Morgunblaðið - 24.05.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 24. MAÍ1996 11
FRÉTTIR
Metin verða áhrif vatnstöku, orkuframleiðslu, byggðar og röskunar umhverfis við Elliðaár
RÁÐIST verður í vistfræði-
lega úttekt á vatnasvæði
Elliðaánna, í samræmi við
samþykkt borgarráðs frá
því í september sl. og verða metin
áhrif vatnstöku, orkuframleiðslu,
aukinnar byggðar og annarrar rösk-
unar umhverfis. Á þessu ári mun
Líffræðistofnun Háskóla íslands
rannsaka botndýralíf í ánum og er
sú rannsókn þegar hafin. Þá er haf-
in vinna Orkustofnunar við saman-
tekt vatnafræðilegra gagna. Síðar á
árinu ræðst Veiðimálastofnun í at-
huganir á röskun búsvæða í ánum
og jafnframt verða mengandi efni í
vatninu mæld. Ekki hefur verið tek-
in ákvörðun um hver sinnir því verk-
efni.
Þetta kom fram á blaðamanna-
fundi í gær sem embætti borgar-
verkfræðings og Rafmagnsveita
Reykjavíkur boðuðu til í gær, til að
gera grein fyrir framkvæmdum við
Elliðaár, framkvæmdum undanfarið
til að vernda árnar og komandi rann-
sóknum. Á fundinum voru fulltrúar
þessara aðila, sem og frá Veiðimála-
stofnun og Stangveiðifélagi Reykja-
víkur, en félagið er leigutaki ánna.
Á fundinum kom fram að á þessu
ári eru ætlaðar 4,5 milljónir til rann-
sókna í Elliðaám. Rannsóknirnar
taka hins vegar langan tíma og er
viðbúið að ýmsar frekari spurningar
vakni á meðan á þeim stendur, svo
reikna má með að nokkur ár líði þar
til niðurstöður liggja fyrir.
Ekki hægt að útrýma
kýlaveikinni
Þessar rannsóknir eru þó alls ekki
þær fyrstu sem ráðist er í við Elliða-
ár. Undanfarin átta ár hefur Raf-
magnsveitan t.d. kostað rannsóknir
sem hafa það að markmiði að fylgj-
ast með sem flestum stigum í lífs-
ferli laxins í ánum. Á fundinum var
sérstaklega fjallað um kýlaveikina
sem greindist í laxi í ánum síðastlið-
ið sumar og kom fram að smit hefði
að öllum líkindum borist til landsins
með flökkufiski, en kýlaveikin er
landlæg í öllum öðrum löndum Evr-
ópu og Norður-Ameríku. í greinar-
gerð Veiðimálastofnunar, sem lögð
var fram á fundinum, segir að þó svo
að kýlapestin sé vágestur sé ekki þar
með sagt að sjúkdómurinn þurfí að
hafa afgerandi áhrif á laxafram-
leiðslu. „Reynsla erlendis frá sýnir,
að laxastofnarnir mynda ákveðið
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
GUÐNI Guðbergsson, fiskifræðingur og Þórólfur Antonsson, líffræðingur, fönguðu í gær villt laxa-
seiði, sem nú ganga niður Elliðaárnar. Laxaseiðin voru merkt með örmerkingum, sem nýtast m.a. til
að sjá endurheimtuhlutfall seiðanna.
Enn aukín áhersla
á vemd Elliðaánna
íslendingar verða að líkindum að sætta sig
við að kýlaveiki í laxi hefur numið land hér.
Hins vegar er lögð mikil áhersla á að vemda
Elliðaámar og fjöldi rannsókna fyrirhugað-
ur, eins og Ragnhildi Sverrisdóttur var
kynnt á blaðamannafundi í gær.
ónæmi fýrir bakteríunni, en stöku hitasumrum með litlu vatnsrennsli."
sinnum getur veikin blóssað upp við í kjölfar veikinnar var sett upp
ákveðnar ytri aðstæður, svo sem í sóttvarnaáætlun í Elliðaám, lokað
fyrir göngur fisks upp í Elliðavatn,
öll veiðitæki sótthreinsuð eftir notk-
un, bann lagt við seiðasleppingum
og ákveðið að farga hoplaxi nú í
vor. Veiðimálastofnun segir þó að
þrátt fyrir að allt sé gert til að hefta
útbreiðslu kýlaveikinnar megi telja
líklegt að íslendingar verði að sætta
sig við hana. Ekki sé hægt að uppr-
æta hana með vissu.
Skólpið hverfur
Ræsi í Elliðaárdalnum voru einnig
rædd á fundinum og bent á, að nánd
skólpútrásar við Elliðaárósa hefði
verið gagnrýnd. Til að bæta úr því
yrði byggður fyrri áfangi skólpdælu-
stöðvar við Sævarhöfða og þrýsti-
lagnar að Gelgjutanga fyrir tuttugu
milljónir króna. Á næsta ári væri svo
fyrirhugað að leggja af skólpútrásina
og er það liður í því að hreinsa strend-
ur borgarinnar af skólpmengun.
Þá kom fram að einnig þyrfti að
huga að regnvatnslögnum í Elliða-
árdalnum, en um þrjátíu slíkar lagn-
ir liggja út í árnar. Þessar lagnir eru
aðskildar skólplögnunum og taka við
regnvatni um niðurföll á götum og
bílaplönum. Regnvatnið gerir engan
usla í ánum, en hins vegar hafa
menn áhyggjur af þeim möguleika
áð mengun berist í árnar um þessar
lagnir, til dæmis ef almenningur
gætir ekki að sér og hellir t.d. olíu
eða öðrum spilliefnum í niðurföllin.
Því kemur til greina að fjarlægja
regnvatnslagnirnar. Það gæti haft í
för með sér lítillegan samdrátt í
vatnsmagni ánna, en sá kostur er
þó talinn betri en að sífellt vofi yfir
hætta á mengunarslysi. Þá væri
hugsanlegt að setja olíugildrur og
sandsíur við regnvatnslagnirnar, til
að draga úr þessari hættu.
Síðastliðin 70 ár hefur meðalveiði
í Elliðaám verið 1.256 laxar á ári,
en undanfarin fimm ár hefur meðal-
veiðin verið 1.241 lax á ári. Þar sem
sveiflur eru miklar á milli ára þykja
meðaltalstölurnar síðustu fimm árin
ekki gefa tilefni til að óttast minnk-
andi veiði, að því er kemur fram í
greinargerð Rafmagnsveitu Reykja-
víkur um Elliðaárdalinn.
Engin röskun við
brúarframkvæmdir
Framkvæmdir við brúarsmíði yfir
Elliðaár voru kynntar og sérstök
áhersla lögð á að verktaka hefði
verið skylt að raska ánum ekki við
bygginguna. Þannig hefði verið tek-
ið skýrt fram hversu nálægt ánni
mætti vinna og að engar stoðir eða
vinnupallar mættu ná út í árvatnið.
Þetta hefði tekist mjög vel.
Brúargólfið verður steypt um
miðjan júní og verður brúin opnuð
fyrir umferð þann 1. september.
Állri vinnu við hana lýkur hins veg-
ar 1. október og verður umhverfi
hennar, þ. á m. göngustígar undir
henni, fullfrágengið. Þess má geta,
svo lesendur átti sig á þessari miklu
framkvæmd, að í brúna fara 950
rúmmetrar af steypu. Þá eru notuð
um 150 tonn af stáli, sem myndi
nægja til að smíða 150 fólksbíla.
<
Morgunblaðið/Halldór
Færeyingar færa
Flateyringum gjöf
INGEBORG Vinther, formaður
Föroya Arbeiðarafélag, kvaddi sér
hljóðs á þingi ASÍ á miðvikudag og
afhenti Verkalýðsfélaginu Skildi á
Flateyri söfnunarfé frá færeysku
verkalýðshreyfingunni vegna snjó-
flóðanna á Flateyri.
Vottaði hún aðstandendum þeirra
sem misstu ástvini sína samúð og
kvaðst vona að söfnunarféð kæmi
að góðum notum. Ágústa Guð-
mundsdóttir, ritari Skjaldar, þakkaði
hlýhug Færeyinga í garð íslendinga.
Sagði hún að söfnunarféð yrði notað
til kaupa á íbúð í Reykjavík fyrir
þá félaga sem þurfa að sækja þjón-
ustu s.s. heilbrigðisþjónustu, til
höfuðborgarinnar og þyrftu oft að
dvelja þar langdvölum. Með íbúðar-
kaupunum vill félagið heiðra minn-
ingu Sigurðar Þorsteinssonar, fyrr-
verandi formanns Skjaldar, sem
fórst í hamförunum, en þessi íbúðar-
kaup voru gamall draumur hans.
Fegurðar-
dís valin
í kvöld
FEGURÐ ARDROTTNIN G ís-
lands verður valin á Hótel ís-
landi í kvöld. Það verður til-
kynnt á miðnætti hver hreppir
titilinn, en 21 stúlka hvaðanæva
af landinu tekur þátt í keppn-
inni. Vegleg verðlaun eru í boði,
m.a. ný Peugeot bifreið frá Jöfri
til afnota í heilt ár.
Framleiðsla rafmagns á Nesjavöllum
Myndi leiða til
lægra orkuverðs
BORGARRÁÐ hefur samþykkt tillögu að samkomulagi Reykjavíkur-
borgar og Landsvirkjunar um að stefnt skuli að framleiðslu raforku
á Nesjavöllum. Hafa borgaryfirvöld lýst áhuga á að taka við mark-
aði á orkusvæði Rafmagnsveitu Reykjavfkur, sem Nesjavallavirkjun
gæti annað. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri segir að samn-
ingurinn hafi enga eða takmarkaða þýðingu fyrir almennan neyt-
enda í Reykjavík fyrstu árin.
Að söggi borgarstjóra hefur verið
talið líklegt að hægt væri að fram-
leiða kílóvattstundina á Nesjavöll-
um fyrir 1-1,50 krónur en Raf-
magnsveita Reykjavíkur kaupir
kílóvattstundina á 3 krónur frá
Landsvirkjun. Ingibjörg Sólrún
sagði að í samkomulagi borgaryfír-
valda og Landsvirkjunar væri gert
ráð fyrir að Landsvirkjun héldi
markaði Rafmagnsveitunnar, eða
um 660 gígavattstunda sölu á ári.
„Rafmagnsveita Reykjavíkur
mun taka við allri viðbótar orku-
þörf sem myndast á þessum mark-
aði á komandi árum með orku frá
Nesjavöllum," sagði hún. „Raforku-
kostnaður mun þá væntanlega
lækka smátt og smátt að meðaltali
eftir þvi sem raforka frá Nesjavöll-
um kemur inn á markaðinn.“
Samkeppni hugsanleg
Borgarstjóri sagði tímamót að
Reykjavíkurborg skuli geta farið
að virkja fyrir eigin markað. Hita-
veitu Suðurnesja hafi á sínum tíma
verið heimilað að selja raforku inn
á markaðinn þar. „Það er talið að
sú ráðstöfun hafi skaðað Lands-
virkjun vegna þess að veitan tók
markað á Suðurnesjum en hér er
ekki um það að ræða,“ sagði Ingi-
björg Sólrún. „Eins og er, er ekki
um samkeppni að ræða en það
gæti gerst í framtíðinni."
Ingibjörg benti á að árið 1991
hafi verið sett inn ákvæði í raforku-
lögin um að ráðherra væri heimilt
að veita Hitaveitu Reykjavíkur heim-
ild til að reisa og reka virkjun til
raforkuframleiðslu á Nesjavöllum
enda lægi fyrir samningur um rekst-
ur hvors áfanga virkjunarinnar fyrir
sig sem hluta af raforkukerfí lands-
ins. Með nýja samningnum væri
komin ákveðin málamiðlun milli
borgarinnar og Landsvirkjunar.