Morgunblaðið - 14.08.1997, Blaðsíða 36

36 FIMMTUDAGUR 14. ÁGÚST 1997
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Um hótel
á Islandi
I MORGUNBLAÐ-
INU 27. júlí sl. var
umfjöllum um hótel í
Reykjavík og vísað til
greinar í bandaríska
blaðinu Conde Nast
Traveler. í umræddri
blaðagrein, upp á 12
blaðsíður, var á mjög
jákvæðan hátt íjallað
um Ísland. í lok
greinarinnar var fjall-
að um örfá hótel í
Reykjavík og voru þar
gerðar nokkrar at-
hugasemdir við útlit
hótelanna. Blaðaskrif
þessi ollu nokkru um-
tali og heyrðust þær
raddir að í Reykjavík vantaði sár-
lega almennilegt lúxushótel, of lítið
gistirými væri almennt til staðar á
landinu og að nauðsynlegt væri að
flokka hótelin.
Lúxushótel
Í Reykjavík eru fjölmörg góð
hótel, sem ferðaskrifstofur og er-
lendir útgefendur hafa gefið allt að
4 stjörnum, en öllum er ljóst að 5
stjörnu hótel eða svokallað lúxus-
hótel er ekki til staðar. Sumir hafa
haldið því fram að nauðsynlegt sé
að slíkt hótel rísi og hægt sé að
markaðssetja það. Rætt hefur verið
um 5-600 herbergja hótel og er
ekki óvarlegt að ætla að kostnaður
við byggingu slíks hótels yrði að
lágmarki 6 milljarðar króna. Það
væri að sjálfsögðu mjög ánægjulegt
og ferðaþjónustunni mikil lyftistöng
ef einhvetjir ábyrgir aðilar byggðu
5 stjörnu hótel og fyndu viðskipta-
vinina, en markaðssetningin mun
verða mjög dýr þar sem slíka við-
skiptavini hefur ekki rekið á fjörur
okkar hér á landi nema í undantekn-
ingartilvikum, en það má vel vera
að þarna komi upp spurningin um
eggið og hænuna. Áætlanir um
aukna markaðssetningu og nýjar
hugmyndir lenda oftar
en ekki ofan í skúffu
vegna fjárskorts og allt
árið eru ferðaskrifstof-
ur og aðrir viðskipta-
vinir hótelanna að
kreljast lægra verðs.
Meðalherbergj averð
hótelanna í Reykjavík
var kr. 5.118 árið 1996
(án vsk) og hafði þá
lækkað frá árinu áður.
í ljósi þessa er ég
hrædd um að það þurfi
að finna allt annan og
býsna ólíkan viðskipta-
vinahóp til að fylla lúx-
ushótelið umrædda því
fimm þúsund kallinn
mun lítt duga.
Vantar gistirými?
Þær raddir hafa ennfremur verið
uppi um að það vanti meira gisti-
rými á íslandi. Árið 1996 var meðal-
herbergjanýting hótela í Reykjavík
rúmlega 60% og er hún trúlega
Með eftirliti og ráðgjöf
verður flokkun gisti-
staða, segir Erna
Hauksdóttir, að veru-
legu gagni bæði fyrir
þá og viðskiptavinina.
mun lægri ef gistiheimilin eru tekin
með. Síðan þá hefur orðið veruleg
viðbót á gistirými í borginni og má
sem dæmi nefna nýjan gististað í
Borgartúni, Hótel Cabin, með 154
herbergi, 18 viðbótarherbergi á
Hótel Reykjavík, 20 viðbótarher-
bergi á Hótel Esju og 18 viðbótar-
herbergi á Hótel Borg. Þar að auki
hafa nokkur ný gistiheimili hafið
starfsemi. Viðbótin er vel á þriðja
Erna
Hauksdóttir
hundrað herbergi og er þegar ljóst
að þessi geysimikla viðbót mun leiða
ti! lægri meðalnýtingar á árinu
1997. Utan Reykjavíkur var meðal-
herbergjanýting hótela árið 1996
u.þ.b. 40%, og hefur gistirými auk-
ist töluvert frá síðasta ári. Það ger-
ist auðvitað stöku sinnum yfir sum-
artímann að allir gististaðir í borg-
inni séu fullbókaðir, en það er eðli-
legt og ég held að engum detti í
hug að byggja þurfi viðbótargisti-
rými vegna þeirra daga.
Flokkun liótela
í mörg ár hefur verið rætt um
hugsanlega flokkun gististaða á
íslandi og hefur hveijum sýnst sitt,
enda flokkun ekki einfalt mál. Deil-
ur um flokkun hótela koma alltaf
öðru hvoru upp um allan heim, og
er ástæðan einfaldlega sú að flokk-
un hefur marga kosti og ennfremur
marga galla. Flest lönd Evrópu
hafa einhvers konar flokkunarkerfi
og eru þau nokkuð frábrugðin milli
landa og víða ólíkar áherslur.
Reyndar hafa Norðurlöndin og
Þýskaland ekki haft slík kerfi þar
til nú að Danir eru að koma flokk-
un á hjá sér. Samband veitinga-
og gistihúsa hefur sett sér þá stefnu
að flokkun verði komið á hér á landi
og er málið í undirbúningi. SVG
hefur bent á danska kerfið, en það
er einfalt og tekur aðallega á hlut-
lægum þáttum. Auðvitað leysir
flokkun ekki allan vanda og gefur
takmarkaðar upplýsingar, en með
henni á viðskiptavinurinn þó að
geta gert sér ákveðnar væntingar
um verð og gæði. Einn af ókostum
þess að hafa ekkert flokkunarkerfi
er að alls kyns aðilar, ferðaskrif-
stofur, útgáfufyrirtæki í ferðaþjón-
ustu o.fl. flokka gististaðina upp á
sitt eindæmi og hafa gististaðirnir
þá litlar varnir, líki þeim ekki flokk-
unin auk þess sem lítið samræmi
er milli þessara sjálfskipuðu flokk-
ara. Samband veitinga- og gisti-
húsa gerir ráð fyrir því að með
flokkun verði verðmyndun einfald-
ari, gæði gististaðanna aukist og
með eftirliti og ráðgjöf verði flokk-
un að verulegu gagni bæði fyrir
gististaðina og viðskiptavinina.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Sambands veitinga- og gistihúsa.
Nýir „þjóð-
flutningar“
EF KEYRT er í
gegnum þéttbýlis-
kjarna suðvesturhorns-
ins og raunar víðar um
landið, taka menn eftir
því að á undanförnum
áratug eða svo hafa
víða risið „skýjakljúf-
ar“ eða hús sem rísa
margar hæðir til himins
og skera sig stundum
úr annarri byggð. Og
fólk segir: Hvað er að
^. gerast í litskrúðugri
byggingarsögu lands-
ins? Þegar að er gáð
kemur í ljós að þarna
er stundum um að ræða
„íbúðir fyrir aldraða“.
Þetta byijaði þannig að bygging-
armeistarar sáu nýja möguleika til
að auka starfsemi sína. Þarna duttu
þeir niður á nýja markaðssetningu
á annars þröngum markaði. Að
byggja „íbúðir fyrir aldraða". Og svo
komu fleiri og sáu þarna möguleika
og komu með í leikinn.
Framtíðin mun svo skera úr um
™ það hvort hér var verið að byggja
„gettó“ fyrir vissan aldurshóp í þjóð-
félaginu og hvort félagsleg nauðsyn
var að fjarlægja fullorðið fólk úr því
umhverfi sem það hafði ætíð búið í
og flytja það frá iðandi lífi hvers-
dagsins í þjóðfélaginu þar sem kyn-
slóðirnar lifðu saman súrt og sætt,
eða hvort ágætir húsasmiðir hafa
þarna óafvitandi dottið niður á „hag-
kvæma“ lausn á „vandamáli" sem
kannski hentar mörg-
um og þurfti að leysa.
Þetta dæmi um
óheftar íbúðarbygging-
ar fyrir aldraða er raun-
ar sýnishorn af því þeg-
ar einhveijir hlutir fara
að rása sjálfala í þjóðfé-
laginu. Þetta fyrirbæri
var vel þekkt i atvinnu-
lífinu og því miður
stundum líka í félags-
lega geiranum. Og oft
hefur óundirbúin og
órannsökuð starfsemi
orðið þjóðfélaginu mjög
dýr eftirá.
í þessum „þjóðflutn-
ingum“ hefur fullorðið
fólk óspart verið hvatt til að breyta
um búsetu og selja húsnæði sitt og
flytja í nýju „skýjakljúfana" og
blokkirnar til að fá ró og næði í ell-
inni. Oft kom það upp í þessum
breytingum að eignir fólksins, ævi-
starfið, einbýlishúsið gamla, dugðu
varla eða ekki til að flytja skuld-
laust inn í nýja húsnæðið. Þetta
nýja húsnæði reyndist oft dýrt þótt
á því séu vissulega undantekningar.
Önnur afleiðing af þessum miklu
flutningum milli húsa innan sveitar-
félags varð stundum röskun á fast-
eignamarkaði. Erfitt reyndist að selja
íbúðarhúsnæði vegna offramboðs.
Það sem vekur nokkra athygli í
þessum umbrotum er hvað fullorðið
fólk hefur litlar skoðanir á þessari
þróun. Og hvað samtök aldraðra eru
Hrafn
Sæmundsson
einskorðuð við þrönga skilgreiningu
á „lífskjörum" fullorðins fólks.
Vaxandi greinaskrif í Morgun-
blaðinu um mál aldraðra eru þó af
hinu góða og breiðari þátttaka í
þessari umfjöllun, samanber innlegg
fjármálaráðherra. Þó fjalla þessi
skrif nær eingöngu um „kaup og
kjör“ aldraðra. Engin umræða er um
aðra þætti lífsbaráttunnar en bein
peningamál. Engin umræða er um
félagslega afkomu aldraðra. Engin
umræða um raunverulegan sjálfs-
ákvörðunarrétt. Engin umræða um
Efnahagslegt sjálfstæði
fólks á lífeyrisaldri, seg-
ir Hrafn Sæmundsson,
er aðalforsenda fyrir
sjálfstæðu og fijóu lífi.
þróun ijölskyldunnar. Engar nýjar
hugmyndir.
Það er að vísu staðreynd að efna-
hagslegt sjálfstæði fólks á lífeyr-
isaldri er aðalforsenda fyrir sjálf-
stæðu og fijóu lífí síðustu æviárin.
Að ganga „skuldlaus" út af vinnu-
markaði er raunar eina tryggingin
í dag fyrir því að geta raunverulega
haft nokkra möguleika til að njóta
elliáranna í „næði“. Og það hrekkur
oft ekki til.
Lífsafkoma ellilífeyrisþega á að
vera jafngóð og hún var áður en að
verkalokunum kom. Fólk á lífeyr-
isaldri á að geta veitt sér það að
geta tekið þátt í almennu félagslífi
úti í þjóðfélaginu. Að geta gert eins
litla hluti og að gleðja barnabörn á
jólum og afmælum. Áð geta ferðast.
Að geta haldið góða veislu á góðri
stundu. Að geta tekið þátt í menn-
ingar- og listalífi. Að hafa einfald-
Sj álfstæðismenn
vilja breikkun
Gullinbrúar
SÉRKENNILEG
umræða hefur farið
fram á síðum Morgun-
blaðsins undanfarna
daga um nauðsynleg-
ar úrbætur á sam-
göngumálum Graf-
arvogsbúa. í grein eft-
ir Ástu Ragnheiði Jó-
hannesdóttur alþingis-
mann 26. júlí sl. gagn-
rýnir hún Halldór
Blöndal samgöngu-
ráðherra fyrir frammi-
stöðu hans í sam-
göngumálum Grafar-
vogsbúa og höfuð-
borgarsvæðisins.
Samgönguráðherra
svarar fyrir sig í Morgunblaðinu
7. ágúst sl. og bendir réttilega á,
að framlög til vegaframkvæmda í
Reykjavík hafi aldrei verið meiri
en í ráðherratíð hans.
Heitið á grein Ástu Ragnheiðar
er villandi, þegar forsaga málsins
er höfð í huga, en hún nefnir grein
sína „Sjálfstæðismenn tefja fram-
kvæmdir við Gullinbrú". Eins og
vikið verður að hér á eftir voru
það borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins, sem hófu umræðuna og
fluttu tiliögu um breikkun Gullin-
brúar, en R-listinn dró lappirnar í
málinu lengi framan af.
í grein eftir undirritaðan í Morg-
unblaðinu 29. apríl sl. er vikið að
umræðum í borgarstjórn Reykja-
víkur 6. mars sl. um nauðsynlegar
umferðarbætur við Gullinbrú. Það
voru borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins, sem tóku málið upp á
þeim vettvangi.
21. apríl sl. fluttu fulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins í skipulags- og
umferðarnefnd svohljóðandi tillögu
lega efni á að vera áfram þátttak-
andi í því sem er að gerast í þjóðfé-
laginu. Aldrei er meiri þörf á þess-
ari þátttöku og á lífeyrisaldrinum
þegar hinu formlega ævistarfi er
lokið. Og taka strax fullan þátt -
strax daginn eftir verkalokin. Það
getur ráðið úrslitum.
Til þess að geta tryggt þá fjárhags-
legu stöðu sem nauðsynleg er til að
geta verið þátttakandi í iðandi lífi
þjóðfélagsins þarf fólk að byija fyrr
að hugsa um þennan tíma og und-
irbúa hann. Fjárhagslegur og félags-
legur undirbúningur er ákaflega ein-
staklingsbundinn. Þess vegna þurfa
einstaklingarnir að pæla og skipu-
leggja persónulega. Kannski þó með
það grundvallarsjónarmið fyrst og
fremst að verða skuldlausir þegar
kemur að verkalokum.
Og samtök aldraðra eiga að vera
óhrædd að benda á nýjar leiðir eins
og til dæmis í erfðamálum og í
ýmsum samfélagslegum möguleik-
um. Og auðvitað auknum lífeyris-
greiðslum en reynslan hefur samt
sýnt að aldrei er trygging fyrir „stöð-
ugleika" á því sviði.
Eins og fyrr segir vekur það furðu
hvað aldraðir sjálfir og samtök
þeirra taka lítinn þátt í almennri
mótun í málum aldraðra. Þó eru mál
aldraðra eitt stærsta félagslega
verkefni í „velferðarþjóðfélögum"
Vesturlanda sem nú standa á mikl-
um tímamótum á nýrri öld.
Ekki er það minna undrunarefni
hvað yngra fólk lætur sig þessi mál
litlu varða. Þann veruleika sem
brennur þó á því sjálfu á morgun.
Og af hveiju kemur Háskóli ís-
lands ekki með í leikinn við að kryfja
þessa nútímasögu á öldinni? Sögu
sem ekki er öll björt.
Höfundur er fuUtrúi á
Félagsmálastofnun Kópavogs.
á fundi nefndarinnar:
„Skipulags- og um-
ferðarnefnd Reykja-
víkur leggur til við
borgarráð að þegar
verði gengið til við-
ræðna við ríkisvaldið
um að tryggja að
framkvæmdir við
breikkun Gullinbrúar
frá Stórhöfða og í
gegnum gatnamótin
við Hallsveg hefjist
þegar á næsta ári. I
því sambandi verði
skoðaður sá möguleiki
að Reykjavíkurborg
Qármagni fram-
kvæmdirnar þar til
ijármagn fæst til þeirra samkvæmt
vegaáætlun." Tillögunni var frest-
að.
Það voru borgarfulltrú-
ar Sjálfstæðisflokksins,
sem hófu umræðuna og
fluttu tillögu um breikk-
un Gullinbrúar, segir
—
Olafur F. Magnússon,
en R-listinn dró lappirn-
ar í málinu.
Á fundi skipulags- og umferðar-
nefndar þann 12. maí sl. var áður-
nefnd tillaga sjálfstæðismanna
tekin fyrir að nýju og aftur þann
26. maí sl. Við lestur þessara
fundargerða þarf engum að bland-
ast hugur um, að fulltrúar R-list-
ans létu frumkvæði sjálfstæðis-
manna fara í taugarnar á sér og
þvældust fyrir málinu. Á fundinum
hinn 26. maí sl. vísuðu fulltrúar
R-listans tillögu sjálfstæðismanna
til borgarráðs. Fulítrúar Sjálfstæð-
isflokksins í nefndinni létu þá bóka:
„Meðferð R-listans á tillögu sjálf-
stæðismanna um breikkun Gullin-
brúar ber vott um skort á stórhug.
Skipulagsnefnd Reykjavíkur á að
hafa skoðun á þessu máli. Hvað
varðar þá tillögu R-listans að vísa
tillögu sjálfstæðismanna til borg-
arráðs leggja sjálfstæðismenn
áherslu á að það er ekkert nýtt
að Reykjavíkurborg leiti leiða til
þess að Ijármagna þjóðvegafram-
kvæmdir. Ef Reykjavíkurborg
hefði ekki á undanförnum árum
verið reiðubúin til þess að fjár-
magna þjóðvegaframkvæmdir
tímabundið og krafið ríkisvaldið
síðan um endurgreiðslu væri illa
komið í samgöngumálum Reykvík-
inga.“
Af framansögðu má vera ljóst,
að heitið á grein Ástu Ragnheiðar
Jóhannesdóttur, þingmanns Reyk-
víkinga, í Morgunblaðinu þann 26.
júlí sl. er öfugmæli. Ásta Ragn-
heiður er eini fulltrúi Reykvíkinga
í samgöngunefnd Alþingis. Á þeim
vettvangi hefur þingmaðurinn
staðið sig vel að mínu mati, enda
hef ég minnst á framgöngu hennar
þar, þegar ég hef fjallað um um-
ferðarmál í borgarstjórn Reykja-
víkur. Mér finnst hins vegar lak-
ara, að Ásta kjósi að halda uppi
vörnum fyrir slaka framgöngu
R-Iistans í samgöngumálum Reyk-
víkinga. Borgarbúar munu engu
að síður bera saman orð og efndir
R-listans í þessum málaflokki sem
öðrum í kosningunum næsta vor.
Höfundur er læknir og
varaborgarfulltrúi í Rcykjavík.
Ólafur F.
Magnússon