Morgunblaðið - 27.03.1996, Blaðsíða 10
10 MIÐVIKUDAGUR 27. MARZ 1996_____________________________________________________________MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Stj órnarandstaðan um endurnýjun varnarsamningsins
Formenn Alþýðuflokks
og Þjóðvaka jákvæðir
SAA fær
ótímabundin
afnot af
Staðarfelli
UNDIRRITAÐUR var í gær
samningur milli Samtaka
áhugafólks um áfengis; og
vímuefnavandann (SAA) og
stjórnvalda um ótímabundin
afnot samtakanna af Staðarfelli
í Dölum. Hyggjast samtökin
ráðast í miklar endurbætur á
húsnæðinu sem liggur undir
skemmdum, að sögn Þórarins
Tyrfingssonar læknis og for-
manns SAÁ, en þær verða með-
al annars fjármagnaðar með
landssöfnun.
„Ríkið átti skuldabréf sem
við áttum að greiða af og á það
er fallist í samningnum að þeir
peningar fari til viðhalds á
Staðarfelli," segir Þórarinn og
er um að ræða 6 milljónir
króna. Hann segir jafnframtað
til standi að leggja hluta af
rekstrarfé Staðarfells á móti,
um það bil sex milljónir. Að því
búnu vanti 10-12 milljónir
vegna viðgerðanna, því skipta
þarf um glugga og gera múr-
viðgerðir í húsinu sem liggur
undir skemmdum vegna vatns-
leka.
Söfnunin hefst á Rás 2 á
föstudag og daginn eftir verða
styrktartónleikar haldnir í
Borgarleikhúsinu. Þá segir
Þórarinn að efnt verði til ýmiss
konar uppákoma í fjáröflunar-
skyni. Á móti skuldbinda sam-
tökin sig til þess að sinna
rekstrinum með reisn og halda
við kirkjugarði segir Þórarinn
að lokum.
SÁÁ hefur nýtt húsnæðið frá
1981 en Staðarfell hýsir að
minnsta kosti 30 vistmenn.
Á myndinni sjást Friðrik Soph-
usson fjármálaráðherra, Ingi-
björg Pálmadóttir heilbrigðis-
ráðherra, Þórarinn Tyrfingsson
formaður SÁÁ, Björn Bjarnason
menntamálaráðherra, Guð-
mundur Bjarnason landbúnað-
arráðherra og Sveinn Gestsson
bóndi á Staðarfelli.
FORMENN Alþýðuflokks og Þjóð-
vaka telja að farsællega hafi tekist
til með nýtt samkomulag um fram-
kvæmd vamarsáttmálans við Banda-
ríkin, sem Halldór Ásgrímsson utan-
ríkisráðherra kynnti á mánudag.
Þingflokksformaður Kvennalista
segir að svo virðist sem vera varnar-
liðsins sé orðin einskonar efnahags-
aðstoð til íslendinga.
Jón Baldvin Hannibalsson formað-
ur Alþýðuflokksins og fyrrverandi
utanríkisráðherra sagði að eins og
utanríkisráðherra hefði sjálfur orðað
það væri með samkomuiagmu fram
haldið þeirri stefnu sem mótuð var
1994 með sérstakri bókun við varn-
arsamninginn.
„í því felst að trúverðugar vamir
eru tryggðar áfram næstu 5 ár. Með
trúverðugum vömum á ég við að
haldið er algeru lágmarki varðandi
veru orustuþotna hér á landi, og af
því leiðir að flugbjörgunarsveitin
verður áfram. Vonandi verður eitt-
hvert framhald á því að Islendingar
taki smám saman við rekstri hennar
eða að formlegu samstarfl verði kom-
ið á milli Landhelgisgæslu og flug-
björgunarsveitarinnar," sagði Jón
Baldvin.
I samkomulaginu felst einnig að
fjölgað verður í áföngum útboðum á
framkvæmdum fyrir varnarliðið þar
til einkaréttur Islenskra aðalverk-
taka og Keflavíkurverktaka verður
afnuminn að fullu árið 2004.
Jón Baldvin sagði að fyrstu skref-
in til útboða hefðu verið stigin á fyrra
kjörtímabili. í þeim áfanga hafi verið
um að ræða verkefni fjármögnuð af
Mannvirkjasjóði NATO en nú sé tek-
ið næsta skref sem varðar fram-
kvæmdir á vegum Bandaríkjastjórn-
ar. Sú stefna hafí einnig verið mótuð
á síðasta kjörtímabili að gefa Aðal-
verktökum umtalsverðan umþóttun-
artíma, en Jón Baldvin sagði að sá
tími væri að vísu orðinn lengri en
hann hafði í huga.
„Ég held því að þetta hafi allt
stefnt í rétta átt og tekist farsæl-
lega,“ sagði Jón Baldyin.
Samstarf tryggt
Jóhanna Sigurðardóttir formaður
Þjóðvaka sagðist fagna því að áfram-
haldandi samstarf Islendinga og
Bandaríkjamanna í öryggis- og vam-
armálum hefði verið staðfest og með
því væri treyst áframhaldandi far-
sælt samstarf þessara þjóða.
„Hér er fyrst og fremst um að
ræða aðlögun starfseminnar að
breyttum aðstæðum. Ég fagna sér-
staklega að þyrlubjörgunarsveitin
skuli áfram vera staðsett hérlendis
og við njótum þar sömu þjónustu og
áður. Mér finnst einnig sérstaklega
gott að þeim möguleika er haldið
opnum að íslendingar taki aukinn
þátt í rekstri þyrlubjörgunarsveitar-
innar. Síðan finnst mér skynsamlega
farið að því að afnema einkarétt
Aðalverktaka og Keflavíkurverktaka
á framkvæmdum á Keflavíkurflug-
velli. Ég tel að sú leið sem er farin
sé fallin til að treysta atvinnuöryggi
fólks á Suðumesjum.“
Fyrst og fremst
efnahagsaðstoð?
Guðný Guðbjörnsdóttir, formaður
þingflokks Kvennalistans, sagði sam-
komulagið lykta af því að vera
bandarísks vamarliðs væri fyrst og
fremst orðin efnahagsaðstoð og að
Bandaríkin hafí gengizt inn á sjónar-
mið íslenzkra stjómvalda í því efni.
„Bandaríkin eru að draga mikið
saman í vamarmálum sínum almennt
og maður veltir því fyrir sér að þau
skuli þó ekki draga meira saman hér
en þetta,“ sagði Guðný. „Það er eins
og þetta sé að verða bein efnahags-
aðstoð og við Kvennalistakonur höf-
um gagnrýnt það mjög hvað stjórn-
völd hafa farið hægt í atvinnuupp-
byggingu á Suðurnesjum til að und-
irbúa það að herstöðin fari.“
Guðný sagði að Kvennalistinn telji
eðlilegt að samningurinn við Banda-
ríkin sé gerður til lengri tíma en
áður og að stefnt sé að afnámi einka-
réttar Islenzkra aðalverktaka og
Keflavíkurverktaka á vamarfram-
kvæmdum. „Aðlögunartími fyrir-
tækjanna er þó nokkuð langur, því
að það samræmist varla nútímaat-
vinnuháttum að hafa svona einka-
réttarfyrirtæki. Það, að þessi aðlögun
er svona löng, sýnir kannski ákveðna
tillitssemi, miðað við það ástand, sem
þarna hefur skapazt," sagði Guðný.
Samkomulagið við Bandaríkja-
menn var kynnt í utanríkismálanefnd
Alþingis á mánudagsmorgun og kom
fram gagnrýni af hálfu stjómarand-
stöðunnar á það að ekkert samráð
hefði verið haft við nefndina um
málið. Ólafur Ragnar Grímsson full-
trúi Alþýðubandalagsins í nefndinni
vildi að svo stöddu ekki tjá sig um
samkomulagið.
Morgunblaðið/Asdís
Sérfræðingum sagt mismunað eftir starfsvettvangi með túlkun ráðuneytis á reglugerð um ferliverk
Ráðuneyti sagt hafa
torveldað rannsókn
TÚLKUN heilbrigðis- og trygginga-
ráðuneytis á reglugerð um ferliverk,
þ.e. þá læknismeðferð sem sjúklingi
er veitt á læknastofum eða sjúkra-
húsum og krefst ekki innlagnar á
sjúkradeild, mismunar sérfræðingum
eftir því hvort þeir hafa aðstöðu á
sjúkrahúsum eða starfa sjálfstætt.
Þetta kemur fram í nýlegum úr-
skurði samkeppnisráðs, sem mælist
til að umræddar leiðbeiningar ráðu-
neytis verði felldar úr gildi þannig
að reglugerðin gildi ein sér eða að
sjálfstætt starfandi sérfræðingum
verði heimilað að beita umræddri
túlkun gagnvart sjúklingum sínum,
ti! jafns við sérfræðinga á spítölum.
I leiðbeiningunum frá árinu 1993
er m.a. kveðið á um að innheimta
skuli 1.500 króna komugjald fyrir
sjúkratryggða þegar þeir leiti þjón-
ustu á göngudeildum, slysadeild og
bráðamóttöku. Sjúkrahús eru því
skylduð til að innheimta aðeins 1.500
krónur fyrir komu á viðkomandi
deildir í stað þess að innheimta 1.400
krónur auk 40% af kostnaði við
komu, eins og kveðið er skýrt á um
í reglugerðinni um ferliverk og sjúkl-
ingar þurfa að greiða hjá sjálfstætt
starfandi sérfræðingi.
Að mati Samkeppnisráðs á þetta
greiðslufyrirkomulag sér enga stoð
í reglugerð um ferliverk og gangi
það í raun lengra en reglugerðin sjálf
heimilar. I úrskurðinum kemur fram
að á þetta hafí starfsmaður ráðu-
neytis fallist, á fundi með starfs-
mönnum Samkeppnisstofnunar.
í úrskurðinurn kemur fram að í
október 1992 hafi ráðuneytið sent
sjúkrahúsum bréf ásamt reglugerð
um ferliverk þar sem þau eru skil-
greind og greiðslur fyrir þau. Þar
komi m.a. fram að sé ferliverk unnið
af sérfræðingi inni á sjúkrahúsi sé
sjúkrahúsinu heimilt að innheimta
greiðslur hjá Tryggingastofnun rík-
isins, sé búið að ganga frá samningi
við viðkomandi sérfræðing um skipt-
ingu tekna fyrir ferliverkið á milli
sjúkrahúss og hans. Algengt hlutfall
sé um það bil 40% í hlut sjúkrahúss
og 60% í hlut læknis.
f bága við markmið laga
„Það er mat Samkeppnisráðs að
sú tillaga að tekjuskiptingu milli
sjúkrahúss og sérfræðinga sem fram
kemur í bréfí heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytis til sjúkrahúsa,
dags. 13. október 1992, mismuni
sérfræðingum eftir því hvort þeir
hafí aðstöðu á sjúkrahúsum eða
starfi sjálfstætt. Telur ráðið það
brjóta í bága við markmið sam-
keppnislaga.
Þá mælist Samkeppnisráð til þess
að heilbrigðis- og tryggingaráðu-
neytið felli brott umrætt tekjuskipt-
ingarhlutfall milli sjúkrahúss og
læknis þar til reiknað hefur verið út
hver raunverulegur kostnaður
sjúkrahúss er við hvetja aðgerð.
Verður að telja það eðlilegt að tekjur
fyrir ferliverk renni til viðkomandi
sjúkrastofnunar enda séu þeir sér-
fræðingar sem vinna verkin starfs-
menn stofnunarinnar," segir í úr-
skurðinum.
Samkeppnisráð gerir athugasemd-
ir varðandi samskiptin við ráðuneytið
en á þeim þremur árum sem málið
var til umfjöllunar hjá Samkeppnis-
stofnun, lagði ráðuneytið hvorki fram
leiðbeiningar þær sem um ræðir né
áðurnefnt bréf þess um ferliverk sem
sent var til sjúkrahúsa.
Ámælisverð málsmeðferð
„Ráðuneytið minnist heldur ekki á
að það hefði gefíð slíkt út fyrr en á
fundi þeim sem haldinn var 26. febr-
úar sl. Þessi málsmeðferð ráðuneytis-
ins er ámælisverð að mati Sam-
keppnisráðs og ber keim af því að
vilji ráðuneytisins hafí staðið til þess
að halda gögnum frá samkeppnisyf-
irvöldum. Ljóst má því vera að vinnu-
brögð ráðuneytisins hafa torveldað
rannsókn samkeppnisyfirvalda, auk
þess sem dráttur og tregða ráðuneyt-
isins til upplýsingagjafar fer þvert
gegn 39. grein samkeppnislaga og
er ekki i samræmi við góða stjórn-
sýsluhætti."
Fráleitar fullyrðingar
Davíð Á. Gunnarsson ráðuneytis-
stjóri í heilbrigðis- og tryggingaráðu-
neytinu kveðst ekki skilja hvemig
samkeppnisyfirvöldum hafi sést yfir
þær upplýsingar sem um ræðir, þar
sem mörg sjúkrahús á landinu hafi
fengið þær í hendur í formi leiðbein-
inga og dreifibréfa. Fullyrðingar um
að ráðuneytið hafi reynt að halda
gögnum frá samkeppnisyfírvöldum
eigi ekki við rök að styðjast, og sé
vandséð hvemig þær eigi heima í
úrskurðinum.
„Það er fráleitt að ráðuneytið hafi
vísvitandi verið að leyna einhveijum
gögnum, og þegar þau voru lögð
fram var það gert óumbeðið, þótt
fallast megi á að æskilegt hefði ver-
ið að það hefði verið gert fyrr.
í ofanálag er vert að minna á að
þetta mál hefur verið rætt á Alþingi
og heilbrigðisráðherra hefur sjálfur
gagnrýnt þetta fyrirkomulag. Sam-
keppnisstofnun veit að innan ráðu-
neytisins er unnið að breytingum á
því, enda öllum kunnugt um ákveðna
galla á fyrirkomulaginu. Sjálfur
gagnrýndi ég það mjög harkalega í
fyrra starfi mínu sem framkvæmda-
stjóri Ríkisspítala," segir Davíð.
Hann segir að úrskurðurinn hafí
ekki borist ráðuneytinu formlega, en
þó sé Ijóst að höfuðvandinn felist í
að sjúklingar mæti tvenns konar fyr-
irkomulagi varðandi greiðslur, eftir
því hvort sérfræðingurinn sé verk-
taki eða launþegi. Ráðuneytið vinni
að breytingum, en sú vinna sé hins
vegar flókin og víðfeðm. Davíð segir
að leiðbeiningum til sjúkrahúsa um
framkvæmd innheimtu verði breytt
í samráði við sjúkrahúsin. Aðspurður
segir hann óljóst hvort að slík sam-
ræming gæti leitt til hækkunar gjald-
skrár sjúkrahúsa.
Allir greiði hið sama
„Það segir sig sjálft að þegar sam-
ræma á tvennskonar fyrirkomulag,
sem byggist á misháum greiðslum,
verður annað hvort að hækka allt,
lækka allt eða fara milliveginn. Menn
hafa leitað að lausn sem þýðir að
allir greiði það sama, óháð því hvort
sérfræðingurinn sé verktaki eða
launþegi. Ég treysti mér hins vegar
ekki til á þessu stigi að meta hvort
gjaldið á sjúkrahúsum hækki í kjöl-
farið,“ segir hann.