Morgunblaðið - 13.02.1998, Síða 20

20 FÖSTUDAGUR 13. FEBRÚAR 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
UR VERINU
Mikil eftirspurn er eftir loðnu á Japansmarkaði
„Teljum að salan
verði ekki vandamál“
Reuters
Pelíkanar sóla sig
RAMMASAMNINGAR um sölu á
frystri loðnu til Japans liggja fyrir,
bæði hjá Sölumiðstöð hraðfrysti-
húsanna og íslenskum sjávarafurð-
um, en skv. upplýsingum frá sölu-
samtökunum ætti að vera hægt að
selja allt það magn, sem næst að
framleiða á vertíðinni í ár. Vonir
eru bundnar við að hægt verði að
selja í ár allt að 30 þúsund tonn af
frystri loðnu til Japans sem er
ársneysla Japana, en í fyrra náðist
að selja 20 þúsund tonn af loðnu til
Japans frá íslandi. Enn liggur
verðið ekki fyrir, en talsmenn SH
og ÍS gerðu ráð íyrir að það yrði
komið á hreint öðru hvoru megin
við helgina og er heldur búist við
einhverri verðhækkun en lækkun
frá því í fyrra.
Halda þarf í sérstöðu
íslensku loðnunnar
„Ekki er búið að skrifa undir
samninga við Japani, en verið er að
leggja síðustu hönd á þá nú þegar
verkfalli hefur verið frestað og
munu aðrir útflytjendur fylgja
þeim samningi. Verðið er ekki end-
anlega frágengið en ljóst er að það
verður hækkun á verði loðnunnar
frá því í fyrra,“ sagði Halldór G.
Eyjólfsson, deildarstjóri hjá SH, í
samtali við Verið í gær. „Við ætlum
að selja allt, sem framleiðendur
okkar geta framleitt. í fyrra seld-
um við 14 þúsund tonn af frystri
loðnu til Japans af 20 þúsund tonna
framleiðslu sem þangað fór frá ís-
landi, og í ár viljum við helst ná að
selja 20 þús. tonn. Það er því nokk-
uð gott hljóðið í okkur. Loðnan er
NÝLEGA var gengið frá tvíhliða
samningi um loðnuveiðar annars
vegar milli Islands og Færeyja og
hins vegar milli íslands og Græn-
lands. Samkvæmt þeim hafa átta
nótaveiðiskip Færeyinga heimild
Búist er við
verðhækkun
frekar en lækkun
alltént farin að sjást þótt hún sé
ekki farin að veiðast.“
Góður markaður er nú í Japan,
að sögn Halldórs. „Salan á íslensku
loðnunni gengur vel og neyslan
virðist vera góð. Neyslan er komin
í 30 þúsund tonn á ári sem er veru-
leg aukning frá fyrri árum og von-
andi getum við uppfyllt þær þai-fir
enda er raunhæft að ætla að ís-
lendingar nái að selja um 30 þús-
und tonn til Japans í ár. Við þurf-
um einfaldlega að framleiða gott
magn núna til þess að halda ís-
lensku loðnunni sterkri inni á
markaðnum og gefa öðrum þjóðum
minna svigrúm eins og Kanada-
mönnum og Norðmönnum, sem
rætt hafa um að hefja framleiðslu
að nýju á næsta ári. Islenska loðn-
an hefur verið að festa sig vel í
sessi á síðustu fjórum árum og
þykir komin með ákveðna sérstöðu
á markaðnum hvað bragðgæði
snertir auk þess sem hún þykir
mun betri í vinnslu en kanadíska
loðnan,“ segir Halldór.
Bjartsýni á verð
„Hjá okkur liggja fyrir ramma-
samningar við Japani og búið er að
skipta framleiðslunni á meðal
kaupendanna. Skrifað verður undir
samningana á næstunni og reikn-
um við með að geta selt allt það
til þess að veiða 15 þúsund lestir af
loðnu innan íslensku efnahagslög-
sögunnar frá janúar til loka loðnu-
vertíðarinnar og hefur eitt skip
Grænlendinga, Ammasat, heimild
til að veiða innan íslensku lögsög-
magn, sem framleitt verður. Við
gerum ráð fyrir að það verði um
15-20 þúsund tonn í ár, en í fyrra
framleiddum við aðeins um tæp sex
þúsund tonn, m.a. vegna þess að
mun minna var framleitt hjá fram-
leiðendum okkar á Austfjörðum en
ráð var fyrir gert, en þá var loðnan
bæði smá og mikil áta í henni,“
segir Aðalsteinn Gottskálksson,
framkvæmdastjóri sölu- og þjón-
ustusviðs IS.
„Við teljum að sala verði ekki
vandamál og geta menn þar af leið-
andi byrjað að framleiða um leið og
einhver loðna finnst. Þó að hrogna-
innihaldið sé nú ekki nema 12% og
heldur lítið skv. kröfum Japana, þá
er möguleiki á að selja þá loðnu á
öðrum mörkuðum, svo sem í Tæv-
an og Kína. Verðið ætti að vera
orðið klárt öðru hvoru megin um
helgina og erum við bjartsýnir
hvað það varðar," segir Aðalsteinn.
Erfíður lirognamarkaður
Ekki er enn búið að semja um
sölu á loðnuhrognum og er hrogna-
markaðurinn í Japan nú mjög erf-
iður. Talsverðar bh’gðir eru til í
Japan og hefur neysla þar dregist
veralega saman. Skv. upplýsingum
Morgunblaðsins era til um 1.500
tonna hrognabirgðir í Japan, en
neyslan er í kringum þrjú þúsund
tonn á ári. I Ijósi þessara aðstæðna
er búist við minni eftirspurn og
verðlækkun á hrognum frá því í
fyrra, en japanskir kaupendur hafa
gefið það út að Islendingar ættu að
framleiða minna en 2.000 tonn af
hrognum á yfirstandandi vertíð.
unnar átta þúsund lestir af loðnu á
sama tíma.
Að sögn Jóns B. Jónassonar,
skrifstofustjóra í sjávarútvegs-
ráðuneytinu, era ákvæði í samn-
ingunum um að okkur beri í stað-
inn tilkall til veiða á norsk-íslenskri
síld innan færeysku lögsögunnar
auk þess sem Islendingum er
frjálst að stunda kolmunnaveiðar
þar og reynt hefur verið af íslensk-
um skipum undanfarin tvö sumur,
en í hálfgerðu „skötulíki“, að sögn
Jóns. Samningurinn við Grænlend-
inga felur í sér, líkt og í fyrra, að
þeir greiði íslendingum átta þús-
und tonn af loðnu til baka í upphafi
næstu loðnuvertíðar, sem hefst um
mitt sumar og munu þá íslensk
skip væntanlega veiða loðnu innan
grænlensku lögsögunnar.
Áhersla á stærri hlut
Fundahöld eru að hefjast með
Norðmönnum og Grænlendingum
um skiptingu loðnustofnsins í lok
mánaðarins og síðan aftur um
mánaðamótin mars/apríl og ætla
Islendingar í þeim viðræðum að
leggja áherslu á að fá stærri hlut
en kveðið er á um í gildandi samn-
ingi um loðnustofninn. Þau 78%,
sem samningurinn geri ráð fyrir,
séu of lágt hlutfall í Ijósi þess að
veiðar Islendinga hafi verið
86-87%. íslendingar sögðu loðnu-
samningnum upp í október á liðnu
ári og Grænlendingar sögðu hon-
um upp að hluta. Samningurinn
rennur út í apríl.
TVEIR pelíkanar snyrta íjaðrirn-
ar við ísi lagða tjörn í dýragarði í
Sofíu. Slæmt veður hefur verið í
OTTAST er, að reykjarkóf frá nýj-
um skógareldum leggist aftur yfir
Suðaustur-Asíu á næstunni og auki
veralega á efnahagskreppuna í
löndunum. í Indónesíu brenna nú
skógareldar á 90 stöðum.
Ef ekki tekst að hafa hemil á
nýju eldunum, sem era að minnsta
kosti 51 á Súmötru og 40 í Kalim-
antan, indónesískum hluta Borneó,
gæti sagan endurtekið sig frá í
haust þegar ekki sá til sólar í Bru-
nei, Malaysíu, Singapore, Suður-
Tælandi og Filippseyjum vegna
kófsins og þeirrar gífurlegu meng-
unar, sem því fylgdi.
Efnahagslegt áfall
Hagfræðingar segja, að hendi
þessi ósköp aftur, gæti það haft
mjög alvarlegar afleiðingar fyrir
efnahagslífið í löndunum, sem
glíma nú flest við banka- og skulda-
kreppu. Þegar reykurinn lá yfir í
haust, frá september til nóvember,
fækkaði ferðafólki mjög mikið eins
og eðlilegt má teljast og sums stað-
ar var verksmiðjum og öðrum
vinnustöðum lokað langtímum sam-
an vegna mengunarinnar. Eru
menn enn ekki búnir að gera sér
fulla grein fyrir kostnaðinum.
Eldamir koma upp þegar bænd-
ur og fyrirtæki ryðja og brenna
skóginn vegna nýrrar ræktunar en
vegna þurrkanna að undanfómu,
HOLLENZKIR læknar bjóða nú
upp á þá þjónustu að endumýja
meyjarhöft, sé þess óskað, til að
afstýra vandræðum sem annars
geta komið upp á brúðkaupsnótt
hjá sumum pömm.
Frá þessu er sagt í nýjasta
hefti brezka vísjndatímaritsins
New Scientist. I greininni er það
haft eftir fímm læknum sem
starfa á Hoed-sjúkrahúsinu í
Rotterdam að töluvert væri um
að konur af erlendu bergi brotn-
ar sem byggju í Hoiiandi leituðu
til þeirra tii að fá þessa þjónustu.
Búlgaríu að undanförnu en sól-
skin var þar í gær í fyrsta sinn í
margar vikur.
sem almennt eru raktir til áhrifa
frá heita straumnum, E1 Nino,
verður eldurinn fljótt óviðráðanleg-
ur. Landið er yfirleitt ratt á
þurrkatímanum þegar norðanvind-
ar blása og því berst reykurinn
fljótt yfir nálæg lönd.
Sumir talsmenn umhverfisvernd-
arsamtaka hafa tekið mjög djúpt í
árinni um þá vá, sem nú sé fyrir
dyrum. Til dæmis sagði einn, að
brynnu eldamir með tilheyrandi
reykjarkófi í apríl, þegar monsún-
vindarnir breytast, mætti búast við,
að fólk sæi ekki til sólar næstu níu
mánuðina.
Brenna í mólögum
Indónesíustjórn var harðlega
gagnrýnd fyrir aðgerðaleysi sl.
haust en líklegt þykir, að hún og
stjórnvöld í nágrannaríkjunum
bregðist harðar við að þessu sinni.
Það er þó ekkert áhlaupaverk að
slökkva eldana, meðal annars
vegna þess, að sums staðar ná þeir
sér niður í mólög í jörðu.
Mörg ríki í Suðaustur-Asíu glíma
við kreppu í efnahagslífinu og nýtt
mengunarslys yrði gífurlegt áfall
fyrir þau. Afleiðingin yrði meðal
annars stórkostlegur samdráttur
hjá hótelum, veitingahúsum og
flugfélögum en nóg yrði hins vegar
að gera á sjúkrahúsum.
Margar kvennanna mættu bú-
ast við hinu versta ef í Ijós kæmi
á brúðkaupsnóttina að þær væru
ekki hreinar meyjar. Að vísu
segja læknarnir að engar heil-
brigðisástæður Iiggi fyrir því að
gera þessa aðgerð á konunum,
en þær ættu á hættu niðurlæg-
ingu, ofbeldi og útilokun frá sam-
félaginu ef eiginmenn þeirra
sannfærðust ekki um meydóm
þeirra. Loks nefna lækiiarnir að
um helmingur kvennanna sem til
þeirra leita hafi verið neyddar til
samræðis.
Sjávarútvegssýningarnar
Niðurstaða í dag?
ATKVÆÐI í atkvæðagreiðslu
meðal sýnenda um hylli þeirra
tveggja sjávarútvegssýninga,
sem áformað er að halda dag-
ana 1.-4. september 1999,
verða talin í dag. Þá ætti að
liggja ljóst fyrir hvort meiri-
hlutastuðningur er við Nexus
Media Ltd., sem nú skipulegg-
ur Islensku sjávarútvegssýn-
inguna í Smáranum í Kópa-
vogi, eða við Sýningar ehf.,
sem nú vinnur að undirbún-
ingi FishTech ‘99 í Laugar-
dalshöll. Atkvæðagreiðslan
náði til þeirra 158 íslenskra
fyrirtækja, sem þátt tóku í síð-
ustu sjávarútvegssýningu og
haldin var í Laugardalshöll
haustið 1996.
Yfir 70% sýnenda
hafa greitt atkvæði
Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins hefur þátt-
taka í kosningunni verið mjög
góð og höfðu yfír 70%
sýnenda greitt atkvæði í
fyrrakvöld, en til að þátttakan
teljist marktæk þurfa a.m.k.
70% atkvæða þeirra, sem
sýndu 1996 ogætlajafnframt
að sýna á næstu sýningu, að
skila sér. Með þátttöku í at-
kvæðagreiðslunni lýsa
sýnendur yfír eindregnum
vilja á að einungis verði um
eina sýningu að ræða og að
styðja þá sýningu sem ofan á
verður í atkvæðagreiðslunni.
Þrettán fyrirtæki tóku sig
saman um undirbúning at-
kvæðagreiðslunnar til þess að
koma í veg fyrir að það „slys“
gerist að hér verði haldnar
tvær sýningar. Fyllsta hlut-
leysis hefur verið gætt og
mun Coopers & Lybrand-Hag-
vangur sjá um talningu at-
kvæða í dag.
Samið við Færeyinga og Grænlendinga
Mega veiða 23 þúsund
tonn af loðnu í vetur
Meira en 90 kjarr- og skógareldar
loga í Indðnesíu
Ottast nýtt
mengunarslys
í SA-Asíu
Gæti gert efnahagskreppuna í löndun-
um enn alvarlegri
Singapore. Reuters.
Endurnýja meyjarhaftið