Morgunblaðið - 20.04.1996, Síða 22

22 LAUGARDAGUR 20. APRÍL1996
stinga þig
Grímur Jónsson járnsmiður er þrautreynd-
ur stangaveiðimaður og snjall fluguhnýtari.
I gegnum árin hefur hann ekki síst haft
gaman af því að hnýta frumsamdar flugur
og oftar en ekki sleppt troðnum slóðum.
Guðmundur Guðjónsson fékk að kíkja í
fluguboxin hjá Grími.
AF FLUGUM
Gríms er túpuflug-
an Snælda trúlega
sú sem mest og best
hefur slegið í gegn.
Er hún að sögn
þeirra sem reynt
hafa mögnuð fluga,
en þrátt fyrir það
hafa aðeins fáir
þekkt til hennar og
geymt hana í flugu-
boxum sínum.
Grímur féllst á að
segja frá Snældu og
nokkrum öðrum
flugum, Grím og
Marfló, sem sannað
hafa ágæti sitt, og
Durru, sem er þeg-
ar til í mörgum
litum, en á eftir að
blotna í vatni.
Stangaveiðivertíðin
hófst 1. apríl
síðastliðinn og þótt
stutt hret hafí sett
strik í reikninginn hafa aflabrögð
verið góð miðað við oft áður.
Stangaveiðimenn eru því komnir í
startholurnar og í hópi þeirra er
Grímur. Þegar ljósmyndarí
Morgunblaðsins tók hús á honum
hnýtti hann í snarhasti flugu og
kenndi við ljósmyndarann. Var
flugan nefnd Jón Svavarsson og eru
vængur og skegg svört til marks
um leðurfatnað ljósmyndarans.
Stélið er rautt, eldrautt, og skírsko-
tar til mikils hraða og yfírferðar
Jóns!
A Snældu shaltu....
Grímur segist hafa byrjað að
hnýta Snældu fyrir um 15 árum og
það hafi vakað fyrir sér að hnýta
flugu sem væri „öðru vísi“. Snælda
er túpufluga, oftast hnýtt á eirlegg
og virkar því best
sem vor- og haust-
fluga, er vatn er
mikið og jafnvel sko-
lað og kalt. Þá nota
menn mjög túpu-
flugur á eirleggjum
til að sökkva þeim
betur fyrir fiskinn.
Grímur lýsir
Snældu þannig:
„Hárin, sem eru lit-
að „bucktail", eru
hnýtt yfir búkinn
þannig að hann er
ber fyrir aftan
miðju, en fremri
hluti leggsins er
vafinn mjög loðnu,
svörtu ullarbandi og
misþykkum silfur-
vafningi eftir geð-
þótta hnýtarans.
Skeggið er hring-
laga og er ýmist
svart eða blátt. Með
þessu móti eru búk-
línurnar skýrari. Það eru hárin sem
bjóða upp á fjölbreytilega útfærslu.
Sjálfur er ég hrifnastur af svörtu og
bláu saman, einnig svörtu, gulu og
órans.“
Snælda er góð fluga, nokkrir vinir
Gríms voru að veiða lax í klak í
Langá á Mýrum síðastliðið haust og
veiddu þeir á þriðja tug laxa á
Snældu á sama tíma og aðrar flugur
brugðust. „Við vorum einu sinni
nokkrir félagar að veiða í Langa-
dalsá við Djúp, vorum að loka ánni
seint í séptember. Síðasta kvöldið
var ég að monta mig af Snældunni
og þá sagðist einn vinanna vera rneð
miklu betri flugu í fórum sínum. Eg
sagði bara , jæja, er það?“ og stakk
svo upp á að við hefðum keppni með
okkur næsta morgun. í býtið vorum
við mættir við einn besta hylinn,
Hesteyrarfljót, og ég sagði vini
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
GRÍMUR hnýtir fluguna Jón
Svavarsson, í höfuðið á ljós-
myndara Morgunblaðsins.
mínum að hann mætti byrja,
ég myndi ekki byrja fyrr en
hann væri kominn vel niður
fyrir miðjan hyl. Þetta er
langui' staður og veiðivon
víða. Hann var því búinn að
vera drjúgan tíma í ánni er
ég byrjaði loksins. Og það
var fiskur á í öðru eða þriðja
kasti. Það reyndist vera 18
punda hængur og vinurinn
var ekki enn búinn að setja í
fisk er ég landaði laxinum
tæpum hálftíma seinna,“
segir Grímur.
En af hverju Snælda?
Einn yeiðifélaga Gríms,
Bjarni Árnason, svaraði um
hæl er Grímur talaði um að
það vantaði nafn á fluguna:
„Á Snældu skaltu stinga
þig-“
Grímur; Durra
ag Marflá
Grímur tekur skýrt fram
að hann hafi ekki sjálfur
nefnt fluguna Grím Jónsson
því nafni. Segist raunar ekki
hafa reynt hana síðan veiði-
félagi hans einn gaf henni
nafnið. Hann kunni ekki við
að kasta flugu sem heitir
Grímur Jónsson. Flugan var
vígð er 13 af 14 löxum sem
náðust á einum degi fyrir nokkrum
árum í Laxá á Ásum, tóku Grím
Jónsson.
í búk Gríms eru gular og svartar
strútsfjaðrir, vængur er úr svörtum
hrafni með smáreytum úr stokk-
andarstegg ofan á haus sem er
svartur. Skottið er svört hanastéls-
fjöður og skeggið úr gullfashana.
SNÆLDAN í ýnisum tilbrigðum.
GRÍMUR Jónsson
Nær það aftur fyrir öngulbug.
Hárin sem gefa flugunni sterkan
svip eru fengin úr löngum mál-
ningarbursta, 3 svört og 3 ljós.
Marflóin er hrein silungafluga og
hnýtt fyrir sjóbleikjuna norður á
Ströndum. Eins og nafnið gefur til
kynna er um eftirlíkingu af marfló
að ræða. Grímur kom einu sinni
Morgunblaðið/Nærmynd
auga á 24 sjóbleikjur i hyl
fyrir neðan 'brú í Hvalsá á
Ströndum. Hann var með
þrjár flugur á taumnum,
Marflóna, Peter Ross og
Black Zulu. Bleikjurnar
voru nýkomnar úr sjó og í
sannkölluðu banastuði. 23
bleikjur tóku og náðust. 22
þeirra tóku Marflóna. í
búkinn notar Grímur ljós-
brúnt útsaumsgam sem
dökknar þegar það blotnar.
Yfir er vafinn gúmmiþráður
sem gefur skelplötugljáa og
mjór tvinni sýnir misfellur í
„skelinni“. í fálmurunum er
hanahálsfjöður.
Loks er það Rauða
Durra, sem Grímur segir
nefnda í höfuðið á kín-
verskri kvikmynd sem sýnd
var hér á landi íyrir
nokkrum árum. í myndinni
var sýndur svo fallegur
rauður akur að Grímur
hnýtti umsvifalaust flugu
sem byggði á umræddum
akri. Fyrsta Durran var því
rauð, en síðan eru liðin tvö
ár og afbrigðin eru orðin þó
nokkur. í búk er silfur-
tinsel, helst „krumpað“ eða
„hamrað“ eins og Grímur
vill hafa það. Vængir eru
tvískiptir og í þá notaðir
hanahálsfjaðrir. Sama efni er ein-
nig í skeggi og stéli. Ein útfærslan
er með svörtum ullarbandsbúk.
„Mér finnst Durran falleg fluga og
veiðileg, en ég hef ekki reynt hana
enn þá. Ætli ég láti ekki verða af því
í sumar,“ sagði Grímur Jónsson að
lokum.
DURRAN í öllu sínu veldi.
MARFLÓIN
Hvað veldur náladofa?
MAGNÚS JÓHANNSSON LÆKNIR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
Spuming: Ég vakna iðulega síðla
nætur með sáran verk í framhand-
legg og dofa í hendi, jafnvel nála-
dofa. Verð ég þá að nudda mig
rækilega og hreyfa til að losna við
sársaukann. Oftast velti ég mér
síðan á hina hliðina og sofna - en
vakna stundum aftur með sams
konar óþægindi í hinum arminum.
Hvað veldur þessu og hvað er til
ráða?
Svar: Oþægindin sem lýst er eru
nánast dæmigerð fyrir þau
einkenni sem koma við þrýsting á
taugar (taug eða taugastofn er
safn af mörgum taugaþráðum).
Allir kannast við þau óþægindi
sem verða ef maður rekur olnbog-
ann í eitthvað og fær högg á „vit-
lausa beinið“ sem er ekki bein
heldur taug sem liggur niður í
handlegg og hendi. Við slíkt högg
er oft eins og rafstraum leiði niður
í hendina og á eftir fylgir oft dofí
’eða náladofi. Við fáum einnig
náladofa við þrýsting á taugar
annarstaðar á handleggjum og fót-
Náladofi
um og ef við höfum verið lengi í
óheppilegri stellingu getur einnig
fylgt náladofanum máttleysi í
vöðvum. 011 þessi óþægindi hverfa
síðan á örfáum mínútum eftir að
breytt hefur verið um stellingu og
hægt er að flýta fyrir því með því
að hreyfa og nudda viðkomandi
útlim. Það sem gerist er að við
þrýsting hætta taugamar að geta
flutt taugaboð og sé um skyntaug-
ar að ræða fær maður dofa eða
náladofa en ef hreyfitaugar eiga í
hlut verða viðkomandi vöðvar
máttlausir. Flestir taugastofnar á
útlimum eru blandaðir og inni-
halda bæði skyntaugar og hreyfi-
taugar.
Það sem veldur bréfritara að öll-
um líkindum vandræðum er að
hann sefur í óheppilegum stell-
ingum þannig að taugar á hand-
leggjum lenda í klemmu. Bréfritari
gæti prófað að sofa með kodda eða
samanbrotið teppi undir handleg-
gnum til að svefnstellingar og álag
á líkamann breytist; einnig gæti
hann leitað ráða hjá sjúkraþjálfa.
Spurníng: Hver eru helstu ein-
kenni þess að blöðruhálskirtill sé
sjúkur?
Svar: Ýmsir sjúkdómar geta hrjáð
blöðruhálskirtilinn og þeir algeng-
ustu eru góðkynja stækkun kirt-
ilsins, sýking og krabbamein.
Stækkun blöðruhálskirtils er al-
gengur kvilli sem íylgir hækkandi
aldri. Á aldrinum 50-60 ára eru um
80% karlmanna með merkjanlega
stækkun en einungis lítið brot
þeirra hefur af því óþægindi. Þau
einkenni sem íylgja stækkun
blöðruhálskirtils eru slöpp þvag-
buna sem stundum lætur þar að
auki bíða eftir sér, tíð þvaglát og
þar með talin næturþvaglát. Sumir
fá ákafa þvaglátsþörf, eru í spreng,
en þegar til kastanna kemur er
bunan slöpp og þvagmagnið lítið.
Þessi einkenni stafa af því að
Blöðruháls-
kirtill
blöðruhálskirtillinn umlykur þvag-
rásina og veldur rennslishindrun
ef hann stækkar. Þetta er hægt að
laga með skurðaðgerð, sem nú til
dags er oftast gerð í gegnum þvag-
rásina. Nýlega kom á markað lyf
sem veldur því að blöðruhálskirtill-
inn minnkar og við það geta óþæg-
indin minnkað eða horfið og hentar
þessi lyfjameðferð vel í sumum
tilvikum en ekki öllum. - Sýking í
blöðruhálskirtli kemur fyrir á öll-
um aldri og getur verið bráð eða
langvinn, en sótthiti fylgir einungis
þeirri bráðu. í báðum tilvikum eru
helstu einkennin óþægindi við
þvaglát og verkur. Verkur í
blöðruhálskirtli er venjulega
staðsettur í grindarbotni (milli
pungs og endaþarms) og getur haft
útgeislun til spjaldhryggs, nára
eða niður í ganglimi. Sýking í
blöðruhálskirtli er meðhöndluð
með sýklalyfjum en misvel gengur
að uppræta sýkinguna. - Krabba-
mein í blöðruhálskirtli er eitt al-
gengasta krabbamein í karlmönn-
um. Þetta krabbamein vex oftast
hægt og menn geta verið við góða
heilsu árum og jafnvel áratugum
saman eftir að sjúkdómurinn
greinist. Þessi sjúkdómur er oft
einkennalaus lengi framan af og
fyrstu einkennin geta verið verkir
frá hrygg vegna meinvarpa. Æxlið
getur einnig þrengt að þvagrásinni
og valdið svipuðum einkennum og
góðkynja stækkun blöðruhálskirt-
ils. Meðferð felst í því að fjarlægja
blöðruhálskirtilinn og síðan er al-
gengast að beitt sé hormóna-
meðferð til að hægja á vexti mein-
varpa.
• Lesendur Morgunblaðsins geta
spurt sálfræðinginn uin það sem
þeini liggur á bjnrta, tekið er á móti
spurningum á virkum dögum milli
kJukkan 10 og 17 f sfma 569 1100 og
bréfum eða sfmbréfum merkt:
Vikulok, Fnx 5691222.