Morgunblaðið - 31.01.1996, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 31. JANÚAR 1996 19
Kjarnorkusprengingar Frakka
Ákvörðun um
að hætta til-
raunum fagnað
ÁKVÖRÐUN Frakka að hætta kjarnorkutilraunum var fagnað víða um
heim í gær. Ríki í Asíu og Kyrrahafi gagnrýndu þó áfram Frakka fyrir
að hafa framkvæmt sex kjarnorkutilraunir en síðasta og jafnframt öflug-
asta sprengjan var sprengd um helgina. I óvenju harðorðri yfirlýsingu
frá japönsku stjórninni segir að Frakkar hafi neyðst til að hætta frek-
ari tilraunum vegna alþjóðlegrar gagnrýni. Margir létu í ljós von um að
nú yrði hægt að ganga frá alþjóðlegu samkomulagi um allshetjarbann
við kjarnorkutilraunum, en stefnt er að því að undirrita það'í haust.
Stjórnmálaleiðtogar í Ástralíu
og á Nýja-Sjálandi létu í ljós
ánægju sína með að ekki yrðu
sprengdar fleiri sprengjur en létu
jafnframt reiði sína í garð Frakka
koma skýrt fram. „Það er ánægju-
legt að sprengingunum skuli hætt
en þær hefðu aldrei átt að eiga
sér stað til að byrja með,“ sagði
Paul Keating, forsætisráðherra
Ástralíu. „Það var aldrei ástæða
til að framkvæma þessar tilraun-
ir. Það var hneyksli að það skyldi
gert engu að síður. Það var algjör-
iega óásættanlegt að mikilvægt
lýðræðisríki á borð við Frakkland
skyldi hefja tilraunir á ný að kalda
stríðinu loknu.“
Taka Frökkum með varúð
Jim Bolger, forsætisráðherra
Nýja-Sjálands, sagði að ríki í
Kyrrahafi myndu taka Frökkum
með varúð í mörg ár eftir þetta
og fylgjast grannt með því hvort
að þeir eða eitthvert annað ríki
myndi gera hluti af þessu tagi á ný.
Ráðamenn í Frönsku Polynesíu
voru himiniifandi og sögðu nýtt
tímabil hefjast nú þegar kjarnorku-
tilraununum væri lokið. Gaston
Flosse, forseti fulltrúaráðs eyríkja
á svæðinu, hrósaði Chirac fyrir
hugrekki og sagði að hans yrði
minnst í sögunni sem mannsins er
batt enda á kjarnorkutilraunir.
Frakkar hafa lýst því yfir að
þeir muni á næstu vikum undirrita
samkomulag þar sem því er lýst
yfir að Suður-Kyrrahafið sé kjarn-
orkulaust svæði.
Umfangsmikil fjárhagsaðstoð
Óeirðir brutust út í Papetee,
höfuðborg Tahiti, eftir fyrstu
sprenginguna en ekki hefur komið
til frekari mótmælaaðgerða.
Oscar Temaru, leiðtogi sjálfstæð-
issinna í Polynesíu, sakaði Chirac
um að blóðmjólka Kyrrahafssvæðið
í þágu hagsmuna Frakka. Hroki
forsetans hefði komið greinilega í
ljós í sjónvarpsávarpi hans á mánu-
dagskvöld þar sem að hann minnt-
ERLENT
Reuter.
KJARNORKUTILRAUNUM Frakka hefur víða verið mótmælt. Hér má sjá mótmælendur með skilti
fyrir utan Parísaróperuna á mánudag einungis nokkrum klukkustundum áður en Chirac greindi
frá því að hann hefði ákveðið að fleiri sprengjur yrðu ekki sprengdar.
ist ekki einu orði á Polynesíu og
íbúa þess.
Frakkar ætla að veita um-
fangsmikla ijárhagsaðstoð til ríkja
á svæðinu á næstu árum til að
vega upp þann samdrátt er verður
þegar hernaðarframkvæmdir
þeirra dragast saman.
Helmut Kohl, kanslari Þýska-
lands, fagnaði ákvörðun Frakka
og sagði Chirac hafa staðið við það
loforð sitt að hætta tilraunum eins
fljótt og unnt væri.
Chirac hefur sætt harðrí gagn-
rýni fyrir kjarnorkutilraunirnar
jafnt á alþjóðavettvangi sem heima-
fyrir og hafa gagnrýnendur forset-
ans gjarnan kallað hann „Hiro-
Chirac“ með tilvisun til fyrstu
kjarnorkusprengjunnar er sprengd
var yfir japönsku borginni Hiros-
hima árið 1945. Franskar vörur
hafa víða verið sniðgengnar og jafn-
vel nánustu samstarfsríki Frakka
innan Evrópusambandsins hafa
formlega fordæmt tilraunirnar.
Gagnrýni á Bandaríkjastjórn
Til að öðlast virðingu á ný
hyggjast frönsk stjórnvöld nú
styðja samkomulag um bann við
kjarnorkutilraunum af fullu kappi.
Charles Millon, varnarmálaráð-
herra Frakklands, var í viðtali hjá
útvarpsstöðinni RTL í gær spurður
hvort að þessi afstaða einkenndist
ekki af hræsni. „Við sögðum strax
í upphafi að við myndum fram-
kvæma þessar tilraunir en hætta
síðan tilraunum alfarið. Önnur ríki
hafa sagst vera hætt tilraunum en
ekki útilokað frekari tilraunir
s.einna meir,“ svaraði Millon.
Hafa þessi ummæli verið túlkuð
sem óbein gagnrýni á Bandaríkja-
stjórn en franskir embættismenn
segja Bandaríkjamenn vilja koma
inn undanþáguákvæði í samkomu-
lagið sem er í undirbúningi, þar
sem einstaka tilraunir eru heimil-
aðar við „sérstakar aðstæður".
Stærsta
gámaskip
í heimi
A.P. Moiler-útgerðin í Danmörku
kynnti í liðinni viku stærsta
gámaskip sem smíðað hefur ver-
ið fram til þessa. Það heitir Reg-
ina Mærsk, er 318 metra langt
eða á lengd við Eiffelturninn í
París og getur tekið um 6.000
tuttugu feta langa gáma. Meðal-
siglingahraði verður um 25 sjóm-
ílur á klukkustund. Skipið er hið
fyrsta af 12 sömu gerðar, var
smíðað í Lindo-skipasmíðastöð-
inni í Óðinsvéum og kostaði rúm-
lega sjö milljarða ísl kr. Áhöfnin
er aðeins 13 manns.
Li varar Tævana
við sjálfstæði
Taipei, Peking. Reuter.
LI Peng, forsætisráðherra Kína,
varaði stjórnmálaleiðtoga á Tævan
við öllum sjálfstæðishugmyndum í
gær og sagði Kínverja ekki geta
heitið því að beita ekki hervaldi til
að hindra slíka þróun. Kínvetjar líta
á Tævan sem uppreisnarhérað.
Fyrstu beinu forsetakosningar á
Tævan verða 23. mars.
Li sagði í gær að samskiptin við
Tævan myndu aðeins geta þróast
með eðlilegum og friðsamlegum
hætti ef hugmyndir um formlegt
sjálfstæði eyjarinnar yrðu lagðar á
hiliuna. Ekkert gæti breytt þeirri
staðreynd að Tævan væri kínverskt
hérað.
Viðbrögð leiðtoga á Tævan við yfír-
lýsingu Li í gær voru misjöfn, margir
sögðu að ekkert nýtt hefði komið fram
í henni. Li nefndi engin tímamörk er
hann ræddi um valdbeitingu. Einn af
frambjóðendum stjómarandstöðunnar
sakaði stjóm Lee Teng-huis foreeta
um óvarkámi, hún hefði egnt Kína-
stjóm að óþörfu, reyna mætti að semja
við kommúnistastjómina um friðsam-
lega lausn á deilunum. Almenningur
á Tævan hefði ekki fengið réttar upp-
lýsingar um stöðu mála.
J'
VIB opnar
í
útibúi íslandsbanka á Selfossi
VÍB býður nú ásamt íslandsbanka enn frekari þjónustu \dð einstaklinga með því að
hafa sérstakan verðbréfafulltrúa í útibúi bankans á Selfossi. í dag verður opið hús í
útibúinu þar sem bin nýja þjónusta verður kynnt. Sérfræðingar VIB verða á staðnum.
Boðið verður upp á áhugaverða fyrirlestra á Hótel Selfossi um kvöldið. Húsið opnar
kl. 19:30 og verða kaffiveitingar í boði íslandsbanka.
20:00 10 ráð til að hætta fyrr að vinna og fara á eftirlaun.
Gunnar Baldvinsson, forstöðumaður ALVÍB.
21:00 Greiðir þú of háa skatta?
Margrét Sveinsdóttir, forstöðumaður einstaklingsþjónustu VÍB.
Verðbréfafulltrúi VÍB í útibúi
Islandsbanka á Selfossi er Aslaug
Guðmundardóttir. Hún mun
annast alla almenna ráðgjöf kaup
og sölu verðbréfa. Síminn hjá henni
er 482-1011.
FORYSTAI FJARMALUM!
VlB
VERÐBREFAMARKAÐUR ISLANDSBANKA HF.
• Adili ad Verðbréfaþingi Íslattds •
Kirkjusandi, 155 Reykjavík. Sími 560-8900. Myndsendir: 560-8910.