Morgunblaðið - 30.05.1997, Side 12

12 FÖSTUDAGUR 30. MAÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Ekkjum þeirra sem fórust með Dísarfelli synjað um bætur þar sem skipið var skráð erlendis
Samskip áfrýja
og ábyrgjast
bætur ekknanna
TRYGGINGASTOFNUN ríkisins hefur hafn-
að umsókn ekkna mannanna tveggja sem
fórust með Dísarfelli, skipi Samskipa, um
dánarbætur á þeim forsendum að skipið sigidi
undir erlendum fána og því hafi starfsmenn
þess ekki átt rétt til bóta samkvæmt almanna-
tryggingalöggjöfinni. Samskip hafa kært
synjunina til Tryggingaráðs og hyggst fyrir-
tækið tryggja ekkjunum fullar bætur hver
sem niðurstaða ráðsins verður.
í 24. grein laga um almannatryggingar
segir að slysatryggðir séu launþegar sem
starfa hér á landi að undanskildum erlendum
sendimönnum erlendra ríkja. Tekið er fram
að starf um borð í íslensku skipi eða ís-
lenskri flugvél jafngildi starfi hér á landi.
Síðar í sömu grein er Tryggingaráði veitt
heimild til að verða við beiðni íslensks fyrir-
tækis um slysatryggingu starfsmanna þess
sem erlendis starfa.
Undir fána Antigua
Dísarfellið, sem sökk suðaustur af landinu
9. mars, var eign Samskipa en var skráð
undir fána Antigua. Með vísan til þess að
skipið var ekki skráð hérlendis töldu lögfræð-
ingar Tryggingastofnunar ríkisins að greiðsla
dánarbóta tii ekkna skipverjanna tveggja sem
fórust með Dísarfelli væri ekki heimil sam-
kvæmt almannatryggingalögum.
Karl Steinar Guðnason, forstjóri Trygg-
ingastofnunar ríkisins, sagði að afgreiðsla
stofnunarinnar byggðist á íslenskum lögum
og nauðsynlegt væri að breyta iögunum ef
þau ættu að ná yfir skip sem sigla undir er-
lendum fána.
Karl Steinar vísaði annars á lögfræðinga
stofnunarinnar og Una Björk Ómarsdóttir,
lögfræðingur hjá Tryggingastofnun sagði að
synjunin byggðist á 3. kafla almannatrygg-
ingalaga þar sem fyrrgreinda 24. grein er
að finna.
Fram kemur í yfirlýsingu frá Samskipum
að greitt hafi verið tryggingagjald af Jaunum
sjómannanna, og skattgreiðslum þeirra hafi
á allan hátt verið háttað eins og ef um sjó-
menn á skipi undir íslenskum fána væri að
ræða en Una Björk segir að tengsl trygginga-
gjalds og réttinda úr almannatryggingum séu
óbein, ekki sé um eiginlegt tryggingariðgjald
að ræða og réttur til bóta ráðist af ákvæðum
almannatryggingalaganna.
Um er að ræða dánarbætur til mannanna
sem ekkjur eiga rétt til í 8 ár frá dánar-
dægri. Greiðslurnar nema 17.175 krónum á
mánuði. Þjóðerni skipsins breytir hins vegar
engu um ótvíræðan rétt barna yngri en 18
ára til barnalífeyris, að sögn Unu Bjarkar.
Samskip sendu í gær frá sér yfirlýsingu
þar sem fullyrt er að Tryggingastofnun hafi
áður greitt slysabætur vegna_ sjómanna á
skipum sem ekki eru skráð á íslandi og af-
staða stofnunarinnar nú komi mjög á óvart.
Hjörtur Emilsson hjá skiparekstrardeild
Samskipa sagði að Arnarfell og Mælifell
væru eins og Dísarfell skráð undir fána Ant-
igua en á þeim væru íslenskir sjómenn. Þetta
fyrirkomulag hefði gilt lengi og Trygginga-
stofnun hefði greitt slysatryggingabætur til
sjómanna sem slasast hefðu við störf um borð
í skipum félagsins og hann kvaðst hafa feng-
ið staðfest hjá Eimskipi að sama ætti við um
skip þess félags.
Una Björk Ómarsdóttir sagðist ekki vita
til hvaða mála verið væri að vísa en sagðist
telja að ef slík fordæmi væru til hefði af-
greiðsla þeirra ekki verið borin undir lögfræð-
ingadeild stofnunarinnar.
í yfirlýsingu Samskipa segir ennfremur að
fyrirtækið muni að sjálfsögðu greiða ekkjun-
um slysabætur á meðan afgreiðslu trygging-
aráðs er beðið og muni gera það áfram „ef
svo ólíklega fer að ráðið hafni erindi [Sam-
skipa].“ Hjörtur Emilsson sagði að fyrirtækið
mundi tryggja að greiðslur til ekknanna yrðu
eins og „þessi uppákoma hefði ekki orðið.“
Þá kom ennfremur fram að Samskip slysa-
tryggi sérstaklega alla sjómenn sem hjá félag-
inu starfa og að fyrirtækið og sjómenn þess
greiði skatta og gjöld hér á landi, þar með
talið tryggingagjald. Félagið telji að það geti
ekki staðist að þessir menn njóti ekki sömu
bóta og réttinda og aðrir þegar á reynir.
Lítilsvirðing
Jónas Garðarsson, formaður Sjómannafé-
lags Reykjavíkur, sagðist telja það útúrsnún-
inga og lítilsvirðingu við sjómenn og þeirra
aðstandendur að Tryggingastofnun „hangi í
einhveijum lagabókstöfum." Sjómennimir
hefðu greitt alla skatta og af þeim hefðu
verið greidd tryggingagjöld. Hann sagði að
Sjómannafélagið hefði ekki haft formleg af-
skipti af málinu en hefði fengið vitneskju um
það fyrir nokkrum dögum. „Mér finnst það
alveg furðulegt að stjórnvöld skuli taka við
greiðslum af þessu fólki ef það á ekki að
njóta neinna réttinda," sagði Jónas.
Bolli Héðinsson, formaður Tryggingaráðs,
sagðist gera ráð fyrir að málinu yrðu áfrýjað
til Tryggingaráðs og kæmi til kasta ráðsins.
Þá yrði það skoðað gaumgæfilega og gagna-
öflun væri þegar hafín en hann vildi ekki
ræða málið að svo stöddu.
Mótmæli úr Langholti
og Yogum við skipulagi
FULLTRÚAR foreldrafélaga í
Voga- og Langholtsskóla munu í
dag afhenda Guðrúnu Ágústsdótt-
ur, formanni skipulagsnefndar
Rey kj avíkurborgar athugasemdir
og andmæli fjölmargra íbúa í hverf-
unum við atriðum í nýju aðalskipu-
lagi borgarinnar sem íbúamir telja
að muni leiða til aukins umferðar-
þunga á götum innan skólahverfa
Langholtsskóla og Vogaskóla.
í andmælunum er þess óskað
að Skeiðarvogi, norðan Suður-
landsbrautar, Álfheimum og
Holtavegi verði breytt úr tengi-
brautum í safngötur; Skeiðarvegur
verði mjókkaður og aðrar ráðstaf-
anir gerðar til að draga úr umferð-
arhávaða. Með því móti verði dreg-
ið úr óhóflegum gegnumakstri um
hverfíð og honum beint á stofn-
brautir. Þá verði Ósabraut fjarlægð
úr skipulaginu eða tengd þannig
við Sæbraut að engin bein leið
verði af henni inn á Skeiðarvog,
Holtaveg eða aðrar götur í hvef-
inu. Sama eigi við um aðrar nýjar
stofnbrautir.
„íbúar Voga-, Heima- og Lang-
holtshverfis hafa mátt þola mjög
aukna umferð vöruflutninga- og
fólksbifreiða um hverfið, með til-
heyrandi slysahættu og ónæði til-
komnu að miklu leyti vegna nábýl-
is við sívaxandi verslunar- og þjón-
ustusvæði í aðlægum borgarhlut-
um, “ segir í greinargerð með and-
mælunum en þar segir einnig m.a.
að um sé að ræða gróið hverfi þar
sem skólabörn þurfi að fara yfir
mjög fjölfarnar tengibrautir og
umferðarhávaði veldur nú þegar
ónæði fyrir kennslu.
Þjónusta við íbúa sé dreifð um
hverfið og þurfi margir íbúar að
sækja hana yfír fjölfarnar tengi-
brautir þrátt fyrir að vegalengdir
séu ekki miklar.
Varðandi mótmæli við tengingu
Ósabrautar inn á Skeiðarvog segir
að íbúamir telji að því muni óhjá-
kvæmilega fylgja þyngri umferð
gegnum hverfið með „tilheyrandi
slysahættu, hávaða- og sjónmeng-
un, “ eins og segir í greinargerð
með andmælum þeirra.
„Megininntak röksemda fyrir
andmælum er fullyrðing um að
unnt sé að trygja góðar samgöng-
ur um stofnbrautir án þess að
hverfisheild sé rofin og sú almenna
afstaða að hagsmunir íbúa hverfis-
ins við innra skipulag hverfisins
skuli vera rétthærri hagsmunum
þeirra sem leið eiga um borgar-
landið án viðkomu í hverfinu," seg-
ir í greinargerðinni.
Þar kemur einnig fram þrátt
fyrir tveggja ára starf umferðar-
nefnda Voga- og Langholtsskóla
að kynningu vandans og sjónarm-
iða íbúa fyrir borgaryfirvöldum
hafi ekki verið tekið tillit til sjón-
armiða þeirra í endanlegum tillög-
um um aðalskipulag.
í dag klukkan 16 rennur út
frestur almennings í borginni til
að koma á framfæri athugasemd-
um sínum við aðalskipulag Reykja-
víkur 1996-2016. Klukkan 10
munu fulltrúar foreldrafélaganna
í skólunum tveimur hitta formann
skipulagsnefndar og afhenda and-
mælin ásamt undirskriftum íbúa
en í fréttatilkynningu frá umferð-
arnefndum foreldrafélganna segir
að yfimæfandi meirihluti þeirra
íbúa sem á annað borð hafa tekið
afstöðu styðji málstað foreldra-
félaganna.
Kosningar
í Garða-
prestakalli
*
Endurskoðaðar úthlutunarreglur LIN
Vaxtastyrkur og
aukíð svigrúm
PRESTSKOSNINGAR í Garða-
prestakalli fara fram laugardaginn
31. maí. í framboði eru séra Hans
Markús Hafsteinsson, guðfræðing-
ur, og séra Örn Bárður Jónsson,
fræðslustjóri Þjóðkirkjunnar. Kosið
verður í Flataskóla í Garðabæ,
Álftanesskóla í Bessastaðahreppi
og Stóru-Vogaskóla í Kálfatjarnar-
sókn. Kjörstaðir verða opnir 9-19.
Allir sem eru skráðir í Þjóðkirkj-
una og eru 16 ára og eldri hafa
atkvæðisrétt. Alls eru á kjörskrá
6.985. Þar af eru 5.684 úr
Garðabæ, 841 úr Bessastaðasókn
og 460 úr Kálfatjarnarsókn. Áætl-
að er að talning geti hafist klukkan
20 til 20:30 og ljúki um miðnætti.
ÚTHLUTUNARREGLUR Lána-
sjóðs íslenskra námsmanna hafa
verið endurskoðaðar og voru breyt-
ingarnar samþykktar samhljóða á
fundi stjórnar LÍN í liðinni viku.
Að sögn Gísla Fannberg, deildar-
stjóra í lánadeild, eru helstu breyt-
ingarnar þær að í stað vaxtaláns
verður nú veittur vaxtastyrkur
vegna framfærslulána sem náms-
menn þurfa að taka í banka þar til
lán fæst afgreitt hjá LÍN og einnig
veitist námsmönnum nú aukið svig-
rúm vegna veikinda, barnsburðar
eða dauðsfalls í nánustu fjölskyldu,
í samræmi við ákvæði nýrra laga
um LÍN.
Grunnframfærsla námsmanna á
íslandi hækkar um 2,9%. Lán vegna
bóka- og tækjakaupa hækka úr 50%
í 55% af framfærslu eins mánaðar
og hámark lána vegna skólagjalda
hækkar úr 31.000 dollurum í 32.000
dollara. Árlegur tími sem námsmenn
geta fengið lán lengist úr 10 mánuð-
um í 11, ef staðfest er að skipulag
skóla sé með þeim hætti að menn
stundi nám þann tíma.
Þá verður sú breyting á meðhöndl-
un styrkja úr Vísindasjóði og Rann-
sóknasjóði námsmanna að þeir verða
framvegis reiknaðir sem tekjur en
ekki dregnir að fullu frá láni eins
og verið hefur.
VEIÐIMAÐUR rennir í Eyrarhyl í Gljúfurá.
Hvað eru menn
að borga fyrir?
ÞAÐ getur verið fróðlegt að velta
fyrir sér verðlagi á veiðileyfum og
út frá því hvað verið er að greiða
fyrir er veiðileyfi er keypt. Er það
veiðivonin? Er það rétturinn að veiða
í frægri á? Ekki er það aðbúnaður-
inn, því þar sem hann er mestur og
bestur kostar hann aukreitis. I verð-
skrá SVFR má sjá verðlagningu
veiðisvæða af ýmsum toga, allt frá
verulega ódýrum svæðum og upp í
svæði sem teljast með þeim dýrari.
Lítum íyrst á Norðurá, sem gefið
hefur mestan fjölda laxa síðustu
fjögur sumrin. Við samanburð við
aðra á sem einnig er á vegum SVFR,
Gljúfurá, kemur nokkuð óvænt í ljós.
Sumarið 1995 var ósköp dæmi-
gert fyrir síðustu sumur. Þá veidd-
ust 356 laxar á þijár stangir í Gljúf-
urá, en 1.698 laxar á breytilegan
stangarfjölda í Norðurá. Ef miðað
er við 90 daga vertíð er veiðin á
hveija dagstöng í Gljúfurá 1,31 lax.
í Norðurá voru aldrei færri en tólf
stangir og miðað við það veiddust á
hveija dagstöng rúmlega 1,41 lax.
Mest allt sumarið var hins vegar
veitt með 15 stöngum í ánni og sé
miðað við það í útreikningnum þá
veiddust rúmlega 1,13 laxar á hverja
dagsstöng í Norðuránni. Þetta eru
tölur í fremstu röð, en sú síðari er
samt lægri en í Gljúfurá!
Dýrasti tíminn í Gljúfurá var þetta
sumar 14.900 á stöng á dag, en
39.800 í Norðurá samkvæmt verð-
skrá sem gefur þó ekki upp verð á
svoköliuðum útlendingatíma sem var
þá frá 9. júlí til 5. ágúst. Samsvar-
andi tölur fyrir þá vertíð sem nú fer
senn í hönd eru 16.400 í Gljúfurá
og 40.900 í Norðurá. Og ekki þarf
að borga aukalega fyrir uppihald í
Gljúfurá, því þar sjá menn um sig
sjálfir.
Norðurá er hér tekin sem viðmiðun
vegna þess að hún liggur vel við
höggi í sömu verðskrá og Gljúfurá.
Fleiri dæmi af líkum toga mætti
nefna, rétt eins og fleiri af dýru og
frægu ánum hefði mátt stilla upp
andspænis Gljúfurá. Hætt er meira
að segja við að margar hinna dýru
og frægu áa hefðu komið verr út en
Norðurá í samanburðinum þar sem
veiði hefur verið lakari á hveija dags-
stöng í þeim þessi síðustu sumur.
En þessi samanburður vekur upp
spurninguna um hvað það er sem
ræður verðlagningu. Ýmsir sem
blaðið ræddi við og hafa komið nærri
leigutöku laxveiðiáa sögðu að til-
hneiging væri til að einblína á heild-
arveiðitölur en ekki meðalveiði á
stöng. Há heildartala tryggði lax-
veiðiá sæti í hópi efstu áa, þar með
væri áin fræg og það yki samkeppni
um leigutöku. Þá væru árnar með
háu heildartölurnar yfirleitt lengri
og það kostaði flóknara vegakerfi
og margfalt stærri veiðihús og slíkt
kostaði sitt.
)
l
>
I
\
\
\
i