Morgunblaðið - 03.10.1997, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 3. OKTÓBER 1997
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Þórður Friðjónsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar
Spáir minni hagnaði
á þessu og næsta ári
ÚTLIT er fyrir að hagnaður fyrir-
tækja _sem skráð eru á Verðbréfa-
þingi íslands muni minnka á þessu
ári og því næsta, samkvæmt áætl-
unum Þjóðhagsstofnunar. Hlutfall
hagnaðar fyrirtækjanna af tekjum
var u.þ.b. 3% á árinu 1996, en er
áætlað 2,7% 1997 og 2,5% 1998.
Þetta kom fram í máli Þórðar
Friðjónssonar, forstjóra Þjóðhags-
stofnunar á haustfundi íslandsbanka
í gær. Þar kom fram að hagnaður
hefði dregist saman á árinu 1996 í
öllum greinum að undanskildum
þjónustugreinum, en bankar, spari-
sjóðir og tryggingastarfsemi hefðu
þá haldið uppi hagnaðinum í at-
vinnulífinu. Hann benti á að þótt
dregið hefði aðeins úr hagnaði væri
hann nokkuð mikill þegar litið væri
til atvinnulífsins í heild. „Það geta
einnig verið tímabundnar skýringar
á þessu af ýmsu tagi. En það sem
mestu máli skiptir er einfaldlega það
að eftir því sem líður á hagsveifluna
fer kostnaður gjarnan að taka meira
við sér. Sérstaklega hafa laun verið
að hækka verulega en samningar
hafa verið gerðir um verulegar
kjarabætur sem að sjálfsögðu hljóta
að endurspeglast að einhveiju leyti
í afkomu fyrirtækja. Með kjara-
samningunum sem gerðir voru fyrr
á þessu ári þá fela þeir í sér 5-6%
launahækkun að meðaltali á ári á
samningstímanum. Þetta er 2-3%
meiri hækkun heldur en að jafnaði
í helstu viðskiptalöndum."
Þá vék Þórður að vaxtaþróun og
benti á að vextir þriggja mánaða
víxla hér væru tæplega 7% um þess-
ar mundir, en í Bretlandi eru vextirn-
ir hærri eða 7,1-7,2%. „Það er að
sjálfsögðu engin tilviljun að vaxta-
stigið er svipað hér og í Bretlandi
um þessar mundir. Það stafar ein-
faldlega af því að efnahagsástandið
er að mörgu leyti svipað. Breskt
efnahagslíf er talið við þenslumörk
eins og flestir telja að íslenskt efna-
hagslíf sé og þess vegna sé nauðsyn-
legt að halda aftur af þensluhætt-
unni með háum vöxtum."
Um framhaldið sagði Þórður ljóst
að vextirnir á næstu mánuðum og
misserum kæmu til með að ráðast
mjög af efnahagsþróuninni, vænt-
ingum, og verðlagsþróun. Ef efna-
hagslífið sýndi áfram þessi þenslu-
einkenni sem mætti greina á ýmsum
sviðum þá væri ekki líklegt að það
yrði umtalsverð lækkun á skamm-
tímavöxtum á næstunni. Ef hins
vegar kæmu fram einhver merki um
að dregið hefði úr þenslu gætu auð-
vitað skapast forsendur til lækkunar
vaxta.
Vextir á langtímamarkaði eru til-
tölulega háir hér á landi í saman-
burði við önnur lönd eða t.d. 1-1,5%
hærri hér en í Bretlandi. Sagðist
Þórður telja töluvert líklegt að til-
hneiging væri til lækkunar lang-
tímavaxta nema þensla ágerðist
verulega.
FJARSKIPTASAMRUNI
Samruni bandarísku fjarskiptafyrirtækjanna WorldCom og
MCI Corp gæti orðið sá mesti í sögu bandarískra fyrirtækja.
WorldCom gerði óbeðið 30 milljarða
dollara tilboð í MCI og bauð þannig
betur en breska fjarskiptafyrirtækið
BT, sem hafði boðið 17 milljarða.
MCÍ W^RLD
COIii
Heimild: Fortune
BT ællaði að koma
á lót alþjóðabandalagi, f~yiy~'
Concert. ásamt MCI * .
og Telefonica á Spáni.
TÍU MESTU RISARNIR
Staða eftirsamruna Tekjur' Miiijónir dollara
Nippon Tel & Tel Japan 78.321
AT&T Bandaríkjunum 74.525
IRI Itallu 49.056
Deutsche Telekom Þýskalandi 41.911
France Telecom Frakktandi 29.564
BT Bretlandi 23.695
MCI/ WorldCom Bandarikjunum 22.979
GTE Bandarikjunum 21.339
Bellsouth Bandarikjunum 19.040
L.M. Ericsson Sviþjóð 18.767
‘Tölur frá 1996
REUTERS D
*
Utboð Húsnæðis-
bréfa rifið út
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Þórður Friðjónsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar skýrði efnahagsástandið fyrir fundargestum á haust-
fundi íslandsbanka í gær.
ÚTBOÐ Húsnæðisstofnunar á hús-
næðisbréfum, sem var í umsjá ís-
landsbanka, kláraðist samdægurs
á miðvikudag. Alls var um að ræða
1 milijarð króna að nafnvirði og
var söluvirði bréfanna 1,1 milljarð-
ur króna. Ávöxtunarkrafa bréf-
anna var 5,22% í flokki skulda-
bréfa til 24 ára og 5,01% i fiokki
bréfa til 42 ára.
Kristján Arason hjá íslands-
banka segir að útboðið hafi gengið
framar öllum vonum. Hann segir
greinilegt að mikill áhugi sé meðal
fjárfesta á lengri bréfum. „Lang-
tímavextir hafa verið á niðurleið
og því hafa menn verið að tryggja
sér góða ávöxtun í lengri bréfum.
Þá hefur lítið verið gefið út af ríkis-
tryggðum bréfum að undanförnu."
Davíð Björnsson hjá Landsbréf-
Spá um lakari afkomu sjávarútvegsfyrirtækja veldur skjálfta á hlutabréfamarkaði
Reiknað með allt að 15%
lækkun hlutabréfa
HORFUR eru á umtalsverðum
lækkunum á gengi hlutabréfa í
sjávarútvegsfyrirtækjum á næstu
mánuðum verði afkoma greinarinn-
ar í takt við áætlun Þjóðhagsstofn-
unar fyrir þetta ár. Þeir verðbréfa-
miðlarar sem Morgunblaðið ræddi
við telja að að lækkanir geti numið
allt að 10-15%.
Eins og fram kom í fréttum í
síðustu viku í tengslum við aðalfund
Samtaka fiskvinnslustöðva er gert
ráð fyrir því að hagnaður af rekstri
sjávarútvegsfyrirtækja verði 1,2%
af veltu á þessu ári. Þetta yrði hlut-
fallslega aðeins lakari afkoma en í
fyrra er hagnaður fyrirtækjanna
nam 2,2% og mun lakari en árið
1995, er hagnaður fyrirtækjanna
nam 4,5% af veltu.
„Markaðurinn fór langt fram
úr sjálfum sér“
Gengi hlutabréfa í sjávarútvegs-
fyrirtækjum sem skráð eru á Verð-
bréfaþingi íslands hefur og farið
lækkandi í þessari viku í kjölfar
þessara fregna. Hefur hlutabréfa-
vísitala sjávarútvegs lækkað um 1%
frá því á föstudag og er þá tekin
með 0,8% hækkun sem varð á vísi-
tölunni í gær vegna 3,7% hækkunar
á gengi hlutabréfa í Haraldi Böðv-
arssyni, í nokkuð litlum viðskiptum.
Hlutabréfavísitala sjávarútvegs
hækkaði verulega framan af þessu
ári, eða sem nemur tæpum 50% frá
ársbyijun til aprílloka. Fyrri part
sumars lækkaði vísitalan allnokkuð
eins og sjá má á meðfylgjandi
mynd. Eftir að milliuppgjör tóku
að berast lækkaði gengi sjávarút-
vegsfyrirtækja enn frekar, enda
ollu milliuppgjör flestra þeirra
nokkrum vonbrigðum. Þrátt fyrir
þessar lækkanir er vísitala sjávarút-
vegs enn um 12% hærri nú en um
síðustu áramót. Þá hafa einnig orð-
ið nokkrar lækkanir á gengi sjávar-
útvegsfyrirtækja sem hafa auð-
kenni á Opna tilboðsmarkaðnum
að undanfömu.
„Markaðurinn fór einfaldlega
langt langt fram úr sjálfum sér og
því held ég að við eigum enn eftir
að sjá frekari lækkanir og þá
kannski sérstaklega í sjávarútvegi,"
sagði einn viðmælandi á verðbréfa-
markaði.
Lækkanir á síðari hluta ársins
ekki nógu miklar
Viðmælendum blaðsins bar sam-
an um að útlitið væri nokkuð dökkt
hvað gengi hlutabréfa í sjávarút-
vegsfyrirtækjum varðaði. Milliupp-
gjör hefðu í flestum tilfellum valdið
vonbrigðum og virtist áætlun Þjóð-
hagsstofnunar ennfremur benda til
þess að afkoman á árinu í heild
yrði lakari en í fyrra. Sögðust þeir
því allt eins reikna með allt að 15%
lækkun á hlutabréfum þessara fyr-
irtækja á næstu mánuðum.
„Lækkunin á síðari hluta ársins
hefur ekki náð að vega upp hækk-
anirnar á fyrri hluta þess. Ef við
erum að horfa á umtalsvert lakari
afkomu á þessu ári en 1996 sé ég
það ekki öðruvísi en sem vísbend-
ingu um frekari lækkanir,“ sagði
einn viðmælenda blaðsins.
um segir mjög lítið úrval af bréfum
vera á markaðnum um þessar
mundir. Til að mynda vanti alveg
ný skuldabréfaútboð fyrirtækja inn
á markaðinn. Hann segir þetta því
vera góðan tíma fyrir ný útboð.
Athugasemd
vegna verð-
könnunar
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi athugasemd frá Sam-
tökum verslunarinnar - FÍS:
„Samtök verslunarinnar - FÍS
harma þau mistök sem orðið hafa
við birtingu verðkönnunar um vöru-
verð í Reykjavík og nokkrum Evr-
ópuborgum, og birtust í Morgun-
blaðinu þriðjudaginn 9. október sl.,
en síðdegis þennan sama dag voru
niðurstöðurnar kynntar á blaða-
mannafundi.
Fréttin í Morgunblaðinu byggðist
á vinnuskjali sem ekki var fullbúið
til birtingar. Nauðsynlegar leiðrétt-
ingar á þessum texta voru hins
vegar kynntar á blaðamannafund-
inum.
Við úrvinnslu þessara gagna kom
fljótlega í Ijós að upplýsingar um
verð á íþróttaskóm af Nike-gerð
voru rangar. Ástæðan er sú að ekki
er verið að bera saman sömu vöru-
tegund eða vörunúmer eins og upp-
lýst var á blaðamannafundinum.
Þá hefur komið í ljós að þessa til-
teknu skótegund megi fá í verslun
við Laugaveg fyrir um 7.900 kr.
sem er lægra verð en í þeim borgum
sem könnunin náði til.
Samtökin harma því að þessar
röngu upplýsingar bárust til fjöl-
miðla og þeim misskilningi sem þær
hafa valdið. Niðurstaða umræddrar
könnunar stendur óbreytt, þ.e. að
vöruverð í Reykjavík er hagstæðara
fyrir íslenska neytendur en nokkru
sinni fyrr. Þetta á við um þær fjöl-
mörgu vörutegundir sem könnunin
náði til og þá einnig til íþrótta-
fatnaðar. Þessi árangur hefur orðið
þrátt fyrir það að virðisaukaskattur
er hærri hér á landi en í London
og Dublin.
Verðkönnunin staðfestir einnig
nauðsyn þess að ytri tollar vegna
innflutnings á vörum frá löndum
utan Evrópska efnahagssvæðisins
verði felldir niður eins og Samtök
verslunarinnar og Félag stórkaup-
manna hafa margsinnis bent á.
Háir ytir tollar þjóna þeim eina til-
gangi að vernda verslanir ná-
grannalandanna sem sumar hveijar
eru m.a.s. famar að auglýsa í fjöl-
miðlum á íslandi."