Morgunblaðið - 20.04.1996, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 20. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Samanburður á raforkuverði
f nokkrum Evrópulöndum 1. jan. 1995
RAFORKA TIL HEIMILA
Verð í kr/kWst með sköttum,
notandimeð 3.300 kWst ársnotkun
RAFORKA TIL IÐNAÐAR
Verð í kr/kWst, án skatta, notandi með
2,5 MW og 3.500 kWst ársnotkun
Belgía
Þýskaland
Frakkland
Danmörk
Spánn
Austurríki
Portúgal
Ítalía
Lúxemborg
Bretland
Holland
Svíþjóð
írland
ísland
Grikkland
Finnland
Noregur
13,9
13,7
12,1
11,8
11,7
11,5
11,3
10,9
10,6
9,3
8,11
Þýskaland
Austurríki
Ítalía
Portúgal;
Belgía
Spánn IHÉI
Bretland
Lúxemborg
írland
Frakkland MLB
ísland l A,l
Holland SQ
Grikkland WEE
Danmörk iEB
Finnland M3U
Noregur cn
Svíþjóð BH
MEÐALTAL: 10,0 kr/kWst
MEÐALTAL: 5,1 kr/kWst
Áfangi Kvíslaveitu, hækkun Blöndustíflu og endurnýjun í Sogi
Tilboðum fyrir rúm-
an milljarð tekið
STJÓRN Landsvirkjunar samþykkti
á fundi sínum í gær að taka tilboð-
um í framkvæmdir fyrir um 1.092
milljónir króna. Tekið var tilboði
Suðurverks og BV-tækja að fjárhæð
742,7 milljónir króna í byggingu 5.
áfanga Kvíslaveitu. Jafnframt var
tekið 113,8 milljóna króna tilboði
Valar hf. í hækkun Blöndustíflu.
Þá var ákveðið að taka tilboði
Á.H.Á. ehf. í Reykjavík að fjárhæð
235,6 milljónir króna í endurnýjun
Sogsstöðva.
Kostnaðaráætlun 5. áfanga
Kvíslaveitu nam 875,9 milljónum
króna. Fimm tilboð bárust og var
fyrrgreint tilboð Suðurverks og
BV-tækja lægst og nam 84,8% af
áætlun.
Önnur tilboð í verkið voru frá
ístaki, sem bauð 746,8 milljónir
króna, Ræktunarsamband Flóa og
Skeiða, Háfell og Völur buðu 779
m.kr., Ellert Skúlason 798 milljónir
króna og Hagtak 1.025 milljónir
króna.
Kostnaðaráætlun vegna hækkun-
ar Blöndustíflu var 159 milljónir
króna. Ræktunarsamband Flóa og
Skeiða bauð lægst, 81,3 milljónir
króna eða 51,1%, af kostnaðaráætl-
un. Eins og fytT sagði var hins veg-
ar tekið tilboði því sem Völur lagði
fram og var upp á 113,8 milljónir;
71,6% af kostnaðaráætlun.
Fimm önnur tilboð bárust; frá
Ingileifi Jónssyni, 117,6 milljónir,
ístaki, 128,4 milljónir, Háfelli, 128,8
milljónir kr., Suðurverki, 135,2 millj-
ónir og frá Firði sf. og Rögnvaldi
Árnasyni 149,4 milljónir króna.
Átta aðilar buðu í endumýjun
Sogsstöðva, byggingarvinnu 1.
áfanga. Kostnaðaráætlun nam 238,1
milljón króna.
Húsanes hf. Keflavík bauð 184,6
milljónir krópa, eða 78% af kostnað-
aráætlun. Á.H.Á. byggingar ehf.
Reykjavík buðu 235,5 milljónir króna
og var tilboði þeirra tekið.
ístak bauð 250,1 milljón króna í
verkið, Múr- og málningarþjónustan
Höfn ehf. bauð 260,7 milljónir króna,
Árborg 285,5 milljónir króna, Ár-
mannsfell 299,1 milljón króna, G-
verk, Selfossi 321,4 milljónir króna
og S.M. verktakar Kópavogi buðu
333,1 milljón króna í byggingarvinnu
1. áfanga við endumýjun Sogs-
stöðva.
Stj órnarformaöur Landsvirkjunar um rekstrar- og skipulagsmál orkufyrirtækja
Áfram full þörf fyrir fyrir-
tæki af stærð Landsvirkjunar
Morgunblaðið/Sverrir
HELGA Jónsdóttir stjórnarformaður, Jakob Björnsson, bæjarsljóri
á Akureyri og Halldór Jónatansson, forstjóri Landsvirkjunar.
HELGA Jónsdóttir, stjómarformaður
Landsvirkjunar, sagði i ræðu sinni á
ársfundi Landsvirkjunar í gær að það
sem vel er gert í rekstri raforkufyrir-
tækja eins og nú háttar megi ekki
glatast við skipuiagsbreytingar á fyr-
irkomulagi orkumála. „Hvert svo sem
rekstrarformið kann að verða og
hvort sem samkeppni verður komið.á
eða ekki, þá tel ég að full þörf verði
fyrir fyrirtæki af stærð og fjárhags-
legum styrkleika Landsvirkjunar til
þess að standa að nauðsynlegri upp-
byggingu í orkumálum á komandi
árum,“ sagði hún.
Hún sagði að umræður um að sveit-
arfélög og rafveitur þeirra auki eigin
raforkuframleiðslu og dragi úr kaup-
um af Landsvirkjun mættu ekki verða
til þess að tekinn verði af Landsvirkj-
un markaður sem fyrirtækið hefur
virkjað fyrir. „Slíkt er ekki aðeins
óhagstætt fyrir Landsvirkjun heldur
einnig þjóðhagslega. Ennfremur verð-
ur að hafa í huga að vegna þeirrar
iagaskyldu sem hvílir á Landsvirkjun
um framboð á raforku, hvílir óvissan
í orkuþörf viðkomandi markaðar á
Landsvirkjun. Sveitarfélögin geta
hins vegar séð sér hag í að geta full-
nýtt raforkumannvirki sín en leitað
til Landsvirkjunar eftir hendinni."
Helga Jónsdóttir vék að þvi að hún
teldi fjármunum eignaraðila Lands-
virkjunar hafa verið vel varið með
því að festa þá í Landsvirkjun og að
arðsemin hafí „að mörgu leyti verið
viðunandi síðan“.
„Þótt rekstrarafkoma Landsvirkj-
unar hafi ekki ætíð leyft beinar arð-
greiðslur til eigenda hefur fyrirtækið
frá 1987 greitt eigendum sínum
ábyrgðargjald árlega og er það ákveð-
ið hlutfall af útistandandi skuldum
fyrirtækisins. Samsvara þær greiðslur
liðlega 5% árlegum arðgreiðslum af
eiginijárframlögum eigenda.“
Þá sagði hún að eignauppbygging
fyrirtækisins hefði skilað góðri ávöxt-
un á fjármunum eigendanna. „Eig-
inflárframlög að viðbættum stofn-
framlögum eigenda hafa notið um
5% áriegrar raunávöxtunar að meðal-
tali þau 30 ár sem fyrirtækið hefur
verið rekið.“
Heiga Jónsdóttir sagði kröfur um
meiri arðsemi þeirra fjármuna sem
bundnir eru í Landsvirkjun skiljanleg-
ar í ljósi stærðar fyrirtækisins og
öflugs rekstrar. Hinu megi ekki
gleyma að fyrirtækinu fylgja einnig
miklar fjárhagslegar skuldbindingar
og ekki megi aðhafast neitt sem tefli
því í tvísýnu að við þær verði unnt að
standa.
Mest raforkunotkun á íbúa
„Öflugt orkufyrirtæki er frekari
uppbyggingu í orkumálum nauðsyn,
og ekki má gleymast að arðsemi
Landsvirkjunar hefur ekki síst falist
í því að íslendingum hefur verið gert
kleift að nýta sér rafmagn á einu
lægsta rafmagnsverði í Evrópu.
Stefnir nú í að við verðum sú þjóð í
heiminum sem notar mesta raforku
á íbúa svo að varla verður um það
deilt að sæmilega hafí til tekist við
uppbygginguna. Enn eru þó 90%
þessarar auðlindar ónýtt og þess
vegna er til mikils að vinna með frek-
ari uppbyggingu."
Helga Jónsdóttir sagði hagkvæmni
þeirra virkjunarkosta sem Landsvirkj-
un hefur undirbúið sýna að hægt sé
að byggja upp raforkukerfið samhliða
lækkandi rafmagnsverði en raf-
magnsverð frá Landsvirkjun er nú
um 40% lægra að raungildi en árið
1984 þegar það var hæst. Vegna
skuldastöðu fyrirtækisins sé nauðsyn-
legt að fara varlega í sakirnar í gjald-
skrármálum.
Þrátt fyrir 3% gjaldskrárhækkun
1. apríl verði verð á forgangsraf-
magni frá Landsvirkjun tæp 4% lægra
að raungildi en 1994 og svipað og
1995. „Um aldamótin standa vonir
til þess að halda megi áfram að lækka
raunverð rafmagns, ekki síst þegar
auknar tekjur af rafmagnssölu til
stóriðju fara að skila'sér frá og með
árinu 1998,“ sagði Helga Jónsdóttir.
„Raforkusölusamningurinn við
ÍSÁL er Landsvirkjun afar hagstæður
og kemur til með að breyta töluverðu
um rekstrarafkomu fyrirtækisins á
komandi árum. Með honum gefst
vonandi færi á að auka arðsemi starf-
seminnar, sem bæði gerir eigendum
fært að njóta í meiru fjárfestinga
sinna og þjóðinni allri að njóta lægra
rafmagnsverðs.
Ég tel einsýnt að haldið verði áfram
að leita leiða til að laða að erlenda
fjarfesta í orkufrekum iðnaði sam-
hliða því_ sem auka þarf rafmagns-
notkun íslendinga sjálfra til hvers
kyns atvinnustarfsemi," sagði Helga
Jónsdóttir. „Raunar tel ég að erlend
fjárfesting í orkufrekum iðnaði sé
undirstaða þess að við getum boðið
okkar eigin fjárfestum hagstætt orku-
verð til arðbærs rekstrar."
629 milljóna rekstrarhalli hjá Landsvirkjun 1995 en gert ráð fyrir hagnaði 1996
Framkvæmdir auk-
ast verulega í ár
FRAMKVÆMDIR á vegum Lands-
virkjunar munu aukast verulega á
árinu 1996 frá því sem verið hefur
undanfarin ár. Í ræðu Halldórs Jón-
atanssonar, forstjóra Landsvirkjunar,
á ársfundi fyrirtækisins í gær kom
fram að áætlað er að veija 1.712
m. kr. til nýbygginga og endumýjun-
ar mannvirkja í rekstri í ár. Rekstrar-
haili Landsvirkjunar árið 1995 nam
629 milljónum króna og var 1995
fjórða árið í röð sem halli er á rekstr-
inum.
Halli á rekstrinum 1994 varð um
1.500 milljónir króna og um 3.500
milljónir króna árið 1993.
Halldór Jónatansson sagði að
ástæður batnandi afkomu væru þær
helstar að rekstrartekjur hækkuðu
verulega frá fyrra ári bæði vegna
meiri orkusölu og hærra rafmagns-
verðs til stóriðju. Rekstrartekjur
hækkuðu um 756 m.kr. frá árinu á
undan.
Rekstrargjöld lækkuðu um 116
milljónir króna frá árinu 1994. „Skýr-
ist þessi lækkun einkum af lækkun
afskrifta um sem nemur 152 m.kr.
og lækkun ijármagnskostnaðar um
99 m.kr,“ sagði Halldór Jónatansson.
„Rekstrar- og viðhaldskostnaður
hækkaði hins vegar um 135 m.kr. á
milli ára.“
Þrátt fyrir rekstrarhallann var
greiðsluafkoma Landsvirkjunar já-
kvæð og nam handbært fé úr rekstri
um 2,2 milljörðum króna.
25,6 milljarðar í eigið fé
Heildareign Landsvirkjunar nam
76.496 milljónum króna í árslok 1995
og eigið fé 25.622 milljónum. Eigið
fé lækkaði vegna rekstrarhallans en
eiginfjárhlutfall hækkaði úr 33,2% í
33,5% vegna endurmats eigna og
lækkunar skulda frá fyrra ári.
Langtímaskuldir námu alls liðlega
49 milljörðum króna og lækkuðu um
2,1 milljarða króna frá fyrra ári og
hafa að sögn Halldórs Jónatanssonar
ekki verið lægri á föstu verðlagi síðan
1982.
Rekstraráætlun Landsvirkjunar
árið 1996 gerir ráð fyrir rekstrar-
hagnaði að fjárhæð 64 milljónir króna
og er þá miðað við stöðugt raungengi
krónunnar og 3% verðbólgu.
Áætlunin gerir ráð fyrir að hand-
bært fé úr rekstri nemi 2.117 m.kr.
1996 og verði 405 m.kr. varið til
lækkunar skulda og 1.712 m. til að
fjármagna framkvæmdir og virkjun-
arrannsóknar sem verða íjármagn-
aðar að öllu leyti með fé úr rekstri.
í máli Halldórs Jónatanssonar kom
einnig fram að af áætluðum fram-
kvæmdum ársins verður 191 m.kr.
varið til aukningar miðlunarrýmis
Blöndulóns með hækkun Blöndustíflu
um 4 metra. 514 m.kr. verður varið
til byggingar 5. áfanga Kvíslaveitu
og 195 m.kr. til aukningar á aflgetu
Búrfellsvirkjunar úr 210 MW í 245
MW með endumýjun vatnshjóla í
Búrfellsstöð.
599 m.kr. verður varið til fram-
kvæmda við endumýjun Sogsvirkjana
og til þéttavirkja og styrkinga á raf-
orkukerfinu 43 m.kr.
Þá verður lokið í ár verkhönnun
Hágöngumiðlunar og Norðlingaöldu-
veitu og endurmati á verkhönnun
Vatnsfellsvirkjunar. „Þessi mannvirki
eru þá tilbúin til endanlegrar hönnun-
ar og útboðs að undangengnu mati á
umhverfisáhrifum og nauðsynlegum
leyfum stjómvalda,“ sagði Halldór
Jónatansson.
„Á Austurlandi verður áfram haldið
athugunum á virkjun Jökulsár á Brú
og Fljótsdalsvirkjun með auknu rennsli
af Hraunum. í samvinnu við Orku-
stofnun er fyrirhugað að skoða hag-
kvæmni'þess að veita vatni frá Skaftá
yfir í Tungnaá og auka þar með orku-
vinnslu í virkjunum á Þjórsársvæðinu.
Fyrirhugað er að endurskoða eldri
áætlanir um hækkun stíflu í Laxá við
Brúar en þetta verkefni verður unnið
í samvinnu við heimamenn.
Nokkru fé verður einnig varið til
rannsókna á jarðhita og raforku-
vinnslu og áfram verður unnið við
athuganir á útflutningi raforku í sam-
vinnu við erlenda aðila,“ sagði Hall-
dór Jónatansson, forstjóri Landsvirkj-
unar á ársfundi fyrirtækisins í gær.