Morgunblaðið - 30.05.1997, Qupperneq 8

8 FÖSTUDAGUR 30. MAÍ 1997
MORGU NBLAÐIÐ
FRÉTTIR
VIÐ íslendingar gerum engar skyssur, við erum svo gáfaðir hr. Göran.
Aukaefni sem eru m.a. í M&M líklega leyfð innan skamms
Bónus sagt að hætta sölu
LITAREFNI sem eru meðal ann-
ars í sælgætinu M&M og hafa leitt
til þess að bannað hefur verið að
selja það hérlendis, verða að öllum
líkindum leyfð samkvæmt nýjum
aukaefnalista sem Hollustuvernd
er með í undirbúningi og stefnt
er að gefa út innan skamms. List-
inn byggist á þremur tilskipunum
frá ESB.
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur
sendi versluninni Bónus erindi í
gær þar sem bent er á að sælgæt-
ið M&M sem verslunin hefur selt
að undanförnu, innihaldi óleyfileg
litarefni og þeim tilmælum beint
til verslunarinnar að frekari sölu
verði hætt.
Aðlögun í eitt ár
Stofnunin hvetur verslunina til
samstarfs um að farið verði að
gildandi lögum í þessum sam-
bandi, en þess jafnframt getið að
í undirbúningi sé áðurnefndur
aukaefnalisti. Einnig geti verslun-
inn sótt um tímabundna undan-
þágu til Hollustuverndar um sölu
vöru sem innihaldi efni sem ekki
eru á aukaefnalista.
Aukaefnin verða
að öllum líkindum
leyfð samkvæmt
tilskipunum
frá Evrópu-
sambandinu
Til stóð að nýr aukaefnalisti
yrði gefinn út 1. janúar 1997 en
að sögn Rögnvaldar Ingólfssonar
sviðsstjóra matvælasviðs Heil-
brigðiseftirlits Reykjavíkur hefur
orðið dráttur á að nýr aukaefna-
listi taki gildi. Eldri listi er að
stofni til frá árinu 1988.
„Listans er þó að vænta, en
einnig er reiknað með að veittur
verði aðlögunartími í allt að eitt
ár, til að gefa íslenskum fyrirtækj-
um tækifæri á að breyta merking-
um á umbúðum og vegna vöruþró-
unar hjá þeim,“ segir Rögnvaldur.
Sala á sælgæti með þeim auka-
efnum sem um ræðir er óleyfileg
hérlendis og er um ýmsar tegund-
ir að ræða, en þar á meðal eru
súkkulaði- og hnetukúlur frá
M&M sem seldar hafa verið í frí-
höfninni en hafa lengst af verið
ófáanlegar hérlendis. Sala sæl-
gætisins var bönnuð vegna litar-
efnanna fyrir nokkrum árum. Fyr-
ir nokkrum vikum tók verslunin
Bónus að selja sælgætið í litlum
mæli, og bentu forsvarsmenn
verslunarinnar m.a. á í því sam-
bandi að þeim fyndist óeðlilegt að
selja mætti það í fríhöfninni en
ekki öðrum verslunum.
Best að stöðva í tolli
„Eðlilegast væri að stöðva vörur
sem innihalda óleyfileg efni þegar
við innflutning, þ.e. í tollgæslu.
Það hefur hins vegar ekki tekist
til fulls, enda ógerlegt að fylgjast
með öllum innflutningi sem til
landsins kemur. Einnig er það oft
svo að innflytjendur vita vart sjálf-
ir hvort að vara sem þeir flytja inn
innihaldi óleyfileg efni eða ekki,
en við erum hins vegar reiðubúnir
að aðstoða fyrirtæki í þessum efn-
um til að taka af allan vafa,“ seg-
ir Rögnvaldur.
allttil alls
Egilsstöðum ■ Fossnesti Sellossí-Gaanvegi■ Geirsgötu-Lækjargötu Hatnaríirði-Skágarseli-Stórahjalla ■ Vogum Vatnsleysustr. ■ Ægisíðu
Vinnuvettlingar
nr. 86680040
Hslgaitiibsð
Safnkortshafar fá að auki 3% afslátt í punktum.
35 kr.
169 kr. 299 kr.
Erindaflokkurinn Undur veraldar
Um sjón og
sj ónhverfingar
Þorsteinn Halldórsson
ORSTEINN Hall-
dórsson flytur á
morgun klukkan
ijórtán í Háskólabíói erindi
í erindaflokknum Undur
veraldar á vegum Hollvina-
félags háskólans. Fyrirlest-
ur Þorsteins nefnist Sjón
og sjónhverfingar og fjallar
hann þar um eðli mannlegr-
ar sjónar, hvaða hluta hún
sýni af veruleikanum en
einnig hvar hún blekkir.
Sömuleiðis mun hann skýra
frá sýndarveruleika, gervi-
sjón og nýrri myndvörpun-
artækni. En hvar skyldi sjón
manna helst blekkja?
— í fyrsta lagi sýnir
auga mannsins ekki nema
örlítið brot af rófi rafsegul-
bylgna sem eru í umhverfi
okkar og í öðru lagi eru
upplýsingarnar sem berast
í gegnum augað stöðugt
meira samanþjappaðar og síaðar
á leið sinni til heilans. Hvers
vegna þetta er svona ætla ég að
reyna með ýmsum dæmum að
útskýra og hvernig í dag er reynt
að breyta þessu í vél- og tölvusjón
með ýmsu móti.
Ert hvað þá með sýndarveru-
leikann?
— Þetta er tækni sem er ný
af nálinni og vafalaust mun öðl-
ast mikla útbreiðslu innan fárra
ára, bæði til gagns og gamans.
Þetta er þó á margan hátt vara-
söm tækni sem opnar ótal við-
kvæmar spurningar þar sem grip-
ið er með myndum beint inn í
heilastarfsemina. Ég mun ræða
um það vandamál og hvemig má
búast við að þessi tækni megi
þróast áfram á næstu árum og
áratugum. Sýndarveruleiki er
framkallaður með því að hvolfa
hjálmi yfir höfuðið á áhorfandan-
um þar sem með hjálp tveggja
lítilla sjónvarpsskjáa fyrir framan
augun fylla sjónarsviðið og með
þeirra hjálp er áhorfandinn leidd-
ur inn í þrívíðan tölvumyndheim,
sem hann getur hreyft sig innan,
en með nemum á höfði, fingrum
og fótum getur hann í þessari
ímynduðu mynd litast um, gengið
um og hreyft til hluti.
Er eitthvert gagn að svona
sýndarveruleika?
— Já, það er til dæmis hægt
ef fólk er að kaupa sér hús að
fá að skoða húsið í sýndarveru-
leika. Hægt er þá að ganga um
húsið og gera ýmsar breytingart-
illögur sem þá er hægt að koma
í kring innan myndarinnar sam-
stundis og þá má sjá hvernig við-
komandi breytingar koma út.
Einnig má nota þessa tækni við
hvers konar starfsþjálfun, svo
sem við flugkennslu og öku-
kennslu.
Hvað með hina nýju mynd-
vörputækni?
— Um allan heim, einkum í
Bandaríkjunum og
Japan er unnið að mis-
munandi leiðum til að
gera stærri og betri
myndir fyrir sjónvarp
og tölvu og aðra upp-
lýsingastarfsemi. Við í
Þýskalandi erum
komnir á stað með nýja tækniþró-
un, að nota leysigeisla til að varpa
risamyndum á veggi og sem hafa
hliðstæð gæði og breiðtjalds-
myndir, en eru væntanlega búnar
þeim kostum að hægt er að sýna
þær í björtu umhverfí.
Leiðir þetta til mikilla breyt-
inga?
— Mikil þörf er orðin á endur-
bættri myndtækni þar sem með
►Þorsteinn Halldórsson er
fæddur í Reykjavík árið 1942,
hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík
árið 1962 og lauk prófi frá
háskólanum í Miinchen vorið
1970 í tilraunaeðlisfræði.
Hann hefur búið í Miinchen
síðan og starfað í hátækniiðn-
aði hjá rannsóknardeild Da-
imler Benz. Hann er kvæntur
Tomoko Yasuda og eiga þau
tvö börn, Jun Ásta og Ken
Halldór.
öflugum tölvum er hægt að varpa
myndum á mjög stóra fleti. Búast
má við því á næstu árum að
hægt verði að kaupa heilar kvik-
myndir á einum litlum geisladiski
og senda þær frá „myndleigu“
t.d. með glerþræði til notenda.
Þegar svo er komið er bíóið kom-
ið heim til fólks og þá er mikil
þörf á þessari endurbót, þá vill
fólk geta fengið stóra mynd eins
og það er vant í bíóhúsum. Einn-
ig má tengja þetta margmiðlun,
svo sem myndsíma og upplýs-
ingaflutningi til vinnustaða. Með
þessari tækni má ímynda sér að
fólk geti setið heima hjá sér og
haft beint samband við vinnustað
með mynd þaðan heim til sín á
risaskermi og þurfí þá ekki að
fara á vinnustaðinn sjálfan heldur
geti unnið sitt verk heima hjá sér.
Hvar er þessi þróun lengst
komin?
— Hún er einna lengst komin
sennilega í Bandaríkjunum og
Japan en við í Evrópu erum að
reyna að komast inn á þennan
markað lika. Þessi þróun kann
að koma okkur íslendingum út
úr einangruninni þar sem við
getum á þennan hátt „ferðast"
samstundis út um allan heim,
setið alls konar ráðstefnur og
fundi og unnið fyrir erlenda aðila
og fyrirtæki hvar sem er í veröld-
inni. Þetta er mikilvægt einkum
fyrir eyland eins og
ísland.
Er þetta hluti af
þínu starfi í Þýska-
iandi? _
— Ég er verkefnis-
stjóri hjá Daimler Benz
í leysimyndvörpuninni
en ég hef unnið í 25 ár á sviði
ýmiskonar leysitækni fyrir lækn-
isfræði, svo sem skurðlækningar,
og einnig í sambandi við her-
tækni og geimferðir. Ég hannaði
leiser-radartæki sem var prófað
við tengingu Space Shuttle Atl-
antis við MIR fyrir nokkrum dög-
um en þetta tæki á síðar að nota
við smíði alþjóðageimstöðvarinn-
ar ALFA, árið 2002.
Þessi þróun
kann að koma
okkur íslend-
ingum út úr
einangruninni