Morgunblaðið - 12.11.1995, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 12. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Kristinn
GER VILIMIR AN
LANDAMÆRA
eftir Hildi Friðriksdóttur
SUMIR kalla þetta hryllings-
búðina við Hverfisgötu,"
sagði Tryggvi Sveinbjörns-
son ■ framkvæmdastjóri
Össurar hf. í léttum tón þegar við
gengum um verkstæðið og starfs-
menn sýndu blaðamanni handlegg,
fíngur og neðsta hluta fótar úr síli-
koni. Öllum er þó Ijóst að fyrirtæk-
ið er þversögn við hryllingsbúðina,
því þarna fær fjöldi fólks hjálp,
hvort sem það er varðandi gervi-
bijóst, fætur, handleggi eða annað
slíkt. Gervilimimir eru einkar raun-
verulegir og mikill munur frá því
sem áður var þegar augsýnilegt var
á lit, formi og efni að um gervi var
að ræða.
Sjálfur kynntist Tryggvi fyrir-
tækinu aðeins 14 ára gamall, þegar
hann missti fótinn fyrir ofan hné í
dráttarvélaslysi. I upphafí leitaði
hann til annarra en sneri sér til
Össurar hf. fljótlega eftir stofnun
þess. „Það var þessu fyrirtæki að
þakka að ég fékk sæmilega lausn,
sem hefur sífellt batnað, þó svo að
ég sé orðinn lélegur viðskiptavinur.
Það er með mig eins og bifvélavirkj-
ann sem gerir ekki við bílinn sinn
og smiðinn sem dyttar ekki að
heima hjá sér; ég nenni ekki að
láta gera við fótinn,“ segir Tryggvi
og hailar sér kæruleysislega aftur
í stólnum.
Gervifótur engin fyrirstaða
Hann segir að auðvitað hafí af-
leiðingar slyssins verið honum erfið-
ar í fyrstu. Smám saman hafi hann
lært að lifa með fötluninni og hann
láti gervifótinn engan veginn aftra
sér. „Ég tel þetta reyndar enga
fötlun og geri allt sem mér dettur
í hug,“ segir hann og bætir við að
eitt af því mikilvægasta við notkun
gervifóts sé að halda sér í sömu
þyngd og varast að fitna og léttast
til skiptis.
Að sögn Tryggva er ekki óal-
gengt að skipta þurfí um gervifót
á tveggja til þriggja ára fresti, þó
vel gangi, en í mörgum tilfellum
þurfi að skipta tvisvar á ári eða
jafnvel oftar, ef önnur vandamál
VIDSKIPn AIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► Tryggvi Sveinbjörnsson fæddist 20.3.1957 á Ólafs-
firði en ólst upp á Hrísum í Eyjafirði. Hann lauk stúd-
entsprófi frá MA 1980 og námi í rekstrarhagfræði
frá Bl-háskólanum í Osló 1985. Sama ár réðst hann
til KEA og starfaði þar við innfiutning og tölvumál.
Frá 1986 var hann framkvæmdastjóri Plastiðjunnar
Bjargs á Akureyri, þar til hann hóf störf sem fram-
kvæmdastjóri Össurar hf. 1989.
STARFSMENN Össurar önnum kafnir við störf sín. Sjá má síli-
konhulsuna á gervifætinum, en hún er aðalútflutnings-
vara fyrirtækisins.
herji einnig á. „Skipt getur máli
hvernig aflimun á sér stað eða hvort
aðrir sjúkdómar koma við sögu líka.
Hulsan slitnar einnig, en oft nægir
að skipta um hana.“
Á Islandi eru nokkur hundruð
manns með gervilimi og má gera
ráð fyrir að 20-30 manns bætist
við árlega. Hlutfallið er hærra á
hinum Norðurlöndunum og segir
Tryggvi ástæðuna vera fleiri aflim-
anir þar vegna sjúkdóma. „Það er
þó einnig að verða breyting í þessa
átt hér á landi,“ segir hann.
Ört vaxandi fyrirtæki
Þegar Tryggvi tók við fram-
kvæmdastjórastöðu af Össuri Krist-
inssyni stofnanda og aðaleiganda
fyrirtækisins árið 1989 var það
ennþá smátt í sniðum og starfs-
menn innan við fímmtán. Nú eru
starfsmenn Össurar og dótturfyrir-
tækja þess rúmlega fímmtíu og
áætluð velta yfírstandandi árs rúm-
lega hálfur milljarður.
Útflutningur var nánast enginn
fýrstu árin en Tryggvi kveðst hafa
haft trú á þeim möguleikum frá
fyrstu tíð. Hann reyndist hafa rétt
fyrir sér, því sá hluti hefur byggst
ótrúlega hratt upp á örfáum árum.
Er áætlað að útflutningsverðmæti
verði 420-450 milljónir króna á
þessu ári. Mest er flutt út til Banda-
ríkjanna.
Asíumarkaður í sjónmáli
Árið 1994 var stofnað fyrirtæki
í Bandaríkjunum, fyrr á þessu ári
var opnað fyrirtæki í Englandi og
á næstu mánuðum er gert ráð fyrir
opnun fyrirtækis í Lúxemborg.
Ekki verður látið staðar numið þar,
því nú þegar liggja fyrir ákveðnar
upplýsingar um Asíumarkað. Þar
er gert ráð fyrir að smám saman
verði stofnuð tvö til þrjú fyrirtæki,
sem ýmist sjá um framleiðslu, sölu
eða markaðssetningu eða allt í senn
á mismunandi svæðum. Með því
móti tekst Össuri hf. að hasla sér
völl um allan heim. „Við erum að
undirbúa þessa áætlun og höfum
skoðað Malasíu, Japan, Kína og
Kóreu,“ segir Tryggvi.
Aðspurður um hvort stríðshijáð
svæði sé markaður fyrir fyrirtækið
svarar hann að á meðan á því standi
fari allir fjármunir í stríðsrekstur.
Slíkt.komi ekki í ljós fyrr en um
það bil tíu árum eftir stríðslok.
„Bandaríkjamenn tóku sig t.d. til
fyrir nokkrum árum og smíðuðu
nokkur þúsund gervifætur og sendu
til Víetnam."
Þegar talið berst að velgengni
fyrirtækisins erlendis segist hann
telja það lykilatriði að leita erlendra
markaða, ef fyrirtæki eigi að ná
því að stækka. „Fyrir mér eru eng-
in landamæri til,“ segir hann.
„Mitt sjónarmið er að þegar
menn ferðast mikið og kasta af sér
þjóðernisstoltinu kynnist þeir öðr-
um mönnum með mismunandi við-
horf. Menn hafa gott af því að lenda
í vandræðum, hvort sem það er að
vera bláfátækur námsmaður og
eiga varla fyrir mat eða þá að vera
einn í stórborg, geta gert það sem
maður vill en samt að vera ein-
mana. Smám saman öðlast menn
þá víðsýni sem þarf til að bera.“
10% kenninga sannleikur
Aðspurður hvort hann hafí lært
sérstaklega útflutnings- og mark-
aðsfræði svarar hann kankvís að
slíkt sé sjálfsagt mest heilbrigð
skynsemi. „Mín reynsla er sú að
10% kenninganna er sannleikur en
90% verður maður að útfæra sjálf-
ur.
Ég var í mjög góðum skóla í
Osló, þar sem notast var við nýjar
bækur og þar með fjallað um nú-
tímaverslun og staðreyndir. Aftur
á móti voru gamlir snillingar lítið
lesnir," segir hann og telur slíka
lesningu ekki endilega vera réttu
lausnina, þó svo að menn geti kynnt
sér kenningar þeirra sér til gamans.
Hann telur skorta í íslenskt þjóð-
félag að menn þori að taka áhættu.
Sjálfur kveðst hann vera tilbúinn
til þess og hafí oft gert það gegnum
tíðina. Jafnframt sé mikilvægt að
gera eins fá mistök og hægt er. „Ég
horfí aldrei til baka til að reyna að
fínna sökudólg en hugsa mest um
framtíðina eða nútímann. Ég treysti
samstarfsfólki mínu og læt það
bera ábyrgð," segir hann og bætir
við: „Þó að það viti vel að ég sé
ómissandi þá hafa hlutirnir gengið
vel þegar ég er erlendis!"
Að vera á undan öðrum
Hann bendir ennfremur á að
ekki megi gleyma því að fyrirtækið
hafí sérstöðu, bæði á innlendum og
erlendum mörkuðum, með uppfinn-
ingu sinni á sílikonhulsum. Þær eru
notaðar til að rúlla upp á útlima-
stúfa sjúklinga þegar festa á gervi-
limi við þá. „Einnig höfum við
nokkra sérstöðu með gerviökklalið,
sem við höfum þróað. Hann hefur
það .ram yfir aðra að hafa mögu-
leika á að stilla hælhæð og stífni.
Stillingin fer eftir því hvort verið
er að hlaupa eða ganga, hvort geng-
ið er á sléttbotna skóm eða háum
hælum,“ útskýrir Tryggvi.
„Ennfremur höfum við verið að
þróa Icekast-tæknina,“ heldur hann
áfram og bendir á mynd í bæklingi
af fótstúfi í hólki. „Mót er tekið af
stúfnum undir þrýstingi, sem gefur
allt aðra útkomu, eða líkt og verið
sé að stíga í fótinn.“
Alþj óðamarkaður
Hann leggur áherslu á að fyrir-
tæki sérhæfi sig í ákveðnum hlutum
pg telur það vera þá stefnu sem
íslendingar eigi að taka til að kom-
ast á alþjóðamarkað. í því sam-
bandi bendir hann á fyrirtæki eins
og Marel og Silfurtún og hugbúnáð-
arfyrirtæki sem eigi að geta og
hafí náð miklum árangri.
Til samanburðar á sérhæfingu
tekur hann íslenskt matvælafyrir-
tæki og bendir á að slíkt fýrirtæki
geti náð sömu veltu með því að
taka fyrir eitt úthverfi í London eða
New York. Það þurfi því ekki að
fara um allan heim. „Þessi sérhæf-
ing fellur vel inn í hugsunarhátt
íslendinga vegna þess að íslensk
fyrirtæki hafa almennt verið byggð
upp fyrir innanlandsmarkað. Hins
vegar skilgreina þau erlenda mark-
aðinn oft ekki nægilega vel og
dreifa kröftunum of víða.“
Iðnaðarframleiðsla
Framleiðslan fyrir erlendu mark-
aðina er stöðluð og fer hún fram í
húsnæði fyrirtækisins í Kópavogi.
Þar eru framleiddar nokkrar teg-
undir af hulsum í sautján stærðum
og sex stærðir af ökklaliðum. „Þetta
er nánast iðnaðarframleiðsla íhluta
í gervifót, sem stoðtækjafræðingar
í hveiju landi fyrir sig þjónusta síð-
an sjúklingana með. Áftur á móti
veita stoðtækjafræðingar hér á
landi hveijum einstaklingi þjónustu,
auk þess sem við notum iðnaðar-
framleiðsluna, þ.e. hulsur frá verk-
stæðinu."
Þróunin á stoðtækjamarkaðnum
innanlands hefur verið í þá átt að
fyrirtækin sérhæfa sig meira og
minna í ákveðinni framleiðslu þann-
ig að eitt fyrirtæki er meira í gervi-
fótum og annað í spelkum. Með
kaupum á Hjálpartækjabankanum,