Morgunblaðið - 12.11.1995, Blaðsíða 8

J
8 SUNNUDAGUR12. í'JÓVEMBER 1995
FRÉTTIR
Ág-úst vill koma í stríðsleik, minn herra.
ÞAÐ VAR einn blíðan dag-
inn þegar allt gekk á
afturfótunum: Sagnirn-
ar virtust hreint óstýranlegar
og duttu jafnóðum út úr hausn-
um á mér, kraninn á baðher-
berginu fór að leka, gaskútur-
inn reyndist tómur þegar ég
ætlaði að hita mér vatn í kaffi-
dreitil og Ahmed húsvörður lét
mig heyra það að ég kynni
ekki gott að meta þegar ég
vildi sjálf þvo mín gólf og af-
þakkaði konuna hans. Kolbrá
dóttir min átti afmæli þennan
dag og ég gat ekki hringt í
hana því síminn minn hefur
ekki tengingu til utanbæjar-
símtala og það var búið að loka
á símstöðinni.
Ofan á þessar mæður allar
bættist svo að moskítóflugur
höfðu á ný brotið sér leið inn
í íbúðina og bættu sér upp
næturnar á undan af miklu
kappi.
Eg sat dálitla stund og velti
þessum vandamálum fyrir mér.
Og komst að þeirri niðurstöðu
að á svona degi væri aðeins
eitt að gera: fá sér ijómaköku.
Þar með gæti ég slegið tvær
flugur í einu höggi, haldið upp
á afmæli dóttur minnar og
kætt í mér sálina.
Hér í grenndinni er fín köku-
búð í nýju fallegu húsi sem
sker sig dálítið úr húsunum í
kring. Þar fást hundrað teg-
undir af kökum og ég valdi
mér tvær girnilegar sneiðar af
jarðarheija- og karamellutert-
um.
' Það er mjög hröð og þung
umferð um götuna sem köku-
búðin stendur við - mætti þó
raunar verðlauna þann sem
finnur götu þar sem er ekki
hröð umferð hér í bæ - og ég
var sennilega annars hugar í
hrifningu minni, hvað þetta
hefði verið snjallt hjá mér og
gætti ekki að mér.
Auðvitað datt bílstjóranum,
sem í hlut átti, ekki í hug að
stansa. Fyrir einhveija tilvilj-
um brást ég rétt við svo bíllinn
gerði ekki meira en rétt að
stijúka mér. Það dugði þó til
Dagbók frá Kairó
Sagnorð
og ijóma-
kökur
Það er mæðudagur í
Kaíró þar sem allt
gengur á afturfótunum
hjá Jóhönnu Krist-
jónsdóttur. Meira
að segja moskítóflug-
umar hafa aftur
brotið sér leið
inn í íbúðina.
að ég
skall í götuna og næsti bíll sem
kom brunandisýndiengin
merki þess heldur að hann
ætlaði að stoppa. Einhver
akróbatík sem ég hef hvorki
kunnað fyrr né siðar varð til
að ég
gat á sekúndubroti undið mér
fráog hana nú. Mér var borgið.
Ég titraði dálítið, það verður
að segjast eins og er, og fæt-
urnir voru hálfhveitibrauðsleg-
ir þegar ég gekk það sem eftir
var leiðarinnar heim til mín.
En hugsaði í mínum pollýönnu-
leik að það gæti ekki gerst
fleira leiðinlegt í dag.
Auðvitað stóð það heima,
kona Ahmeds var ekkert í fýlu
og kom bagsandi með nýjan
gaskút svo ég gat fengið mér
kaffi og ijómaköku með reisn.
Leki á baðinu - það hlaut að
vera hægt að finna pípara ein-
hvers staðar. Og moskítóflug-
urnar skyldu komast að því
fullkeyptu ef þær reyndu frek-
ariofsóknir.
Ég snæddi mína ijómaköku
með bestu lyst og sneri mér af
endurnýjuðum krafti að barátt-
unni við sagnorð.
Kennarinn sagði að sagnir í
arabísku væru ljómandi ein-
faldár. Það fannst mér góðar
fréttir eftir stríð við að festa
rétt eignarfornöfn við nafnorð
og meira að segja forsetningar.
Það yrði góð tilbreyting að
kynnast einhveiju sem væri
einfalt og aðgengilegt.
Þá vissi ég ekki að sakleysis-
leg sögn eins og til dæmis að
dansa, jargos, er fjarri því að
vera eins fábrotin og hún litur
út fyrir. Ef ég dansa verður
hún argos, ef þú dansar og ert
kvenkyns verður jargos að lar-
gosína, vitanlega með réttu
persónufornafni. Ef tveir karl-
menn dansa er hún targosen
og má segja að þetta liggi í
augum uppi.
Þetta seitlaði smám saman
inn. Sem ég var að komast í
bærilegt menningarsamband
við þær kom að sögnum í fram-
tíð - og raunar tvenns konar
framtiðum. Framtíð sem kem-
ur bráðum og framtíð sem
kemur eftir ótiltekinn óratíma.
Ætli ég að segja að þið dansið
og þið séuð tvær kvenkynsper-
sónur er sögnin jargos orðin
sctargosína og ef óviss fjöldi
karla mun kannski dansa ein-
hvern tíma þá er hún skyndi-
lega sáfjargosún.
Ekki þarf að taka fram að
alls konar fornöfn festa sig við
sagnir í öllum tíðum. Aðfram
komin spurði ég hvað væru
margar tíðir í viðbót. Sem bet-
ur fer bara þátíð.
Það er gott til þess að vita
að það eru einfaldar sagnir í
einhveiju tungumáli.
MORGUNBLAÐIÐ
Samtök fólks sem vill hætta að reykja
Nikótínfíkn má
halda í skefjum
Telja fíknina sjúkdóm
Löngun til að hætta að
reykja er eina inntöku-
skilyrði SA-samtak-
anna, sem stofnuð voru hér
á landi fyrir tveimur árum.
Samtökin, Smokers An-
onymous, eru starfrækt í
anda AA og ganga út frá
því að nikótínfíkn sé sjúk-
dómur, rétt eins og áfengis-
fíkn, sem hægt er að halda
í skeljum.
Til þessa hafa vikulegir
fundir samtakanna verið
haldnir í húsnæði AA-sam-
takanna í Reylqavík, en þau
hafa nú fengið fundarað-
stöðu í húsi Krabbameinsfé-
lags Reykjavíkur við Skóg-
arhlíð, þar sem nikótínfíklar
funda héðan í frá kl. 20 á
sunnudagskvöldum. Ein af
svokölluðum erfðavenjum
samtakanna er að gæta
nafnleyndar í fjölmiðlum.
Viðmælandi blaðsins baðst því
undan nafnbirtingu,. en upplýsti
að 15 manns væru nú í samtökun-
um. „Ég geri fastlega ráð fyrir
því að hópurinn muni stækka
verulega nú þegar við erum búin
að fá þessa góðu fundaraðstöðu.
Samstarf okkar og Krabbameins-
félags Reykjavíkur er ekkert utan
þess að við fáum að halda fundi
okkar í húsnæði félagsins."
Samhæfum reynslu okkar
Á upplýsingablaði um samtökin
kemur fram að þau séu ætluð
körlum og konum sem eiga við
sameiginlegt vandamál að stríða,
hömlulausar reykingar. „Við hitt-
umst á fundum til að samhæfa
reynslu okkar, styrk og vonir, svo
að við megum leysa sameiginlega
vandamál okkar og séum fær um
að hjálpa öðrum til að losna frá
reykingabölinu."
Viðmælandi blaðsins segir að
nú sé ár iiðið síðan hann hætti
reykingum, en hann hefur sótt
fundi samtakanna í eitt og hálft
ár. „Engin krafa er gerð um að
fólk sé hætt að reykja þegar það
kemur á fundi, en vitaskuld eru
reykingar bannaðar á fundum.
Samtökin eru öllum opin og eru
engin inntöku- eða félagsgjöld.“
Heilbrigðisráðherra leggur
áherslu á forvarnarstarf
Sala tóbaks hjá ÁTVR nam á
síðasta ári rúmum 4,8 milljörðum
króna framreiknað til núgildandi
verðlags. Frá 1993 til 1994 dróst
sala á sígarettum saman um tæp-
Iega 1%, en sala á vindlum, reyk-
tóbaki, munn- og neftóbaki dróst
meira saman.
Ríkið fær 62% af
verði hvers sígarettu-
pakka og fær Tóbaks-
varnarnefnd 8,9 millj-
ónir króna í ár. Ingi-
björg Pálmadóttir heil-
brigðisráðherra hefur
sagt að hækka verði þær upphæð-
ir sem renna til forvarnarstarfa
og fyrst og fremst þurfi að ná til
ungs fólks, sem ekki er byrjað að
reykja, án þess þó að gleyma þeim
sem vilja hætta og þarfnast hjálp-
ar til þess.
í viðtali við Morgunblaðið í
haust sagði heilbrigðisráðherra
meðal annars: „Við eigum að
hækka verðið umfram almenna
verðlagsþróun. Þessi hækkun get-
ur orðið smám saman, á 5-10 ára
tímabili, en hún þjónar hins vegar
ekki tilgangi sínum nema um leið
sé lögð mikil áhersla á að hjálpa
fólki, svo það eigi val.“
SA-samtökin leggja áherslu á
að enginn geti hætt að reykja
nema hann hafi löngun til þess
► SA-samtökin, Smokers An-
onymous, eru ætluð þeim sem
reykja hömlulaust, en vilja
hætta reykingum. Byggt er á
12 spora kerfi, eins og í AA-
samtökunum og gengið út frá
því að nikótínfíkn sé sjúkdómur
sem hægt er að halda í skefjum.
I upplýsingariti um SA-samtök-
in ke.nur meðal annars fram
að samtökin séu sjálfstæð heild
og óháð hvers kyns félagsskap
öðrum. Höfuðtilgangur sé að
vera reyklaus og styðja aðra
reykingamenn til hins sama.
Ekki er gerð krafa um að þeir
sem sækja fundi séu hættir
reykingum og er mælt með því
að byijendur mæti 15 minútum
áður en fundur hefst.
sjálfur. Reynslusporin 12, sem
byggt er á í starfi SA-samtakanna
eru:
1. Við viðurkenndum vanmátt
okkar gegn reykingum og að okk-
ur var orðið um megn að stjórna
eigin lífí.
2. Við fórum að trúa að æðri kraft-
ur, máttugri okkar eigin, gæti
gert okkur heilbrigð að nýju.
3. Við tókum þá ákvörðun að láta
vilja okkar og líf lúta handleiðslu
Guðs, samkvæmt skilningi okkar
á honum.
4. Við gerðum rækilega og ótta-
laust siðferðisleg reikningsskil í
lífi okkar.
5. Við játuðum afdráttarlaust fyr-
ir Guði, sjálfum okkur og trún-
aðarmanni yfirsjónir okkar.
6. Við vorum þess albúin að láta
Guð lækna allar skapgerðarveilur
okkar.
7. Við báðum Guð í
auðmýkt að losa okkur
við brestina.
8. Við skráðum mis-
gjörðir okkar gegn ná-
unganum og vorum fús
til að bæta fyrir þær.
9. Við bættum fyrir brot
okkar milliliðalaust, svo framar-
legá sem það særði engan.
10. Við iðkuðum stöðuga sjálfs-
rannsókn og viðurkenndum yfir-
sjónir okkar undanbragðalaust
þegar útaf bar.
11. Við leituðumst við, með bæn
og hugleiðslu, að styrkja vitund-
arsamband okkar við Guð, sam-
kvæmt skilningi okkar á honum,
og báðum um skilning á því sem
okkur var fyrir bestu og mátt til
að framkvæma það.
12. Við fundum að sá árangur sem
náðist með hjálp reynslusporanna
var andleg vakning. Þess vegna
reyndum við að flytja öðrum reyk-
ingamönnum þennan boðskap og
fylgja þessum meginreglum í lífi
okkar og starfi.
Ekki gerð
krafa um að
fólk sé hætt
að reykja.