Morgunblaðið - 24.05.1996, Síða 33

Morgunblaðið - 24.05.1996, Síða 33
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. MAÍ 1996 33 ,ste sem gert er út af íslendingum * Grétar Þorsteinsson, forseti Alþýðusambands Islands HEIN^STE •firði. mótmælt samkomulaginu og taka ekkert mark á samningnum. Það verður fróðlegt að sjá hvort íslensk stjórnvöld kalli Rússa einnig sjóræn- ingja og meini þeim aðgang að ís- lenskum höfnum. Á meðan undirbýr íslenski flotinn sig til þess að sigla norður um höf í víking til að heija á Barentshaf, þá er spurning hvort sjávarútvegs- ráðherra notar þann titil eða sjóræn- ingjaráðherra," segir Guðmundur. Jón segir að íslendingar hafi veitt tæp 30 þúsund tonn á síðasta ári og Heinaste veiddi þá 9 þúsund tonn. „Oliklegt er talið að íslendingar veiði meira en 30 þúsund tonn á þessu ári. Þegar sest verður niður til þess að semja um kvótann eftir eitt ár er mjög líklegt að veiðireynsla þessa árs verði lögð til grundvallar. Veiði- reynslan hefði e.t.v. orðið um 40 þúsund tonn ef við hefðum verið inni núna því við höfum algjöra yfirburði í veiðigetu miðað við íslensku skipin þarna. Við viljum helst afla veiðireynslu fyrir ísland. En það er ekkert víst að skipið verði skráð lengi á Kýpur og alveg jafn líklegt að það verði skráð í Rússlandi. Rússar hafa leitað eftir samstarfi við okkur því þeir hafa séð hver árangurinn hefur ver- ið á okkar skipi miðað við sams kon- ar skip sem þeir gera út. Hingað til höfum við neitað slíku samstarfi," segir Jón. Gerðu eigendur Heinaste alvöru úr því að skrá skipið í Rússlandi yrði afli skipsins lagður til grundvall- ar sem veiðireynsla Rússa þegar samið yrði um skiptingu úthafs- karfakvótans á ný. „Við teljum að það séu ekki til íslenskir kjara- samningar fyrir skip af þessu tagi. Það eru til kjar- asamningar fyrir hefðbund- in íslensk vinnsluskip með 24-26 manna áhöfn. Hein- aste hefur í áhöfn tæplega 90 manns og má líta á skipið sem lítið þorp. Við hveija ættum við að semja? Við erum með lækni um borð, þvotta- hús, brauðgerð, loftskeytamenn o.s.frv. Við teljum að ekki sé hægt að gera þetta skip út nema með blandaðri áhöfn íslendinga og út- lendinga. Launin sem við greiðum eru ekki verri en svo að mjög fast er sótt eftir því að fá skipspláss," segir Jón. Hann bendir einnig á að ekki hef- ur enn sem komið er verið reynt að gera kjarasamninga við íslensk verkalýðsfélög og telur hann að launapakkinn væri ekki ófyristígan- legur heldur væri lengd veiðiferða og áhafnarfrí mun stærri þröskuld- ur. Áhöfn Heinaste gangi vaktir eins og tíðkist í íslenskum fiskiskipum. Víðar möguleikar en á Reykjaneshrygg Guðmundur Viborg segir að það sé ekki síður möguleikar fyrir Hein- aste að veiða annars staðar í úthaf- inu en á Reykjaneshrygg og nefndi hann sem dæmi um veiðistaði Kamt- sjaka, Azoreyjar og við strönd Afr- íku. Hann segir að skipið sé rekstrar- hæft á erlendum grundvelli eins og önnur útlend skip sem eru að veiðum á hryggnum. Útgerðin sé ekki háð því að koma aflanum í land heldur stendur jafnvel til að skipa honum um borð í önnur skip úti á hafi og sigla með hann beint til Japans. Guðmundur segir að það hefti á eng- an hátt útgerð skipsins að geta ekki komið heim til íslands. „Okkur fyndist það samt eðilegra að sigla undir íslensku flaggi þar sem við eigum heima á íslandi. Það var kannski fyrst og fremst hugsjón af okkar hálfu að vilja það,“ sagði Jón. Afli Heinasteekki tekinn af kvóta íslands Ef sótt yrði um atvinnuleyfi fyrir útlendingana um borð í Heinaste yrði Sjómannafélag Hafnarfjarðar umsagnaraðili um málið og segir Hólmgeir Jónsson alveg ljóst að þessi leyfi fengjust ekki afgreidd á sama tíma og sjómenn eru á atvinnuleysis- skrá. Oðru máli gegndi ef skortur væri á sjómönnum en þá aðeins að útlendingarnir væru á íslenskum kjörum. Hólmgeir segist vera þeirrar skoð- unar að sá afli sem Heinaste hefur veitt frá því hann hóf veiðar á Reykjaneshryggi á þessu ári verði ekki tekinn af hlut, íslands í úthafs- karfakvótanum. Þótt skipið hafi ver- ið skráð undir íslenskum fána um tima hafi eigendur þess ekki farið að íslenskum lögum. Heildarúthafskarfakvót- inn er um 150.000 tonn, þar af er íslenski kvótinn um 45.000 tonn. Guðmundur Viborg segir að engir slíkir kjara- samningar séu til hér á landi. Útgerð Heinaste sé með allt öðrum hætti en íslendingar þekki til. Skipið hafi mun meira úthald en íslensk skip sem eru að veiðum á Reykjaneshrygg og hafi olíu og kost til allt að þriggja mánaða. Þess vegna hafi verið óskað eftir því við sjávarút- vegsráðuneytið að fá að landa afla úti á sjó en því hafi verið hafnað þrátt fyrir að heimild væri fyrir slíkri undanþágu í reglugerð. Sjávarútvegsráðheira segir að ráðuneytið hafí ekki séð ástæðu til þess að víkja frá ákvæðum reglugerð- ar um vigtun sjávarafla hvað varðar afla af Reykjaneshiygg. í reglugerð- inni segir að afli skuli vigtaður í viður- kenndri löndunarhöfn, „Við viljum halda utan um þessi mál á Reykjanes- hrygg. Við höfum ekki gert kröfu um að menn vigti hér á landi vegna veiða á Flæmingjagrunni. Á Reykjanes- hrygg er verið að veiða úr deilistofni sem er bæði utan og innan lögsögunn- ar og þá höfum við gert þessar kröf- ur,“ segir Þorsteinn. Alþingi sam- þykkti lög um að hægt sé að flagga skipum inn og út Meginkröfur um veru- lega aukinn kaupmátt Morgunblaðið/Kristinn „ÉG tel að það séu að eiga sér stað ákveðin þáttaskil í samskipt- um stjórnvalda og verkalýðshreyfingarinnar,“ segir Grétar Þor- steinsson, forseti ASI. Grétar Þorsteinsson, formaður Samiðnar, var kjörinn forseti Alþýðu- sambands íslands, á þingi sambandsins á miðvikudag. í samtali * við Omar Friðriksson segir hann að megin- verkefni verkalýðs- hreyfingarinnar á næst- unni verði að ná vera- lega auknum kaup- mætti og barátta gegn breytingum ríkis- stjórnarinnar á vinnu- löggjöfinni. að er deginum ljósara að meginkröfurnar eru fyrst og síðast um verulega auk- inn kaupmátt. Það er auð- heyrt að það eru þær áherslur sem koma fram hér á þinginu. Samtökin hafa á seinustu mánuðum verið að undirbúa kröfugerð og endurnýjun samninga. Eins og eðlilegt er eru uppi mismunandi viðhorf til þess hvernig skynsamlegast sé að halda á málum. Það ræðst ekki fyrr en með haustinu hveijar áherslurnar verða í endanlegri mynd,“ segir Grétar. Hann kveðst eiga von á að verka- lýðsfélögin verði tilbúin með kröfu- gerð sína og niðurstaða liggi fyrir um hvernig samtökin haldi á samnings- gerðinni mjög tímanlega, en kjara- samningar renna út um áramót. Eðlilegur samanburður við nágrannalöndin Aðspurður hvort hann teldi það markmið raunhæft að ætla að ná kaupmáttarstigi nágrannalandanna á næstu fimm árum eins og gerð er til- laga um á ASÍ-þinginu, sagði Grétar: „Við höfum skoðað þennan saman- burð í mínum samtökum, Samiðn, og ég er alveg sammála því að það er mjög brött kröfugerð að ætla aðþetta takist á fjórum til fimm árum. Ég tel hins vegar að það sé mjög eðlilegt að þetta markmið sé sett fram. Saman- burður við nágrannalöndin er mikill í allri kjaramálaumræðu. Við þekkjum þær áherslur í atvinnulífinu, að það beri að skapa atvinnurekstrinum hlið- stæð skilyrði og eru í nágrannalöndun- um. Mikilvægasti þáttur þess er auð- vitað að fyrirtækin séu þá þess megn- ug að greiða svipuð laun og þar eru greidd. Ef við skoðum þennan svokallaða fólksflótta, þá þekki ég það úr röðurn iðnaðarmanna að farið hefur vaxandi undanfarin misseri að menn fari til starfa í nágrannalöndunum og taki sig upp með íjölskyldur sínar. Það er í rauninni ekkert meira mál að flytja til Norðurlandanna í dag en það var fyrir 20 til 30 árum að flytja á milli landsfjórðunga hér á landi. En ég held að aliir verði að gæta að því að ef okkur tekst ekki að skapa hér svip- uð kjör á skikkanlegum vinnutíma líkt og í nágrannalöndunum, þá er okkur mikill vandi á höndum,“ sagði hann. Grétar var spurður hvort hann teldi gerlegt að krefjast verulegra hækkana kauptaxta á timum mikils atvinnu- leysis og svaraði hann því til að barátt- an fyrir hækkun launa og fullri at- vinnu gæti vel farið saman. „Ég tel að aðstæður séu heldur að batna í samfélaginu og það hjálpar til. Ég þekki það líka frá nágranna- löndunum að þar hefur tekist að halda • GRÉTAR Þorsteinsson er fæddur 20. október 1940 í Próð- holti á Rangárvöllum þar sem hann ólst upp. Grétar er trésmið- ur að mennt en hann lauk námi í húsasmíði um 1960. Grétar átti sæti í trúnaðarmannaráði Tré- smiðafélags Reykjavíkur og var kjörinn formaður félagsins árið 1978 og hefur verið formaður þess til þessa dags. Hann var formaður Sambands byggingarmanna í nokkur ár eða þar til sambandið sameinaðist Málm- og skipasmiðasambandinu í einu landssambandi, Samiðn, sambandi iðnfélaga, árið 1993 og var Grétar þá kjörinn formað- ur þess. Hann hefur einnig átt sæti í miðstjórn Alþýðusam- bandsins undanfarin átta ár. Grétar er tvíkvæntur og á fjögur uppkomin börn og eina stjúp- dóttur. Eiginkona Grétars er Elísa Þorsteinsdóttir frá Vest- mannaeyjum. í horfinu með kjörin þrátt fyrir að víða sé verulegt atvinnuleysi. Þar hef- ur ekki verið um að ræða undanhald. Þetta getur því hvort tveggja farið saman og ég tel að það væri mjög hættulegt að líta þannig á málin að þó að hér sé allt of mikið atvinnuleysi sé ekki hægt að vera með sterkar áherslur um bætt kjör,“ sagði Grétar. Aðspurður kvaðst Grétar ekki efast um að farið yrði fram á verulega hækkun lægstu launataxta í kröfu- gerð verkalýðshreyíingarinnar um næstu áramót. „Það sem skiptir mestu máli er að tryggja aukinn kaupmátt," sagði hann. Mikil ólga vegna stéttarfélagsfrumvarpsins Baráttan gegn yfirvofandi laga- setningu um breytta vinnulöggjöf verður eitt megin viðfangsefni verka- lýðshreyfingarinnar á komandi mán- uðum að sögn Grétars. „Eg tel að verkalýðshreyfingin hafi á síðustu mánuðum gert flest það sem mögulegt er með friðsamlegum hætti til að tryggja að ekki verði gerð breyt- ing á vinnulöggjöfinni með þessum hætti. Það virðist ekki ætla að tak- ast. Það er auðvitað gert í krafti lýð- ræðis og með mjög sterkum rökum sem ekki hefur verið hnekkt. Eg ætla ekkert að fullyrða um hvað kann að gerast á næstu vikum eða mánuðum. Við munum auðvitað ráða ráðum okkar og það er mikil ólga í hreyfing- unni vegna þessa máls, en það er deginum ljósara að þetta mun hafa í för með sér mun erfiðari samnings- gerð og mér sýnist að því miður hafi stjórnvöld ekki áttað sig á því. Ég tel að það séu að eiga sér stað ákveðin þáttaskil í samskiptum stjórnvalda og verkalýðshreyfingarinnar með sam- þykkt þessa frumvarps.“ -Fram kom tillaga á ASÍ-þingi um að samtökin standi að útfiutnings- banni á vörum, verði stéttarfélags- . frumvarpið samþykkt, en félögin eru bundin friðarskyldu á meðan samn- ingar eru í gildi og er þá ekki fátt til ráða? „Við höfum heyrt um slíkt fyrr og ákvörðunarvaldið í slíkum málum ligg- ur hjá félögunum. Ég efast ekkert um að bæði einstök félög og hreyfingin öll mun skoða mjög vandalega hvað er til ráða,“ svaraði Grétar. Tryggja þarf betur daglega þjónustu við félagsmenn Skipulagsmál eru ofarlega á baugi á ASI-þinginu og kvaðst Grétar vera vongóður um að mikil umræða _ ætti eftir að eiga sér stað innan ASÍ um þau mál og að breytingar yrðu gerðar á næstu fjórum árum. „Ég tel að það hafí verið töluverð geijun í þessari umræðu. Það er mik- ill hraði á hlutunum í dag og miklar breytingar eiga sér stað. Það kallar á skipulagsbreytingar en það sem er mikilvægast í þeim málum er að fryggja betur daglega þjónustu við félagsmenn. Þar verðum við að skoða hlutina af meiri alvöru heldur en við höfum gert og ég hef trú á að takast muni að skila árangri." Grétar kvaðst vera þeirrar skoðunar að tekist hefði tiltöiulega vel til við kjör forystu ASI á þinginu þrátt fyrir talsverð átök. „Hér kunna einhveijir að vera óánægðir með hvernig mál hafa skipast en ég reikna með að svo hefði verið hvernig svo sem mál hefðu skipast. Þetta er eðlilegt í fjöldahreyf- ingu eins og Alþýðusambandinu." Æskilegl að launþegasamtökin renni saman Grétar segist taka undir þau orð Benedikts Davíðssonar og Ögmundar Jónassonar, formanns BSRB, við setn- ingu ASI-þingsins, að menn taki til umræðu nánari samskipti og jafnvel sameiningu launþegasamtakanna. „Ég geri mér hins vegar grein fyr- ir því að það þarf að eiga sér stað vönduð umfjöllun í þessum samtökum , áður en af sameiningu getur orðið en auðvitað getum við átt meira sam- starf en verið hefur. Það gæti þess vegna gerst mjög fljótlega. Ég sé ekkert sem ætti að hindra það í raun að þessi samtök renni saman einhvern tíma í framtíðinni og tel það í raun að mörgu leyti æskilegt," sagði Grétar Þorsteinsson.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.