Morgunblaðið - 11.09.1996, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 11. SEPTEMBER 1996 23
_________________________AÐSEIMPAR GREINAR
v
„Hafa skal það
STUNDUM þegar
rifjaðir eru upp liðnir
atburðir eru höfð slík
endaskipti á hlutunum
og sannleikanum
umsnúið þannig að
óhjákvæmilegt er að
bregðast við.
Laugardaginn 31.
ágúst birti DV frétta-
skýringu í tilefni þess
að tíu ár voru liðin frá
„stofnun fyrstu
fijálsu útvarps- og
sjónvarpsstöðvanna“,
eins og blaðið orðar
það. í greininni erum
við nefndir til sög-
unnar ásamt fleirum,
tveir af þingmönnum Alþýðu-
flokksins á þessum tíma, undirrit-
aður og Karl Steinar Guðnason,
sem sérstakir fjandmenn frelsis-
ins.
Upphaf þeirrar málsgreinar sem
er tilefni þessarar greinar hljóðar
svo: „Þeir þingmenn sem voru
andvígir frumvarpinu og þar með
afnámi einkaréttar Ríkisútvarps-
ins voru:“ og síðan kemur nafnar-
unan. Eitthvað svipað mun hafa
komið fram í þætti í dagskrá
Stöðvar tvö á dögunum. Þetta er
ekki einasta afleit sagnfræði held-
ur hrein ósannindi.
Blaðamaður DV gefur sér, að
sá sem var andvígur stjórnar-
frumvarpinu til breytinga á út-
varpslögum hafi einnig verið and-
vígur afnámi einkaréttar Ríkisút-
varpsins. Þessi forsenda er röng
og því er það sem á eftir kemur
rangt vegna þess að það var ekk-
ert samasemmerki
milli þess hvernig
staðið var að breyt-
ingu á útvarpslögum
og skoðunum manna
á því hvort afnema
ætti einokun Ríkisút-
varpsins.
Nokkur dæmi
í þessu sambandi er
rétt að vitna í nokkrar
ræður sem undimtað-
ur hélt á þingi um þessi
mál, því ekki verður
hjá því komist að leið-
rétta þessar endemis
rangfærslur. Það hlýt-
ur að vera æðsta boð-
orð þeirra sem skrifa í blöð eða
semja texta fyrir sjónvarp að hafa
það sem sannara reynist.
Hér fara á eftir fáeinar til-
vitnanir sem skýra skoðanir mínar
í þessu efni og raunar var ég tals-
maður Alþýðuflokksins í málinu í
efri deild þar sem við Karl Steinar
áttum sæti og voru samstiga í
málinu.
„Nú skal ég taka það fram að
ég er fylgjandi því að einkaréttur
Ríkisútvarpsins verði afnuminn og
að aðrir aðilar fái leyfi til að reka
hér útvarpsstöðvar. Það verður að
gerast að lögum.“ Þessi orð voru
sögð 11. október 1984 í umræðum
í Sameinuðu þingi um Skýrslu
ríkisstjórnarinnar um kjaradeil-
urnar. í þeim kjaradeilum voru um
skeið bæði blaðamenn og frétta-
menn útvarps í verkfalli. Þá fóru
af stað ólöglegar útvarpsstöðvar,
sem m.a. bar á góma í þessari
Guðnason
sem...“
Blaðamaður DV gefur
sér, segir Eiður Guðna-
son, að sá sem var and-
vígur stjórnarfrumvarp-
inu til breytinga á út-
varpslögum, hafi einnig
verið andvígur afnámi
einkaréttar Ríkisút-
varpsins. Þessi forsenda
er röng...
umræðu og ekki síst afskipti starf-
andi póst- og símamálaráðherra
af lögreglurannsókn í Valhöll þar
sem ein hinna ólöglegu útvarps-
stöðva var.
„Nú skal ég taka það skýrt fram
til að fyrirbyggja allan misskilning
og útúrsnúning sem þegar hefur
átt sér stað að ég er fylgjandi því
að þessi einkaréttur Ríkisútvarps-
ins verði afnuminn og fleiri aðilar
fái leyfi til að reka útvarpsstöðv-
ar. Ég er fylgjandi því og undir-
strika þá skoðun hér.“ 24. október
1984 í umræðum í efri deild um
skipan rannsóknarnefndar til að
rannsaka afskipti ráðherra og
embættismanna af rekstri ólög-
legra útvarpsstöðva.
„Við erum að breyta fyrirkomu-
lagi sem hefur verið við lýði í 55
ár (Innskot: Einokun Ríkisút-
varpsins). Og ég legg áherslu á
að það er kominn tími til að breyta
því fyrirkomulagi. Það er bjargföst
sannfæring mín og það eigum við
að gera, við eigum að breyta þessu
fyrirkomulagi í fijálsræðisátt, en
það er andstætt eðli máls að svona
breytingar eigi sér stað í einhvers-
konar fáti og með tilheyrandi
glundroða og taugaveiklun sem
nú virðist hafa gripið um sig á
stjórnarheimilinu." Umræður um
útvarpslög í efri deild 14. maí
1985.
„Auðvitað er öllum ljóst að
einokun ríkisfjölmiðlanna svo-
nefndu, útvarps og sjónvarps, er
úr sögunni og verður ekki tekin
upp að nýju. Það er alveg ljóst.“
Úr framsöguræðu fyrir nefndará-
liti fjórða minnihluta (!) mennta-
málanefndar í efri deild 11. júní
1985.
I atkvæðaskýringu við lokaaf-
greiðslu útvarpslagafrumvarpsins
í efri deild 13. júní 1985 sagði ég
m.a. „Ég er fylgjandi því frelsi sem
þessi lög gera ráð fyrir að verði
aukið frá því sem var þegar Rík-
isútvarp og sjónvarp hafði eitt
rétt til að útvarpa og sjónvarpa.
Ég er fylgjandi því að þannig skuli
að því staðið. En þessi lög sem
nú er verið að samþykkja eru
þannig úr garði gerð, ég hef áður
bent á það hér að mörg ákvæði
þeirra, eða sum fá ekki staðist. ...
Þessvegna, herra forseti, ekki
vegna þess að ég sé á móti því
frelsi, síður en svo, sem lögin gera
ráð fyrir, heldur vegna þess hvern-
ig þessi lög eru tæknilega úr garði
gerð, þá segi ég nei.“
Öllu þessu má fletta upp í þing-
tíðindum.
Umdeilt mál
Andstaða okkar byggðist á sín-
um tíma á því að við töldum frum-
varpið ekki nægilega vel unnið
og vanda þyrfti betur til svo
veigamikilla breytinga. Þetta var
reyndar svo umdeilt mál að í neðri
deild, þar sem 39 af 40 þingmönn-
um greiddú atkvæði um málið,
treystust aðeins 16 til að segja
já. 12 sögðu nei, 11 sögðu ekki
neitt, - sátu hjá. Sum ákvæði
frumvarpsins voru nánast óskilj-
anleg eins og 3. gr. 7. tll: „Óheim-
ilt er að aðrir aðilar en sá sem
Ieyfi hefur til útvarpsrekstrar
kosti almenna dagskrárgerð, þótt
ekki gildi það um einstaka dag-
skrárliði.“!
Boðveitur - tilraunaskeið
En hver var þá afstaða Alþýðu-
flokksins?
Við vildum að inn í lögin kæmu
ákvæði um boðveitur, (kapalkerfi),
sem ekki væru í eigu ríkisins eða
Pósts og síma, heldur í eigu
sveitarfélaganna rétt eins og
vatnsveitur og rafveitur og þar
sem ekki væru tengsl milli þess
sem ætti dreifingarkerfið og þess
eða þeirra sem notuðu það til að
senda út dagskrá.
Við vildum að sett yrðu inn í
gildandi lög, bæði útvarpslög og
fjarskiptalög, ákvæði um afnám
einokunar RÚV og almenn heimild
til að veita öðrum útvarps- og sjón-
varpsleyfi næstu þijú árin. Út-
varpslög og fjarskiptalög yrðu síð-
an endurskoðuð á grundvelli þeirr-
ar reynslu. Sú leið hafði til dæmis
verið farin í Noregi og gefist vel.
Það var fyrst og fremst þetta
sem réð afstöðu okkar á sínum
tíma. Það er sögufölsun að halda
öðru fram.
Höfundur er sendiherra, ensatá
þingi fyrir Alþýðuflokkinn
1978-1993.
Upphafið að sögulegum
sáttum jafnaðarmaima
Guðbjörnsdóttir, skilur
vel pólitískt innihald
atburðarins. Hún sagði
þetta vera jákvætt og
telur þessa niðurstöðu
styrkja stjórnarand-
stöðuna og sé hugsan-
lega upphafið að ein-
hveiju nýju og spenn-
andi. Þessi nýi þing-
flokkur jafnaðar-
manna slær líka tóninn
að því sem koma skal,
auknum áhrifum
kvenna á Alþingi, en
hlutfall kvenna í þing-
flokki jafnaðarmanna
er 36%, sem er hæsta
hlutfallið í þeim þing-
Jóhanna
Sigurðardóttir
það sé söguleg og
merkileg staðreynd að
búið sé að leggja niður
þingflokk Alþýðu-
flokksins. Margrét líkir
þessu við inngöngu
tveggja fyrrum þing-
manna Borgarflokks-
ins í Sjálfstæðisflokk-
inn á sínum tíma og
nokkurra þingmanna
Bandalags jafnaðar-
manna í þingflokk Al-
þýðuflokksins. Ég kýs
að líta svo á að Mar-
grét hafi ekki áttað sig
á innihaldi þess sam-
komulags sem hér var
gert, því þessi samlík-
ing er einfaldlega röng.
FRAMSOKNARIHALDIÐ
stjórnarráðinu óttast ekkert meira
en að jafnaðarmenn sameinist og
verði öflugur kostur til vinstri í ís-
lenskum stjórnmálum. Nú þegar
komið hefur verið á fót samstarfs-
vettvangi, sem leitt getur til sam-
fylkingar allra jafnaðarmanna og
uppstokkunar á flokkakerfinu, en
liður í því er stofnun nýs þingflokks
jafnaðarmanna, koma viðbrögð
þess ekki á óvart.
Davíð hrokafullur - Halldór
áttavilltur
Davíð er tamt að líta niður til
andstæðinga sinna og sýna hroka,
en afstaða hans nú við merkilegum
atburðum á vinstri væng stjórnmál-
anna var í líkingu við það, þegar
R-listinn var stofnaður. Ekki rætt-
ust hrakspár hans þá. Halldór Ás-
grímsson virðist ekki hafa áttað sig
á að innihald þeirra ákvarðana sem
teknar hafa verið er helst hægt að
líkja við stofnun R-listans. Þar
starfa borgarfulltrúar þriggja
flokka sem einn hópur innan borg-
arstjórnar, en flokkar þeirra, sem
að því samstarfi standa, starfa
áfram undir sínu skipulagi og
stefnuskrám.
Viðhorf Kvennalistans voru
ánægjuleg og ljóst að formaður
þingflokks Kvennalistans, Guðný
flokkum sem skipaðir eru einstakl-
ingum af báðum kynjum.
Torveldara var að lesa í viðbrögð
forystumanna Alþýðubandalagsins,
sem voru mjög misvísandi. Stein-
grímur J. Sigfússon talar um að
veija eigin tún og sérstöðu Alþýðu-
bandagsins. Kristinn H. Gunnars-
son telur að enginn þurfi að móð-
gast og vonar að þetta sé skref til
góðs fyrir alþýðuna í landinu. Mar-
grét Frímannsdóttir, formaður Al-
þýðubandalagsins, telur þingmenn
Þjóðvaka vera að ganga inn í þing-
flokk Alþýðuflokksins, en sama dag
er haft eftir Svavari Gestssyni að
Nýr viðburður
í stjórnmálum
Þingflokkar bæði Bandalags
jafnaðarmanna og Borgarflokksins
höfðu klofnað og hluti þeirra gengu
inn í aðra þingflokka sem fyrir voru
á Alþingi, auk þess sem þeir gengu
í viðkomandi stjórnmálaflokka.
Þessir atburðir sem nú hafa átt sér
stað eiga sér enga samsvörun í
pólitískri fortíð flokka sem stofnað-
ir hafa verið utan við hið hefð-
bundna flokkakerfi. Nýr þingflokk-
ur hefur verið stofnaður á Alþingi,
Við jafnaðarmenn
skuldum þessum fólki,
segir Jóhanna Signrð-
ardóttir, að vera ekki
að dröslast með fortíð-
ina inn í nýja tíma í ís-
lenskum stjórnmálum.
og þingmenn Þjóðvaka eru hvorki
að ganga inn í þingflokk Alþýðu-
flokksins né eru þingmenn Alþýðu-
flokksins að ganga inn í þingflokk
Þjóðvaka. Þessir þingflokkar verða
einfaldlega ekki til lengur í þeirri
mynd sem þeir áður voru á Al-
þingi, því þeir hafa tekið ákvörðun
um að stofna nýjan þingflokk, þing-
flokk jafnaðarmanna. Að auki
starfa flokkamir báðir, Alþýðu-
flokkur og Þjóðvaki, áfram utan
þings undir sínu skipulagi og sínum
stefnuskrám. Þeir sem rýnt hafa í
söguna finna enga skírskotun þessu
líka innan Alþingis, nema ef vera
skyldi árið 1929, þegar íhaldsflokk-
urinn og Fijálslyndi flokkurinn
stofnuðu til samstarfs innan þings
með sameiginlegum nýjum þing-
flokki undir nýju heiti, sem var
upphafið að veldi Sjálfstæðisflokks-
ins i íslenskri pólitík.
Samherjar — ekki
andstæðingar
Mín von er sú, að þegar alþýðu-
bandalagsfólk hefur áttað sig á
merkingu og innihaldi þessa sam-
komulags og að það var ekki gert
til höfuðs Alþýðubandalaginu, þá
verði þeir þátttakendur í þvi ferli
sem nú er að fara af stað, sem
getur orðið upphafið að sögulegum
sáttum jafnaðarmanna. Ég tek eftir
að ótti sumra þingmanna Alþýðu-
bandalagsins snýst um að nýr þing-
flokkur jafnaðarmanna muni beita
styrk sínum innan þings til að
minnka hlut annarra stjórnarand-
stöðuflokka á þingi. Ekkert slíkt á
við rök að styðjast, enda held ég
að þeir muni sjá annað við upphaf
þings. Þvert á móti munum við
leggja okkar af mörkum til að
styrkja góða samvinnu og samstarf
stjórnarandstöðunnar.
Gerum upp fortíðina
Flokkarnir á vinstri væng ís-
lenskra stjórnmála hafa ekki burði
til að leiða þjóðina inn í nýja tíma
gegn íhaldinu í stjórnarráðinu,
nema jafnaðarmenn kom fram sem
ein öflug heild. Unga fólkið, barna-
fjölskyldurnar í brauðstritinu, fólk
sem krefst réttlætis í tekjuskipting-
unni og bættra launakjara, elli- og
örorkulífeyrisþegarnir, sem eru
helsta skotmark ríkisstjórnarflokk-
anna, hafa engan áhuga á eijum
og deilum jafnaðarmanna í fortíð-
inni. Við jafnaðarmenn skuidum
þessum fólki, að vera ekki að drösl-
ast með fortíðina inn í nýja tíma í
íslenskum stjórnmálum. Við skuld-
um þessi fólki að slíðra sverðin,
gera upp fortíðina og ganga sem
ein fylking fram til næstu kosninga.
Höfundur er alþingismaður.
HEFST EFTIR
6
DAGA
HEIMSVIÐBURÐUR
íLAUGARDALSHÖLL
Alþjóðlega sjávarútvegssýningin 18.-21. sept.