Morgunblaðið - 31.08.1997, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 1997 11
Svartárkot
Stafnsvötn
sœstrengur
eðaálvet
Kárahnúkar
Fljótsdalur
jökull Hrauneyja-
foss —
S, Búöarháls-i
VATNAJÖKULL
Nesjavellir
pSog
Vatnsfelli
Sultartangi
Sigalda
Búrfell
Skaftárveíta
Svartsengi
Raforkukerfi framtíðar
ÞEGAR stjórnendur Landsvirkjunar stilla upp ímynduðum framtíðarmarkaði, eins og
sést á meðfylgjandi skýringarmynd, og raða virkjunum þar inn gera þeir ráð fyrir að
jarðgufuvirkjanir og vatnsmiðlun og stækkun virkjana a Þjórsár/Tungnaársvæðinu
standi undir meginhlutanum af orkuöflun vegna næstu verkefna. Miðað er við að
stækkun Norðuráls og frekari stækkun járnblendiverksmiðjunnar verði mætt með
orkuöflun í Svartsengi, virkjun í Bjarnarflagi og fyrri hluta Vatnsfellsvirkjunar sem er
fyrir neðan Þórisvatn.
Ef samið verðiir um nýtt álver á Keilisnesi og það kemst í rekstur í árslok 2004 gerir
Landsvirkjun ráð fyrir að ráðast í Norðlingaölduveitu og stækka Vatnsfells-virkjun,
byggja Búðarhálsvirkjun skammt vestan Hrauneyjarfoss og veita Skaftá í Tungnaá um
Langasjó. Einnig er þá gert ráð fyrir Stafnsvatnavirkjun í Skagafirði.
Landsvirkjun setur inn huganlega sölu á rafmagni um sæstreng eða til 330 tonna
álvers árið 2006. Hagkvæmt er talið að ráðast í Kárahnúkavirkjun í Jökulsá á Brú og
Fljótsdalsvirkjun í Jökulsá í Fljótsdal til að afla orku til þessa verkefnis.
Undirbúningur fyrir þessar virkjanir er á misjöfnu stigi. Sum verkefnin eru talin hafa
tiltölulega litla röskun á umhverfi í för með sér en önnur eru umdeild. Eins getur
góður gangur í viðræðunum við Hydro Aluminium gjörbreytt þessari mynd.
Raforkukerfi íslands 2006
Arið 2000
er gert ráð
fyrir að 15%
orkulinda verði nýttar
14%
Orkulindir og nýting þeirra
jarnblendi
Norðural
12%
36%
Almennur
markaður
38%
jarðgufa
20TWh/ári
40%
Vatnsafl
30TWh/ári
60%
34%
Arið 2006
er gert ráð
fyrir að 34%
orkulinda verði nýttar
Sæstrengur 30%
Albræðsla 18%
Norðurál 8%
járnblendi 10%
ÍSAL 16%
Alm. markaður 18%
Vatnsaflstöð
Gufuaflstöð
Aðveitustöð
Stóriðja
Háspennulína
Raforkuframleiðsla
Sultartangavirkjun (120MW) -
Nesjavellir 2 (30MW)
Stækkun Kröflu (15MW)
Nesjavellir 1 (30MW) I_
Hágöngumiðlun I
Búrfell aflaukning (60MW)
Kvíslaveita 5. áf.
Stækkun Kröflu (15MW)
Blanda-
lónstækkun
2000
2006
Kárahnúkar (450MW)L
Fljótsdalur (210MW)f
Núverandi og umsamin
orkusala, framleiðslugeta Bjarnarflag (20MW)
ásamt mögulegum v
r ^ Svartsengi (30MW)
framtiðarmarkaði Bjamarfiag k^omw)
Norðlingaölduveita
Vatnsfell (70MW)
Búðarháls (115MW)
Stafnsvötn (105MW)
Skaftárveita (50MW)
Jarðgufuvirkjanir (20MW)
13.000
12.000
11.000
10.000
9.000
8.000
7.000
6.000
5.000
GWh/ári
17.000
16.000
15.000
14.000
f""
______iStækkitn .Narðucáls.
Norðurál
J ÍSAL 3._kerskáli
ÍSAL
tonn á ári

Almennur markaöur auk járnblendiverksmiðju

1995 1 1996 1 1997 1 1998 1 1999 1 2000 2001 1 2002 1 2003 1 2004 1 2005 2006 ' 2007 20 2009
4.000
3.000
2.000
1.000
0
árinu 1991. Á þeim sex árum sem liðin eru síðan hafa
aðilar ræðst reglulega við án þess að það hafi leitt til
nýrra ákvarðana. Síðast hittu samningamenn iðnaðar-
ráðherra og Landsvirkjunar fulltrúa Atlantsáls í vor.
Þá óskuðu Atlantsálsfyrirtækin eftir ákveðnum upp-
lýsingum, meðal annars um hugsanlegt orkuverð, sem
þeir hafa nú fengið. Boltinn er hjá þeim og er reiknað
með að erlendu fyrirtækin hafi samband í haust.
Sumir kunnáttumenn í þessum geira efast orðið um
alvöru Atlantsálsfyrirtækjanna í þessum þreifingum
við Islendinga, jafnvel heyrist sú skoðun að þeir haldi
viðræðum aðeins gangandi til að halda Keilisnesi frá
öðrum. Garðar Ingvarsson, framkvæmdastjóri Mark-
aðsskrifstofu iðnaðarráðuneytisins og Landsvirkjunar,
tekur ekki undir þetta. Hann segir að Atlantsál sé ekki
eina fyrirtækið sem haldið hafi að sér höndum á erfið-
leikatímanum, verksmiðja Columbia Ventures Cor-
poration á Grundartanga sé fyrsta nýja álverið sem
byggt hafi verið frá því álmarkaðimir hrundu. Fram
hefur komið að bæði bandaríska fyrirtækið og það
sænska hafa gengið í gegn um miklar skipulagsbreyt-
ingar og eru nú orðin sjálfstæð félög. Stjórnendur
þeirra hafa því væntanlega verið nokkuð uppteknir af
I sínum innri málum. Garðar segir að ekki sé hægt að
taka fram sex eða sjö ára gömul samningsdrög og
skrifa undir þó aðstæður á mörkuðunum séu aftur
orðnar vænlegai-. Miklar breytingar hafi orðið í áliðn-
aðinum sem kalli á endurskoðun á tækni álbræðslunn-
ar, stærð, tímasetningum og fleiri atriðum. Þá hafa
einnig orðið breytingar í orkumálum hér heima, búið
er að ráðstafa stórum hluta af þeirri orku sem ætluð
var Keilisnesi. Ljóst er af þessu að semja þarf upp á
i nýtt um Atlantsál, það er að segja ef erlendu fyrirtæk-
in hafa áhuga á að byggja hér álbræðslu.
„Það er skoðun mín að ekki sé hægt að halda svona
I viðræðum endalaust gangandi. Viðsemjendur okkar
þurfa að sýna að þeim sé alvara, miðað við þær for-
sendur sem við höfum gefið okkur,“ segir Finnur Ing-
ólfsson iðnaðarráðherra um þróun viðræðna við fyrir-
tækin sem standa að Atlantsál-verkefninu.
Bjartsýni með Hydro
„Áfram er unnið að upplýsingasöfnun og stefnt að
því að henni ljúki í október. Fyrr en þá er ekki hægt
að gera sér grein fyrir því hvort samstarfsgrundvöllur
finnst eða ekki.“ Einhvem veginn þannig hljóðar hin
opinbera frásögn af könnunarviðræðunum sem nú
standa yfir við Hydro Aluminium Metal Products
(HAMP), dótturfélag norska risafyrirtækisins Norsk
Hydro. Þegar betur er að gáð má þó sjá glitta í bjart-
sýni á bak við hina fyrirframsamræmdu afstöðu sem
samningamennimir era svo stoltir af.
Menn sem sitja íslandsmegin við samningaborðið
telja að Norðmennimir séu í viðræðunum af mikilli al-
vöm og em bjartsýnir um árangur. Varfærni þeirra í
yfirlýsingum er skiljanleg vegna þess að viðræður em
skammt á veg komnar og margt getur breyst á leið-
inni. Varfæmina má einnig skoða í ljósi þess hvernig
stundum hefur farið fyrir stjómmálamönnum sem alið
hafa á bjartsýni um nýja stóriðju ámm saman án þess
að neitt hafi komið út úr því.
Garðar Ingvarsson segir að svona vinna þróist
áfram stig af stigi. Á fyrsta stiginu sé unnið að öflun
upplýsinga og að stilla saman strengina. Álframleið-
andinn komi fram með óskir um tímasetningu og raf-
orkuframleiðandinn svari því hvenær hann geti af-
hent orkuna, á hvaða verði og svo framvegis. Talað
hefur verið um að þessu stigi ljúki í september eða
október en Garðar túlkar það svo að þá sjái samn-
ingsaðilar hvaða málum þeir þurfi að vinna betur í.
„Við vonum að eftir áramót skýrist málin svo mikið
að hægt verði að ákveða hvort hafnar verði formlegar
samningaviðræður um byggingu álbræðslu eða hætt
að hugsa um þetta,“ segir hann.
Annar stærsti álframleiðandi í Evrópu
Hydro Aluminium Metal Products er eins og fy.
segir dótturfélag norska stórfyrirtækisins Nors
Hydro. Það framleiðir 690 þúsund tonn af áli á ári oj,
er næst stærsti álframleiðandi í Evrópu og sá sjötti í
röðinni í heiminum. Fyrirtækið hefur sérstaklega
sterka stöðu í framleiðslu úr áli, svokallaðri þrýsti-
steypu. Stjórnendur félagsins hafa lýst því yfir að
það hyggist stórauka álframleiðslu og talað um að
tvöfalda hana. Ljóst er að byggð verða nokkur álver
ef það markmið á að nást og það verður að gera utan
Noregs vegna þess að þar hefur þrengst um með
orkuöflun. HAMP er að kanna möguleika á bygg-
ingu álvera á nokkrum stöðum og er meðal annars
að láta gera hagkvæmniathugun fyrir álbræðslu í
Suður-Ameríku. Island er því eins og áður í beinni
samkeppni við önnur lönd um orkuverð og aðrar að-
stæður. Það er á íslensku samningamönnunum að
heyra að sú vinna sem
Framkvæmdir við tengingu
orkusvæða yfir hálendið
ásamt tengivirkjum eru taldar
kosta um 30 miiljarða kr.
fram fer annars stað-
ar auðveldi undirbún-
ing ákvarðana hér á
landi. Hydro geti not-
að hagkvæmniathug-
anir sínar frá öðrum
löndum með því að
setja inn í þær ís-
lenskt verð.
Stærð álbræðslunnar liggur ekki fyrir. Fram hefur
komið að framleiðslugeta yrði í upphafi að minnsta
kosti 200 þúsund tonn á ári. Álver hafa verið að
stækka og ræða menn því um 200-300 þúsund tonn.
Þó ákveðið verði að ganga til samninga munu viðræð-
ur taka langan tíma og framkvæmdir gætu í fyrsta
lagi hafist um aldamót. Hugsanlegt er að framleiðsla
gæti hafist á árunum 2002 til 2005.