Morgunblaðið - 19.02.1997, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 19. FEBRÚAR 1997 29
jumissi
nsmarkað
Morgunblaðið/Ásdís
1AR
ÐNAR
ðal í garð loðnufrysting-
orðnar. Lagt hefur verið
lirbúnings Japanstíman-
ði, en Japanir borga að
Jóhanna Ingvarsdóttir
a loðnuvertíð af að sinni.
ul þegar hún berst okkur,“ segir
Magnús.
„Við getum alltaf átt von á þessu
frá loðnunni. Hún er dyntótt og það
verður bara að gera ráð fyrir því.
Næsta vertíð verður bara þeim mun
betri. Hvað okkur varðar, er þetta
svo sem ekkert rosalegt áfall. Við
fjárfestum nokkuð í frystibúnaði fyrir
vertíðina. Það er ekkert stórmál enda
nýtist búnaðurinn til margs annars
en frystingar fyrir Japani. Við þurfum
ekkert að skæla," segir Magnús.
Tæplega tveggja
daga vinnsla
„Mér sýnist á öllu að það verði
ekki mikið fleiri dagar í loðnufrystingu
að þessu sinni. Sú loðna, sem er hér
á austursvæðinu og á eitthvað eftir í
hrygningu ennþá, er bæði smá og
varla frystingarhæf á Japan,“ segir
Finnbogi Jónsson, forstjóri Síldar-
vinnslunnar hf. „Vertíðin þýðir nátt-
úrulega tekjutap fyrir okkur miðað
við það sem við höfðum gert ráð fyr-
ir. Við gerðum reyndar alltaf ráð fyr-
ir verulegri verðlækkun frá því í fyrra
sem gekk að verulegu leyti
eftir og við áttum aldrei von
á því að það yrði hægt að
vinna samfleytt í þrjár vikur
á Japan eins og í fyrra. Við
höfðum áætlað að hægt yrði
að vinna í tíu daga á fullum afköstum,
en það stefnir í tæplega tvo daga.
Við frystum í fyrra yfir tvö þúsund
tonn, en með aukinni afkastagetu
samfara byggingu nýs frystihúss,
gerðum við ráð fyrir að frysta yfir
fjögur þúsund tonn á þessari vertíð í
heildina. Niðurstaðan sýnist mér
stefna í um 500 tonn í heildina fyrir
Japan,“ segir Finnbogi.
Menn hafa farið
offari í fjárfestingum
„Við höfum enn ekki blásið loðnuver-
tíð af þó hljóðið í okkur sé svo sem
ekkert verulega gott. Þetta hefur
verið mjög erfið vertíð og framleiðsl-
an mun minni en gert hafði verið ráð
fyrir,“ segir Sighvatur Bjamason,
framkvæmdastjóri Vinnslustöðvar-
innar hf. í Vestmannaeyjum. Þar er
búið að frysta 1.400 tonn á Japan
og 1.600 tonn á Rússland. „í upp-
hafi settum við stefnuna á fimm þús-
und tonn á Japan, en það er ljóst að
við náum því aldrei. Við ætlum að
halda áfram, eins lengi og hægt er
að vera að. Sem stendur er unnið á
vöktum allan sólarhringinn enda
erum við í bestu aðstöðu til að taka
á móti loðnunni sé miðað við fjarlægð
frá miðunum.“
Sighvatur segir að auknar kröfur
Japana, sem annað af stóra sölusam-
tökunum gekk að, hefðu breytt öllum
framleiðslumöguleikum mjög frá því
sem áður var, en að hans mati juk-
ust kröfur Japana í samræmi við þá
gríðarlegu fjárfestingu, sem íslend-
ingar hafa lagt í til að auka afkasta-
getu í loðnufrystingu. „Stór hluti af
þvi vandamáli, sem nú blasir við, er
hinsvegar ekki loðnunni um að kenna,
heldur sjálfum okkur. Við erum búin
að gefa á okkur höggstað með alltof
mikilli fjárfestingu. Það er engin
spurning í mínum huga að menn
hafa farið offari í fjárfestingum
vegna loðnuvinnslu að undanförnu
og alltof mikil afkastageta er til stað-
ar miðað við markaðinn. Hægt er að
frysta í landinu fimm þúsund tonn
af loðnu á sólarhring á sama tíma
og Japansmarkaður tekur við um 30
þúsund tonnum á ári. í eðlilegu ár-
ferði, tæki það okkur sex daga að
frysta fyrir Japansmarkað. Það hlýtur
sérhver maður að sjá að þetta er tóm
endaleysa."
Friða á loðnuna
eftir hrygningu
Vinnslustöðin fjárfesti á síðasta ári
í loðnu- og síldarvinnslu fyrir 100
milljónir króna. Að sögn Sighvats var
ekki verið að auka afkastagetuna,
heldur var verið að koma til móts við
kröfur af hálfu ESB og kröfur kaup-
enda um betri flokkun sem og að
draga úr kostnaði við framleiðsluna.
„Okkar skipstjórar hafa ákveðnar
skoðanir á því hvað hefur brugðist
og ég tel þeirra skoðanir persónulega
góðar og gildar. Við teljum að stóra
loðnan, sem menn eru að auglýsa
eftir núna, hafi verið veidd í fyrrra-
vor og sumar. Með öðrum orðum sé
búið að veiða Japansloðnuna í
bræðslu,“ segir Sighvatur. Og hann
bætir við að Vinnslustöðin væri tilbú-
in að taka þátt í því að banna loðnu-
veiðar eftir hrygningartíma loðnunn-
ar á vorin svo hún megi fá að lifa af
í staðinn fyrir að skrapa hana upp
af botninum í mjög lélegu ásigkomu-
lagi í bræðslu.
Horfurnar fyrir
hrognatöku góðar
Aðspurðir um horfur fyrir hrogna-
töku, voru menn tiltölulega bjartsýnir
að því tilskildu að menn tækju sig
saman um að hafa skynsemina að
leiðarljósi, en í fyrra brást hrognatak-
an algjörlega. Þetta væri markaður
upp á ein 3.500 tonn, en ef menn
hygðust dæla meiru inn á markaðinn,
kæmi það niður á okkur sjálfum.
„Það var mjög lítið framleitt í fyrra
og því ætti markaðurinn að vera góð-
ur nú. Hinsvegar kom upp mikið
matareitrunarfár í Japan í sumar sem
gert hefur það að verkum að markað-
urinn fyrir loðnuhrogn hefur dregist
saman um allt að 10-20%. Menn eru
nú ekki eins ákafir og búast hefði
mátt við og verðið á loðnuhrognum
ræðst eingöngu af heildar-
framleiðslunni frá íslandi
og getur rokkað mjög mik-
ið,“ segir Halldór G. Eyj-
________ ólfsson.
Sighvatur Bjarnason
segir markaðinn fyrir hrogn í Japan
takmarkast við þtjú til fjögur þúsund
tonn að hámarki og því mættu menn
ekki fara offari í því að drekkja hon-
um með umframbirgðum. íslendingar
lékju sér að því að metta Japansmark-
að og væri útlitið gott viðvíkjandi
hrognatöku í ár. Hún yrði tilbúin til
hrognatöku fyrr en í fyrra þar sem
loðnan virtist nokkrum dögum á und-
an í þroska nú en þá. Aftur á móti
væri enginn vandi að eyðileggja
markaðinn með offramboði á ör-
skömmum tíma. Það væri allt undir
sjálfum okkur komið hvað við vildum
gera.
Stóra loðnan
hefur ekki enn
látið sjá sig
Morgunblaðið/Kristinn
FORMENN landssambanda og forseti ASÍ koma til fundar með forsætisráðherra, fjármálaráðherra,
félagsmálaráðherra og landbúnaðarráðherra í ráðherrabústaðnum um hádegisbilið í gær.
Forsætisráðherra eftir fund með ASÍ
Mun ekki stranda á
ríkisstjóm að gefa svör
Mikil fundahöld voru í gær um kjaramálin.
Forysta ASÍ kynnti ríkisstjóminni kröfur
landssambanda á hendur stjómvöldum og for-
ysta BSRB átti fund með fulltrúum fjármála-
ráðuneytis og Reykjavíkurborgar.
FORYSTUMENN ASÍ og foi-menn
landssambanda kynntu fjórum ráð-
herrum ríkisstjórnarflokkanna kröfur
landssambandanna á hendur stjórn-
völdum á fundi í Ráðherrabústaðnum
í gær. Niðurstaðan varð sú að ríkis-
stjórnin mun kynna sér nánar kröfur
ASÍ áður en hún svarar þeim en þess
er að vænta innan fáeinna daga í
tengslum við viðræður launþegahreyf-
ingarinnar og atvinnurekenda um
framlagðar kröfur í launamálum.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagði að málin lægju ljósari fyrir eft-
ir fundinn. „Við lýstum því yfir að
við tækjum þessar athugasemdir og
kröfur þeirra mjög alvarlega og mynd-
um fara yfir þær mjög nákvæmlega
á næstu fáeinum dögum, þannig að
ef til úrslita horfði í kjarasamningum
milli viðsemjenda, þá myndi ekki
stranda á okkur að gefa svör,“ sagði
Davíð Oddsson.
„Ríkisstjórnin mun taka þetta strax
til skoðunar og ég trúi ekki öðru en
að hún vilji nýta þetta færi til að
leggja sig fram um að samningar
náist," sagði Öm Friðriksson, formað-
ur Samiðnar. Kvaðst hann eiga von
á að viðbrögð ríkisstjórnarinnar kæmu
í ljós á næstu dögum.
Björn Grétar Sveinsson, formaður
VMSÍ, sagði að launakröfur á hendur
atvinnurekendum og kröfurnar gegn
stjórnvöldum væru samofnar. „Niður-
Lalningunni er lokið en þessar tillögur
okkar eiga að geta leyst málin. Ráð-
herrar munu skoða þetta á stuttum
tíma og gera sér alveg ljóst hver stað-
an er. Við áttum ekki von á neinum
efnislegum svörum á þessum fundi
en þeir skilja mjög vel um hvað málið
snýst. Þeir skilja alvöm málsins," seg-
ir Björn Grétar.
Breytingar á frumvarpi um
atvinnuleysistryggingar
Páll Pétursson félagsmálaráðherra
segist telja að krafa landssamband-
anna um að frumvarp um atvinnji-
leysistryggingar verði tekið út af
borðinu hafi verið sett fram áður en
ASÍ hafi verið kunnugt um breyting-
artillögur sem fram væru komnar við
frum>rarpið. „Þar stendur ennþá eitt-
hvað út af en við munum fara yfir
það og meta málið í framhaldi af
því,“ sagði Páll.
í dag munu forystumenn lands-
sambandanna og samtaka vinnuveit-
enda hittast á fundi hjá ríkissátta-
semjara. Þá eiga að liggja fyrir
niðurstöður úr athugunum lögfræð-
inga á lagalegum hliðum þeirrar
kröfu að færa taxta sem næst
greiddu kaupi og athugun hagfræð-
inga samningsaðila á kostnaði við
launakröfur ASÍ.
BSRB vill rammasamkomulag um breytingar á launakerfi
Almenn krafa um 20%
launahækkun á 2 árum
BANDALAG starfsmanna ríkis og
bæja gerir kröfu um að öll launakjör
verði samningsbundin en ekki háð
geðþóttaákvörðunum. Komi til
grundvallarbreytngar á launakerfinu
gerir BSRB kröfu um að fyrir liggi
rammasamkomulag um hvernig stað-
ið skuli að slíkum breytingum. Þetta
kom fram á fréttamannafundi sem
BSRB boðaði til í gær.
Einstök aðildarfélög BSRB fara
með samningsréttinn í yfirstandandi
kjaraviðræðum og að sögn Ögmundar
Jónassonar, formanns BSRB, eru
ólíkar áherslur uppi varðandi hækkun
kauptaxta en hann sagði að öll félög-
in legðu þunga áherslu á verulega
hækkun grunnlauna og almennt
mætti segja að hvergi væri gerð krafa
em minna en 10% hækkun kauptaxta
á ári og að jafnaði væri um að ræða
kröfur um 20% launahækkun á næstu
tveimur árum.
Forysta BSRB og formenn samn-
ingseininga átti í gær fund með full-
trúum fjármálaráðuneytis og Reykja-
víkurborgar um þær hugmyndir sem
uppi eru um breytingar á launakerf-
inu. í máli Ögmundar kom fram að
BSRB krefðist þess að samið verði
um framkvæmd 9. greinar laga um
réttindi og skyldur starfsmanna ríkis-
ins, sem gerði ráð fyrir einstaklings-
bundnu launakerfi á forsendum for-
stöðumanna, sem að óbreyttu byði
upp á grófa mismunun innan stofn-
ana, að mati BSRB. Ögmundur sagði
að áður en hægt yrði að ganga frá
rammasamkomulagi um breytingar á
launakerfinu þyrfti að fá skýr svör
frá fjármálaráðherra því að mati
BSRB stæði þetta mál samningavið-
ræðum fyrir þrifum.
Fundi BSRB með ríki og Reykjavík-
urborg í gær var frestað um óákveð-
inn tíma en Gunnar Björnsson, for-
maður samninganefndar ríkisins,
sagði að fundurinn hefði verið gagn-
legur og málin hefðu skýrst. I ljós
hefði komið nokkur aðildarfélög
BSRB hefðu verið að fá upplýsingar
um tillögur ríkisins um breytingar á
launakerfinu í fyrsta skipti í gær.
Varðandi kröfu BSRB um að samið
verði um framkvæmd 9. greinar lag-
anna um réttindi og skyldur sagði
Gunnar að skýrt kæmi fram í lögun-
um að það væri ekki samningsatriði.
Greint væri með skýrum hætti á milli
málsgreinar í lögunum sem fjallar um
þau laun sem ákveða á með kjara-
samningum og ákvæðis um viðbótara-
laun sem forstöðumenn geta ákvafð-
að samkvæmt reglum sem fjármála-
ráðherra setur en þau falli ekki undir
kjarasamninga.
BSRB er hlynnt fleiri
skattþrepum
BSRB er fylgjandi því að dregið
verði úr jaðaráhrifum í skattkerfinu
en forysta samtakanna telur að ekki
eigi að tengja frágang þeirra breytinga
kjarasamningum og semja þannig um
loforð ríkisstjórnarinnar um lækkun
skatta. BSRB er hlynnt því að skoðuð
verði sú hugmynd, sem landssamböpd
ASÍ krefjast, að tekið verði upp lægra
skattþrep. Einnig vill BSRB að dregið
verði í áföngum úr tekjutengingu
bamabótaaukans og tekjutengingu hjá
örorku- og lífeyrisþegum. Þá vill BSRB
að endurskoðuð verði skattlagning
fyrirtækja og fjármagnseigenda með
það fyrir augum að fjármagna fyrir-
hugaðar breytingar á öðrum þáttucL
skattkerfisins.