Morgunblaðið - 03.01.1996, Blaðsíða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR
Gömlu mjólkurkýmar
SÉÐIR stórbændur,
sem stundum voru kall-
aðir landstólpar, stól-
uðu aldrei mikið uppá
hámjólka kýr. í fyrsta
lagi voru þær þurfta-
frekar, heimtuðu
margfalda gjöf saman-
borið við venjulegar
baulur. í öðru lagi voru
þær ákaflega fast-
mjólka, stundum kom
jafnvel fyrir að þær
seldu alls ekki (þ.e.a.s.
sviku undan morgun-
skattinum) og þá varð
nú framlagið til barna-
heimilanna heldur lítið.
Séðir stórbændur,
Kristján J.
Gunnarsson
þ.e.a.s. landstólparnir, vissu aftur á
móti að öðru máli gegndi um gömlu
kýmar. í fyrsta lagi var hægt að
spara við þær gjöfina, næstum niður
í ekki neitt, þurfti ekki meira en að
halda þeim rétt ofan við horfellis-
mörkin. I öðru lagi voru þær einstak-
lega dropsælar ef vel er tuttlað. Og
í þriðja lagi seldu þær alltaf vel og
óþægðarlaust, jafnvel þótt blóð-
mjólkað væri.
Hin andlega morgunnæring
Skrítið að svona gömul saga úr
sveitinni skuli rifjast upp fyrir mér,
illa vöknuðum snemma að morgni
dags, við lestur smáfréttar í minni
andlegu morgunnæringu, sjálfum
Mogganum.
Auðvitað gerðist þetta þegar
myrkrið er allra svartast á sjálfan
vetrarsólhvarfsdaginn, 21. desem-
ber. Þetta var jafnyfirlætislaus frétt
og blaðið er sjálft, birt á innsíðu nr.
2, og fjallaði um þær breytingar sem
Alþingi er að gera á skattalögunum,
rétt einu sinni, til hagsbóta fyrir
land og lýð.
Sérstaka athygli mína vöktu eftir-
farandi snjallræði: Brottfall skatt-
frelsis lífeyrisgreiðslna á næsta ári
sparar ríkissjóði 250 millj. kr. Og
þá ekki síður hitt snjallræðið sem
er afnám sjálfvirkrar verðupp-
færslu lífeyrisgreiðslnanna og skilar
einum milljarði í ríkissjóð á næsta
ári, hvorki meira né minna.
Sannarlega myndarlegur opnun-
arleikur og þarf varla mörg ár að
tefla áður en mestallur
lífeyririnn hefur lent í
röngum áfangastað og
lífeyrisþegar orðnir
skák og mát.
Svo vill til að þegar
ríkinu hefur með snjall-
ræðum tekist að spara
þá tekst því fyrir ein-
hvers konar guðlegan
innblástur ennþá betur
að eyða því sem sparað-
ist.
Sem sannaðist ef
áfram var lesið í sömu
frétt í Morbunblaðinu
þar sem fram kom að
breytingar á tekjuskatti
fyrirtækja, lækkun
vegna flýtifyminga, þýðir 150 millj.
kr. lægri skatttekjur. Lækkun tekju-
viðmiðunar hátekjuskatts minnkar
ríkistekjurnar um 100 millj. kr.
Skattfrelsi 80% húsaleigutekna
lækkar tekjur ríkissjóðs um 150
millj. kr. Og afnám stóreignaskatts
lækkar ríkistekjurnar á næsta ári
um 120 millj. kr. Þegar stóreigna-
skattinum kom var mér öllum lokið
og hætti frekari upptalningu þótt
af meiru væri að taka.
Um ríka og fátæka
Þessu með stóreignaskattinn
myndi ég alls ekki hafa trúað hefði
ég ekki lesið fréttina í Mogganum
sjálfum.
Voru einhverjir íslendingar allt
fram á þennan dag virkilega að
borga stóreignaskatt? Þetta hljóta
að vera menn sem eru afskaplega
seinir að hugsa og ennþá seinni til
framkvæmda. Aldrei hafði annað
hvarflað að mér en að allar íslenskar
stóreignir væru örugglega lokaðar
inni í svissneskum bönkum. Og eng-
ar aðrar eignir eftir í landinu en þær
sem skuldsettar væru langt umfram
verðmæti svo að bankarnir misstu
ekki atvinnu sína við að reiða fram
árlega fjóra til fimm milljarða króna
vegna gjaldþrotanna sem geriðist
með sameiginlegu framlagi úr
vaxtasjóði landsmanna, bæði skil-
vísra lántakenda og heimskra inni-
stæðueigenda. Þ.e.a.s. með því að
bankarnir láti greiða okurvexti af
útlánum og hafa innlánsvextina skít
FELAGISLENSKRA STORKAUPMANNA
-félag milliríkjaverslunar og vörudreifingar-
ÍSLAND
0G UMHEIMURINN
Möguleikar íslands á alþjóðamarkaði
Útbreiðslunefnd Félags íslenskra stórkaupmanna
stendur fyrir opnum hádegisverðarfundi föstudaginn
5. janúar kl. 12:00 í Skálanum Hótel Sögu.
Að undanförnu hefur útbreiðslunefndin unnið að
því að kynna félagsmönnum nýbreytni í
milliríkjaverslun og þá möguleika sem liggja í ýmsum
verslunarformum sem hingað til hafa verið vannýtt
t.d. þriðjalands viðskiptum, "franchising", "private
labelling" og ferðamannaverslun.
í tilefni af þessari vinnu hefur Sigurjón Sighvatsson
kvikmyndagerðarmaður orðið við ósk félagsins um
að flytja erindi á fundinum. Mun hann segja frá
viðskiptum sínum í Bandaríkjunum og Evrópu. t
Þátttökugjald með hádegisverði er kr. 2.500,-.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku á skrifstofu
félagsins í síma: 588 8910
FUNDURINN ER ÖLLUM OPINN
Gamlingjar allra
landshluta sameinist,
segir Kristján J.
Gunnarsson. Stofnið
ykkar eigin flokk!
á priki. Og ekki nóg með það. Nú
ætlar ríkið að fara að seilast allt
niður í það að taka 10% af því skitt-
iríi sem gamlingjar fá í vexti af þeim
krónum sem þeir hafa aurað saman
til að eiga fyrir jarðarförinni.
Ég hafði í sakleysi mínu haldið
að það væru ekki aðrir en örfáir
sérvitringar á borð við Þorvald í Síld
& fisk sem legðu það í vana sinn,
sem eins konar „hobbý“ og sport,
að greiða árlega morðfjár í skatta
og skyldur til þess opinbera.
Aflögufærir styrki þurfandi
Þessi stutta fréttagrein í Morgun-
blaðinu sýndi mér ljóslega fram á
hvernig ríkið getur með hægu móti
orðið sér úti um peninga hjá þeim
sem aflögufærir eru og yfirfært þá
til þeirra sem eru þurfandi.
Svona snjallræði hafa á fínu póli-
tísku máli verið meitluð í eitt leiftr-
andi spakmæli: Gjör rétt, þol eigi
órétt.
Stórbændunum, landstólpunum,
þóttu gömlu íslensku mjólkurkýmar
dropasælar, úr þeim mátti alltaf
strepta einhvern dreitil til fóðurbæt-
is fyrir þessar sem hámjólka voru.
Hin aldraða sveit
Þorsteini Erlingssyni hlýtur að
hafa orðið mismæli þegar hann sagði:
en fylgi hún þér einhuga in aldr-
aða sveit, þá ertu á vegi til grafar“.
Sannleikurinn er nefnilega sá, hvað
ýmsa stjómmálaflokka varðar, að
hætti hin aldraða sveit að fýlgja þeim
þá gætu þeir verið á vegi til grafar.
Tuttugu prósent þjóðarinnar er þó
altént tuttugu prósent og kannski
ríflega það í kjósendum talið.
Elskanlegu landssamtök aldraðra,
eldriborgara félög, og allt hvað heiti
hefur í þá veru, er nú ekki komin
stundin til að endurnýja gamla, villta
öreigaherópið undir nýjum merkjum
með því að stofna ykkar eigin flokk
eins og gerst hefur í mörgum lönd-
um, sennilega af sama tilefni og hér
á landi er nú fram komið. Og bjóðið
fram í hverju kjördæmi í næstu al-
þingiskosningum. Þó ekki væri nema
til þess að koma af stað svolitlum
skelk. Stjórnmálamenn fara alltaf
mýkri höndum um þá sem ekki eru
varnarlausir, og þó sérstakelga ef
þeir verða ofurlítið smeykir við þá.
En ekkert slíkt mun gerast. Gam-
alt fólk er svo kristilega þenkjandi
að það telur sér heiður gerðan með
því að taka á sig píslir í þágu almætt-
isins.
Stundum finnst gömlu fólki að
allir hafi gleymt því. En við lífeyris-
þegar þurfum ekki að kvarta um að
við höfum gleymst þessu sinni. Svo
sannarlega hafa fyrirmenn þjóðar-
innar minnst okkar í bænum sínum
um gott komandi ár, með minnkandi
fjárlagahalla og vaxandi farsæld
fyrir þá sem þurfandi eru fyrir meira
en mikið.
Höfundur er fv. fræðslustjóri í
ReyUjavík.
Geta ríkisstarfsmenn
einir haldið trúnað?
NOKKUR blaðaskrif
hafa orðið að undan-
förnu um rekstur
Neyðarlínunnar hf. og
almenna einkarekna
öryggisþjónustu. í þeim
og í fréttum ljósvaka-
fjölmiðla um þessi mál
hafa allmargir félags-
menn Verkamanna-
félagsins Dagsbrúnar,
þ.e.a.s. starfsmenn ör-
yggisþjónustufyrir-
tækja, verið dregnir inn
í umræðuna með þeim
hætti að félagið getur
ekki látið framhjá sér
fara athugasemdalaust.
Tilefni þessara frétta
og skrifa er í aðalatriðum það að
menn eru ekki á eitt sáttir hvort
starfsemi Neyðarlínunnar hf., sem
taka mun til starfa nú um áramótin
lögum samkvæmt, skuli vera á hendi
einkafyrirtækja eða opinberra aðila
eða stofnana. Þannig hefur Lands-
samband sjúkraflutningamanna lýst
sig andsnúið því að einkafyrirtæki
annist þessa þjónustu og í sama
streng hafa Landssamband Iög-
reglumanna og Landssamband
slökkviliðsmanna tekið. Meginrök
þessara landssambanda sérhæfðra
starfsmanna í opinberri þjónustu eru
þau að ... „einkavæðing neyðarsím-
svörunar landsmanna vekur spurn-
ingar um öryggi, eftirlit og trúnað,“
eins og segir í sameiginlegri ályktun
fyrrnefndra landssambanda.
Þingmaður lítillækkar
Dagsbrúnarmenn
En það eru því miður fleiri sem
lagt hafa sig í það að gera lítið úr
Dagsbrúnarmönnum og hæfni þeirra
til að gegna störfum sem krefjast
trúnaðar og bregðast við á faglegan
hátt. Ögmundur Jónasson alþingis-
maður segir þannig í grein í Morgun-
blaðinu þann 8. nóvember sl. að
mjög mikilvægt sé að rétt sé að
þessum málum staðið, þ.e. rekstri
neyðarsímaþjónustu, og séu lykil-
hugtökin öryggi og trúnaður þegar
neyðarþjónustan sé annars vegar.
Ekki verður annað lesið úr þessu
en að Ögmundur telji að öryggi og
trúnaður eigi hvergi upp á pallborð-
ið nema hjá opinberum starfsmönn-
um því að hann heldur áfram og
segir að á sínum tíma hafi það verið
sérstaklega tekið fram í greinargerð
með lagafrumvarpinu um neyðar-
símaþjónustu hve viðkvæmar upp-
lýsingar geti verið að ræða, svo sem
tilkynningar um meinta refsiverða
háttsemi eða neyð sem kreíjast fag-
legra viðbragða. Hann
raunar hnykkir enn
frekar á í Morgunblaðs-
grein þann 15. nóvem-
ber og segir: „Það er
kominn tími til að
stjórnvöld átti sig á bví
að ætli þau raunveru-
lega að afhenda þess-
um fyrirtækjum hina
viðkvæmu símaþjón-
ustu sem tekur á móti
neyðarkalli frá fóm-
arlömbum ofbeldis,
glæpa, eldsvoða svo og
slysa og bráðaveikinda
. þá munu vakna í þjóð-
Kjartan félaginu ýmsar spurn-
Kjartansson ingar um öryggi og
trúnað sem krafíst verður afdráttar-
lausra svara við.“
Ögmundi til upplýsingar skal þess
getið að stjómstöð Securitas hefur
starfað í áratug. Við hana hafa allan
þann tíma starfað Dagsbrúnarmenn
Dagsbrúnarmenn hafa
um langt skeið, segir
Kjartan Kjartansson,
starfað sem öryggis-
gæslumenn.
sem hafa tekið á móti neyðarkalli frá
fómarlömbum allra þeirrá hremm-
inga sem Ögmundur taldi upp. Jafn-
framt eru fjölmörg heimili aldraðra
og öryrkja tengd stjómstöðinni og
það era Dagsbrúnarmenn sem bregð-
ast við í neyðartilfellum og fara inn
á heimili skjólstæðinganna og veita
nauðsynlega fyrstu aðstoð. Öryggis-
verðirnir, - Dagsbrúnarmennirnir
hafa ekki brugðist nauðsynlegum
trúnaði hingað til og hafa sýnt að
það er ekkert lögmál að aðeins opin-
berum starfsmönnum sé treystandi í
neyð. Þeir hafa sýnt í einu og öllu
að þeir era vandasömum störfum sín-
um vaxnir.
Sómi Haraldar í Andra
Inn í þessa umræðu um öryggi og
trúnað hefur síðan Haraldur Haralds-
son í Andra komið með allsérkenni-
legum hætti. Haraldur hefur nýverið
stofnað öryggisgæslufyrirtæki í sam-
vinnu við leigubílstjóra á Hreyfli.
Hann hefur í því skyni að auglýsa
starfsemi fyrirtækis síns gripið til
þess ráðs að rægja öryggisverði ann-
arra fyrirtækja og störf þeirra á gróf-
an hátt. í auglýsingu í Sjónvarps-
handbókinni (des. 1995) lýsir Harald-
ur starfsemi síns fyrirtækis og segir
að önnur fyrirtæki kalli eftirlitsmenn
sína öryggisverði sem sé hrein blekk-
ing og ekki til þess fallin að auka
traust almennings á öryggisþjónustu.
í auglýsingu í DV 25. nóvember sl
segir Haraldur m.a: - Upphrópanir
keppinauta um mikilvægi „sérþjálf-
aðra“ eftirlitsmanna (sem þeir kalla
reyndar öryggisverði) era út í hött
þegar um innbrot, eldsvoða, vatnstjón
o.þ.h er að ræða. Láttu því ekki „ör-
yggisverðina“ villa þér sýn. - Þessi
ummæli verða vart kölluð annað en
rógur og illmælgi um störf öryggi-
svarða og Haraldi og fyrirtæki hans
til lítils sóma.
Dagsbrún tekur ekki efnislega
afstöðu til þess hver eða hverjir skuli
reka neyðarsímaþjónustu lands-
manna né öryggisgæslu almennt.
Félagið mótmælir hins vegar harð-
lega því að félagsmenn séu dregnir
með óviðurkvæmilegum og móðg-
andi hætti inn í deilur manna um
þetta málefni sem og í auglýsingar
fyrirtækja sem eru að hasla sér völl
á þessum sviðum.
Hreint sakavottorð -
þagnareiður
Dagsbrúnarmenn hafa um langt
skeið starfað sem öryggisgæslu-
menn hjá viðurkenndum öryggis-
gæslufyrirtækjum. Þeir hafa verið
sérþjálfaðir til starfa og starfa sam-
kvæmt ákveðnum vinnureglum og
skulu hafa hreint sakavottorð til að
teljast gjaldgengir til starfa. Þeir
hafa undirritað trúnaðareið gagn-
vart skjólstæðingum sínum sem í
felst m.a. að þeir skulu ekki ræða
neitt sem þeir verða áskynja í starfi
sínu í allt að 10 ár eftir að þeir
hætta störfum sem öryggisverðir.
Dagsbrúnarmenn í öryggisgæslu
hafa fullan skilning á mikilvægi
trúnaðar við skjólstæðinga sína og
engin dæmi eru um það hjá félaginu
að nokkur þeirra hafi brugðist þess-
um trúnaði. Þá má geta þess að fjöl-
margir opinberir aðilar, svo sem
Tryggingastofnun, bera fullt traust
til öryggisvarða þótt þeir séu ekki
starfsmenn hins opinbera því að
stofnunin tekur þátt í kostnaði aldr-
aðra og öryrkja af því að tengjast
öryggiskerfum viðurkenndra örygg-
isgæslufyrirtækja. Þá skal þess að
lokum getið að samvinna öryggis-
varða og lögreglu hefur verið góð
alla tíð.
Höfundur er trúnaðurmaður ör-
yggisvarða í Verkamannafélaginu
Dagsbrún.