Morgunblaðið - 02.11.1995, Síða 37

Morgunblaðið - 02.11.1995, Síða 37
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 1995 37 AÐSENDAR GREINAR Fjárlög- og málefni fatlaöra LANDSSAMTÖKIN Þroskahjálp hafa að undanfömu gagnrýnt frumvarp til fjárlaga fyrir árið 1996 og hald- ið því fram að fyrirhug- að sé að skerða fjárveit- ingar til málefna fatl- aðra. Þessari gagnrýni hefur verið tekið illa af háifu sumra ráðamanna og er því nauðsynlegt að bijóta þessi mál til mergjar. Gagnrýnin beinist aðallega að þremur at- riðum. 1. Lögboðið fram- lag erfðafjársjóðs í framkvæmdasjóð fatlaðra skert. 2. Raungildi fjárveitinga til mál- efna fatlaðra eykst ekki á næsta ári þrátt fyrir brýna þörf. 3. Aformað er að afnema teng- ingu bótagreiðslna við tekjur ann- arrí í landinu. Framkvæmdasjóður fatlaðra Sátt hefur ríkt um að fram- kvæmdasjóður fatlaðra fengi óskert- ar tekjur erfðafjársjóðs. Þessi sátt var innsigluð í lögum um málefni fatlaðra og hana hefur enginn rofið fyrr en nú. Hagsmunasamtök fatl- aðra hafa síðan fallist á að hluti af framkvæmdasjóði rynni til afmark- aðra og fyrirfram skilgreindra rekstrarverkefna innan málaflokks fatlaðra. Þessi verkefni hafa verið t.d frekari liðveisla við fatlaða og hækkun á greiðslum til stuðnings- fjölskyldna en hvort- tveggja koma fötluðum f heimahúsum til góða. Frekari liðveisla hefur auk þess stuðlað að því að mögulegt hefur verið að veita fötluðu fólki þjónustu sem býr í hús- næði sem hefur verið fjármagnað í gegnum félagslega íbúðarlána- kerfið. Þannig má segja að í stað þess að félags- málaráðuneytið hafi ijárfest í steinsteypu hafi verið ákveðið að nota fé til að veita fötluðum þjón- ustu og á þann hátt minnka þörfina á að fólk þyrfti að búa í húsnæði sem er fjármagnað af framkvæmdasjóði fatlaðra. Landssamtökin Þroskahjálp hafa ekki verið fullkomlega sátt við þessa þróun en sýnt skilning á vanda fé- lagsmálaráðherra undanfarinna ára við að sannfæra starfsbræður sína í ríkisstjórn um ágæti þess að kosta þessar nýjungar í málefnum fatlaðra. Samtökin hafa einnig fengið að vita hvað stæði til áður en íjárlagafrum- varp hefur verið lagt fram. Nú hefur það hinsvegar gerst í fyrsta sinn að hluti af erfðafjársjóði eða 133 milljónir eiga að renna beint í ríkissjóð. Þessi fyrirætlan kemur mjög á óvart og er verið að breyta þeim grundvelli sem áður hefur verið á samvinnu milli hagsmunasamtaka fatlaðra og ráðuneytisins. Það er því ljóst að með því að standa að skerð- ingu á framkvæmdasjóði fatlaðra á þennan hátt er ekki einvörðungu verið að ganga þvert á ákvæði laga um málefni fatlaðra heldur er einnig verið að ijúfa frið þann sem ríkt hefur um framkvæmdasjóð fatlaðra fram til þessa. Það gefst tækifæri við afgreiðslu fjárlaga að leiðrétta þessi mistök og er treyst á að alþing- ismenn standi vörð um hagsmuni fatlaðra í þessu efni. Jafnframt er ástæða til að minna á að þar sem óskertar tekjur erfðaijársjóðs skulu renna í framkvæmdasjóð fatlaðra getur það gerst að tekjur sjóðsins verði hærri en áætlun gerði ráð fyrir og varð það þá happ framkvæmda- sjóðs. Nú virðist ríkissjóður ætla að hirða þennan hugsanlega ávinning þannig að skerðingin getur orðið enn meiri en tölur fjárlagafrumvarpsins gefa til kynna. Um fjárveitingar til rekstrar Því hefur verið haldið fram að fjár- veitingar til málefna fatlaðra hækki um 183 milljónir króna eða 10% á næsta ári. Þetta er alrangt eins og kemur skýrt fram í greinargerð með fjárlagafrumvarpinu. Skýringamar eru þijár. 65,5 milljónir eru fluttar frá heil- brigðisráðuneytinu til félagsmála- ráðuneytisins vegna þess að fyrrum íbúar Endurhæfingardeildar Land- spítalans í Kópavogi flytja nú í sam- býli á vegum félagsmálaráðuneyti- Allt tal um aukningu á fjárveitingum til mál- efna fatlaðra á næsta ári, segir Guðmundur Ragnarsson, er því miður markleysa. sins. Það er því ekki viðbót við rekstrarfé málefna fatlaðra heldur tilfærsla á milli ráðuneyta til að veita sama fólkinu sömu þjónustu og áður. 22,6 milljónir eru ætlaðar til rekst- urs þriggja nýrra heimila fyrir fatl- aða sem vom tekin í notkun á árinu 1995. Þá var áætlað að reka þau í þijá mánuði en að sjálfsögðu þarf nú aukna fjárveitingu til rekstrar í 12 mánuði. Ákvörðun um þessa starfsemi var tekin þegar fjárlög ársins 1995 voru samþykkt. Þegar þessir tveir liðir hafa verið dregnir frá 183 milljónum standa eftir 95 milljónir króna og mun sú fjárhæð vart duga til þess að standa undir auknum launakostnaði vegna nýrra kjarasamninga-sem gerðir voru á þessu ári. Ætla má að til þess þurfi töluvert meira en eitthundrað milljónir. Sérstök athygli er vakin á því að verið er að bera saman fjárlög ársins 1995 en ekki niðurstöðutölur þess árs við áætlun næsta árs. Guðmundur Ragnarsson er Allt tal um 183 milljóna króna eða 10% aukningu á fjárveitingum til málefna fatlaðra á næsta ári er því miður markleysa. Ljóst er að ekki er um aukningu á fé til málefna fatl- aðra að ræða í fjárlagafrumvarpi ársins 1996 heldur er um niðurskurð að ræða. Hversu mikill niðurskurður- inn verður fer eftir því hve miklar tekjur erfðafjársjóður hefur á árinu 1995. Verðtryggihg lífeyrisbóta í fjárlagafrumvarpinu er boðað að afnema skuli tengingu fjárhæðar bótagreiðslna við verðlag og kaup- gjald í landinu. Hingað til hafa ör- yrkjar getað verið vissir um að fjár- hæðir bóta fylgi verðlagi hvers tíma en nú er það skjól horfið. Helst lítur út fyrir að fatlaðir verði að standa í samningum við ríkisvaldið um hækkun á bótum þegar laun annarra breytast. Það er óviðunandi að etja fötluðum út í slíka óvissu og vandséð hvaða tilgangi það þjónar. Á þessu ári og næsta ári er gert ráð fyrir hagvexti og auknum þjóð- artekjum og ætti því að vera ráðrúm til þess að bæta hag þeirra sem verst eru settir í stað þess að þrengja að þeim. Landssamtökin Þroskahjálp hafa sett fram málefnalega gagnrýni á fjárlagafrumvarp næsta árs og ekki haldið fram öðru en því sem fram kemur í frumvarpinu og hefur í umfjöllun samtakanna hvergi verið farið offari. Samtökin hvetja til þess að ákvæði fjárlagafrumvarps fyrir árið 1996 verði skoðuð af yfírvegun og raunsæi og treysta á félagsmála- ráðherra að standa vörð um hags- muni fatlaðra. Höfundur er formaður Landssam■ takanna Þroskahjálpar. Stöndum betur sem ein heild NÚ líður brátt að kosningu um samein- ingu sveitarfélaga á norðanverðum Vest- fjörðum. Þá verða íbúar þessa svæðis að gera upp við sig hvort þeir séu hlynntir eða andvíg- ir sameiningu. í mínum huga er það engin spurning að segja já. Helstu rökin eru þau að sem ein heild getum við betur staðið okkur í þeirri baráttu sem við eigum í núna, að spyrna gegn fólksfækkun og efla atvinnutækifæri. Þær lögbundnu skyld- ur sveitarfélaganna við íbúana (sbr. 6. gr. sveitarstjómar- laga) getur orðið erfitt að efna vegna smæðar þeirra sveitarfélaga sem eru í V-ísafjarðarsýslu. Ef ég nefni Þing- eyri sem dæmi þá hefur þjónustan við íbúana verið nokkuð góð, en ég Með stærra og sterkara sveitarfélagi sér Berg- þóra Annasdóttir fyrir sér betri og skilvirkari þjónustu við íbúana. sé ekki að sveitarfélagið geti haldið henni í sama horfí nema að til komi auknar tekjur og það sér maður ekki alveg í náinni framtíð. Bættar samgöngur með tilkomu jarðganga undir Breiðdals- og Botns- heiði verður algjör bylting og ef sam- eining verður samþykkt verður svæð- ið eitt atvinnu- og þjónustusvæði. Ég tel þetta vera gullið tækifæri fyrir fyrirtæki til samvinnu og eins í félagslegu tilliti fyrir íbúana. Þau eru ýmis félög og félagasamtök í öðrum sveitarfélögum, sem eru ekki í okkar, sem standa þá opin fyrir þá sem áhuga hafa og öfugt. Með stærra og öflugra sveitarfé- lagi sé ég fyrir mér betri og skilvirk- ari þjónustu við íbúana, markvissara verði tekið á málum o.s.frv. Það er kostur að búa í litlu samfélagi og sitja þar í sveitarstjóm en það er líka vandmeðfar- ið að vinna í slíku návígi og þá á ég við bæði fyr- ir sveitarstjórnarmann- inn og íbúana. Það geta verið erfið spor fyrir íbú- ana að fara fram á þá sjálfsögðu þjónustu sem honum ber lögum sam- kvæmt í slíku návígi. Við íbúar á norðan- verðum Vestíjörðum eigum svo ótal mörg sameiginleg áhugamál sem við getum unnið að frekar sem ein heild en í 6 sveitarfélögum. Og það verður spennandi að fylgjast með því ef að sameiningu verður. Vegna ummæla sem komu fram í umræðuþætti um sameiningu sveit- arfélaga í svæðisútvarp Vestfjarða 20. október sl. langar mig að nefna að milli áranna 1993 og 1994 hækk- uðu meðal skatttekjur á íbúa á þessu svæði úr kr. 110.000 árið 1993 í lið- lega kr. 130.000 árið 1994. í Þingeyr- arhreppi hækkuðu tekjur á íbúa úr liðlega 80.000 kr. í kr. 125.000 á íbúa. En þess má líka geta að fólki fækkaði á þessu svæði um 40 manns á milli áranna 1993-1994. Ég er viss um að verðandi sveitar- stjómarmenn í sameinuðu sveitarfé- lagi láti ekki hanka sig á því að þeir séu sveitarstjómarmenn fyrir ákveðið svæði, heldur leggi sig fram við að vinna sitt verk vel fyrir svæðið sem eina heild. Það er mikil ábyrgð lögð á herðar núverandi sveitarstjórnar- manna ef af sameiningu verður, þá á ég við að heimavinnan verði vel unnin. Er það von mín að vel til tak- ist og pólitískt þjark setji ekki mikinn svip á þá vinnu. Sameining sveitarfélaga er mikið tilfinningamál og ég trúi því að marg- ir vilji helst hafa þetta bara eins og það er, en ég hvet íbúana að gera það upp við sig ætlum við að reyna að halda í horfínu eða viljum við horfa fram á veginn. Höfundur er oddviti Þingeyrar- hrepps. Bergþóra Annasdóttir Borgaraleg ferming er ekki gegn neinum LESENDUR Morg- unblaðsins eiga það skilið að fræðast nán- ar um hvað borgara- leg ferming er. Borgaraleg ferming er undirbúningur þess að takast á við þá ábyrgð að verða full- orðin(n). Fræðslan sem er veitt hefur það markmið að unglingar sem taka þátt í ferm- ingunni verði í senn heilsteyptir og víðsýn- ir. Tilgangur borgara- legrar fermingar er að efla heilbrigt og far- sælt viðhorf unglinga til lífsins. Kenna þeim að bera virðingu fyrir manninum, menningu hans og umhverfi. Undirbúa þá undir að vera ábyrga borgara. Borgaraleg ferming snýst ekki um trúarbrögð og er ekkert kennt á námskeiðinu sem er andstætt kirkjunni. Á námskeiði okkar leggjum við áherslu á siðfræði og ábyrgð ein- staklingsins í nútímaþjóðfélagi. Siðfræðin er nú stærsti einstaki þátturinn í námskeiðinu. Nám- skeiðið tekur þijá mánuði og er í formi vikulegra fyrirlestra og umræðna. Teknir verða fyrir þess- ir málaflokkar: Mannleg sam- skipti, siðfræði, efahyggja, friðar- fræðsla, lífsskoðanir, forvarnir gegn vímuefnum, kynfræðsla, umhverfismál, mannréttindi, jafn- rétti, réttur unglinga í þjóðfélag- inu og missir og sorg. Fyrirlesarar okkar eru úr fremstu röð sérfræð- inga á hveiju sviði. Fyrirlesarar okkar þau 8 ár sem þessi valkost- ur hefur verið til á íslandi, hafa verið heimspekingar, sálfræðing- ar, læknir, prestur, dómari, alþing- ismaður, hjúkrunarfræðingur, fé- lagsráðgjafar og kennarar. Athöfnin að loknu námskeiðinu einkennist af virkri þátttöku ferm- ingarbarnanna sjálfra og foreldra þeirra. Unglingarnir fiytja ljóð og ræða um þýðingu þessara tímamóta í lífi sínu. Auk þess er flutt tónlist og ræður eru haldnar. Að lokum er afhent skírteini sem staðfestir að ungling- amir hafa hlotið þessa fræðslu. Ástæður fyrir þátt- töku fólks í borgara- legri fermingu eru margvíslegar. Sumir unglingar, sem hafa fermst borgaralega, eru trúaðir en þeim finnst undirbúningur okkar áhugaverðari en kirkjunnar. Aðrir fella sig ekki við prestinn í sinni sókn. Enn aðrir eru ekki tilbúnir að taka afstöðu Félagsskapurinn Sið- mennt var stofnaður, segir Hope Knútsdótt- ir, til að aðstoða fólk við framkvæmd borg- aralegra athafna. til trúmála, geta ekki sætt sig við sumar kennisetningar eins og meyfæðinguna, erfðasyndina og þríeinan guð. Þá er líka hópur sem efast um tilvist guðs og vill ekki gefa nein óheiðarleg heit. Nokkrir úr þeim hópi eru sannfærðir trú- leysingjar. Þátttakendur okkar eru margir skráðir í þjóðkirkjuna, nokkrir eru í öðrum kristnum söfn- uðum og enn aðrir eru í trúflokk- um sem eru ekki kristnir eða eru utan allra trúfélaga. Síðan 1989 hafa 135 unglingar fermst á þennan hátt og hafa hátt í 1700 manns verið viðstadd- ir þessa athöfn. Margir af eldri kynslóðinni, t.d. ömmur og afar fermingarbarnanna, hafa haft orð á því að athafnirnar hafa verið W fallegar, virðulegar og áhrifami- klar. Félagsskapurinn Siðmennt var stofnaður eftir fyrstu borg- aralegu ferminguna til að aðstoða fólk við framkvæmd borgaralegra athafna (nafngjöf og útför auk fermingar). Það krefst hugrekkis að hugsa sjálfstætt og fara sínar eigin leið- ir, sérstaklega á fermingaraldri. Við hjá Siðmennt teljum að ungl- ingar á þessum aldri velti yfirleitt ekki fyrir sér trúarlegum hug- myndum. Við viljum að fermingar- aldurinn sé hækkaður en við get- um ekki hækkað hann á okkar eindæmi. Hins vegar getum við#» boðið annan kost. Valfrelsi hvetur fólk til að hugsa meira um hvað það vill og hvað hæfir því best. í lýðræðissamfélögum hefur fólk frelsi til að hafa mismunandi skoð- anir á lífinu, þar á meðal trúmál- um. Mikilvægt er að fólk viti að til er val. Höfundur cr í stjórn Siðmenntar, félags um borgaralegar athafnir. Rosenthal -pugnrpiíúclH'fyJóf • BruðkaupSgjafir q) 'ák ^ • Tímamótagjafir • Verð ýið allra hæfi Hönuun oggæði i sérflokki Laugavegi 52, simi 562 4244. Hope Knútsdóttir

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.