Morgunblaðið - 24.03.1996, Page 33

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
SUNNUDAGUR 24. MARZ 1996 33
RAGNHILDUR
OLAFSDOTTIR
+ Ragnhildur Ól-
afsdóttir var
fædd í Tálknafirði
11. apríl 1918. Hún
lést á Herlev-
sjúkrahúsinu í
Kaupmannahöf n
12. mars sl. Útförin
var gerð frá sókn-
arkirkju hennar í
Suborg við Kaup-
mannahöfn 16.
mars að viðstödd-
um fjöldamörgum
Hafnar-íslending-
um.
Yndislega ættaqörð,
ástarkveðju heyr þú mína,
þakkarklökkva kveðjugjörð
kveð ég líf þitt, móðir jörð.
Móðir bæði mild og hörð,
mig þú tak í faðma þína.
Yndislega ættaijörð,
ástarkveðju heyr þú mína.
(Sigurður á Arnarvatni)
Vissulega var heimaland Ragn-
hildar í bernsku og ættaijörð henn-
ar ungrar bæði mild og hörð móð-
ir. Fremur hörð en hitt. Samt var
það ísland sem átti hennar ástar-
kveðju því að hún tók allan þátt í
landa sinna mekt og starfi og fé-
lagsgarður þeirra í Kaupmannahöfn
í Húsi Jóns Sigurðssonar við Aust-
urvegg átti meir en helft hugar
hennar um fjölmörg ár, bókasafnið
og konukvöldin íslenzku sem hún
stóð að miklu leyti fyrir, kirkjustarf-
ið og íslenzku messurnar í Skt.
Pálskirkju og var hún í safnaðar-
stjórninni meðan við hjónin þjónuð-
um í Höfn. í Jónshúsi tókust kynn-
in sem urðu ævinleg vinátta. Þótti
vel á fara að erfidrykkjan var hald-
in þar. Að danskri venju flutti dótt-
ir hennar ræðu og undirritaður,
fyrrv. sendiráðsprestur, persónuleg
þakkarorð. í kirkjunni flutti ég ís-
lenzk útfararorð, eftir líksöng og
fallega ræðu unga, danska kven-
prestsins og ljóðalestur Kristínar
Oddsdóttur Bonde frá ísafirði. í
orðum mínum minntist ég heima-
sveitar hennar sérstaklega, lítillar
og afskekktrar fjarðarbyggðar á
Vestfjörðum sem Tálknafjörður var
áður en þéttbýliskjarni byggðist á
Sveinseyri og í Tunguþorpi sem nú
heitir nafni fjarðarins. Má fullyrða
að Ragnhildur rithöfundur væri
kunnasti Tálknfirðingurinn, fyrr og
síðar, þó að ekki skuli efast um
ágæti og framtak sjóbænda og út-
vegsmanna og kaupfélagsstjóra í
þorpinu á síðari tímum og Suður-
eyrarfólksins fyrr. Hinn mikli og
íjölbyggði Arnarfjörður er norðan
Tálknafjarðar og bar sigurorð
Hrafnseyrarfeðga og þeirra fólks
af um frægðarljóma í heimalandi
og í Danmörku. Sunnan Tálkna-
fjarðar hinn jafnkenndi Rauða-
sandshreppur, fyrr í sögu vegna
Bæjar á Rauðasandi, einnig í Dan-
mörku og Þýzkalandi, síðar einnig
Sauðlauksdals, hins óvenju fríða
staðar, loks þéttbýlisins á Patreks-
fírði. Milli þessara stóru og kunnu
byggðarlaga er heimasveit Ragn-
hildar.
Þegar Jóhann Skaptason sýslu-
maður skrifaði um Barðastrandar-
sýslu í Árbók FÍ 1959, varð honum
næsta orðfátt um Tálknafjörðinn,
hina afskekktu fjarðarbyggð. En
hann minntist hreppstjórans á
Kvígindisfelli og barnmargs heimil-
is þeirra hjóna. Áttu og nágranna-
hjónin á hjáleigu og Vindheimum,
lengst og nær vestast í Stóru-Laug-
ardalssókn, samtals 41 barn. Kall-
aði sýslumaðurinn Tálknfirðinga
fólksfjölgunarmenn mikla. Ragn-
hildur var hið fimmta yngsta barn
í 16 systkina hópi. Vitanlega var
fátækt og við lítinn landbúskap að
styðjast en sjávarafli lífgjöf hinna
barnmörgu fjölskyldna, árstíða-
bundinn og sjósóknin háð áhættu
og ei'fiði fyrri tíma aðstæðna.
Ýmist þessu áþekkt var okkur í
huga á sl. hausti þegar við áttum
nokkra viðdvöl í
Tálknafirði í heiðríku
veðri, sól og við kyrran
sjó undir háum, skriðu-
runnum fjöllum. Fór-
um við út að eyðibýlinu
Vindheimum, fæðing-
arstað Ragnhildar þar
sem hin stóra fjöl-
skylda háði lífsbarátt-
una, miklu fremur
harða en milda, og hún
átti sín bernskuspor.
Voru foreldrar hinna
16 systkina hjónin Ól-
afur Kolbeinsson, ætt-
aður sunnan úr Borg-
arfirði, og Jóna Sigurbjörg Gísla-
dóttir sem átti uppruna sinn í
byggðum Breiðafjarðar. Komust öll
börnin upp nema einn drengur sem
dó í bernsku en hin systkinin fóru
víðs vegar. Ragnhildur var barnung
þegar hún fór suður á Akranes þar
sem eldri systkini hennar voru fyr-
ir. Gekk hún þar á skóla, var svo
á Laugarvatnsskólanum hjá Bjarna,
hinum nafnkennda og þjóðkunna
skólamanni. Tvítug fór hún til Dan-
merkur. Hér var hennar heima í
58 ár. Giftist hún Torkel Heise lög-
fræðingi og áttu þau eina dóttur,
Önnu Ingibjörgu, sem er lektor á
Falstri, gift Flemming Jensen stýri-
manni. Eru dætur þeirra tvær,
Nuna og Iben. Langömmubörn
Ragnhildar þrjú. Er ólíku saman
að jafna við barnafjöldann yst í
Stóru-Laugardalssókn fyrr á öldinni
en mikla hamingju átti Ragnhildur
með dóttur sinni og dótturbörnum.
Kom Anna að dánarbeði hennar á
síðasta jarðlífskvöldi hennar þar
sem við Guðrún Lára og Steinunn
Agla Gunnarsdóttir, vinkonur henn-
ar, vorum fyrir. Mikla stoð veitti
henni í langæjum veikindunum og
samfélag og vináttu árum saman
Birna Lahn. Tel ég gæfu að hafa
komizt til Ragnhildar vinkonu
minnar þetta kvöld hinztu kveðju-
stundar á sjúkrahúsinu. Hú dó fyr-
ir óttu um nóttina. Höfðum við átt
náið og afar gott samstarf þegar
ég bjó í Jónshúsi á árunum
1983-89. Héldust þau kynni og
vinátta æ síðan. Var það innileg
gleði þegar hún heimsótti okkur
tvisvar á Prestbakka. Fórum við
Ragnhildur þá vestur í Laxárdal því
að hún vildi koma á söguslóðir
Melkorku Mýrkjartansdóttur sem
hún hafði skrifað um skáldsögu,
byggða á sagnlegri geymd. Heitir
bókin á dönsku Den Stumme, hin
mállausa. Eru sérkenni bókarinnar
að í hverri opnu er danskur texti á
annarri síðu, íslenzkur á hinni. Er
slíkt fágæti og á aðeins eina hlið-
stæðu lagamáls. Fyrri bækur Ragn-
hildar rithöfundar eru Forfald og
Auður. Forfald er um örlög og ein-
stæðingsskap gamals fólks á elli-
og hjúkrunarheimilum. Ritar Hall-
dór Laxness formálsorð. Auður er
um íslenzka stúlku eins og nafnið
bendir til. Þýðing þeirrar bókar er
nokkuð á veg komin og hafði Ragn-
hildur vænzt þess að lesin yrði í
útvarpi á heimalandi hennar.
Allt um fátækt í bernsku í
Tálknafirði og að hún yrði ung að
fara að heiman og hin stóra íjöl-
skylda á Vindheimum hlyti að
sundrast er systkinin leituðu ann-
arra og betri kosta, þótti henni eink-
ar vænt um gömlu heimasveitina
sína sem var mild í huga en hörð
í reynd. Þess vegna var ísland henn-
ar yndislega ættjörð sem hún bar
ástarkveðju í- kyrrlátri einveru í
Soborg og með okkur löndum sínum
í Höfn. Þakkarklökkva kveðjugjörð.
Með þeim huga kvaddi hún líf sitt
og móður jörð.
Alúðarþakkir færum við enn og
í minningu Ragnhildar Ólafsdóttur
fyrir heila vináttu, samstarf og þá
gleði sem kynnin við slíka konu
gefa.
P.t. Bringstrup á Sjálandi, 18.
marz 1996._
Guðrún L. Ásgeirsdóttir, Ág-
úst Sigurðsson, Prestbakka.
ÓRAFMÖGNUÐ smákökumylsna; Cookie Ljósmyndir/Björg Sveinsdóttir
Crumbs. NAUT í gítarstuði.
Englarapp
TONLIST
Tó n abæ r
MÚSÍKTILRAUNIR
Músíktilraunir, hljómsveitakeppni
Tónabæjar, þriðja tilraunakvöld af
fjórum. Þátt tóku Cookie Crumbs,
Gutl, Star Bitch, Naut, Stjömukisi
og Klamidia. Áhorfendur vom á
þriðja hundrað í Tónabæ sl. föstu-
dagskvöld.
ÞRIÐJA tilraunakvöld Mús-
íktilrauna Tónabæjar var keppni
hörð, þótt ekki hafi keppendur
verið eins traustir og annað kvöld-
ið. Meðal þess sem bar fyrir eyru
var fyrsta rapplag tilraunanna til
þessa, þegar stúlka rappaði við
Shakespeare-sonnettu og náði
fyrir vikið í úrslit. Framan af var
þó tvísýnt um tilraunimar þetta
kvöldið, því sitthvað fór úrskeiðis,
en allt jafnaðist þegar á leið.
Fyrsta hljómsveit kvöldsins,
Cookie Crumbs, lék hálfrafmagn-
að popp, einu hljóðfærin voru
rafbassi og kassagítar, en það
kom ekki að sök því prýðilegur
söngvari náði að halda sveitinni
uppi fyrstu tvö lögin. Þriðja lagið
kallaði þó á taktmeiri undirleik,
ekki síst til að • undirstrika
rytmablússtemmninguna.
Gutl kom mjög á óvart, ekki
síst þegar trymbill sveitarinnar,
stúlka, hóf að rappa af móð og
gerði það afskaplega vel. í öðru
laginu lét hún sig síðan ekki
muna um að stíga fram á svið
og syngja eins og engill í prýði-
legu lagi. Lokalag Gutls var aftur
á móti sönglaust og ekki gott,
ekki síst þar sem ekkert heyrðist
í kassagítarleikaranum allt kvöld-
ið. Það kom þó ekki að sök, því
Gutl stóð uppi sem sigurvegari.
Annað var upp á teningnum
hjá næstu sveit, Star Bitch, sem
kom vel ákveðin til leiks og hóf
leik sinn af krafti. Liðsmenn
sveitarinnar voru skrautlegir til
fara og öruggir í mikilli keyrslu
sem skilaði þeim öðru sætinu og
þar með úrslitasæti.
Naut voru ekki eins örugg og
sérstaklega var áberandi ójafn-
vægi hljóðfæra á sviðinu; þannig
heyrðist lítið í prýðilegum gítar-
leikara sveitarinnar, sem var á
fullu mestallan tímann, en ekki
verður um kennt hljóðblöndun á
staðnum, því hljómur var almennt
mjög góður. Fyrsta lag sveitar-
innar var ekki merkileg smíð, en
í öðru lagi náði Naut sér betur á
strik og í þriðja laginu var margt
vel gert, sérstaklega kom frábær
Pink Floyd-legur gítarkafli veru-
lega á óvart, en hann var ekki
nema mínúta eða svo og því varla
nóg.
Stjörnukisi var þéttasta sveit
kvöldsins þar sem allir hljóðfæra-
leikarar fóru á kostum í magn-
aðri keyrslu. Söngvari sveitarinn-
ar var líka prýðilegur, sérstaklega
þegar hæst lét. Hljómborðsleikari
sveitarinnar fékk lítið að gera og
of lítið heyrðist til plötusnúðs sem
átti góða spretti. Tónlist Stjörnu-
kisa er flókin og byggði á miklum
bassa- og trommugangi; ekki
beint grípandi en um margt mjög
skemmtileg. Dómnefnd sá ástæðu
til að hleypa Stjörnukisa áfram
en sveitin hlaut ekki náð fyrir
eyrum áheyrenda.
Lokasveit kvöldsins Var „költ-
HAMAGANGUR „költ-
hljómsveitar"; Klamidía í
stuði.
hljómsveitin" Klamidía sem lék
einskonar framúrstefnurokk sem
minnti um margt á sitthvað sem
var á seyði á áttunda áratugnum.
Sveitarmenn lögðu hart að sér
og gerðu margt vel, sérstaklega
í öðru laginu, þar sem þeir settu
í fluggír um miðbik lagsins. Þriðja
lagið var einnig prýðilegt, en að
sögn mætti ekki einn hljóðfæra-
leikari til leiks og hefur það
eflaust haft sitt að segja.
Þriðja undanúrslitakvöld Mús-
íktilrauna verður næstkomandi
fimmtudag og vísast hin besta
skemmtun ef það verður eins
sterkt og tvö þau síðustu.
Árni Matthíasson
Uppdregið
útvarpstæki
Sameinuðu þjóðunum. Reuter.
SIR John Weston, sendiherra
Bretlands hjá Sameinuðu þjóðun-
um, kynnti í fyrradag nýtt út-
varpsviðtæki, sem er trekkt upp
og þarf því hvorki rafmagn ann-
ars staðar í frá né rafhlöður.
Weston kynnti tækið fyrir ör-
yggisráðinu og fréttamönnum og
sagði, að útvarpið væri mikilvæg-
asti upplýsingamiðillinn nú á dög-
um. Oft bönnuðu samt kostnaður-
inn og aðrar aðstæður fátæku
fólki frá að nota það.
Þegar Weston hafði dregið út-
varpið upp í 25 sekúndur, kveikti
hann á því og þá sinnti það sínu
hlutverki í hálfa klukkustund.
Höfundur viðtækisins, sem kall-
ast „Freeplay", er Trevor Baylis
og nú er það framleitt í verk-
smiðju í Suður-Afríku þar sem
þriðjungur starfsmannanna er
fatlað fólk.
Verðið á viðtækinu er enn dálít-
ið vandamál, rúmar 7.000 ísl.
kr., er verið að vinna að því að
ná því niður.
,fruu«uir
-ý*™- . .

mmíj]
aC-550H 160 Wer
vöndub hljómtækjasamstæ&a:
fV • 3 diska geislaspilari
“5 * Öflugir hátalarar
^ • XBS-tveggja þrepa bassastilling
■2 • 5 banda tónjafnari me&:
j; Flat, Heavy, Vocal og BCM
W' • Alsjálfvirkt tvöfalt kassettutæki
• Útvarp me& FM og MW o.fl.
| FERM1NGARTILD0Ð:
49.900
Skipholti i 9
Sími: 552 9Ö00