Morgunblaðið - 03.07.1996, Side 1

72 SÍÐUR B/C/D/E
148. TBL. 84. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 3. JÚLÍ 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Kjörsókn gæti ráðið miklu í síðari umferð forsetakosninganna
N or ður- Ameríka
Tvísýnt um úr-
slit í Rússlandi
Moskvu. Reuter, The Daily Telegraph.
SÍÐARI umferð forsetakosninganna í Rúss-
landi er í dag og stendur valið milli Borís Jelts-
íns forseta og kommúnistans Gennadís Zjúg-
anovs. Flestar skoðanakannanir síðustu dag-
ana gefa til kynna að Jeltsín sigri með yfirburð-
um en þær eru taldar ótraustar og léleg kjör-
sókn gæti komið Zjúganov til góða. Liðsmenn
hans eru yfirleitt taldir mun tryggari og lík-
legri til að fara á kjörstað. Sumir stjórnmála-
skýrendur segja gott veður geta gagnast Jelts-
ín, aðrir að kjósendur hans séu margir áhuga-
litlir og líklegir til að sleppa því að kjósa en
eyða heldur frídeginum í sumarhúsum sínum
ef sólin skín.
Samkvæmt lögum var bannað að reka áróð-
ur í gær og aflýsti Zjúganov blaðamannafundi
af þessum sökum. Alexander Lebed, yfirmaður
öryggisráðsins og að margra dómi líklegur
arftaki Jeltsíns, kallaði fréttamenn á sinn fund
og lýsti þar m.a. nýjum aðgerðum til að kveða
niður glæpafár og spillingu.
Forsetinn hefur ekki látið sjá sig á almanna-
færi í tæpa viku vegna heilsubrests. Er þetta
ekki talið munu hafa úrslitaáhrif á niðurstöðu
kosninganna en hefur beint mjög athyglinni
að því hvað gerist ef Jeltsín verður að draga
sig í hlé eða fellur frá á kjörtímabilinu, sem
er fjögur ár. Samkvæmt lögum á Víktor
Tsjernomýrdín forsætisráðherra þá að taka við
embættinu til bráðabirgða og efna til nýrra
kosninga innan þriggja mánaða.
Rússland er víðlendasta ríki í heimi, nær
yfir 11 tímabelti og var því kominn miðviku-
dagsmorgunn á Tsjúkotkaskaga við Berings-
sund í gærkvöldi og kjörfundur hafinn. Honum
lýkur klukkan 18 í kvöld að íslenskum tíma í
Kalíníngrad við Eystrasalt.
„Andvígur báðum
frambjóðendum“
Auk þess að kjósa annaðhvort Jeltsín eða
Zjúganov geta kjósendur lýst óánægju sinni
með því að merkja við reitinn „andvígur báðum
frambjóðendum“. Sigurvegari verður að fá
fleiri atkvæði en andstæðingurinn og jafnframt
fleiri en óánægjureiturinn.
Kosninganefndin hefur 30 daga til að skýra
frá endanlegri niðurstöðu og mánuði síðar
lætur forsetinn af völdum hafi hann tapað.
Ekki eru skýrar reglur um valdaafsalið, Jeltsín
sendi drög að þeim, sem báðar deildir þingsins
höfðu samþykkt, aftur til þingmanna og krafð-
ist breytinga. Búist var við að neðri deildin,
Dúman, myndi fjalla á ný um drögin i vikunni
og koma eitthvað til móts við Jeltsín til að
reyna að knýja lögin í gegn.
■ Þátttaka talin ráða úrslitum/15
Reuter
UNGUR sjálfboðaliði í borginni
Petropavlovsk á Kamtsjatkaskaga strauj-
ar rússneskan fána til notkunar á kjör-
stað í gær.
Milljónir
án raf-
magns
Los Angeles. Reuter.
RAFMAGN fór af víða í vest-
urhluta Bandaríkjanna,
Kanada og Mexíkó í gær og
olli bilunin erfíðleikum á
hundruðum þúsunda heimila
og fyrirtækja. Er síðast frétt-
ist var ekki vitað með vissu
hvað valdið hefði biluninni .
Milljónir manna skýrðu frá
truflunum, víða var gripið til
varastöðva á flugvöllum og var
mikið um seinkun á flugi.
Umferðarljós virkuðu ekki á
stórum svæðum í Los Angeles
og ringulreið varð vegna
þessa, lestarferðir fóru einnig
úr skorðum. Vegna hitabylgju
var orkunotkun með mesta
móti í vesturríkjunum en loft-
kæling þarf mikla raforku.
Sums staðar tókst að koma
aftur á sambandi eftir skamma
stund en hlutar Kaliforníu,
Nevada og Oregon voru enn
myrkvaðir í gærkvöldi.
Talið var að upphafið mætti
rekja til þess að straumbreytir
bilaði á línu er liggur milli
Oregon og norðurhluta Kali-
forníu en vegna samtenginga
á orkustöðvum hafi bilunin síð-
an breiðst út með sjálfvirkum
hætti.
.v
■
hthaNAZIa
Reuter
PÁFAGARÐUR fordæmdi í gær
harðlega ný lög, sem samþykkt
hafa verið I Norðurhéruðunum
í Ástralíu, en samkvæmt þeim
er líknardráp löglegt í fyrsta
sinn í heiminum. I málgagni
Páfagarðs, Osservatore Ro-
nmno, sagði, að með lögunum
hefði verið stigið „nýtt og skelfi-
legt skref í sögu mannkyns“.
Stjórnvöld í Norðurhéruðunum
lýstu því hins vegar yfir, að
hvergi væri neitt að finna í lög-
um, sem meinaði mönnum að
afsala sér réttinum til lífsins.
Samkvæmt nýju lögunum,
Lögumum
líknardráp
mótmælt
sem tóku gildi í fyrradag, verða
þrír læknar að staðfesta, að
sjúklingur sé dauðvona og þjáist
mikið áður en hann fær leyfi
til að binda enda á líf sitt. I
ntálgagni Páfagarðs sagði hins
vegar, að auðvelt yrði að fara
framhjá þessu og því stæði það
eftir, að í fyrsta sinn hefði ríki
lagt blessun sína yfir líknar-
dráp. Þetta mál hefur einnig
vakið miklar deilur í Ástralíu
og þar ætla samtök lækna,
kirkjunnar manna og leiðtoga
frumbyggja að skjóta því til
hæstaréttar með þeim rökum,
að stjórn Norðurhéraðanna hafi
farið út fyrir sitt valdsvið og
brotið gegn stjórnarskrá Ástr-
alíu. Myndin er frá mótmælum
í Melbourne vegna laganna.
■ Reyntaðhnekkja/19
Bildt hittir Plavsic að máli
Neita að fram-
selja Karadzic
Sarajevo, Pale, Haag. Reuter.
CARL Bildt, sem stýrir alþjóðlegu uppbyggingarstarfi í Bosníu, átti í gær
fund með Biljönu Plavsic, „varaforseta" Bosníu-Serba en Radovan Karadzic
„forseti" afsalaði sér völdum til hennar um helgina. Bildt hafði áður neit-
að að hitta Plavsic en sagði „viðhorfsbreytingu" hennar ástæðu þess að
hann hefði skipt um skoðun. Plavsic þvertók í gær fyrir það að Karadzic
yrði framseldur til stríðsglæpadómstóls Sameinuðu þjóðanna í Haag en
hann er eftirlýstur fyrir stríðsglæpi.
Bildt hitti Plavsic í Pale, þar sem
stjórn Bosníu-Serba hefur aðsetur.
Karadzic fékk Plavsic forsetavöld í
hendur til bráðabirgða en heldur
forsetatitlinum. Fundur hennar og
Bildt var fyrsta embættisverk henn-
ar sem starfandi „forseti“ og sagði
hún að fundi loknum að tekist hefði
að skýra nokkuð atriði Dayton-frið-
arsamkomulagsins, en útskýrði
ekki nánar við hvað var átt.
Atlaga gegn gjörvallri
serbnesku þjóðinni
Mjög hefur verið þrýst á Bosníu-
Serba um að Karadzic láti af öllum
völdum. Bildt átti fund með Plavsic
í kjölfar sjónvarpsávarps Karadzic
á mánudagskvöld þar sem hann var
vígreifur mjög, sagði atlögu Vestur-
veldanna að sér beint gegn gjör-
vallri serbnesku þjóðinni.
Fjórði dagur vitnaleiðslna í máli
Karadzic og Ratko Mladic, yfir-
manns herafla Bosníu-Serba, fyrir
stríðsglæpi, var í gær. Þar sagði
Irma Oosterman, sem rannsakað
hefur ásakanir á hendur Karadzic,
frá því að nauðganir hafi verið not-
aðar sem vopn í „þjóðernishreinsun-
um“ Bosníu-Serba á hendur músl-
imum. Lýsti hún fyrir rétti í gær
hvernig stúlkum allt niður í 13 ára
hefði verið haldið á hóruhúsum sem
serbnesk lögregla og vopnaðar
sveitir ráku, og þeim nauðgað.
Hvorki Mladic né Karadzic eru
viðstaddir réttarhöldin en búist er
við að vitnaleiðslunum ljúki á föstu-
dag.
Hvorugur er ákærður fyrir beina
aðild að nauðgunum, heldur glæpi
af ýmsum toga, svo sem að hafa
stýrt umsátrinu um Sarajevo, árá-
sinni á griðasvæði SÞ í Srebrenica
ofl.