Morgunblaðið - 14.08.1997, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 14. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
________________IDAG
Dómsmálaráðherra
stóð við orðin
NÚ ÞEGAR líða fer
að því að ríkið selji
hlut sinn í Bifreiða-
skoðun hf. (áður Bif-
reiðaskoðun íslands
hf.) er rétt að staldra
við og rifja upp að-
draganda þess að áð-
urnefnd sala fer fram.
í kjölfar ákvörðunar
dómsmálaráðherra,
vorið 1992, að heimila
samkeppni á sviði bif-
reiðaskoðunar frá 1.
janúar 1994 að telja
þá lýsti ráðherra því
einnig yfir að Bifreiða-
skoðun yrði þátttak-
andi í þessari sam-
keppni en ríkissjóður hygðist selja
sín hlutabréf í fyrirtækinu þegar
samkeppni yrði að veruleika. Hins
vegar væri talið óeðlilegt að selja
fyrirtækið meðan það hefði einok-
unaraðstöðu á þessum markaði.
. (Mbl. 19.03.92)
Með yfirlýsingum framkvæmda-
nefndar um einkavæðingu, og í
kjölfarið ákvörðunar ríkisstjórnar,
er ljóst að nú fimm og hálfu ári
síðar liggur söluheimildin fyrir.
Rétt er að benda á að samkeppni
hefur ríkt í tvö og hálft ár og einka-
leyfi á aðalskoðunum bifreiða var
aflétt fyrir þremur og hálfu ári.
Hægfara einkavæðing
Hvað er það sem veldur því að
undirbúningur á sölu ríkisfyrir-
tækja er í þessum farvegi, á sama
tíma og Ijóst er að fjölmörg íslensk
fyrirtæki þurfa á hverjum degi að
heyja baráttu við ríkisrekstur, sem
nýtur óeðlilegs forskots. Þótt
stjómvöld reyni með ýmsum hætti
að draga úr forskotinu er hætt við
að ekki takist að jafna samkeppnis-
stöðuna til fulls fyrr en ríkið hefur
losað um eignarhald sitt á um-
ræddum fyrirtækjum. Án þess
verða árekstrar ríkis- og einkarek-
inna fyrirtækja endalausir.
í stefnuyfírlýsingu núverandi
ríkisstjórr.ar segir m.a.: „Að ieggja
skuli fram áætlun um verkefni á
sviði einkavæðingar sem unnið
t verður að á kjörtímabilinu. Áhersla
verður lögð á að
breyta rekstrarformi
ríkisviðskiptabanka og
fj árfestingarlána-
sjóða. Það á einnig við
um fyrirtæki og stofn-
anir í eigu ríkisins sem
eru í samkeppni við
einkaaðila. Unnið
verður að sölu ríkisfyr-
irtækja á kjörtímabil-
inu í samræmi við
ákvarðanir Alþingis.“
Margir geta verið
heilshugar sammála
yfirlýsingunni en það
sem hefur skyggt á er
hinn margumræddi
framkvæmdahraði. í
tíð síðustu ríkisstjómar var ýmis
starfsemi á vegum hins opinbera
ýmist lögð niður, eða seld fyrir-
Fjölmörg íslensk
fyrirtæki þurfa á
hveijum degi að heyja
baráttu við ríkis-
rekstur, segir Gunnar
Svavarsson, sem
hann telur að njóti
óeðlilegs forskots.
tækjum og almenningi. Þannig los-
aði ríkið sig t.d. út úr prentsmiðju-
rekstri, ferðaþjónustu, flutninga-
starfsemi o.fl. og náði árangri sem
nálgaðist þau markmið sem sett
höfðu verið. Frá því að þessi ríkis-
stjórn tók til starfa hefur hins veg-
ar skort á að ljúka málum þó að
einstaka þingmenn hafi beitt sér
að fullu í anda stefnuyfirlýsingar-
innar. Víst er að margir taka und-
ir síendurtekna gagnrýni Verslun-
arráðs hvað framkvæmdahraðann
varðar.
Þrátt fyrir þarft framtak að
hálfu ríkisstjórnarinnar að leggja
fram og samþykkja ítarlegar fram-
kvæmdareglur um sölu á rikisfyrir-
tækjum og um framkvæmd einka-
væðingar, þá þurfa verkin að tala.
Nýta ber tímann vel til að ná því
markmiði að ríkið standi ekki í
rekstri þar sem hægt er að koma
við einkarekstri.
Dómsmálaráðherra stýrði
málum í réttan farveg
Allt frá þvi að samkeppni hófst
á bifreiðaskoðunarmarkaði hafa
margir talið eðlilegt að ríkið myndi
hið fyrsta losa sig úr viðjum þess
reksturs og leyfa eðlilegri sam-
keppni að dafna. Sérstaklega
vegna þess að stjórnvöld höfðu
sett fram viðmiðunarmörk og
tæknilegar kröfur þannig að þeir
sem hygðust taka þátt í eftirlitinu
yrðu að uppfylla ströng skilyrði.
Ef litið er framhjá hinum langa
tíma þar til ákvörðun var tekin um
söluna var stefna dómsmálaráð-
herra ætíð sú sama, að koma mál-
um þannig fyrir að við söluna á
arftaka Bifreiðaeftirlits ríkisins
yrðu engin einkaleyfi lengur fyrir
hendi, aðilar á skoðunarmarkaði
hefðu sömu tækifæri. Slíka stefnu-
festu ber að lofa. Einkaleyfi á
rekstri ökutækjaskrár hefur nú
verið komið fyrir í nýju þjónustu-
fyrirtæki.
Það er trú mín að einkavæðing
auki á samkeppni í þjóðfélaginu,
bæði þegar opnað er fyrir sam-
keppni á sviðum þar sem einokun
ríkti áður og einnig þar sem opin-
ber fyrirtæki nutu áður samkeppn-
isforskots en sitja eftir einkavæð-
ingu við sama borð og keppinaut-
arnir. Fyrirtæki, sem áður höfðu
ríkið að bakhjarli, jafnt þeim sem
ný eru á markaði verða þá að
standa sig í samkeppni á grund-
velli eigin verðleika.
Ríkið hefur hvorki ástæðu né
þörf á að standa í rekstri í beinni
samkeppni við einstaklinga og
fyrirtæki þeirra. Því ber að fagna
sérhverri einkavæðingarákvörðun
og afnámi einkaleyfa sem kemur
til með að tryggja öruggari og
skilvirkari markað.
Höfundur er verkfræðingur.
Gunnar
Svavarsson
Viðhorf foreldra
til leikskóla
UNDANFARIN ár
hefur átt sér stað mikil
þróun í starfsemi leik-
skóla, faglega og
rekstrarlega. Með
flutningi grunnskólans
til sveitarfélaga hefur
þjónusta leikskólans í
mörgum tilfellum færst
til skólaskrifstofa frá
félagsmálastofnunum
og unnið er að sam-
starfi milli þessara
skólastiga.
í auknum mæli
fylgjast foreldrar meira
með starfinu í leikskól-
anum, foreldrafélög
eru starfandi við
marga leikskóla og fer
þeim stöðugt ijölgandi. Því er gott
að staldra við og meta það hvort
við séum ánægð með þá samvinnu
sem er milli leikskóla og foreldra
og hvort foreldrar hafi velt fyrir sér
spurningunni hvað þeim finnist
mikilvægast að börnin þeirra læri í
leikskólanum.
í tveimur leikskólum í Hafnarfirði
hefur verið gerð viðhorfskönnun
meðal foreldra um innra starf leik-
skólanna. Annar leikskólinn hóf
þessa könnun fyrir fjórum árum og
fylgdi hinn fast á eftir. Úr niðurstöð-
unum í ár komu margar góðar
ábendingar frá foreldrum um það
sem betur má fara í leikskólastarf-
inu, en markmið leikskólanna er að
vinna að bættu starfi og hefur
margt verið tekið til endurskoðunar
frá því fyrsta könnunin var gerð.
Ein spurning í könnuninni vakti
athygli mína öðrum fremur. Hvað
finnst foreldrum mikilvægast að
börnin þeirra læri í leikskólanum?
Niðurstöðurnar eða spurningin
komu mér ekki á óvart heldur
hversu gott það er að hugleiða þessa
spurningu um leið og sótt er um
leikskóladvöl fyrir barnið. Vissulega
eru væntingar og kröfur foreldra
misjafnar og verður aldrei hægt að
uppfylla þær allar.
I niðurstöðum beggja leikskól-
anna settu foreldrar almenn sam-
skipti í fyrsta sæti en fast á eftir
kom agi, virðing, tillitssemi, hegðun,
umhyggja/vinátta og félagsleg að-
lögun. Þá var ýmislegt tekið fram
eins og sjálfstæði, jákvæðni, frum-
kvæði og gleði.
Margar athyglis-
verðar setningar komu
fram hjá foreldrum og
nefni ég nokkur dæmi:
- mikilvægt er að það
sé gaman að vera í leik-
skólanum
- náungakærleikur, að
ailir séu vinir og góðir
hver við annan
- snerting, en kannski
er hún of lítið notuð
sem tjáningarform hér
á landi
- að börn fái að njóta
sín eins og þau eru
- sjálfstæði og ábyrgð
- umburðarlyndi,
drengskapur og að efla
alhliða þroska barnsins
- læra að takast á við mismunandi
verkefni eftir þroska og aldri ein-
staklingsins
- að vera sátt við sjálfan sig og
aðra.
í öðrum leikskólanum kom fram
að 98% foreldra af þeim 70% sem
svöruðu könnuninni voru ánægð
með starfshætti leikskólans. Hinn
leikskólinn fór nýja leið í ár og bað
Foreldrar, segir Signr-
laug Einarsdóttir,
settu almenn samskipti
í fyrsta sæti.
foreldra að gefa leikskólanum
„gæðaeinkunn" í starfi (0-10) og
varð útkoman 9,23 en skil foreldra
voru 89,9%.
Á þessu ári hefur þriðji leikskól-
inn lagt upp með slíka könnun og
er nú beðið eftir niðurstöðum.
Ég tel nauðsynlegt í leikskóla-
starfi framtíðarinnar að slík við-
horfskönnun fari fram meðal for-
eldra í hverjum leikskóla, og er þá
markmiðið að fá fram það sem bet-
ur má fara í starfinu, börnunum og
foreldrum til heilla. Þetta tel ég
vera einn þátt í þeirri gæðaumræðu
sem snýr að leikskólastarfinu og
hefur verið í umræðu undanfarin ár.
Ánægðir foreldrar eiga glöð og
sátt leikskólabörn sem gerir góðan
leikskóla enn betri.
Höfundur er leikskólafulltrúi.
Sigurlaug
Einarsdóttir
Tillitssemi í umferðinni
NU LIÐUR að lok-
um sumars, menn
flykkjast til vinnu að
loknu leyfi og skólarnir
taka brátt til starfa á
ný. Fyrstu haustdagar
einkennast af miklum
umferðarþunga í
Reykjavík. Bílar eru
með mesta móti á göt-
unum og farþegum
strætisvagna fjölgar
að mun.
Varúð á biðstöðvum
Vagnar SVR eru í
förum um borgina alla
daga. Samtals eru þeir
keyrðir um 5,3 millj-
ónir km á ári með um 7-8 milljón-
ir farþega. Umferðarmenning í

FLÍSASKERAR
OG FLÍSASAGIR
T:
U-M ®
Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
sími 567 4844
borginni skiptir vagn-
stjóra og farþega
verulegu máli. Vagn-
ana þarf að stöðva á
biðstöðvum þar sem
fólk fer inn og út.
Gangandi fólk þarf að
komast yfir götur. Því
miður er algengt að
ekið sé á fullri ferð
framhjá strætisvagni
á biðstöð. Það skapar
mikla hættu því búast
má við gangandi veg-
farendum á leið úr eða
í vagninn.
Lilja Ég vil í því sam-
Olafsdóttir bandi minna á nokkrar
greinar umferðarlag-
anna (nr. 50/1987) þar sem fjallað
er sérstaklega um tillit sem taka
skuli til hópbifreiða, þ.m.t. strætis-
vagna.
18. gr. Okumaður, sem í þétt-
býli nálgast biðstöð þar sem hóp-
bifreið hefur numið staðar, skal,
ef ökumaður hennar hefur gefið
merki um að hann ætli að aka af
stað, draga úr hraða og, ef nauð-
syn ber til, nema staðar þannig
að hópbifreiðin geti ekið frá bið-
stöðinni. Ökumaður hópbifreiðar-
innar skal eftir sem áður hafa sér-
staka aðgát til að draga úr hættu.
í 28. gr. umferðarlaganna segir
m.a. að eigi megi stöðva ökutæki
eða leggja því i minna en 15 metra
fjarlægð frá merki fyrir biðstöð
hópbifreiða.
I 35. gr. umferðarlaga segir að
sérstök skylda hvíli á ökumanni
að aka nægilega hægt miðað við
aðstæður m.a. þegar ökutæki nálg-
ast hópbifreið eða merkta skólabif-
reið, sem numið hefur staðar til
þess að hleypa farþegum inn eða
út.
Forgangur á Hverfisgötu
Á fáeinum stöðum í borginni er
strætisvögnum veittur sérstakur
forgangur á götunum umfram það
sem hér hefur komið fram. Það
er t.d. á Hverfisgötunni, þar sem
akstur vestur götuna er aðeins
leyfður strætisvögnum og leigubíl-
um. Á leið austur hafa strætis-
vagnar forgang á umferðarljósum
á þrem gatnamótum á Hverfis-
götu. Við þessi gatnamót mega
strætisvagnar aka áfram af
beygjuakrein og þar kvikna sérstök
umferðarljós fyrir vagnana áður
en grænt ljós kviknar fyrir al-
menna umferð. Þessi forgangur
nýtist þó aðeins ef ekki er bíll á
undan sem ætlar að taka hægri
beygju. Vegna vanþekkingar á
þessum forgangsljósum strætis-
vagna er algengt að kvartanir ber-
ist um að vagnstjórar fari of fljótt
af stað og aki yfir gatnamótin á
rauðu ljósi. Undirrituð vill vekja
sérstaklega athygli á þessari til-
Vagnstjórar SVR
þurfa að koma allt að
30 þúsund farþegum á
milli áfangastaða.
Lilja Ólafsdóttir
hvetur vegfarendur að
létta þeim störfin með
því að sýna tillitssemi.
högun á ljósunum á Hverfisgötu
og að vagnstjórar eru ekki að
bijóta umferðarreglur þótt þeir aki
yfir gatnamótin áður en almennt
grænt ljós kviknar.
Virðum skiptistöðvar
Yfirbragð umferðar í Reykjavík
ber þess ekki ætíð vott að borg-
arbúar sýni hver öðrum tillitssemi.
Algengt er að bílum sé lagt á staði
þar sem bifreiðastæði eru greini-
Íega bönnuð, ekki síst í miðborg-
inni. Það veldur strætisvögnum
sérstaklega óþægindum og tefur
för þeirra. Einnig sjást ökumenn
gefa hressilega í og skella sér í
gegnum vagnastæði á skiptistöðv-
um SVR þar sem allur óviðkom-
andi akstur er bannaður. Nýlega
urðu slys á fólki vegna aksturs
yfir gönguleið fólks á skiptistöðinni
við Lækjartorg og um svipað leyti
var fólksbifreið ekið utan í strætis-
vagn inni á vagnastæði sömu
skiptistöðvar.
Gangandi vegfarendum ber að
sýna sérstaka tillitssemi í umferð-
inni. Það á bæði við um þá sem
eru á leið úr og i strætisvagna og
aðra.
Vagnstjórar SVR gegna því
vandasama hlutverki að koma allt
að 30 þúsund farþegum milli
áfangastaða í borginni á annasöm-
um degi. Léttum þeim störfin með
því að sýna sérstaka aðgætni á
leiðum þeirra. Samskipti öku-
manna á götunum ættu að ein-
kennast af kurteisi, lipurð og bros-
mildi og það þarf að leggja ríka
áherslu á að ökumenn virði þær
reglur sem settar hafa verið til að
stuðla að umferðaröryggi.
Höfundur cr forstjóri SVK.