hafi vinna að nýju hættumati fyr-
ir Súðavík og að reglugerð um varn-
ir gegn snjóflóðum og skriðuföllum,
sem felur í sér ákvæði um kaup á
húsum á hættusvæðum, dregist fram
úr hófi sem tefji framkvæmdir veru-
lega. Flestir verði í húsum sínum á
hættusvæði yfir næsta vetur.
Almennt er viðurkennt að kvíðinn
vegna þessa ástands sé mikill. Nokkr-
ir Súðvíkingar sem rætt var við sögðu
þó að fleiri vildu flytja en þyrðu að
viðurkenna það. Fólk óttaðist að vera
óþarflega neikvætt og ræði ekki
þessa afstöðu á sameiginiegum fund-
um, en viðri hana frekar í góðra vina
hópi eða innan fjölskyldu sinnar.
Þeir fjármunir sem eru í húfi vegi
einnig þungt.
Tíminn nam staðar
Veggklukkan í pósthúsinu í Súða-
vík stöðvaðist 25 mínútur yfir sex
að morgni 16. janúar sl. og mun
ekki ganga aftur. Hún er skæld og
skökk og hlífðarglerið horfið, en
hangir samt á nýjum stað. „Ætli
pósthúsið verði ekki lokað meira eða
minna í vetur, við minnstu hættu-
merki,“ segir Ásdís Guðmundsdóttir
stöðvarstjóri. „Áður svaf ég hér nótt
og nótt þegar illa viðraði í svefnpoka
á gólfinu, en ég reikna ekki með því
að gera það oftar; nú keyri ég frekar
til Isafjarðar. Ég hef oft þurft að
keyra í gegnum þessar 20 til 22 skrið-
ur sem eru á leiðinni, eða jafnmörg
og gilin.“
Hún segist greina á Súðvíkingum
að óvissan sé mikil og kvíðinn sömu-
leiðis. „Næsti vetur mun gera gæfu-
muninn, því verði hann sæmilegur
er það jákvætt fyrir fólkið en verði
hann slæmur held ég að fleiri fari.
Flestum finnst leiðinlegt að yfirgefa
sökkvandi skip. Hér er gott að vera
að mörgu leyti, en mikil sorg er
bundin við staðinn og fólk mun aldr-
ei jafna sig til fulls. Ógnin er alltaf
til staðar."
Vilja alls ekki fara
Rannveig Ragnarsdóttir og eigin-
maður hennar, Samúel Kristjánsson,
eru fædd og uppalin á Súðavík. Þau
segja það ekkí hafa vafist fyrir sér
að búa áfram í byggðarlaginu og
hafa fengið úthlutað lóð að Álfa-
byggð 1. „Ég held að það sé alveg
öruggt mál að allir eru kvíðnir, en
það verður eflaust allt í lagi þangað
til fer að sjást í snjóinn. Ef veturinn
verður jafnsnjóþungur og sá síðasti,
verður enginn rór,“ segir Rannveig
og Samúel kveðst reikna með að íbú-
ar fyllist óhug þegar slæmir byljir
skelli á.
„Ég veit ekki hvort fólk þoli harð-
an vetur og jafnvel einhver snjóflóð
og kæmi mér ekki á óvart að það
myndi hugsa sér til hreyfings. Ég
held þó að reynt verði að koma fólki
í nýju byggðina eftir áramót, annað-
hvort í ný hús eða sumarbústaðina.
Einhveijir ætla að reyna _________
að byggja fyrir jól,“ segir
Rannveig.
Hún kveðst ekki vita um
neinn sem vilji fara, flestir
þeirra sem hún umgangist
vilji byggja upp nýja Súða- ———
vík. Ékki verði hægt að flytja mörg
hús, bæði vegna þess að þau myndu
ekki þola flutninginn eða að það svari
ekki kostnaði. Af þeim sökum bíði
gríðarlegt verk 'við uppbyggingu.
„Fólk heldur ekki að nokkur hætta
sé til staðar á nýja svæðinu, en við
munum þurfa að sækja verslun og
þjónustu áfram yfir á hættusvæði,
að minnsta kosti í vetur, sem skýtur
tnönnum vissulega skelk í bringu.
Ég á í raun ekki von á stórum fram-
kvæmdum fyrir haustið."
Morgunblaðið/Kristinn
Gagnrýna reglugerð
og seinagang
„Reglugerðin
felur í sér
mannrétt-
indabrot“
Samúel kveðst ekki sjá fram á
mikinn aukakostnað við að byggja
nýtt hús, en þó megi alltaf gera ráð
fyrir einhveijum krónum aukreitis.
Hann óttist helst frekari seinagang
í kerfinu sem tetji framkvæmdir, en
verklega hliðin ætti hins vegar að
ganga greiðlega fyrir sig.
Rannveig kveðst telja fyrirhugaða
greiðslu til húseiganda samkvæmt
nýrri reglugerð um varnir gegn snjó-
flóðum og skriðuföllum, óréttláta.
„Það er ekki hægt að pína fólk til
að búa hér áfram og vilji fólk fara
á það að fá sama fyrir eignina og
hinir sem vilja vera áfram. Mér finnst
að jafnt eigi að ganga yfir alla og
annað er óréttlátt. Þeir hljóta að
reyna að láta fólk vera áfram á stöð-
unum, en mér finnst ekki eiga að
vera hægt að binda fólk í báða skó,
hvort sem það býr á Súðavík eða
annars staðar.“
Tíminn er naumur
Anna Lind Ragnarsdóttir hefur
ásamt fjölskyldu sinni fengið úthlut-
_________ að lóð á Vallargötu 5, en
hyggst ekki ráðast í bygg-
ingarframkvæmdir fyrr en
á næsta ári. Hún segir
skoðanir skiptar um áfram-
haldandi búsetu í Súðavík.
——— „Ég hef heyrt um ein-
hveija sem vilja flytja burt en ætla
sér ekki að fara vegna þess að þá
fái þeir greitt samkvæmt markaðs-
verði en ekki brunabótamati. Enginn
kaupir hús annars staðar á sambæri-
legu verði og hér, t.d. á höfuðborgar-
svæðinu. Flestir vilja þó vera áfram,
að ég held,“ segir Anna Lind.
„Nýja hættumatið sýnir glöggt
að öll gamla .byggðin er á hættu-
svæði og það er ljóst að mjög fáir
verða búnir að byggja, ef nokkrir,
fyrir áramót. En þótt maður sé óþol-
Fastráðið er að færa byggð í Súðavík um set
og er áætlaður kostnaður um einn milljarður
króna. Þorri íbúa hyggst vera áfram en kvíðir
komandi vetri. í samantekt Sindra Freysson-
ar kemur fram að sumir íbúa telja fleiri vilja
flytja en viðurkenna það opinberlega, og gagn-
rýna reglugerð sem mismunar greiðslum til
íbúa eftir því hvort þeir búa áfram eða flytja.
inmóður er auðvelt að skilja að þessi
framkvæmd er svo gríðarieg að það
er ekki hlaupið að henni. Bústaðirn-
ir taka ekki allan fjöldann og nú
hlaupa menn vart inn í skólann með
litlum fyrirvara, því að þegar flóðið
féll stóð skólinn ónotaður vegna
kennaraverkfallsins. Tíminn er mjög
naumur. Þeir sem misstu húsin sín
í flóðinu geta kannski byijað að
byggja, en við hin bíðum eftir að
vita hvert kaupverðið verður fyrir
eignirnar okkar.“
Hún segir ekki koma til greina að
flytja burt. Hún hafi flakkað .víða en
best sé að búa á Súðavík og erfitt
geti reynst að finna starf og hús-
næði á t.d. höfuðborgarsvæðinu. Hún
telji að fiskvinnslan verði áfram til
staðar og atvinnuöryggi um leið.
Flóðið hafi vissulega varpað skugga
á búsetuna, en hvarvetna megi finna
hættur og hrellingar.
„Einhver gamall maður hér spáði
því að þrír slæmir vetrar kæmu og
seinasti vetur hefði verið sá fyrsti
og besti. Við getum svo sem þolað
snjóþyngslin, og það veltur ekki endi-
lega á þeim hvort menn taki þá
ákvörðun að fara eða vera.“
Reynt að halda fólki
Frosti Gunnarsson missti hús sitt
í snjóflóðinu í janúar og hefur feng-
ið úthlutað lóð við Vallargötu 3.
Hann hyggst taka grunn nýs heimii-
is fyrir veturinn og rífa upp
húsið næsta vor. Frosti
segir allflesta Súðvíkinga
vilja byggja að nýju, en lið-
ið sé á árið og framkvæmd-
ir af þeirri stærðargráðu
sem um ræðir verði ekki
hristar fram úr erminni. Fólk horfi
til flutnings en vantreysti með öllu
hugmyndum um gerð snjóflóða-
varna.
„Það er búið að tapa dýrmætum
tíma, mjög svo, eins og allir vita og
því miður munu margir búa í vetur
við svipaðar aðstæður og eftir flóðið.
Menn verða að flýja í skólann eða í
sumarhúsin en þangað komast ekki
allir. Við vonum bara að vetri ekki
snemma en það væri skelfilegt ef svo
yrði og veturinn harður. I sumum
„Finnst leitt
að yfirgefa
sökkvandi
skip“
tilvikum gæti veturinn ráðið úrslitum
um frekari búsetu. Vill fólk fara hik-
ar það þó varla, hvort sem það fær
greiðslu úr Samhug í verki eða ekki,
þótt nú sé óljóst hversu há sú upphæð
verður. Reglugerðin getur þó sett
strik í reikninginn, því að mér skilst
að það sem fólk fái, fari það, nái
varla hálfvirði miðað við brunabóta-
mat. Ég vil þó ekki segja að verið
sé að múta fólki til að vera áfram,
en það verður að gera eitthvað til
að reyna að halda fólkinu á staðnum
því að fari margir burt er enginn
grundvöllur fyrir hina sem eftir eru
að byggja þennan stað. Þetta er
spuming um að lifa eða deyja og
einhver regla verður að vera á hlutun-
um.
Nýja Súðavík verður auðvitað allt
annað byggðarlag en útsýnið er svip-
að og það er hugur í fólki og súð-
víska þijóskan lætur ekki að sér
hæða þegar að því kemur að hífa
byggðina upp úr þessum öldudal sem
hún er í nú. Gegnumsneitt em Súð-
víkingar ekki þekktir fyrir að gefast
_________ upp þótt móti blási.“
Frosti viðurkennir að
margir íbúar séu hræddir
við að búa áfram eftir sein-
asta vetur, bæði í Súðavík
og í nágrannabyggðarlög-
um. Átthagafjötrarnir séu
hins vegar sterkir. „Enginn vill trúa
því að annað flóð falli en það er
ómögulegt að segja fyrir um slikt,
eins og flóðið í janúar sýndi okkur.
Nær allir eru mjög hræddir og slegn-
ir eftir veturinn og óvissan í sumar
hefur verið þrúgandi. Hér er maður
hins vegar borinn og barnfæddur
og telur best að lifa, auk þess sem
málin eru loks að skýrast þótt seint
sé. Við sem misstum húsin fengum
þau borguð og áttum kannski auð-
veldast með að fara, og vissulega
fóru nokkrir, en ég vona að ekki
fari fleiri."
Helmingsmunur á greiðslum
Sigríður Hrönn Elíasdóttir, fyrr-
verandi sveitarstjóri í Súðavík, hefur
fengið úthlutað lóð við Víkurgötu 5,
en þangað á að flytja hús frá eldri
byggð í Súðavík. Hún kveðst telja
að byggingastyrkurinn úr Samhug í
verki hvetji marga íbúa til að vera
áfram og svipuðu máli gegni um fyr-
irkomulag kaupa á húsum á hættu-
svæði, samkvæmt áðurnefndri reglu-
gerð. Ofanflóðasjóður á að greiða
90% kaupverðs en sveitarfélagið 10%,
eða 50-100 milljónir króna fyrir utan
fyrirtæki, sem Súðavíkurhreppur er
ekki í stakk búinn til að axla, að
sögn Sigríðar. Því hafi m.a. verið
rætt um að fólk fái að flytja’með sér
innréttingar úr húsum sínum, hurðir
o.s.frv. Styrkurinn frá Samhug í
verki sé hins vegar með öllu óháður
þessum kaupum.
Sigríður Hrönn sýnir blaðamanni
útreikninga á þeim mismun sem er
á greiðslum til einstaklings sem
byggir áfram annars vegar og ein-
staklings sem yfirgefur Súðavík hins
vegar. „Ef við ímyndum okkur hús
sem er með brunabótamat upp á um
8 milljónir króna, fengi einstakling-
urinn sem byggir áfram þá upphæð
nær alla, auk 1-1,5 milljónir króna
frá sjóðsstjórn Samhugar í verki, eða
9-9,5 milljónir. Því til viðbótar eru
gatnagerðargjöld sem nema 300-500
þúsund krónum, eða alls 9,3 til 9,8
milljónir. Ákveði eigandi þessa sama
hús að flytja, missir hann styrkinn
úr Samhug í verki og fær markaðs-
verð, sem er u.þ.b. 60% af brunabóta-
mati, eða um 4,8 milljónir króna.
Munurinn er 4,5-5 milljónir króna.
Hins vegar má segja að hefði sama
fólk selt húsið fyrir tveimur árum eða
svo, hefði það líklega ekki fengið
meira fyrir húsið en 4,8 milljónir,
þannig að staða þess er ekki verri
en fýrir tveimur árum. Ég myndi
segja að staða þess_ væri mun betri
við að byggja upp. Ég held að aldrei
verði hægt að haga málum þannig
að engum sé mismunað," segir Sig-
ríður Hrönn.
Aðspurð um afdrif gömlu byggð-
arinnar í Súðavík að lokinni uppbygg-
ingu nýrrar, segir hún helst koma til
greina að selja húsin félagasamtök-
um sem geti haft eftirlitsskyldu á
hendi og annast rekstur þeirra.
Kostnaður sé samfara því að brjóta
niður þessar byggingar og því betra
að koma þeim í verð.
Fólk þvingað til búsetu
Sigríður Rannveig Jónsdóttir leigði
íbúð ásamt fjölskyldu sinní á Tún-
götu 4 fyrir fióðið en vill ekki búa í
þorpinu að sinni og hyggst búa næstu
árin í Grindavík. Hún segist þó geta
hugsað sér að flytja aftur til Súðavík-
ur eftir nokkur ár, enda fædd þar
og uppalin, en hún vilji ekki horfast
í augu við annan vetur þar fyrr en
tíminn hefur linað sársauka og minn-
ingar sem eru bundnar staðnum. Hún
sé fráleitt ein um að kvíða vetrinum
og kveðst telja að verði hann erfið-
ur, muni það gera útslagið fyrir
marga Súðvíkinga hvað varðar val á
búsetu. Vitaskuld horfi flestir til ör-
yggis á nýju svæði, en eftir sem áður
standi frystihúsið að hluta til á
hættusvæði og öll þjónustufyrirtæki,
auk þess sem leiðin til ísafjarðar liggi
um hættusvæðið.
„Eign sem stendur á hættusvæði
er verðlaus að kalla og óíbúðarhæf
nema á sumrin. Ef maður getur ekki
verið öruggur heima hjá sér er ekk-
ert öryggi til,“ segir Sigríður Rann-
veig. Hún kveðst telja í hæsta máta
óeðlilegt að mismuna fólki með þeim
hætti að greiða því hlutfall af mark-
aðsverði flytji það burt, en hlutfall
af brunabótamati verði það um kyrrt,
enda sé jafndýrt að byggja hús í
Súðavík og annars staðar.
„Eigi fólk að geta eignast sambæri-
legt hús annars staðar er þetta fyrir-
komulag með öllu fáránlegt og ósann-
gjarnt. Ég veit um nokkrar fjölskyldur
sem vilja fara og eru afar ósáttar við
þessa mismunun. Ein er raunar á för-
um sem á hús hér, en síðan er önnur
fjölskylda sem vill alls ekki vera en á
nær engra kosta völ því fasteignamat
húss hennar er aðeins um fjórðungur
af kaupverði. Þessi fjölskylda verður
Ásdís Guðmundsdóttir
Rannveig Ragnarsdóttir
og Samúel Kristjánsson.
Anna Lind Ragnarsdóttir
Frosti Gunnarsson
Sigríður Hrönn Elíasdóttir
Jón Ragnarsson og
Sigríður Rannveig Jónsdóttir.
að búa áfram af fjárhagslegum ástæð-
um, því að flytji hún ætti hún í mesta
lagi fyrir útborgun í íbúð í félagslega
kerfinu. í raun birtist þetta fyrirkomu-
lag eins og verið sé að þvinga fólk
til að vera áfram, því að eðlilega horf-
ir fólk til þeirra fjármuna sem eru í
húfi. Þegar dæmið lítur þannig út að
viðkomandi fái 10 milljónir fyrir hús
sem er kannski 6-7 milljón króna virði,
fyrir að búa áfram í Súðavík, er valið
ekki ýkja erfitt. Þetta eru mannrétt-
indabrot að mínu mati og þyrfti að
endurskoða þær reglur sem að baki
liggja."
Sigríður kveðst vera afar jákvæð
gagnvart byggð í Súðavík og finnst
sjálfsagt að fólk byggi að nýju, en
telji hins vegar óréttmætt að hags-
munir sveitarfélagsins séu settir ofar
hagsmunum einstaklinga. í þessu
tilviki sé valið í raun ekki til staðar.
„Sumir segja að þessi aðferð.sé
hugsuð til að halda þorpinu saman,
þannig að ekki flytji allir í burtu og
vissulega hljóta æðstu menn sveitar-
félaganna, hér sem annars staðar,
að hafa áhyggjur af því að missa
spóna úr aski' sínum á borð við
gatnagerða- og fasteignagjöld um
leið og fólkið fer. En þarna er ekki
tekið tillit til þeirra sem geta ekki
búið hér af tilfinningalegum ástæð-
um eftir flóðið.“
Skýlaust mannréttindabrot
Jón Ragnarsson er búinn að fá
úthlutað lóð í nýrri Súðavík en er
afar ósáttur við ákvæði reglugerðar
um varnir gegn snjóflóðum og
skriðuföllum og segist telja mismun-
un þá sem reglugerðin feli í sér vera
„skýlaust mannréttindabrot“.
„Ég bý í húsi sem kostar 10-12
milljónir að byggja, en fari ég héðan
fengi ég aðeins hálfvirði. Ég sætti
mig aldrei við það og geri kröfu um
að eignir manna í þorpinu séu metn-
ar á jöfnum grundvelli, hvar sem
þeir vilja búa og burtséð frá þeim
sérstöku aðstæðum sem hafa skapast
hér eftir flóðið. Ég viðurkenni ekki
að ég verði um kyrrt peningana
vegna, en finnst hart að mönnum sé >
stillt upp við vegg á þennan hátt og
minni á líðan fólks eftir seinasta vet-
ur í því sambandi. í þessu felst mis-
munun.
Meðmælendur reglugerðarinnar
benda á að ef þeir fá jafnmikið sem
fara og byggja hér, gætu þeir fyrr-
nefndu keypt jafnstóra eign og þeir
bjuggu í áður á markáðsverði og
hagnast um þær milljónir sem eru á
milli, en það hlýtur að vera einfalt
að gera að skilyrði að menn byggi
aftur eða að allir fái greitt miðað við •*
markaðsverð. Nú er það einnig svo
að þeir sem byggja á nýja svæðinu
ráða sjálflr hversu stór hús þeir
byggja, sem þýðir að menn fá
kannski 10 milljónir fyrir húsið sitt
en geta byggt sumarhús fyrir 4 millj-
ónir. Er ekki verið að mismuna fólki
einnig með þessum hætti?“
Jón er borinn og barnfæddur Súð-
víkingur og segist ekki hafa verið á
þeim tímamótum í lífinu að vilja fara
þaðan fyrir flóðið. „En ég vil hins
vegar ekki lúta forsjárhyggju ein-
hveija ólaga sem stjómvöld setja,“
segir Jón. „Ég hef raunar fijálst val
í þessu tilviki, fyrir utan að ég myndi
tapa miklum fjármunum á að fara
sem gyllir annan kostinn umfram
hinn, en hins vegar em ýmsir sem
hafa ekki jafnmikið val af fjárhags-
legum ástæðum.“
Hann tekur undir þær raddir sem
segja flesta vilja byggja upp nýja
Súðavík og að hann muni eflaust
gera slíkt hið sama. Hins vegar veki
uppbygging byggðarlagsins upp
spurningar um skynsemi.
„Hvaða kröfur eigum við til að fá
úr þjóðarbúinu einn milljarð króna
til að byggja upp þorp fyrir 150-180
manns? Það er ljóst að ekki verða
miklu fleiri hér eftir slysið. Atvinnu-
möguleikar em nær alfarið háðir einu
fyrirtæki, sem er að vísu gömul saga
og ný, en það eru hins vegar átthaga-
fjötramir sem em öllu öðm yfirsterk--
ari.“
Hann segist vita fyrir víst að skoð-
anir sínar séu ekkert einsdæmi í
Súðavík en fólk tali hins vegar ekki
opinberlega í sama dúr og kjósi held-
ur að tjá sig undir fjögur augu.
Jón segir einnig sárt að vita til
þess að hafa búið í húsi sínu síðan
1973, á svæði sem sagt var fullkom-
lega öruggt, og vera nú inni á al-
gjöm hættusvæði. „Ég lít svo á að
húsið mitt sé jafnónýtt og húsin við
hliðina sem snjóflóðið hreif með sér.
Hver er hins vegar réttur minn og.
fjölskyldu minnar? Ég neita að viður-
kenna að það sé okkur að kenna sem
hérna byggðum að við séum á hættu-
svæði. Sökin er ekki mín og ég á
ekki að þurfa að bera fjárhagslegan
skaða af þeim mistökum sem skipu-
lagsyfirvöld gerðu á sínum tíma þeg-
ar þau heimiluðu byggð á svæði sem
sagan sýnir að var alls ekki öruggt.“_.