Morgunblaðið - 03.01.1996, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ

30 MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 1996
TémtámáBkskólinn
Tungumálanám
á vorönn 1996
Enska
Cheryl Hill Stefánssoir
Peter Chadwick
Robert S. Robertson Cheryl Peter
Robert
Þýska
Bernd Hammerschmidt
Magnús Sigurðsson ...
Reiner Santuar
Reiner
■íPranska
Ann SigurjQnsson
Ingunn Garðarsdóttir Ann
Jacques Melot
Spænska
Elisabeth Saguar
Italska
Paolo Turchi
Danska
Magdalena Ólafsdóttir
Sænska
Náitts.kt»iO
lyrit Itiitit
0(| iullonhm
Magdalena
Adolf H. Petersen
Finnska
Tuomas Járvelá
/
Islenska
fyrir útlendinga
Kvöldriámikeið
Nam lyrír
byrjendur ««i
leiKlia koitina
ARAMOT
Inga Karlsdóttir
Rússneska
Íiðgnáinskyíd
Áslaug Agnarsdóttir
Kínverska
Guan Dong Qing
Tóiiistiindaskölinn
* ÍykíiÍ ti<) /<>//.( <*i* sittrfi •
Nýársávarp forseta Islands,
fru Vigdísar Finnbogadóttur:
V elferðin byggist
áþekkingu
GÓÐIR íslendingar, gleðilegt
nýtt ár.
Hvert ár sem líður leikur á marga
strengi, sem hljóma hver með sínum
hætti i vitund okkar. Þegar við
horfum yfir það ár sem nú er liðið
minnumst við þess á undan öllu
öðru að það ár heyrðum við þungan
tregaslag. Þetta var ár skelfilegra
náttúruhamfara, ár mikilla áfalla
fyrir einstaklinga, heilar byggðir,
þjóðina alla. Við svo váleg tíðindi
sem urðu í Súðavík og á Flateyri
finnum við átakanlega til vanmátt-
ar, en um leið fyllast hjörtu okkar
af samúð til allra sem orðið hafa
fyrir þungbærum missi, bæði þar
og annars staðar í landinu. Við
upphaf nýs árs sendum við öllum
syrgjendum nær og fjær hlýjar
hugsanir og vinarkveðjur.
I sextánda og síðasta sinn ávarpa
ég ykkur nú, landa mína, úr þessu
sæti og frá þessum stað. Þessi ár
í embætti forseta íslands hafa verið
mér dýrmætur tími og oft til mikill-
ar gleði - svo ríkrar vinsemdar og
gestrisni hefi ég notið á ferðum
mínum um landið, svo mikinn hlý-
hug hefi ég fundið í minn garð, að
ekki mun mér endast aldur til að
þakka það allt sem skyldi. Mest
fagnaðarefni hefur það jafnan verið
að fínna hve mikinn stuðning þau
hugðarefni, sem ég hef borið næst
hjarta, hafa hlotið hjá þjóðinni, þau
mál sem ég freistast stundum til
að nefna „yrkjumar“ mínar og snú-
ast um ræktun lýðs og lands: mál-
yrkju, mannyrkju, jarðyrkju sem
þjóðyrkju. Til lítils hefði verið talað
ef undirtektir hefðu ekki orðið eins
og raun hefur borið vitni. Ég hef
einnig notið þess að vera fyrir hönd
íslands aufúsugestur víða á er-
lendri grund. Á ferðum mínum hef
ég fundið glöggt hve mikils íslend-
ingar eru virtir, hve vel okkur hefur
orðið ágengt og jafnframt hve mörg
tækifæri við eigum og bíða okkar
í margvíslegum markaðsmálum,
ekki síst í útflutningi þekkingar og
reynslu.
Fámennri þjóð er mikil nauðsyn
á að gera sér skýra grein fyrir
sjálfmsynd sinni. Það liggur í aug-
um uppi að því færra fólk sem skip-
ar hópinn, þeim mun auðveldar
getur hann týnst í þjóðahafið. En
jafnframt er líka ljóst að hinn fá-
menni hópur býr við margt það sem
geir líf hans og ljóð einfaldara,
gegnsærra og þar með viðráðan-
legra en gerst getur í hátimbruðum
samfélagsbyggingum stórþjóðanna.
Um leið og þetta er sagt má
þess vænta að rödd heyrist sem
segir, að einmitt fámenni þjóðarinn-
ar sé henni ijötur um fót og kunn-
ingsskapurinn, nálægðin milli
manna, geti allt eins orðið til þess
að hver dragi annan niður. Nokkuð
er til í því líka. Sannast sagna fel-
ast fyrst og fremst möguleikar í
öllu sem yfir okkur kemur. Mögu-
leikar sem við getum snúið okkur
til hagsbóta og menningarauka,
möguleikar sem við getum einnig
látið snúast okkur til tjóns. Hvar
sem við stingum niður fæti erum
við stödd í miðju þversagnarinnar.
Frú Vigdís
Finnbogadóttir
forseti
Um allan heim virðast menn nú
samdóma um að öll velferð muni í
framtíðinni byggjast á þekkingu og
fæmi manna til að nýta sér hana.
Á þessari öld hafa margsinnis orðið
byltingar á sviði þekkingar og því
höfum við, íslendingar, nú þegar
mikla reynslu af því hvernig okkur
þykir henta að vinna úr þeim nýj-
ungum hagnýt tæki til daglegra
nota. Eitt er það sem jafnan vekur
athygli útlendinga öðru fremur, en
það er sú árátta okkar að leggja
allt kapp á að íslenska tæknina eins
fljótt og auðið er. Vitanlega getur
það litið út eins og hin mesta sér-
viska að vilja ekki kalla símann
telefón eða þyrlurnar helíkopter
eins og allar grannþjóðir okkar
gera. En í augum íslendingsins er
það ekki sérviska heldur aðferð til
þess að gera tæknina íslenska.
Aðferð sem hefur reynst okkur vel
og við erum staðráðin í að nota
áfram um ókomna tíð.
Það er gott að hafa í huga þegar
við stöldrum við þau stórmerki sem
nú gerast í upplýsingabyltingunni
svonefndu, hverju hún hafi komið
til leiðar og hvert hún stefni. Það
má okkur öllum ljóst vera að þessi
bylting getur miðlað ævintýralega
miklum fróðleik, hún getur brýnt
menn til forvitni og sköpunar og
hún getur haft mikil áhrif til lýð-
ræðisþróunar og þá jafnframt til
eflingar mannréttinda um allan
heim. Upplýsingabyltingin færir
okkur um símalínur og á geisladisk-
um, áður en langt um líður, stærri
hluta af þekkingu heimsins í máli
og kyrrmyndum, hljómum og kvik-
myndum en okkur hefur áður
dreymt um. Hér hjá okkur gerði
hún á árinu sem leið kleift að búa
til geisladisk fyrir tölvur um Jsland
og náttúru þess, og undirbúningur
er hafinn að öðrum diskum, þar á
meðal merkilegum margmiðlunar-
tölvudiskum um íslandssöguna alla.
Afar brýnt er nú að bregðast skjótt
við og þýða fyrir æskuna það er-
lenda efni á geisladiskum sem verð-
ur kennsluefni í skólum alls staðar
umhverfis okkur innan tíðar. Ovíða
er meiri hætta á ferðum varðandi
íslenska tungu en frá alþjóðlegu
efni á geisladiskum.
Þversögnin er á sínum stað: Tölv-
an er mesta undur, en hún getur
líka orðið grimmur tímaþjófur, lævís
og lipur eins og erfðasyndin og vímu-
gjafarnir. Sjálft upplýsingamagnið
getur orðið svo yfirþyrmandi að
meann tapi áttum og eins og dragi
úr þeim mátt. Fjölmargir telja það
reyndar verða eitt af höfuðverkefn-
um menntunar innan tíðar að kenna
mönnum að velja úr upplýsingum
og hafna því sem óþarft er.
En við verðum að kunna að velja
á fleiri sviðum. Grimmd í sjónvarps-
þáttum og kvikmyndum og tölvu-
leikjum er meiri áhrifavaldur í sam-
tíð okkar en menn kæra sig yfir-
leitt um að vita. Hér kem ég aftur
að því, að allt sem gerist felur í sér
möguleika til góðs og ills. Of lengi
höfum við látið allt yfir okkur ganga
í þessum efnum, einnig það sem
verst er. En við getum líka sýnt
ábyrgð og frumkvæði og andóf. Við
getum hafnað því að láta berast
fyrir straumi í þeirri von, að allt
muni einhvern veginn bjargast eða
í þeirri leti sem stundum grípur
hugann að allt nýtt sé gott af sjálfu
sér. Mestu varðar að við höldum
vöku okkar sem foreldrar og upp-
alendur, að við skiptum okkur af
því hvað það er sem börn okkar
hafa aðgang að og hvaða áhrif það
hefur á þau haft. Uppeldi til stríðs
í tölvuleikjum þar sem hver Valhöll-
in rís af annarri og Einherjar sparka
hver annan í hel þindarlaust og rísa
svo upp aftur alheilir, rétt eins og
ekkert sé að marka það sem leik-
stýrandinn hefur látið þá gera, -
slíkt uppeldi megum við ekki þola,
heldur verðum við að sýna okkur
og börnum okkar'þá virðingu sem
leiðir til hófsemdar, einnig á þessu
sviði.
Þegar við sem eldri erum vorum
að vaxa úr grasi var okkur leiðbeint
til að leysa verkefni okkar á þann
veg, að við getum með sanni sagt
að við eigum þetta samfélag að. Þá
eign viljum við síst missa sem ein-
staklingar og sem þjóð. Því hvar er
sá sem raunverulega vildi vera þjóð-
laus maður? Orðalaust var okkur líka
kennt að bera virðingu fyrir sjálfum
okkur sem einstaklingum og mann-
eskjum. Nú, þegar við höfum öðlast
reynslu áranna er hægt að gera þá
Ferð ársins - til KINA
Tíl KINA með
Farið verður til:
Beijing
Xian
Unni Quðjónsdóttur Quilin
7,-28. maú í fróðleiksferð/skemmtiferð Suzhou
í stutterma hita í fámennum hópí ferðalanga. Shanghaí
Verð 265 þús. á mann. Kínaklúbbur ^—r , Reykjahlíð 12,105 Reykjavík, sími 551-2596.