Morgunblaðið - 18.03.1998, Page 37

Morgunblaðið - 18.03.1998, Page 37
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR MIÐVIKUDAGUR 18. MARZ 1998 37 EIRÍKUR BJÖRNSSON + Ragnar Eiríkur Björnsson fæddist í Grófarseli í Jök- ulsárhlíð 30. septem- ber 1914. Hann varð bráðkvaddur aðfara- nótt sunnudagsins 8. mars síðastliðinn. Foreldrar hans voru hjónin Sólveig Halls- dóttir frá Sleðbrjót í Jökulsárhlíð, f. 1. október 1885, d. 29. nóvember 1968, og Björn Sigurðsson frá Rangárlóni, f. 15. október 1878, d. 3. febrúar 1940. Eiríkur átti þrjár systur: Eyveigu, f. 1909, d. 1986; Þóreyju, f. 1910, d. 1968; og Onnu, f. 1916. Fram undir ferm- ingu átti Eiríkur heima í Grófar- seli ásamt foreldrum sfnum, en upp úr því bregða foreldrar hans búi og flytja í Skjöldólfsstaði í húsmennsku ásamt Eiríki og Önnu, yngstu systur hans. Eldri systurnar gerðust vinnukonur á Eiríksstöðum. Á gamlársdag 1955 kvæntist Eiríkur Ólöfu Gissur- ardóttur, f. 16.1. 1916, d. 7.9. 1995. Foreldrar hennar voru Helga Jónsdótt- ir og Gissur Filippus- son. Sonur þeirra er Gissur Björn, f. 5.11. 1956. Synir Ólafar frá fyrra hjónabandi eru Franz og Ágúst Gíslasynir. Árið 1935 fer Ei- ríkur á Bændaskól- ann á Hvanneyri í einn vetur og fer að búa eftir það á Ára- mótaseli f Jökuldalsheiði ásamt foreldrum sfnum og systrum, allt til ársins 1943, og er því einn af sfðustu ábúendum „f heiðinni". Á árunum 1946 til 1951 býr Eiríkur á Arnórsstöðum í Jökuldal, er hann selur hálfa jörðina og flyt- ur suður. I Reykjavík starfaði Ei- ríkur f Mjólkursamsölunni. Eiríkur verður jarðsunginn frá Fríkirkjunni í Reykjavík í dag og hefst athöfnin klukkan 13.30. Það eru liðin rúm fjörutíu ár síðan ég kynntist Ragnari Eiríki Björns- syni, sem innan fjölskyldunnar og í vinahópi var ævinlega kallaður Eiki. Móðir mín var skilin við fóður minn og tekin saman við þennan hógláta og - að því er mér fannst - fremur þurrlega verkamann. Þau giftu sig 1955 en ég var þá enn í menntaskóla og síðan sex ár við háskólanám í Þýskalandi. Ég kynntist Eika ekki að ráði fyrr en því var lokið um miðj- an sjöunda áratuginn. Og þá breytt- ist smám saman sú mynd sem ég hafði gert mér af honum í upphafi. Hógvær var hann að vísu en langt frá því að vera þurr á manninn eins og mér hafði fundist í fyrstu. Bakvið hljóðlátt fasið lejmdist gneistandi kímni; spaugsyrði voru honum ævin- lega laus á tungu en einkenndust þó alltaf af góðvild og voru aldrei sögð á kostnað annarra. En ég fékk líka smátt og smátt gleggri mynd af manninum bak við þetta kímna bros: bóndasyninum sem ólst upp við strit og rýran kost, fyrst í Jökulsárhlíð og síðan í Jök- uldalnum. Og í nokkur ár bjó fjöl- skyldan - foreldrar hans, Bjöm Sig- urðsson og Sólveig Hallsdóttir og systumar þrjár, Eyveig, Þórey og Anna - á Armótaseli í Jökuldals- heiði. Þetta era þær slóðir sem al- mennt hafa verið tengdar við eitt stærsta þrekvirki í íslenskum skáld- skap á þessari öld: Sjálfstætt fólk eftir Halldór Laxness. Ekki veit ég hvort Halldór kynntist við fólkið í Armótaseli þegar hann var að hnoða leirinn í hina minnisstæðu söguhetju sína, Bjart í Sumarhúsum, en ekki finnst mér það ósennilegt. Byggðin í heiðinni lagðist af. Eiki var í Bændaskólanum á Hvanneyri veturinn 1935-36. Síðar bjó hann í nokkur ár á parti úr jörðinni Amórs- stöðum í Jökuldal þar sem systír hans var orðin húsfreyja. Svo kom „blessað stríðið“. Eftir nokkurra ára vinnumennsku í Borgarfirði fluttist Eiki hingað suður „á mölina“ eins og það hét þá. Þar með deildi hann ör- lögum með þeim sæg af sveitafólki sem á stríðsáranum flosnaði upp frá búskapnum og kom hingað á suðvest- urhomið í leit að lífsviðurværi. Þessu hefur verið lýst í mörgum bókum bæði raunsönnum og ekki síður í skáldverkum á borð við Land og syni eftir Indriða G. Þorsteinsson. Það er staðreynd að vel skrifað skáldverk veitir okkur einatt dýpri sýn á raun- veraleikann en sundurlaus minninga- brot þeirra sem upplifðu hann. Ekki ber að skilja orð mín svo að Eika hafi ekki verið ljúft að segja frá æsku sinni og uppvexti. Sjálfur iðr- ast ég þess einungis núna að hafa ekki verið iðnari að spyrja hann. Þó er það svo að vitneskja hans og þekking á lífsstriti Jökuldælinga á fyrri hluta þessarar aldar er sem betur fer ekki glötuð: um það leyti er fór að líða að starfslokum Eika í Mjólkurstöðinni - þar sem hann vann hátt á þriðja tug ára - hafði þjóðháttadeild Þjóðminjasafnsins uppi á honum og fékk hann til að svara spurningaskrám um hvaðeina er laut að lífsháttum og venjum fólks á æskuslóðum hans. Hallgerður Gísladóttir minjavörður hefur sagt mér að í safninu séu varðveitt svör hans við rúmlega þrjátíu spuminga- skrám af þessu tagi auk fleira smá- legs. Sem dæmi um þennan verð- mæta sjóð upplýsinga segir hún mér að hann hafi svarað spumingum um „veðurspár, vegi og vegagerð, torf- skurð og móverk, þulur og gátur, eldishesta, drauma, ferðalög, hrein- gerningar og þvotta, hreinlætí og heilsufar, hundinn, auðkenni hús- dýra, matarhætti, tónlist, lestur og skrift, bfla, áhugaljósmyndara, sauð- fjárhirðingu, sauma, meindýr, átta- táknanir, rústir, huldufólk, lýðveldis- hátíðina og fleiri slíkar hátíðir, mat- seljur, veiðar í ám og vötnum, vest- urheimsferðir, náttúrahamfarir, vegavinnu og tóbakshætti". Mér er kunnugt um að Eiki hafði mikið yndi af að dunda við þessar skriftir sem hófust 1982 en síðustu skránni svaraði hann síðastliðið sum- ar. Ég hygg að það hafi verið mikið gæfuspor fyrir bæði, móður mína og Eika, þegar þau ragluðu saman reyt- um sínum um miðjan sjötta áratug- inn. Þau áttu vel skap saman og sam- búð þeirra var einstaklega Ijúf. Að glaðværð og spaugsemi fiátöldum vora aðrir mannkostir í fari Eika sem birtust mér æ skýrar sem ég kynntist honum betur: heiðarleiki, einlægni og traust vinarþel. Að ótöldu æðruleysi hans þegar á móti blés. Það varð hon- um ábyggilega mikið áfall þegar móð- ir mín dó í september 1995. En hann bar harm sinn í hfjóði. Og meira en það: það var eins og sorgin og ein- manaleikinn efldu hann og styrktu. Hann fór að sækja og taka þátt í fé- lagsstarfi aldraðra í félagsmiðstöðinni Gerðubergi þar sem starfsfólkið sýndi honum einstaka hlýju og um- hyggjusemi. Fyrir það ber að þakka fyrir hönd ættingja hans og vina og ekki síður nágrönnum hans í Þórufelli 2 sem reyndust honum stoð og stytta í hvívetna síðustu árin. Það kemur mér ekki á óvart að þetta fólk minnist Eika af söknuði og með þakklátum huga. Allir sem kynntust þessum hugljúfa dreng þáðu að minnsta kost jafn mikið og þeir gáfu. Kvöldið sem Eiki dó var hann á leið heim úr afmælisfagnaði hjá móð- ur nágrannakonu sinnar í Þórufelli. Nokkrir vinir hans vora að fylgja honum heim á leið þegar kallið kom. Mig langar að ljúka þessum fátæk- legu orðum með því að þakka þeim fyrir einstaka hlýju þeirra og um- hyggju. Hvað er fegurra en að fá að kveðja þennan heim eftir glaðværa stund í góðra vina hópi, umvafinn vinarþeli? Eiki var sáttur við lífið þegar hann dó. Oftar en einu sinni gaf hann í skyn við mig að hann hlakkaði til að fá að leggjast til hinstu hvíldar við hlið móður minnar í Grafarvogskirkjugarði. Ég þakka góð kynni við góðan dreng. Franz Gíslason. Kæri frændi. Þú kvaddir eins og ég held að þú hefðir óskað þér. í hópi góðra vina á gleðistundu. Þú hafðir verið í áttræðisafmæli ásamt Ingi- björgu vinkonu þinni og fjölskyldu þegar kallið kom. Þú varst 83ja ára gamall, þokkalega hraustur og sáttur við Guð og menn, en saknaðir sárt eig- inkonu þinnar, Lóu, sem farin var á undan þér rúmum tveimur áram áður. Þegar þú ert horfinn koma upp í hugann margar góðar minningar um samverastundir liðinna ára. Heimili þitt og Lóu stóð alltaf opið okkur systkinunum. Þetta nýtti maður sér óspart á þeim áram þegar verið var að læra að standa á eigin fótum í henni Reykjavík. Ég man hvað gott var að koma við á Nönnugötunni, einkum þegar nálgast tók mánaða- mót og gleymst hafði að hugsa fyrir frumþörfinni, að borða. Eg held, Eiki, að þú hafir haft dálítið gaman af þessum heimsóknum, þvi auðvitað sástu í gegnum mann, en góðsemi þín og glettni sá til þess að okkur fannst eins og við hefðum einmitt verið boðin til þessarar veislu. Samt var ég alltaf dálítið feimin við þig þegar ég var ung, fannst þú kannski fremur fámáll þótt stutt væri kímnis- glampann i augunum. En nú í dag og reyndar löngu áður lærði ég að meta þitt hægláta fas. Þú hafðir þitt skap, þú hafðir þína skoðun og umfram allt þessa góðsemi og glettni, sem var þitt aðalsmerki. En allt var þetta á lágu nótunum, þú hafðir aldrei hátt. Eiki frændi. Ég og fjölskylda mín munum sakna þín. Þú hefur verið hluti af lífi mínu í langan tíma, einnig bama minna. Það verður dálítið skrýtið næsta aðfangadag þegar enginn Eiki kemur með pakka og dempar niður jólastressið með róleg- heitum sínum. Ég og fjölskylda mín sendum Gissuri og öðram aðstandendum innilegar samúðarkveðjur. „Far þú í friði, friður Guðs þig blessi, hafðu þökk fyrir allt og allt“ Þín systurdóttir, (V. Briem.) Birna. Það var að morgni sunnudagsins 8. mars að okkur bárast þær sorgarfréttir að elskulegur bróðir og frændi, Ragnar Eiríkur, hefði þá um nóttina kvatt þennan heim. Við minnumst Eika sem glaðlynds og hjartagóðs manns sem ávallt var tilbúinn að rétta hjálparhönd og stutt var í hláturinn þegar hann var nærri. Nú þegar við kveðjum þennan sómadreng, og hann heldur á vit nýrra heimkynna, er söknuður í huga okkar, en vitum þó að hans bíður góð vist í faðmi drottíns. Við þökkum honum samverana í þessu lífi og biðjum Guð að styrkja eftirlifandi ættingja hans. Anna Bjömsdóttir, Guðrún Helgadóttir, Anna Kristbjörg Jónsdóttir. Sérfræðingar i l)lómaskrevtinj>um \ i<l (ill tækifæri 1 V^blómaverkstæði I 1 Binna I Sk(')la\drfíusli” 12, á hurni Bergstaða.stra-ti.s, sími 551 9090 + Útför móður minnar, MAGDALENU ZAKARÍASDÓTTUR frá Smiðjuhóli, síðast til heimilis f Heiðargerði 18, Akranesi, sem lést miðvikudaginn 11. mars sl., fer fram frá Borgarneskirkju föstu- daginn 20. mars kl. 14.30. Bióm vinsamlegast afþökkuð, en þeim, sem vilja minnast hinnar látnu, er bent á Sjúkrahús Akraness. Fyrir mína hönd og annarra vandamanna, Jóhann Pálsson. Ástkær móðir okkar, ÞURÍÐUR SKÚLADÓTTIR, Bólstaðarhlfð 41, Reykjavfk, sem andaðist á heimili sínu miðvikudaginn 11. mars, verður jarðsungin frá Fossvogskirkju föstudaginn 20. mars kl. 13:30. Bjarni H. Jóhannsson, Una S. Jóhannsdóttir, Skúli H. Jóhannsson, Ómar H. Jóhannsson, og fjölskyldur. + Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi, EIRfKUR E. KRISTJÁNSSON, frá Súgandafirði, er lést föstudaginn 13. þ.m., verður jarðsung- inn frá Fossvogskirkju á morgun fimmtudag- inn 19. mars kl. 15.00. Þeim sem vildu minnast hans er bent á líknar- stofnanir. Hervald Eiríksson, Kristrún Skúladóttir, Guðrún Ragnhildur Eirfksdótttir, Jónas A. Aðalsteinsson, Trausti Eirfksson, afabörn og langafabörn. Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý- hug við andlát og útför ástkærs eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður, bróður, mágs og afa, ÞÓRARINS B. ÓLAFSSONAR yfirlæknis, Smáragötu 10, Reykjavfk. Sérstakar þakkir til lækna og hjúkrunarliðs á Sjúkrahúsi Reykjavíkur, Grensásdeild og Landspítalanum, sem á síðasta ári og þessu önnuðust hann af alúð í veikindum. Björg Ólafsson, Oddrún Kristfn Þórarinsdóttir, Geir Þórarinn Þórarinsson, Erla Þórarinsdóttir, Þóra Þórarinsdóttir, Oddur Hermannsson, Guðmundur Helgi Þórarinsson, Laufey Sveinbjörnsdóttir, Þóroddur Þórarinsson, Skúli Ólafsson, Sigrún Ragnarsdóttir, Elísabet Ólafsdóttir Paulson, Olaf Paulson og barnabörn. t Eftir andlát og jarðarför AÐALBJARGAR VILFRÍÐAR KARLSDÓTTUR, sendum við, eiginmaður hennar, böm, tengda- böm, bamaböm, bræður og mágkona, öllum þeim sem kvöddu hana við útför, eða minntust hennar með blómum, minningargjöfum og skeytum, okkar innilegustu þakkir fyrir einlæga vináttu og samúð. Ólafur Halldórsson, Lilja Ólafsdóttir, Guðmundur Jónsson, Jón Gestur Guðmundsson, Aðalbjörg Guðmundsdóttir, Dagrún Steinunn Ólafsdóttir, Ólafur Daði Helgason, Ása Björk Valdimarsdóttir, Karl Ólafsson, Helga Steingerður Sigurbjörnsdóttir, Guðmundur Karl Karlsson, Ólafur Örn Karlsson, Sigurbjörn Viðar Karlsson, Grfmur Steinn Karlsson, Karl Emil Karlsson, Gunnar Sigurbjörn Karlsson, Georg Jón Karlsson, Jónína Málmfrfður Sigtryggsdóttir.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.