Morgunblaðið - 20.01.1998, Page 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
SkólS í Rafíðnaðarskólanum miðla fagmenn nýjustu þekkingunni í vél- og hugbúnaði tölva. Nýtt nám þar er
tölvu- og kerfísfræði sem færri komust í en vildu. Gunnar Hersveinn skoðaði skólann og spurði skólastjórana
um stefnu og ástæður velgengninnar en nemendur þurfa að greiða fremur há skólagjöld.
Attaviti
tækninnar
leiðarljósið
# Skólagjöld knýja á um meiri kröfur
til náms og aðstöðu kennara.
# Slagorð skólans er „meiri þekking,
betri atvinna, hærri laun“.

Morgunblaðið/Golli
„STEFNA skólans er að fylgjast með áttavita tækninnar og stefna þangað sem hann bendir," segja skóla-
stjórarnir Sigurður Geirsson og Jón Ami Rúnarsson.
Rafiðnaðarskólinn
vex árlega um þriðjung.
Fimm þúsund nemendur
stunduðu nám á rúmlega
fjögur hundrað námskeiðum I skól-
anum liðið skólaár. Tildrög skólans
eru ákvörðun eftirmenntunar-
nefnda rafiðna og rafeindavirkja um
stofnun hans 20. september árið
1985. Skólanefnd manna úr atvinnu-
lífinu var stofnuð 1993 og ber hún
ábyrgð á starfinu. Skólinn er núna
búinn nýjustu tækjum og hefur á að
skipa kennurum sem standa jafn-
framt framarlega í atvinnulífinu.
Skólinn er eign launþega og at-
vinnurekenda í rafiðnaði og er Guð-
mundur Gunnarsson formaður
skólanefndar.
Núna í janúar hófst fyrsta önn af
tveggja ára tölvu- og kerfisfræði-
námi og þurftu nemendur að þreyta
inntökupróf til að komast að. 180
sóttu um nýja námið sem takmark-
að er við 45 nemendur. Annað nýtt
nám í skólanum á þessari önn er um
margmiðlun og þrívíddargrafík. Það
er 160 klukkustundir, tvö kvöld í
viku. Reiknað er með að þetta nám
verði líka þróað í tvær til fjórar ann-
ir.
Rafiðnaðarskólinn er á tveimur
hæðum í Skeifunni llb í Reykjavfk
með átta tölvustofum og 4 almenn-
um. Nýlega var tölvukosturinn end-
umýjaður. Skjáir em 17 tommu,
innra minni 64 bæt, harður diskur á
sleðum og í sumum stofum er bún-
aður með classnet kerfi sem gerir
kennurum kleift að frysta skjái
nemenda til að ná óskiptri athygli
þeirra, senda tilkynningar, skoða
vinnuna hjá hverjum og einum á
sinni vél, varpa myndum af hvaða
skjá sem er á tjald o.s.frv.
„Harður diskur á sleðum gefur
okkur kost á að láta hvem nemanda
fá eigin disk sem enginn notar nema
þeir á meðan náminu stendur og
búa við eigin tölvuumhverfi," segir
Jón Ámi Rúnarsson sem stjómar
skólanum ásamt Sigurði Geirssyni.
Ástæðan fyrir háum
skólagjöldum
Markmið skólans er að rafiðnað-
armenn vinni til sín öll ný störf sem
myndast vegna tæknibreytinga í
tölvu- og rafiðnaði, og segir Sigurð-
ur Geirsson það hafa verið gæfu
rafiðnaðarmanna að hafa staðið
saman og á þann hátt getað stofnað
skólann og endurmenntað sig í sam-
ræmi við tækniþróunina. „Tölvuiðn-
aðurinn er hluti af rafiðnaðarum-
hverfinu og þess vegna reka sam-
starfsnefndir launþega og atvinnu-
rekenda stærsta tölvuskóla lands-
ins,“ segir hann.
Til að fá inngöngu í Tölvu- og
kerfisfræði er reiknað með að nem-
endur séu annaðhvort með stúd-
entspróf eða rafiðnsveinspróf en
hinsvegar fara allir í stöðu-
mat sem opnar möguleika
fyrir sjálfsmenntað fólk í
tölvum. „Þegar starfskraft-
ar eru ráðnir til fyrirtækja
er ekki spurt um gráður
heldur hvort það geti og
kunni það sem þarf að gera.
Nám í RI getur svo breikk-
að þekkingu þessara ein-
staklinga og gert hana
markvísari," segir Jón Árni
skólastjóri sem einnig er
skólastjóri Viðskipta- og
tölvuskólans, Faxafeni 10.
Lokaverkefnið í Tölvu-
og kerfisfræðinni á að vera
raunhæft og nemendur
mega selja þau fyrirtækj-
um. Námið kann að hljóma
fremur dýrt því önnin kost-
ar 180 þúsund krónur og
tvö ár þ.a.l. 720 þúsund. Það
virtist umsækjendum hins-
vegar ekki vera fyrirstaða.
„Námið er ekki niður-
greitt af ríkinu eins og til
dæmis í Tölvuháskóla V.í.
og námsgögn eru innifalin,"
útskýrir Jón Ami, „auk
þess eru kennararnir meðal helstu
sérfræðinga þjóðfélagsins í fögum
sínum og verðmætir sínum fyrir-
tækjum. Námið fer því fram á
kvöldin og á laugardögum.“
Jón Árni segir ennfremur að eftir
fyrsta árið séu nemendur orðnir
hæfir starfskraftar og geti ráðið sig
í vinnu með meðallaun á bilinu 200
til 250 þúsund krónur á mánuði.
Margir, eða um 60% nemenda, eru
kostaðir af fyrirtækjum og geta
ennfremur sótt í endurmenntunar-
sjóði rafiðnaðarmanna. Jón Árni
segir það viðhorf margra nú að
starfsmenn fórni frítíma sínum í
nám og fyrirtækin borgi skólagjöld-
in.
Markaður, viðhorf og þarfír -
rækilega kannað
Skólastjóramir segja að í RI sé
notuð önnur nálgunaraðferð en
tíðkist í hefðbundnu skólakerfi. „Við
könnum markaðinn með við-
horfskönnunum og heyrum hvers
hann þarfnast, við undirbúum svo
námið, finnum námsefnið og kenn-
arana og að lokum þegar allt er til-
búið fjárfestum við í tækjum," segir
Jón Árni og bætir við að í „skólum
kerfisins" sé þessu öfugt farið.
Skólar sækja þar um fjárveit-
ingu fyrir tölvum, bíða, fá pening,
kaupa tölvur og fara þá að huga að
hvað eigi að kenna og hvort ein-
hverjir fáist til að kenna það. „Og
loksins þegar námið er að komast
af stað, er tölvubúnaðurinn orðinn
úreltur," segir Jón Árni og bendir
á að 25% af andvirði tölvu fari í að
viðhalda vél- og hugbúnaði á ári.
Það dugar því lítið að telja tölvum-
ar og meta út frá því hversu vel
skólar standi.
RI skólinn lætur gera fýrir sig
námkvæma könnun og í henni hefur
til dæmis komið í ljós að flestir sem
sækja skólann eru á aldrinum 30-50
ára, að utanbæjarfólk vill gjarnan
stunda námskeiðin um helgar, 62%
atvinnurekenda borgi námskeiðin
fyrir starfsmenn, 95% segjast vilja
koma á fleiri námskeið í skólanum,
89% segjast geta mælt með þeim
o.s.frv. Einnig era nemendur beðnir
um að meta kennarana að loknu
hverju námskeiði. „Þetta er nauð-
synlegt fyrir skólastjórnendur og
okkar kröftugu 17 manna skóla-
nefnd úr atvinnulífinu," segir Jón
Ami.
Þarfagreining til að meta stöðu
starfsmanna fyrirtækja
Á annarri hæð Rafiðnaðarskólans
eru almenn tölvunámskeið kennd og
þar er einnig góður tækjakostur.
„Nýjasti búnaðurinn þarf ekki að
vera í öllum stofum í skólanum, en
hann verður ávallt að vera til,“
segja skólastjórarnir.
„Við erum sérfræðingar í nám-
skeiðahaldi á tölvusviði,“ segir Jón
Árni, „og flestöll stóra tölvufyrir-
tækin leita til okkar um að halda
námskeið, í stað þess að halda þau
sjálf.“
Þarfagi'eining er þjónusta sem
RI skólinn veitir fyrirtækjum
ókeypis en hún felst í því að lagt er
krossapróf fyrir starfsmenn og með
því greind þörf þeirra fyrir viðbót-
arþekkingu. Niðurstöðurnar sýna
hvar hver stendur og má í fram-
haldinu raða mönnum á rétt nám-
skeið. Sumir þurfa á grunnnámi að
halda, aðrir aðeins á hraðanám-
skeiði í ákveðinni tækni. Þannig
geta fyrirtæki sent starfsmenn sína
í markvisst nám.
„Þetta fyrirkomulag hefur líka
þann kost í för með sér að á öllum
námskeiðunum era nemendur á
svipuðu stigi, öfugt við það sem oft
gerist í skólakerfinu," segir Sigurð-
ur Geirsson, „og eins og í Tölvu- og
kerfisfræðináminu, leggja oft bæði
fyrirtækí og starfsmenn sitt af
mörkum, starfsmaðurinn frítímann
og fyrirtækið peninginn, og við
kennum þeim að nota tölvur sem
verkfæri."
Gerð var þarfagreining á vegum
RI í Kvennaskólanum í Reykjavík
með það markmið að allir gætu
bætt við sig miðað við kunnáttu á
tölvum og hefur RI tekið að sér að
þjálfa bæði kennara og nemendur
en ekki tókst að ráða tölvukennara í
Kvennaskólann í vetur. Þetta er
nýtt verkefni hjá RI og er með sam-
þykki menntamálaráðuneytis.
Á bensíngjöfinni en ekki
handbremsunni
„Munurinn á RI og hefðbundnum
skólum er að skólanefndin hér
þekkir mjög vel þarfir atvinnulífsins
enda koma nefndarmenn allir þaðan
þess vegna eru þeir á bensínpedal-
anum en aðrar skólanefndir á hand-
bremsunni," segir Jón Árni.
„Einnig skiptir meginmáli að fé-
lags- og Iaunamálum hefur aldrei
verið blandað saman við þá mennt-
un sem hér fer fram, því er haldið
aðskildu,“ segir Sigurður Geirsson.
Tæknibyltingin hefur verið rafiðn-
aðarmönnum á íslandi hag-
stæð vegna þess að þeir
sóttu ákaft í eftirmenntun.
Á Bretlandi hafa hinsvegar
til dæmis rafvirkjar ein-
angrast við nýbygginga-
gerð.
„Stefna skólans er að
fylgjast með áttavita tækn-
innar og stefna þangað sem
hann bendir,“ segir Jón
Árni, „við spyrjum ekki:
„Hvemig verðm' staðan um
næstu áramót" heldur:
„Hvemig ætlum við að hafa
það um næstu áramót."
Skólastjórarnir segja
það líka stefnu sína að
hjálpa fyrirtækjum að
skapa sér markvissa
menntastefnu og leikur
þarfagreiningin lykilhlut-
verk í því. Þeir hafa til
dæmis átt samstarf við Fé-
lagsmálastofnun Reykja-
víkurborgar um þjálfun á
starfsfólki í hverri hverfis-
stöð. „En nám er ekki
spretthlaup," segir Jón
Árni, „og þessvegna þarf
að gera áætlun um hvemig eigi að
mennta starfsfólk og í hvaða röð
það er gert. Rangt hefði til dæmis
verið að taka allt starfsfólk einnar
hverfistöðvar á námskeið - á meðan
hinar allar liðu fyrir skort á mennt-
un.“
Hugmyndir skapá peninga en
ekki peningar hugmyndir
Skólastjórar Rafiðnaðarskólans
segjast hafa jákvætt viðhorf til
hefðbundinna skóla en „nálgunarað-
ferðir að þekkingunni þarf að bæta,
þeir þurfa meira sjálfstæði og betri
tengsl við atvinnulífið og þjóðlífið,“
segja þeir og eru líka hlynntir
skólagjöldum, þótt þeir geri sér
grein fyrir ókostum þeirra.
„Skólagjöld leiða til þess að nem-
endur gera meiri kröfur til skólans
um að standa sig og þýðir til dæmis
lítið að bjóða upp á lélega kennara
eða tilkynna hann „veikan í dag“.
Þau leiða líka til þess að nemendur
geri meiri kröfur til sjálfra sín. Eg
tel að í skólakerfinu sé reiknað með
að peningar skapi hugmyndir, í stað
þess að vinna að hugmyndum þang-
að til þær skapa peninga," segir Jón
Ámi.
Viðhorf þeirra til Háskóla ís-
lands er að í honum ætti að stunda
akademískar rannsóknir og vísindi
- en að stofna ætti nýja skóla um
þær greinar sem væru starfstengd-
ar. Skólakerfið er að þeirra mati of
ósveigjanlegt - og þeir telja til
dæmis mikilvægt að velja vel í
skólanefndir - ekki pólitískt heldur
samkvæmt spurningunni: Hvaða
ráð og aðferðir eru til sem þjóna
hagsmunum nemenda best?