Morgunblaðið - 19.11.1997, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 19. NÓVEMBER 1997
LISTIR
MORGUNB L AÐIÐ
Menningarstarfsemi í ógöngum?
Myndlistarmenn sem hafa
engan áhuga á myndlist
í fjórða og síðasta hluta umfjöllunar um stöðu
myndlistar á Islandi leitar Hulda Stefánsdóttir
álits tveggja aðila sem gangast fyrir myndlistar-
starfsemi af ólíkum toga. Helgi Hjaltalín Eyjólfs-
son hefur starfrækt sýningarsalinn 20 fm frá því í
mars og Kristín Petersen og Hans Kristján Arna-
son opnuðu listaverkaverslunina dADa í haust en
listaverk sem gjafavara hefur verið algengasti
sölumáti myndlistar undanfarin ár.
Morgunblaðið/Ásdís
HELGI Hjaltalín Eyjólfsson segir myndlistarmenn ekki geta sakað al-
menning um áhugaleysi því þeir séu litlu betri sjálfir. Meðal þeirra
sem sýnt hafa í 20 fm eru myndlistarmennirnir Hannes Lárusson,
Rúrí, Tumi Magnússon, Kristinn E. Hrafnsson, Bjarni Sigurbjörnsson,
Guðrún Hjartardóttir og Pétur Örn Friðriksson.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
KRISTIN Petersen og Hans Kristján Árnason opnuðu sölugalleríið
dADa fyrir tveimur mánuðum. Þau segja að það sé á brattann að
sækja fyrir slíka starfsemi og alls óvíst að grundvöliurinn sé fyrir
hendi í svo litlu samfélagi.
Klemma milli listar-
innar og markaðarins
MYNDLISTARMENN hafa lengi
staðið undii' rekstri fjölda sýningar-
sala sem hafa hratt týnt tölunni á
síðustu árum. Helgi Hjaltalín
Eyjólfsson lítur svo á að komið sé að
sinni kynslóð að standa vaktina.
Framlag Helga er 20 fm sýning-
arrými í vinnustofunni hans að Vest-
urgötu lOa. Helgi segir ekki rétt að
kenna áhugaleysi almennings um
bága stöðu myndlistar í dag. Vanda-
málið felst að hans mati í áhugaleysi
myndlistarmanna sjálfra á myndlist.
„Myndlistarmönnum hafði orðið
tíðrætt um bága stöðu listgreinar-
innar hér á landi og ég hafði sjálfur
tekið þátt í lokasýningum tveggja
sýningarsala; fyrst Við Hamarinn í
Hafnarfirði og stuttu síðar Gallerís
Greipar við Vitastíg. Ég lít svo á að
allir þurfi að standa sína vakt í litlu
samfélagi myndlistarmanna hérlend-
is og að nú sé komið að minni
kynslóð að gera eitthvað. Ég var
nýkominn heim úr námi og starfsem-
in var gott tækifæri fyrir mig til að
koma inn í myndlistarsamfélagið aft-
ur og skapa nýjan vettvang fyrir til-
raunir á sviði myndlistar."
Helgi hefur ekki leitað eftir opin-
berum styrkjum tU reksturs sýning-
arsalarins. Upphaflega mun hafa
staðið til að taka greiðslu af
listamönnunum en hann segist
fljótlega hafa fallið frá því, m.a. til
þess að geta boðið þeim listamönn-
um tU sín sem sér þættu áhuga-
verðir. „Ég hafði hugsað mér að leita
til fyrirtækja eftir styrkjum en
komst að þeirri niðurstöðu að það
væri ekki grundvöllur fyrir því þar
sem ég hefði ekkert að bjóða fyr-
irtækjunúm í staðinn. Það þröngvaði
mér enginn til að taka þá ákvörðun
að opna sýningarsal svo ég sit víst
uppi með hana,“ segir Helgi.
Aðsókn að sýningum er mismikil,
allt frá 45 til 100 gesta hverju sinni.
,Af þeim tæplega 500 myndlist-
armönnum sem eru á skrá hjá Sam-
bandi íslenskra myndlistarmanna eru
varla fleiri en 100 virkir í myndlistar-
líflnu og ég velti því fyrir mér hverjir
hinir 400 eru sem aldrei sjást á
sýningum og hvers vegna þeir hafa
engan áhuga á því sem er að gerast í
myndlist,“ segir Helgi. „Hvers vegna
ætti almenningur að hafa áhuga á
samtímamyndlist þegar svo virðist
sem myndlistarmönnum finnist mörg-
um hvetjum myndlist leiðinleg?" spyr
Helgi. „Ég fínn ekki fyrir fordómum
hins almenna borgara gagnvart sam-
tímamyndlist. Þeir myndlistamenn
sem mæta reglulega á sýningar og
taka þátt í umræðu um myndlist eru
hins vegar alltof fáir miðað við allan
þann fjölda sem kennir sig við list-
greinina." Hann lOdr íslenskri mynd-
listarstarfsemi við fótboltalið án áhan-
genda. „Ég tel að vandi myndlistar-
innar sé fyrst og fremst fólginn í því
að baklandið er ekki nógu sterkt.“
Helgi segir að styrkir þess opin-
bera til myndlistarstarfsemi verði
seint taldir nægjanlegir og að það
hafi ekkert upp á sig að setja fram
óraunhæfar kröfur í þá veru. Mynd-
listarmenn ættu í stað þess að skoða
hvort ekki megi nýta betur þá fjár-
muni sem þegar er varið til lista-
starfsemi af almannafé. „Við mynd-
listarmenn þurfum að rækta betur
okkar eigin garð og spyrja okkur að
því hvort við séum að standa okkur.
Hvort við getum yfirleitt gert kröfu
til þess að hinn almenni skattborgari
styrki okkur.“
GALLERÍ dADa, Kirkjuhvoli, hóf
göngu sína þann 12. september sl.
Eigendurnir, þau Kristín Peter-
sen og Hans Kristján Árnason,
segja að það hafi lengi blundað í
þeim að reyna fyrir sér með sölu
á samtímamyndlist. Það var ekki
síst fyrir hvatningu fjölmargra
listamanna sem þau létu tilleiðast
nú í haust en þeir fistamenn sem
til þeirra leita segjast ekki muna
aðra eins tíma, svo mikið hafí
sala á listaverkum dregist saman.
Verslun sinni fundu þau stað í
gamla miðbænum, m .a. tif að láta
á það reyna hvort markaður er
fyrir íslenska samtímamyndlist
hjá erlendum ferðamönnum.
Þegar inn er komið eru málverk
áberandi en galleríið selur einnig
skúlptúra, grafík, listhönnun og
muni frá Vestur-Afríku. Þau
Kristín og Hans Krisfján leita til
listamannanna og nú bjóða þau til
sölu verk eftir um 30 fistamenn.
Starfseminni lýsa þau sem versl-
un með yfirbragði sýningarsalar.
Ekki er komin nægileg reynsla
á reksturinn til að skera úr um
hvort grundvöllur er fyrir starf-
seminni en þau viðurkenna að
það sé á brattann að sækja. „Það
eru dæmi þess að hingað komi -er-
lendir ferðamenn og kaupi allt að
6 verk á einu bretti,“ segir Krist-
ín. „Fólk virðist ekki gera grein-
armun á samtímamyndlist og
verkum okkar fyrstu málara."
Hans Kristján segist hafa velt því
fyrir sér hvort skýringuna sé að
finna í Iágum launum almennings
á íslandi. „Efnafólkið byggir sér
stór hús og kaupir dýra bfla en
virðist ekki sjá gildi góðrar sam-
tímamyndlistar sem þó tónar
iðulega vel við nútímalegan arki-
tektúr hýbýla þeirra.“
Þau segja augljósa klemmu
milli þeirra tuga listamanna sem
starfi að myndlist og markaðar-
ins. „Markaðurinn virðist ekki
vera skólaður í samtímamynd-
list,“ segir Hans Kristján. „Fólk
er öruggara þegar gömlu meist-
ararnir eiga í hlut og það þarf
sjálfsagt langan tíma og fræðslu
áður en hugarfarsbreyting á sér
stað. Það þarf líka að veija til
þess miklum peningum og það er
spurning hvort einstaklingar
geta staðið í slíku.“ Hans Krisfján
segir að það sé líkt og markaður-
inn komist ekki upp úr gamla
landslags- og fígúratífa málverk-
inu og inn í nútímann. „Við viss-
um allan tímann að við værum að
renna blint í sjóinn með starfsem-
ina en samt kom áhugaleysið
okkur á óvart,“ segir Kristín.
„Mönnum er tíðrætt um efna-
hagsuppsveiflu á íslandi en á
sama tíma kvarta margir þekkt-
ustu listamanna okkar undan
dræmri sölu sem aldrei fyrr. Mér
er hreinlega til efs að þessi upp-
sveifla sé fyrir hendi.“
Nýjar bækur
•ÞRIÐJI tvíburinn er eftir
Ken Follett.
Ung vísindakona gerir
ótrúlega uppgötvun þegar hún
kemst í gagnagrunn FBI. Þar
fínnur hún upplýsingar um tvo
unga menn sem virðast vera
eineggja tvíburar en eiga þó
ekki sömu móður og fæddust
hvor á sínum staðnum. Þegar
líður á rannsókn hennar á
þessu sérkennilega máli taka
áhrifamiklir aðilar við sér og
skyndilega hefur hún ríka
ástæðu til að óttast um líf sitt.
I kynningu segir: „Þriðji tví-
burinn er hörkuspennandi bók
eftir metsöluhöfundinn Ken
Follett sem kallaður hefur
verið konungur spennusagn-
anna.“
Útgefandi er Vaka-Helgafell.
Geir Svansson þýddi bókina
sem er 437 blaðsíður að lengd.
Bókin er prentuð í Portúgal.
Leiðbeinandi verð er 2.980
krónur.
•PRINSESSAN afbrýðisama
er eftir Hiawyn Oram og Tony
Ross. I bókinni segir frá
tveimur prinsessum sem báðar
vilja vera aðalprinsessurnar í
höllinni. Sú eldri er ánægð
með lífið og tilveruna en sú
yngri er óánægð með að vera
alltaf í skugga eldri systur
sinnar og ákveður að grípa til
sinna ráða.
I kynningu segir: „Prinsess-
an afbrýðisama er bráðfyndin
saga um tvær systur sem
báðar vilja vera í aðalhlut-
verki!“
Útgefandi er Vaka-Helgafell.
Pétur Ástvaldsson þýddi
söguna. Bókin er prentuð í
Danmörku. Leiðbeinandi verð
er 1.290 krónur.
•RASMUS Klumpur og Móri
er eftir Harald Sonesson.
Rasmus Klumpur er íslensk-
um börnum að góðu kunnur úr
sjónvarpi en bækur um hann
hafa ekki verið fáanlegar á ís-
lensku um árabil.
I kynningu segir: „Rasmus
Klumpur og Móri er ný og
skemmtileg bók um ævintýri
þessarar vinsælu teiknimynda-
persónu þar sem Rasmus
Klumpur og vinir hans fara í
tívolí."
Útgefandi er Vaka-Helgafell.
Pétur Ástvaldsson þýddi
söguna. Bókin er prentuð í
Danmörku. Leiðbeinandi verð
er 1.290 krónur.
• LINDA hittir Vetur konung
er eftir Harald Sonesson.
Sagan segir frá þeim
ævintýrum sem Linda lendir í
þegar hún ákveður að leita
uppi Vetur konung til að biðja
hann að losa eyjuna þar sem
hún býr úr klakaböndum.
I kynningu segir: „Linda
hittir Vetur konung er einkai’
hugljúf og hrífandi saga.“
Útgefandi er Vaka-Helgafell.
Pétur Ástvaldsson þýddi
söguna. Bókin er prentuð í
Danmörku og leiðbeinandi
verð er 1.290 krónur.
•ÁFRAM Herkúles! Það
gengur mikið á þegar
Herkúles æfir sig er í þýðingu
Svölu Þormóðsdóttur.
Lesandinn getur tekið þátt í
ævintýrinu því að honum er
gefið merki í texta bókarinnar
um að ýta á ákveðin tákn á
hljóðtölvu sem er áföst við
bókina og heyrast þá viðeig-
andi hljóð.
I kynningu segir: „Áfrum
Herkúles! er í senn frábær
saga ogskemmtilegt leikfang."
Útgefandi er Vaka-Helgafell.
Bókin er framleidd í Kína.
Leiðbeinandi verð er 1.599
krónur.
ÞAR sem myndlistarmaðurinn Hannes Lárusson rak um árabil
sýningarsalinn Gallerí Einn Einn að Skólavörðustíg 4b tók fataverslun
yfir húsnæðið fyrir 3 árum.