Morgunblaðið - 19.11.1997, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 19. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Leifar af breska togaranum Goth fundnar eftir 49 ár
Skráningarnúmer
sannar upprunann
HANNES Þ. Hafstein, fyrrverandi forseti Slysavarnafélags íslands, er
hér ásamt Bretanum Albert Wallbank við minnis merki um drukknaða
sjómenn í Fleetwood á Englandi. Milli þeirra er steintafla þar sem
meðal annars er skráð nafn togar ans Goth. Wallbank var einn af þeim
sem komust af þegar togar inn Dhoon férst árið 1947. Myndin, sem er
úr bók Hannesar „Á vaktinni", er tekin 1991 en Wallbank er nú látinn.
STAÐFESTING hefur fengist á
því að reykháfurinn sem Helga
RE fékk í troll síðastliðinn laugar-
dag og sagt var frá í Morgunblað-
inu í gær, er af togaranum Goth
frá Fleetwood sem fórst árið 1948
með 21 manns áhöfn. Hannes Þ.
Hafstein, fyrrverandi forstjóri
Slysavarnafélags íslands, hafði
getið sér til um að reykháfurinn
væri af Goth vegna áletrunar á
honum.
Bretinn Michael Thompson, sem
rannsakað hefur sögu breskrar
togaraútgerðar og veiðar við ís-
land, segir að skrásetningarnúm-
erið H-211 sem sást á reykháfnum
sé það sem Goth bar áður en hann
var seldur frá borginni Hull til
Fleetwood árið 1946. Hluti af mál-
uðu skrásetningamúmeri hefur
einnig varðveist á reykháfnum og
má þar greina bókstafina F og D.
Skrásetningamúmer Goth í
Fleetwood var FD-52.
Þegar blaðamaður Morgun-
blaðsins hafði samband við
Thompson í gær kannaðist hann
strax við skráningamúmerið því
hann er einmitt þessa dagana að
kanna heimildir um Goth og fleiri
togara sem smíðaðir voru í sömu
skipasmíðastöð.
Goth var smíðaður árið 1925 og
gerður út frá Hull fram yfir stríð.
Arið 1939 var skipinu breytt í
tundurduflaslæðara og því hlut-
verki þjónaði hann fram til
stríðsloka.
í desember 1946 var skipið selt
frá Hull til útgerðarfyrirtækisins
Wire Stream Trawlers of
Fleetwood í bænum Fleetwood á
norðvesturströnd Englands í hér-
aðinu Lancashire. Nafn togarans
hélst óbreytt þrátt fyrir eigenda-
skiptin.
Ætlaði að leita skjóls
nær landi
Um miðjan desember 1948 frétt-
ist af Goth vestur á Aðalvík. Síð-
astur til að heyra frá togaranum
var skipstjóri á öðrum togara,
Lincoln City frá Grimsby. Það var
hinn 14. desember. W. Elliott,
skipstjóri á Goth, sagðist þá ætla
að leita skjóls nær landi. Allt virt-
ist þá vera með felldu um borð.
Eftir þetta fréttist ekkert af Goth.
Þess má geta að Viðar Bene-
diktsson, skipstjóri á Helgu RE,
sem fann reykháfinn, er fæddur
14. desember 1948 á Hólmavík.
Ljósmóðirin sem tók á móti hon-
um átti í nokkrum erfiðleikum
með að komast til móður hans
vegna ofviðrisins sem þá geisaði.
Líklegt er að Goth hafi farist
skömmu síðar.
Skipuleg leit að togaranum
hófst í byrjun janúar. Fram kem-
ur í Morgunblaðinu 7. janúar 1949
að deginum áður hafí Geysir, flug-
vél Loftleiða, flogið könnunarflug
yfir svæðinu í tvo og hálfan tíma.
Katalínuflugbátur frá Flugfélagi
íslands leitaði meðfram strand-
lengju Aðalvíkur og meðfram vík-
um á Ströndunum. Einnig var ráð-
gert að senda báta til leitar með-
fram strandlengju Aðalvíkur og
lengra ef’ þörf þætti á. Hvorki
fannst tangur né tetur af togaran-
um þá né síðar.
Helga RE var á veiðum á 343
faðma dýpi þegar reykháfurinn
fannst, en Hannes Þ. Hafstein hef-
ur getið sér þess til að Goth hafi
sokkið á grynnra vatni en færst til
síðar. Togarinn liggur í halla
norðnorðvestur af Halanum.
Goth var 394 tonna togari knú-
inn kolum. Hann var 147 fet á
lengd. Skipstjórinn í síðustu ferð-
inni, W. Elliott, var 36 ára gamall
en flestir áhafnarmeðlimir voru á
þrítugsaldri. Yngstur var sextán
ára gamall háseti og loftskeyta-
maðurinn var 19 ára.
Enn eimir eftir af ís-
lendingaandúð
Islandsmiðin urðu togurum frá
Fleetwood sífellt mikilvægari eftir
stríð og í byrjun sjöunda áratugar-
ins var veiðin þar orðin uppistaðan
í lönduðum afla í bænum. Utfærsla
landhelginnar á áttunda áratugn-
um varð því bænum mikið áfall.
Nú er engin togaraútgerð lengur
frá Fleetwood.
Michael Thompson segir að enn
eimi nokkuð eftir af andúð gagn-
vart íslendingum í bænum, hún sé
þó á undanhaldi.
Vikublaðið Fleetwood Weekly
News frétti í gær af fundi reyk-
háfsins af Goth. Ritstjóri blaðsins
sagðist ætla að hafa ítarlega um-
fjöllun um fundinn, enda væru
margir ættingjar manna, sem fór-
ust, búsettir í bænum.
Sjálfstæðisfélagið í Garðabæ
Tveir Islendingar nærri vettvangi hryðjuverksins í Egyptalandi
Fyrsta prófkjörið
síðan árið 1978
OPIÐ prófkjör vegna næstu sveit-
arstjórnakosninga verður haldið á
vegum Sjálfstæðisfélags Garða-
bæjar 6. og 7. febrúar næstkom-
andi og er þetta fyrsta prófkjörið
sem haldið er þar vegna sveitar-
stjórnakosninga frá því árið 1978.
Framboðsfrestur rennur út 9. jan-
úar.
Stjórn fulltrúaráðs sjálfstæðis-
manna í Garðabæ heldur fund
næstkomandi fimmtudag þar sem
endanlega verður tekin ákvörðun
um hvemig staðið verður að próf-
kjörinu og ákveðið hvar það fer
fram.
Að sögn Valdimars Kristófers-
sonar, framkvæmdastjóra Sjálf-
stæðisfélagsins, hefur ákvörðunin
um opið prófkjör hleypt nýju lífi í
umræðurnar um framboð vegna
kosninganna.
Benedikt Sveinsson, sem verið
hefur í bæjarstjóm Garðabæjar
fyrir Sjálfstæðisflokkinn undan-
farin 12 ár gefur ekki kost á sér
áfram. Aðrir bæjarfulltrúar sjálf-
stæðismanna gefa hins vegar allir
kost á sér áfram, en að sögn Valdi-
mars hefur Sigrún Gísladóttir þó
ekki tekið endanlega ákvörðun um
framboð sitt.
GiUirtil 30.11 '97
staðgreiðsluafsláttur
af öllum vörum
yfir 2.000,- kr.
©SILFURBÚÐIN
KRINGLUNNI 8-12 S: 568-9066
Snúið við þegar enn
var barist við hofíð
„Höfum rekist á grátandi ferðamenn á götum útiu
HÓLMFRÍÐUR Harð-
ardóttir myndlistar-
maður og Magdalena
Ásgeirsdóttir læknir
hafa verið í viku í
Lúxor í Egyptalandi
og voru á leið til
Hatshepsut-hofsins
þar sem hryðjuverka-
menn myrtu 61 ferða-
mann á mánudag þeg-
ar þeim var snúið við.
„Við vorum þarna á
sunnudaginn og
hugðumst fara aftur
daginn eftir,“ sagði
Hólmfríður. „Við tók-
um feijuna yfir Níl,
en þegar komið var
yfír á vesturbakkann
komu fbúar og sögðu okkur að
snúa við. Þá stóð bardaginn enn
yfir, en við heyrðum ekki neitt.“
Hér eru allir í sárum
Hólmfríður sagði að allir væru
í sárum. „Þetta skiptir miklu
máli hér,“ sagði hún. „Hér vinna
allir við ferðaþjónustu. Nú er
þetta áhættusvæði og ástandið
hræðilegt. Við höfum rekist á
grátandi ferðamenn á götum úti.
Fólk talar meira saman núna.
Ferðamönnum hefur fækkað og
menn vilja vita hvað þeir sem eft-
ir eru ætla að taka til bragðs."
Hólmfríður og Magdalena
hugðust halda upp með Níl til
Aswan-stíflunnar í dag. Ætlun
þeirra var að dvelja í Egypta-
landi fram í byrjun
desember, en í Ijósi
atburðar mánudags-
ins munu þær ákveða
á næstu dögum hvort
ástæða sé að binda
fyrr enda á ferðina.
Öryggisviðbúnaður
Hosni Mubarak,
forseti Egyptalands,
fór í gær að hofinu
og skoðaði vettvang
hryðjuverksins.
Hólmfríður sagði að
allir bfiar hefðu verið
fjarlægðir af götum í
Lúxor vegna komu
hans og öryggisvið-
búnaður hefði verið
mikill. Bæði lögregla og her
hefði staðið vörð við aðalgötuna
meðfram Níl. Lögregluvörður
hefði verið við öll hótel. Hins
vegar hefði verið minni viðbún-
aður eftir að hann fór.
Hólmfríður hefur lokið
mastersprófi i höggmyndalist frá
Maryland Institute, College of
Art, og ferðin til Egyptalands er
greidd með styrk, sem hún vann í
samkeppni í Bandaríkjunum.
Magdalena er vinkona Hólmfríð-
ar og ákvað að slást í för með
henni.
Hólmfríður kvaðst hafa gert
sér grein fyrir hættunni á
hryðjuverkum áður en hún lagði
af stað, ekki síst eftir að níu
manns, þar á meðal sex þýskir
ferðamenn, voru myrtir í Kaíró í
september.
Erfitt að fá fréttir
Að hennar sögn var erfitt að fá
fréttir af hryðjuverkinu í Eg-
yptalandi og hún hefði fengið
mestar upplýsingar frá Evrópu. í
egypska útvarpinu hefðu verið
stuttar fréttir á ensku á klukku-
tíma fresti og þar hefði ekki ver-
ið sagt frá tilræðinu fyrr en síð-
degis. Hólmfríður fór ásamt
Magdalenu yfir á Vesturbakkann
í gær og voru þar mjög fáir á
ferli. Hún kvaðst í gær hafa rætt
við fjölda ferðamanna, sem bæðu
væru á eigin vegum og í hópi.
Greinilegt væri að margir ætluðu
að forða sér fyrr en þær höfðu
ráðgert í upphafi, meðal annars
vegna tilmæla frá sljórnvöldum í
heimalandi þeirra, sem hefðu
hvatt ferðamenn til að snúa
heim.
Helgi Ágústsson, ráðuneytis-
stjóri í utanríkisráðuneytinu,
sagði að í ráðuneytinu væri ekki
ráðgert að gefa út tilmæli til ís-
lenskra ferðamanna um að
sneiða hjá Egyptalandi.
Kristín Sigurðardóttir, sölu-
stjóri í hópferðadeild hjá Sam-
vinnuferðum/Landsýn, sagði í
gær að þar væru ekki skipulagð-
ar hópferðir til Egyptalands eða
landanna fyrir botni Miðjarðar-
hafs. Ástæðan væri meðal annars
ástandið á þessum slóðum og
hættan á hryðjuverkum.
Hólmfríður
Harðardóttir