Morgunblaðið - 23.11.1996, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 23. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
RÓBOT tilkynnir sigórnstöð: Allar fyrri hugmyndir um Marsbúa rangar . ..
Stöð 3 hættir endurvarpi á tveimur svæðum tímabundið
Mörg heimili ná
ekki útsendingu
STÖÐ 3 hefur hætt endurvarpi á
tveimur svæðum á höfuðborgar-
svæðinu og má reikna með að nokk-
ur þúsund heimili í Fossvogi og
Kópavogi nái ekki útsendingum
stöðvarinnar á næstunni, að sögn
Einars Kristins Jónssonar sjónvarps-
stjóra hennar. Ekki sé þó hægt að
segja nákvæmlega hversu mörg
heimili ná ekki útsendingum.
Fj'arskiptaeftirlit ríkisins óskaði
eftir því að þessum sendingum væri
hætt, þar sem aðskilnaður frá send-
ingum Fjölvarpsins væri ekki næg-
ur. Guðmundur Hannesson verk-
efnisstjóri Stöðvar 3 segir að ör-
bylgjusendingar séu mjög stefnu-
virkar og séu móttakendur í hvarfi
frá sendiloftinu á Húsi verslunarinn-
ar nái þeir ekki útsendingu.
Af þeim sökum hafi verið komið
upp endurvarpsstöðvum og frá upp-
hafi hafi verið tekin sú ákvörðun að
sía ekki útsendingarmerki annarra
stöðva frá sendingum Stöðvar 3. Því
hafí t.d. Fjölvarpinu verið endur-
varpað með þessum hætti.
„Stöð 2 og Sýn höfðu ekki byggt
upp endurvarpskerfi á þessum tíma
þannig að við töldum okkur í raun
vera að gera þeim óþarfiega mikinn
greiða. Fljótlega kom hins vegar í
ljós að forráðamenn þessara stöðva
voru alfarið mótfallnir því að við
endursendum þeirra merki einnig og
gerðu athugasemdir við Fjarskipta-
eftirlitið.
Lokað vegna kvartana
Stofnunin kvað upp úr um að
ekki væri hægt að amast við þessu
endurvarpi þar sem það ylli engum
skaða og við hófum samningavið-
ræður við Stöð 2 um sameiginlegt
endurvarp. Þær viðræður fóru hins
vegar út um þúfur fyrir um ári og
þeir hófu að byggja upp endurvarps-
kerfi.
Þeir sendu út sömu merki og við
til sörnu staða og þá kom í ljós trufl-
un. Fyrir bragðið kvörtuðu þeir aft-
ur og eftirlitið gerði þá athuga-
semdir sem leiddi til þess að við
pöntuðum búnað til að aðskilja
merkin. En vegna ítrekaðra krafna
Stöðvar 2 til Fjarskiptaeftirlitisins,
slökktum við á tveimur endurvörp-
um á meðan beðið er eftir búnaðin-
um, annars vegar fyrir Smára-
hvammsland í Kópavogi og hins
vegar fyrir Fossvogsdal,1* segir
Guðmundur.
Einar segir að búnaður til að að-
skilja sendingarnar sé væntanlegur
um næstu mánaðamót. Ekki taki
langan tíma að setja hann upp og
því standi vonir til að móttakendur
dagskrár Stöðvar 3 á umræddum
svæðum verði ekki fyrir langri truflun
á henni. Kostnaður þessu samfara
er smávægilegur að sögn Einars.
Myndlyklar í desember
íslensk margmiðlun, sem annast
rekstur Stöðvar 3, hefur nú gengið
frá samningum við evrópskt fyrir-
taéki um afhendingu búnaðar til að
rugla og afrugla útsendingar stöðv-
arinnar, og kveðst Guðmundur búast
við að meirihluti tækjanna berist
hingað til lands í desember og jan-
úar.
Fyrstu myndlyklarnir verði settir
upp í desember, en ekki sé hins veg-
ar frágengið hvenær dagskrá verður
læst þar sem ekki sé fullljóst hversu
inikil þörfin er fyrir lyklana.
Breytingar á réttindum ríkisstarfsmanna
Afnám æviráðningar
bundin í sérlög
LAGT hefur verið fram á Alþingi
frumvarp til laga um breytingar á
sérákvæðum í lögum er varða rétt-
indi og skyldur starfsmanna ríkis-
ins. Frumvarpið er svokallaður
„bandormur,“ sem ætlað er að upp-
færa öll sérlög, sem innihalda
ákvæði um réttindi og skyldur ríkis-
starfsmanna, og var upprunalega
ætlað að leggjast fram samtímis
frumvarpinu um réttindi og skyldur
ríkisstarfsmanna, sem varð að lög-
um á síðasta þingi.
Meðal helztu breytinga, sem á
þennan hátt á að binda í sérlög,
er sú meginregla, að forstöðumenn
ríkisstofnana verði framvegis skip-
aðir til 5 ára í senn en ekki æviráðn-
ir, og að þeir ráði starfsmenn við-
komandi stofnana. Einnig verða
prestaköll aðeins veitt til 5 ára í
senn. Eina undantekningin sem
ætlað er að gera á þessu ákvæði
er varðandi skipun í dómaraemb-
ætti, sem ekki þykir rétt að tíma-
binda á þennan hátt.
Ennfremur er upptalningu á
helztu embættismönnum ríkisins í
nýju ríkisstarfsmannalögunum
breytt með „bandorminum“.
Lottóið tíu ára í dag
Heildar-
salan orðin
10 milljarðar
Vilhjálmur B. Vilhjálmsson
slensk getspá hefur nú
starfað í tíu ár og hef-
ur Vilhjálmur Vil-
hjálmsson verið fram-
kvæmdastjóri fyrirtækis-
ins frá upphafi. í dag eru
tíu ár síðan fyrst var dreg-
ið í Lottóinu. 79 sölustaðir
voru tengdir þegar opnað
var fyrir sölu 22. nóvem-
ber 1986 en nú eru þeir
orðnir 205 talsins. Heild-
arsala í sölukerfínu hefur
á þessum tíu árum numið
um 10,3 milljörðum króna
og þar af hafa um 40%
eða fjórir milljarðar farið
í vinninga.
- Hver voru tildrög
þess að fyrirtækið íslensk
getspá var stofnað?
Það var búið að vera
lengi á dagskrá hjá
íþróttasambandi íslands
að fara út í lottó og Ör-
yrkjabandalag íslands var á sama
tíma að skoða þetta líka án þess
að vita af áhuga íþróttamanna í
þessum efnum. Þegar tillaga um
að Öryrkjabandalagið færi af stað
með lottó fór inn á Alþingi þurfti
eðli málsins samkvæmt að skoða
málið nánar. Það var síðan Stein-
grímur Hermannsson, þáverandi
forsætisráðherra, sem hvatti
menn til að starfa saman og upp
úr því hófst samstarf milli ÍSI,
Öryrkjabandalagsins og UMFÍ um
stofnun íslenskrar getspár. Eign-
arhlutur ÍSÍ er 46,67%, Öryrkja-
bandalagsins 40% og UMFrí
13,33%.
- Tók langan tíma að koma
lottóinu á koppinn?
Þetta tók ótrúlega skamman
tíma. Til marks um hve hratt var
unnið á þessum tíma voru lög um
talnagetraunir gefin út í maí 1986
og stofnfundur íslenskrar getspár
haldinn 8. júlí 1986. Samstarfs-
samningur við bandaríska tölvu-
fyrirtækið GTECH Corporation
var undirritaður 5. september
1986 og fyrsta beinlínutengda
lottóið í Evrópu hóf starfsemi sína
á íslandi þann 22. nóvember sama
ár. Reyndar var mikill vandi að
fá kaupmenn til að gerast umboðs-
menn og voru flestir vantrúaðir á
að fyrirbæri eins og lottö yrði jafn
vinsælt og við reyndum að telja
mönnum trú um. Þegar fyrsti út-
drátturinn fór fram, var ísinn brot-
inn. Enginn var með fyrsta vinn-
ing í fyrsta útdrættinum og þegar
tvöfaldur vinningur var dreginn
út næsta laugardag á eftir kom
hann í hlut ungrar ekkju frá Akur-
eyri og þar með hafði lottóið feng-
ið fljúgandi start.
- Hefur samstarfið
gengið vel?
Já, það er óhætt að
fullyrða það. í upphafi
var lögð áhersla á að
búa samstarfssamning þannig úr
garði að grundvallaratriði væru
skýr og ágreiningur útilokaður
þegar í byrjun. Þessir hlutir gengu
eftir og hefur lítið þurft að breyta
umræddum samningi á þeim tíu
árum sem liðin eru. Þegar horft
er til baka er með ólíkindum hve
snurðulítið öll starfsemin gekk og
mjög fá atvik hafa komið upp sem
alvarleg geta talist. Það telst til
dæmis mjög gott að óvirkur tími
í tölvudeild á þessum tíu árum er
innan _við tvær klukkustundir í
heild. Á sama tíma er virkur sölu-
tími 43.680 klukkustundir. Þekk-
ing starfsmanna hefur aukist jafnt
og þétt og hefur íslensk getspá
► Vilhjálmur Bjarni Vilhjálms-
son er fæddur 24. júní 1932 í
Reykjavík. Hann lauk sím-
virkjaprófi 1962. Hann fékk
meistarabréf í rafeindavirkjun
1985 og hefur sótt ýmis nám-
skeið í tölvu- og stjórnunar-
fræðum. Hann var gerður að
heiðursfélaga í Félagi heyrnar-
lausra 1987. Hann var formað-
ur Öryrkjabandalagsins þegar
samstarfið um íslenska getspá
hófst. Hann hefur verið fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins frá
stofnun þess. Hann situr í hús-
stjórn Iþróttamiðstöðvarinnar
og í stjórn Víkingalóttósins.
Hann er giftur Guðrúnu Árna-
dóttur og eiga þau fjögur upp-
komin börn. Þau eru Vilhjálmur
Guðmundur, auglýsingateikn-
ari og fyrrverandi varaborgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins,
Jóhanna, sjúkraliði, Haukur,
táknmálskennari í Háskóla ís-
lands, og Unnur, táknmálstúlk-
ur heyrnarlausra.
nú á að skipa hinu hæfasta fólki
í tæknideildum og skrifstofu þar
sem allir starfsmenn vinna í góðri
samvinnu og af kunnáttu og sam-
viskusemi. Við endurnýjuðum
sölukerfi okkar fyrir tveimur árum
og er það nú með fullkomnasta
búnaði sem hægt er að hugsa sér.
- Nú hefur fyriitækinu vaxið
fiskur um hrygg, er alltaf verið
að leita nýrra leiða?
Já, við byijuðum með Lottó
5/32, en það breyttist síðan í Lottó
5/38 í september 1989 og var til-
gangurinn með því að fyrsti vinn-
ingur yrði hærri því fyrsti vinning-
ur var farinn að ganga
út stöðugt í 5/32. Vík-
ingalóttóið hófst síðan
11. mars 1993 og
byggist það á samstarfi
Norðurlandaþjóðanna.
Kínóið hóf göngu sína í nóvember
í fyrra og verður að segjast eins
og er að Kínóið virðist ekki höfða
til íslendinga. í lok ársins 1989
hófst sala í knattspyrnugetraun-
um í gegnum sölukerfið okkar.
Þrír leikir íslenskra getrauna eru
nú í kerfínu og eru því alls sex
leikir í gangi í sölukerfí íslenskrar
getspár.
- Hvernig hefur skiptmgin ver-
ið á milli eignaraðila íslenskrar
getspár á þessum tíu árum?
íþróttasamband íslands hefur
fengið 1,3 milljarða króna á þess-
um tíu árum. Öryrkjabandalagi
1,1 milljarð og loks er UMFÍ með
371 milljón króna.
Fyrsta bein-
línutengda
lottóið