Morgunblaðið - 20.01.1998, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 1998 21
ERLENT
Söguleg heimsókn Jóhannesar Páls II páfa til Kúbu hefst á morgun
Castro segir heimsóknina
ekki ógna byltingunni
Havana. Reuters, The Daily Telegraph.
HVATNING Fidels Castros Kúbu-
leiðtoga til þegna sinna um að fjöl-
menna á útimessur Jóhannesar Páls
páfa II, sem væntanlegur er í fimm
daga heimsókn til eyríkisins á morg-
un, er greinilegt merki um að hann
hyggst hafa fulla stjórn á atburðum
á meðan á hinni sögulegu heimsókn
stendur.
Castro lét hvatningu þessa út
ganga til þjóðar sinnar í sex klukku-
stunda löngu sjónvarpsávarpi sem
sent var út á laugardag og aftur á
sunnudag. Telja fréttaskýrendur að
með þessu hafi Castro tekizt að slá
nokkurn vind úr seglum kaþólsku
kirkjunnar, sem bindur miklar vonh-
við komu páfa til síðasta kommún-
istaríkis vesturálfu, sem opinberlega
var trúlaust ríki 1962-1992.
Að vísu hefur stjórn Castros gert
töluvert til að koma til móts við kaþ-
ólsku kirkjuna og gefið henni
þónokkurt frelsi til að breiða út boð-
skap sinn. Forystumenn kirkjunnar
á Kúbu hafa launað þennan tiltölu-
lega velvilja stjórnvalda með því að
stilla gagnrýni á þau í hóf.
Byltingin lifír
í ávarpinu lagði Castro áherzlu á
að óvinir stjórnar hans á Vesturlönd-
um væðu í villu ef þeir héldu að ferð
kirkjufóðurins á fund „skrattans Ca-
stros“ myndi binda enda á hina sós-
íalísku byltingu. „Hvílíkir draumóra-
menn,“ sagði hann.
Castro, sem hefur látið fangelsa
og lífláta ótal pólitíska andstæðinga
á 38 ára valdatíma sínum, sagði: „í
stað þess að sjá fyrir sér fund engils
og djöfulsins, er ekki hægt að hugsa
sér fund tveggja engla?“
í ávarpinu lagði Castro mikið upp
úr því sem hann sagði að væri sam-
eiginlegt með sjónarmiðum sínum og
páfans, sem Casti'o hitti fyrst í tíma-
mótaheimsókn sinni í Vatíkanið í
nóvember 1996. Byltingarleiðtoginn
lýsti páfanum sem „mjög vinsamleg-
um, mjög virðingarverðum" manni
og eyddi hálftíma í að lesa upp tO-
vitnanir í ræður páfa þar sem hann
lýsti sömu afstöðu og Kúbustjóm til
mála eins og fátæktar og böls heims-
kapítalismans. Sagði Castro páfann
vera „hvorki afturhalds- né stórveld-
issinna".
Eftfr ávarpið tjáði Castro erlend-
um fréttamönnum að hann teldi
þann orðstír vera orðum aukinn sem
gengi af páfa um að hann hefði sem
baráttumaður gegn marxískri hug-
myndafræði átt sinn þátt í hruni
kommúnismans í heimalandi hans
Póllandi og víðar í Austurblokkinni
fyrrverandi. Petta væri ímyndun.
Orsakirnar fyi'ir umbyltingunni í
Austur-Evrópu lægju frekar í „sögu-
legum mistökum hinnai- alþjóðlegu
byltingarhreyfingar".
Hann sagði að Clinton Banda-
ríkjaforseta væri velkomið að koma
til Kúbu til viðræðna „um kapítal-
isma, nýfrjálshyggju, hnattræna
þróun og lýðræði", ef hann vildi.
Jákvæð afstaða Bandaríkjanna
en óbreytt stefna
Opinber afstaða bandarískra
stjómvalda til Kúbuferðar páfa er
jákvæð, þar sem þau vænta þess að
hún muni beina athygli umheimsins
að frelsisskorti og fleiri neikvæðum
hliðum kúbversks þjóðfélags. Að
sögn embættismanna í Washington
er ekki líklegt að nokkuð breytist í
stefnu Bandaríkjanna gagnvart
Kúbu þrátt fyrir að innan Bandaríkj-
anna séu í auknum mæli hópar fam-
ir að láta til sín taka sem berjast fyr-
ir afnámi hafnbannsins á Kúbu.
Castro sagði í ávarpi sínu um
helgina að hann myndi sjálfur verða
viðstaddur aðalmessuna sem páfi
Reuters
KÚBVERSKIR feðgar aka hér
hjá veggspjaldi í Havana, þar
sem páfi er boðinn velkominn.
Fidel Castro Kúbuleiðtogi
hvatti landsmenn um helgina til
að fjölmenna á útimessur hins
tigna gests.
heldur í heimsókninni, sem fara á
fram á Byltingartorgi í miðborg Ha-
vana á sunnudag, síðasta dag heim-
sóknarinnar. Með því að gera hana
að atburði fyrir alla, ekki eingöngu
þá trúuðu, hefur Castro gefið til
kynna að hann muni fylgjast náið
með því hvaða athafnafrelsi kirkjan
leyfir sér í ríki hans.
Kröfur um aukna
sjálfsstjórn Færeyinga
Þórshöfn. Morgunblaðið.
KRÖFUR um aukna sjálfsstjórn
til handa Færeyingum og að skýr-
ar verði kveðið á um ríkjasam-
bandið við Danmörku, hafa fengið
byr undir báða vængi í kjölfar
bankaskýrslunnar svokölluðu sem
birt var sl. föstudag. Síðar í vikunni
mun Jafnaðarmannaflokkurinn
leggja til að komið verði á fót nefnd
sem leggi fram tillögur um stjórn-
skipulag eyjanna fyrir Lögþingið.
Þá mun Sjálfstýriflokkurinn leggja
til að efnt verði til þjóðaratkvæða-
greiðslu um stöðu Færeyja innan
ríkjasambandsins fyrir árið 2002.
Krafa um
skýrari tengsl
„Bankarannsóknin leiddi í ljós
að við vorum hlunnfarin, auk þess
sem í ljós kom að stjómmálasam-
band Danmerkur og Færeyja er
vonlaust. Það sama á við mikilvæg
atriði á borð við efnahagsmál, sem
hafa afgerandi áhrif á færeyskt
samfélag," segir Helena Dam á
Neystabo, formaður Sjálfstýri-
flokksins og annar pólitískra eftir-
litsmanna með nefndinni sem vann
að skýrslunni. „Við verðum að hafa
fullan sjálfsákvörðunarrétt og bera
fulla ábyrgð,“ segir hún.
Helena Dam hyggst leggja fram
ósk um þjóðaratkvæðagreiðslu eins
og áður er nefnt og vonar hún að
málið verði tekið fyrir um leið og
ósk jafnaðarmanna um nefnd er
kanni stjórnskipulagið. Jafnaðar-
mannaflokkurinn telur að heima-
stjómarreglumar frá 1948 séu úr-
eltar og segist jafnaðarmaðurinn
Marita Petersen, fyrrverandi lög-
maður, sannfærð um að hefðu regl-
ur um tengsl landanna verið skýi'-
ar, hefði rannóknin á bankamálinu
ekki verið nauðsynleg.
„Við Færeyingar hefðum ekki
lent í þeirri aðstöðu að gengið
væri framhjá okkur, hvað varðaði
mikilsverðar upplýsingar um
bankakerfi okkar, ef tengsl
Færeyja og Danmerkur hefðu
verið skýr. Bankarannsóknin hef-
ur staðfest þá skoðun mína að
nauðsynlegt er að endurskoða
þau,“ segir Marita Petersen. Tel-
ur hún fullvíst að tillaga flokksins
njóti stuðnings meirihluta þing-
manna.
Tillaga Jafnaðarmannaflokksins
var raunar lögð fram áður en
bankaskýrslan lá fyrir og segir
Petersen að hún eigi að leiða í ljós
„hvað það feli í sér að vera Færey-
ingur og hafa færeyskan ríkis-
borgararétt. Nú eram við öll
danskir ríkisborgarar." Þá segist
Petersen vilja að ljós verði hver
efnahagsleg tengsl Færeyja og
Danmerkur séu og að mál sem
varði Færeyjar eigi ekki að heyra
undir Dani, svo sem dómsmál og
utanríkismál.
Lögmaðurinn andvígur
endurskoðun
Edmund Joensen, lögmaður
Færeyja og formaður Sambands-
flokksins sem hefur verið einna
hallastur færeysku flokkanna und-
ir Dani, er ekki sammála Dam og
Petersen um að breyta eigi heima-
stjórnarlögunum. Hann hefur áð-
ur hótað því að segja af sér og
rjúfa þing ef átt verði við lögin og
endurtók hótun sína í gær. Segir
Joensen að rammi heimastjórnar-
laganna sé rúmur og það sé
Færeyingra sjálfra að „fylla út í
hann.“
Nefnd ESB fer til Alsírs
Algeirsborg. Reuters.
NEFND á vegum Evrópusam-
bandsins (ESB) hélt í gær til Al-
sírs í því skyni að afla upplýsinga
um blóðsúthellingarnar í landinu
síðustu sex árin. Nefndin hyggst
m.a. ræða við stjórnvöld í Alsír og
þetta er í fyrsta sinn sem þau vilja
ræða átökin í landinu, sem hafa
kostað 65.000 manns lífið, við full-
trúa Evrópusambandsins.
Nefndin er skipuð aðstoð-
arutanríkisráðherrum frá Bret-
landi, Lúxemborg og Austurríki
og Manuel Marin, sem fer með
samskiptin við ríkin við sunnan-
vert Miðjarðarhaf í framkvæmda-
stjórn Evrópusambandsins.
Stjórn Alsírs hafði ítrekað
hafnað viðræðum við ESB og lýst
þeim sem íhlutun í innanríkismál
landsins. Stjórnin lét þó að lokum
undan og féllst á að ræða við
nefndina en krafðist þess að við-
ræðurnar myndu einskorðast við
sameiginlegar aðgerðir gegn
„hermdarverkum“.
Búist er við að stjórn Alsírs
árétti þá kröfu að gripið verði til
harðra aðgerða gegn herskáum
múslimum í Evrópuríkjunum og
segi nefndinni að landið standi
frammi fyrir ofbeldisverkum
„hermdarverkamanna“ en ekki
pólitískri kreppu. Stjórnin hefur
hafnað hugmyndum um alþjóð-
lega rannsókn á fjöldamorðum í
Alsír, sem hún sakar uppreisnar-
menn úr röðum múslima um að
hafa framið.
Nefndin átti að koma til Al-
geirsborgar í gærkvöldi og hefja
viðræðurnar í dag. Hún hyggst
ræða við Ahmed Attaf, utanríkis-
ráðherra Alsírs, þingmenn stjórn-
arandstöðunnar og ritstjóra al-
sírskra dagblaða.
Dagblaðið A1 Khabar sagði að
nefndin hygðist ennfremur fara í
þorp nálægt Aigeirsborg þar sem
um 100 íbúar voru myrtir í vik-
unni sem leið. Ólíklegt er þó að af
þeirri ferð verði vegna tímaskorts
þar sem gert er ráð fyrir að
nefndin fari frá Alsír í kvöld.
Ekkert lát
á morðunum
Rúmlega 1.100 Alsírbúar hafa
verið myrtir á síðustu þrem vik-
um í blóðugasta kafla átakanna í
Alsír, sem hófust í janúar 1992
þegar yfirvöld aflýstu kosningum
til að koma í veg fyrir að flokkur
heittrúaðra múslima, íslamska
frelsisfylkingin (FIS), kæmist til
valda og stofnaði íslamskt ríki.
Ekkert lát er á morðunum og
alsírsk dagblöð skýrðu frá því í
gær að tíu borgarar, þeirra á
meðal vanfær kona, hefðu beðið
bana í árásum á alsírsk þorp um
helgina.
COROLLA
er með öryggisbelti búin
forstrekkjara og álagsvörn
(petta er hluti af
samvirkum öryggisbúnaði Toyota)
Komdu í sýningarsal okkar
að Nýbýlavegi í Kópavogi eða
til umboðsmanna okkar um land allt.
Nánari upplýsingar í síma 563 4400
eða www.toyota.is.
® TOYOTA
Tákn um gœði