Morgunblaðið - 23.11.1996, Blaðsíða 52

52 LAUGARDAGUR 23. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
Tommi og Jenni
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
• Netfang: lauga@mbl.is
Vígsludagur
Undirfellskirkju
í Vatnsdal fundinn
Frá Grími Gíslasyni:
í GREIN undirritaðs í 31. árg.
Húnavöku, „Undirfellskirkja 75
ára“, er mjög dregið í efa að kirkj-
an á Undirfelli í Vatnsdal hafi ver-
ið vígð haustið 1915 sökum þess
að ekki var byijað á byggingu
hennar fyrr en um mánaðamótin
maí/júní þá um vorið og öll störf
hafi þá verið handunnin. Hvergi
sást í gjörðabókum sóknarnefndar
eða hrepps hvenær kirkjan var vígð
en byggingarframkvæmdir stóðu
yfir bæði árin 1915 og 1916. Bygg-
ingarreikningur kirkjunnar spann-
aði yfir árin 1915 til 1917 og var
undirritaður 31. maí 1918. Kostaði
kirkjan kr. 6.945,50.
Lítið greinarkorn Jóns Torfason-
ar sagnfræðings frá Torfalæk í
Morgunblaðinu 31. ágúst á sl. ári,
um gömlu kirkjuna á Blönduósi
100 ára varð til þess að ég fór enn
að velta fyrir mér spurningunni
um vígsludaginn því að skilja má
í greininni að hann hafi verið árið
1912 sem ekki gat staðist þar sem
kirkja sú sem vígð var á Undir-
felli 20. ágúst 1893 brann á 2.
jóladag árið 1913. Tilefni þess að
Jón nefnir Undirfellskirkju í grein
sinni um Blönduóskirkju er sú að
kirkjan sem brann var byggð eftir
sömu teikningu og Blönduóskirkja
og er því vitað hvernig hún var
en báðar voru kirkjurnar smíðaðar
af hinum kunna kirkjusmið Þor-
steini Sigurðssyni á Sauðárkróki.
Við eftirgrennslan fundust ekki
heimildir um umræddan vígsludag,
hvorki hjá prófastinum yfir Húna-
vatnssýslu eða í skjölum biskups.
En það var áðurnefndur Jón Torfa-
son sem fann heimildina í skjölum
á Þjóðskjalasafni íslands og kann
ég honum miklar þakkir fyrir.
Heimildin fannst
Heimildina er að finna neðan-
máls í bréfi prófastsins sr. Bjarna
Pálssonar í Steinnesi, dags. 3. des.
1917, en hann þjónaði Undirfells-
sókn, að vígslunnar er getið og er
hún á þessa leið:
„Ath.s./ Þess skal getið að það
var ekki fyr en á síðastl. hausti,
að lokið væri við að mála kirkjuna
og prýða hana að innan, þá var
hún samt byggð sumarið 1915, og
vígð þá um haustið 22. sd.e.tr.
Bjarni Pálsson."
Þetta er eina heimildin um
vígslu kirkju þeirrar sem enn
stendur á Undirfelli og má segja
að minna gat varla farið fyrir
henni. Bendir þetta til þess að
ekkert hafi verið um að vera við
vígsluna umfram nauðsynleg
formsatriði og sé þar fundin skýr-
ingin á því að ekki er þess getið
í bókum kirkjunnar.
Samstarf húsameistara og
byggingameistara?
í jólalesbók Morgunblaðsins 18.
desember á si. ári er fróðleg grein,
eftir Gísla Sigurðsson blaðamann,
um þær kirkjur í landinu er byggð-
ar hafa verið eftir teikningum hins
kunna húsameistara ríkisins Rögn-
valdar Ólafssonar. Myndir eru af
kirkjunum og er Undirfellskirkja
síðast tilgreind, að mig minnir.
í áðurnefndum gjörðabókum
Undirfellskirkjö er greinilega sagt
frá því að kirkjan sé teiknuð af
Einari Erlendssyni, bygginga-
meistara í Reykjavík í húsameist-
aratíð Rögnvaldar. Er þarna næsta
líklegt að náið samband hafi verið
milli þessara ágætu manna en eng-
an veginn er fært að rengja gjörða-
bókina, svo nákvæmlega er sagt
frá aðdraganda og framkvæmd
kirkjubyggingarinnar.
Undirritaður leyfði sér í bréfi
28. des. 1995 að benda Gísla Sig-
urðssyni á að gjörðabók sóknar-
nefndar Undirfellssóknar segði af-
dráttarlaust að Einar Erlendsson
hefði teiknað kirkjuna. Ekki varð
ég var við viðbrögð, frá hendi
Gísla, um þessa ábendingu rm'na
og raunar skiptir það ekki máli þar
sem óumdeilt er að það var í emb-
ættistíð Rögnvaldar Ólafssonar.
Viðurkennt er að rétt sé að hafa
það sem sannara reynist og til-
gangur minn með þessum greinar-
stúf er fyrst og fremst sá að upp-
lýsa hvenær Undirfellskirkja var
vígð. Það hefur nú tekist, með hjálp
góðra manna, og það er rétt sem
Agúst á Hofi segir í bók sinni
„Agúst á Hofi lætur flest flakka",
að kirkjan var vígð árið 1915, en
það skorti aðeins á að hann segði
frá því að vígsludagurinn var 31.
október, sem var einmitt 22.
sunnudagur eftir trinitatis, eins og
segir í neðanmálsgrein sr. Bjarna
í Steinnesi.
GRÍMUR GÍSLASON,
Garðabyggð 8, Blönduósi.
Hvað skal segja? 72
Væri rétta að segja: Krakkinn dinglaði dyrabjöllunni?
Svar: Að dingla merkir einkum að hanga og sveiflast. Betra
væri: Krakkinn hringdi dyrabjöllunni.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.