Morgunblaðið - 18.03.1998, Síða 38

Morgunblaðið - 18.03.1998, Síða 38
*l 38 MIÐVIKUDAGUR 18. MARZ 1998 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ BIRGIR ÞOR VALDSSON + Birgir Þorvalds- son fæddist í Reykjavík 2. nóvem- ber 1925. Hann lést á heimili sínu í Reykja- vík 7. mars síðastlið- inn. Foreldrar hans voru hjónin Þorvald- ur R. Helgason, skó- smíðameistari í Reykjavik, f. 3. okt. 1893, d. 26. nóv. 1974, og Kristín Sús- jgT anna Elíasdóttir, f. 11.7. 1897 í Stykkis- hólmi, d. 22. okt. 1985. Systkini hans eru Anna Svandís, f. 15. aprfl 1919, d. 10. aprfl 1941; Helgi, f. 2. aprfl 1923, d. 3. mars 1983; Elías, f. 13. júní 1927, d. 29. júní 1976; og Erla, f. 9. nóv. 1931. Birgir var tvíkvæntur. Hann kvæntist Guðrúnu Einarsdóttur, fv. iðnrekanda, f. 26. nóv 1932 í Reykjavík, 29.1. 1955. Þau skildu 1976. Þau eignuðust tvær dætur: 1) Kristínu S., kerfisfræðing, f. 29. sept. 1955. Hún er gift Jóni S. Kjartanssyni hljóðmanni. Barn þeirra er Bergrún Ósk, f. 28. okt. 1994. 2) Guðrún, framreiðslumað- ur, f. 29. jan. 1962. Giftist Snorra Jóhannssyni, matreiðslumanni, 31. jan. 1987, þau skildu 1995. Börn þeirra eru: Birgir Rafn, f. 7. mars 1984, Ragnheiður Thelma, f. 24. feb. 1986, Viktor Már, f. 13. jan. 1992, og Kara Lind, f. 6. maí 1994. Seinni kona Birgis var Helga Ásgeirsdóttir, f. 26. nóv. 1936, þau skildu. Birgir átti dótt- ur, Birnu, sem er þroskaþjálfi, f. 11. ágúst 1952. Móðir hennar er _g, Ástríður Hannesdóttir. Dætur Birnu eru Ástríður Dóra Kjart- ansdóttir, f. 13. júní 1974, hennar sonur er Bjami Geir Lúðvíksson, f. 7.2. 1994, og Bergþóra Guðna- dóttir, f. 23. okt. 1978. Birgir lauk námi í Iðnskólanum í Reykjavík og sveins- prófi í plötu- og ketil- smíði 1945, var við framhaldsnám við Teknologisk Institut í Danmörku 1948-50, lauk prófi í rafsuðu málma hjá ESAB í Kaupmannahöfn, vél- stjóraprófi frá Vél- skóla íslands 1953 og rafmagnsdeild 1954. Hann sótti sex mán- aða námskeið hjá MAN-verksmiðjunum í Augsburg í Þýskalandi. Hann var aðstoðar- vélstjóri hjá Eimskipafélagi Is- lands hf. til 1958, stofnaði Vél- smiðjuna Járn hf. ásamt fleirum, en varð einkaeigandi hennar 1962. Frá 1966 til um 1980 rak hann Runtal-ofna ásamt konu sinni Guðrúnu Einarsdóttur. Hann var matsmaður borgarfó- geta í jámiðnaði um skeið, próf- nefndarmaður í sömu grein í sex ár, varaformaður meistarafélags járniðnaðarmanna. Síðastliðin tíu ár leysti hann af sem yfirvélstjóri á ýmsum togurum og hjá Land- helgisgæslunni. Birgir var mjög virkur félagi í KR alla sína tíð. Hann byijaði ungur að stunda hnefaleika og stundaði þá þar til þeir vom bannaðir. Hann varð Is- landsmeistari í léttvigt og velti- vigt og var formaður hnefaleika- deildar um tíma. Hann var ritari í stjórn KR í tólf ár og einn af stofnendum badmintondeildar fé- lagsins. Einnig tók hann virkan þátt í starfi Lionshreyfingarinnar og Frímúrarareglunnar á íslandi. Utfor Birgis fer fram frá Foss- vogskirkju í dag og hefst athöfn- in klukkan 10.30. Það fékk á mig þegar ég heyrði af andláti Birgis Þorvaldssonar. Þessi stóri og þrekvaxni maður, kátur og kraftmikill, var ekki lík- legur til að falla í valinn. Hann hef- ur verið samferðamaður minn svo lengi að það er eins og kippt sé burtu einu tré, stórum og sterkum trjástofni, úr þeim fjölskrúðuga garði sem við höfum, vesturbæing- amir, unað okkur svo lengi í. Það er fátæklegra um að litast, garður- inn verður aldrei eins, jafnvel þótt ný tré eigi eftir að vaxa, þar sem Birgir stóð. Jú, rétt er það að Birgir bjó ekki alltaf í vesturbænum, en þar var hann fæddur og uppalinn, sonur Dengsa skóara á Vesturgötunni, og jafnvel þótt í honum hafi verið flökkukind eins og öðrum, slitnuðu aldrei ræturnar við gamla góða I í i / j r i % + Elskuleg móðir, tengdamóðir, amma og lang- amma, RANNVEIG ALDA HANNAH, Meistaravöilum 11, Reykjavík, lést á Landspítalanum þriðjudaginn 3. mars sl. Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu. Þökkum hlýhug og auðsýnda samúð. Ágústa H. Pálsdóttir, Páll Sigurjónsson, Rannveig Pálsdóttir, Mary Ann Enos, Páll Enos, Páll Andrés Lárusson, Anna Lísa Hauksdóttir, Ágústa Alda Traustadóttir, Anna Ósk Traustadóttir, Júlíus Pálsson, Sigursteinn Enos. + Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma, JÓNA RANNVEIG BJÖRNSDÓTTIR, Hrafnistu Reykjavík, verður jarðsungin frá Fossvogskapellu fimmtudaginn 19. mars kl. 13.30. Sjöfn Axelsdóttir, Ólafur Bergsveinsson, Gísli Axelsson, Sigrún Jónsdóttir, Guðrún Flosadóttir, barnabörn og barnabarnabörn. þjóðflokkinn vestur í bæ og jafn ákafur og einlægur KR-ingur var vandfundinn. Þar lágu leiðir okkar Birgis sam- an fyrir margt löngu. Reyndar man ég fyrst eftir honum sem hnefa- leikakappa inni í Hálogalandi, þar sem hann vakti athygli sem glæsi- legur ungur maður með fallegan stíl og drengilegt viðhorf til keppn- innar. Birgir var þekktur í boxinu sem drengur góður, aldrei m'ðhögg, aldrei rothögg, lét aldrei kné fylgja kviði og fékk jafnan viðurkenning- ar og verðlaun fyrir fegurð og hátt- vísi í framgöngu sinni sem kepp- andi. Samt var hann harður af sér, karlinn, og þegar hann gerðist at- vinnurekandi og rak um árabil fyr- irtæki sitt Járn hf. gekk hann und- ir nafninu jámkarlinn, vegna dugn- aðar, ósérhlífni og hreysti. Var hann umsvifamikill á þeim árum, höfðingi til orðs og æðis, maður sem eftir var tekið og um var talað. Seinna réðst hann í innflutning og smíði Runtal-ofna, með þáver- andi konu sinni, Guðrúnu Einars- dóttur, ættríkri konu og glæsilegri, og sópaði að þeim hjónum. Ekki kann ég þá sögu hvernig þau umsvif runnu út í sandinn í tímans rás, en grun hef ég um að þar hafi stórhugur, áhætta og ör- læti Birgis ráðið of mikið ferð, enda verður aldrei af Birgi Þor- valdssyni skafið að hann sigldi þöndum seglum og bauð svaðilför- um og áskorunum birginn og sút- aði ekki þegar brimlent var. Alltaf var hann jafn léttur í lund, bjartsýnn, glaðbeittur, hress. Á seinni hluta ævi sinnar fór hann á sjóinn, ýmist í vél, kokkur eða há- seti og tók aldrei niður fyrir sig. Alltaf sami Biggi og svo kom hann í land og sótti völlinn og hrópaði áfram KR og þar sló hjarta hans, því hann var í vesturbæjarþjóð- flokknum, hvar sem hann bjó og hvar sem hann ílengdist. Við Birgir urðum vinir þegar hann sat í stjómum og gegndi far- arstjórastöðum í KR hér fyrr á ár- um og hann smitaði út frá sér með kappi og áhuga og útgeislun, sem birtist í skælbrosandi andlitinu, miklu fasi og sterkri nærveru. Birgir var hraustmenni, bæði í æði og útliti. Boxarartýpa af guðs náð. Biggi box var hann stundum kallaður. Hraðmæltur, fljóthuga, hvatvís. Skapmitóll en skapgóður. Kappsfullur en drenglundaður með afbrigðum. Tröll að vini. Æðruleysi var hans einkenni og alltaf fannst honum jafn gaman að lifa, hversu margir leikir sem töpuðust. Við vinnum bara næst, sagði Birgir og brosti út að eyrum. Og næst þegar sigur vannst, kættist minn maður og lék á als oddi. Þá var veisla í bæ. Birgir var jafnaðarmaður og prýddi oft framboðslista Alþýðu- flokksins og lét þann flokk njóta rausnar sinnar og atbeina og þar sem annars staðar, hvikaði hann ekki frá uppruna sínum og rótum. Hann var trygglyndur maður og traustur og jafnvel þegar mótlæti og einsemd sóttu á hann, var Birg- ir ætíð samur við sig. Trúr sér og sínum. Ég hitti hann suður á Kefla- víkurflugvelli í síðasta mánuði þar sem hann var á leiðinni til Kanarí, hress og kátur og eins og jafnan var glatt á hjalla og mitóð hlegið og kveðjum kastað um að hittast á vellinum í vor. Aftur hittumst við í góðra vina fundi, þremur dögum fýrir andlát hans. Fullur gleðskapar og eftir- væntingar fyrir sumarið. Orlögin hafa hagað því svo að það á ekki fyrir Birgi að liggja að fylgja félag- inu sínu yfir til næstu aldar né heldur að fagna sigrunum í sumar. En hann hefur markað sín spor og hans saga mun geymast, í skin- um og skúrum síns fornfræga fé- lags og við, gömlu félagamir, mun- um skála fyrir minni hans, þegar sá stóri verður í höfn. Ég þakka mínum góða vini langa og skemmtilega samfylgd. Ellert B. Schram. Það er stutt bil á milli lífs og dauða, það sjáum við þegar góðvinur okk- ar KR-inga, Birgir Þorvaldsson, er dáinn. Hann var með okkur í KR- heimilinu á fostudagskvöldi fyrir liðlega viku, hress og kátur að vanda, en tveimur dögum síðar var hann látinn. Birgir kom ungur í okkar félag af Vesturgötunni, frá mitólli KR- fjölskyldu og fór í hnefaleikadeild sem þá var starfandi. Hann var eitt mesta efni í hnefaleikum á Islandi í þá daga, margfaldur Islandsmeist- ari í sínum þyngdarfloktó. Birgir var snöggur og harður boxari en þó alltaf mjög drengilegur. Eftir að hnefaleikar voru bannaðir á Islandi fór hann að vinna fyrir aðrar deild- ir félagsins. Þar á meðal tók hann þátt í að stofna badmintondeildina, en hans aðaláhugamál var katt- spyma. I stjóm knattspymudeild- ar var Birgir í mörg ár og sinnti störfum fyrir hana af miklum áhuga. Á kveðjustund em Birgi Þor- valdssyni þökkuð góð störf sem hann vann fyrir KR og verður hans ævinlega minnst sem góðs félaga. Knattspynufélag Reykjavíkur sendir ættingjum Birgis einlægar samúðarkveðjur. Kristinn Jónsson, formaður KR. Vinur minn Birgir Þorvaldsson, fyrrum forstjóri Runtalofna hf., er látinn 72 ára. Eins og of oft vill verða höfðu fundir okkar strjálast með aldrinum og of langt um liðið frá síðasta símtali. Við Birgir kynntumst fyrir 27 ámm, nánar til- tetóð síðla árs 1970. Þá fól hann mér ákveðið verkefni hjá Runtalofnum og hófst það snemma á árinu 1971. Það varð jafnframt mitt fyrsta stórverkefni á sviði stópulags- og framleiðslutækni og með fyrstu verkefnum sinnar teg- undar í íslenskum málmiðnaði þar sem fyrirtæki var endurstópulagt á öllum sviðum frá grunni og upp úr. Það eitt lýsir Birgi vel; - hann var einn af frumkvöðlum nýrra vinnu- bragða; nýs hugsunarháttar og nýrrar tækni enda vel menntaður á sínu sviði. Birgir skrifaði þannig merkilegan kafla framfaraskeiðs í sögu framleiðsluiðnaðarins en það var hins vegar ektó baráttumönn- um eins og honum að kenna að ís- lenskan iðnað nánast dagaði uppi í kjölfar EFTA-aðildarinnar upp úr miðjum 8. áratugnum - það hefur þegar verið fært á afrekaskrá stjómmálamanna. Birgir vissi hvað hann söng: Eft- ir endurskipulagninguna jókst framleiðsla Runtalofna um 52% á síðari helmingi ársins 1971 og inn- an árs hafði framleiðslan tvöfaldast með sömu 22 starfsmönnum og í sömu húsakynnum og um 130% á miðju ári 1974. Lykillinn var tækni sem jók afköstin og bónuskerfi sem tryggði starfsmönnum sinn skerf af aukinni framleiðni. Fyrirtætó Birgis fékk sérstaka viðurkenn- ingu frá Runtalsamsteypunni í Sviss fyrir mesta framleiðsluaukn- ingu á einu ári af 23 Runtal verk- smiðjum í heiminum. Birgir Þorvaldsson lauk sveins- prófi í plötu- og ketilsmíði árið 1945. Hann hóf nám í Vélskóla ís- lands, lauk vélstjóraprófi 1953 og prófi úr rafmagnsdeild Vélskólans ári síðar. Hann hafði því ótakmörk- uð vélstjóraréttindi og hafði siglt sem vélstjóri á farskipum um nokkurra ára skeið þegar hann stofnaði ásamt öðrum vélsmiðju í Reykjavík. Á árinu 1964 samdi Birgir við danskt fyrirtæki um framleiðslu- leyfi á Islandi fyrir nýja einkaleyf- isvemdaða miðstöðvarofna úr flöt- um stálrörum sem hannaðir höfðu verið af Runtal í Sviss. Hann var ektó nema 10 daga að ganga frá málinu, stofnaði nýtt fyrirtæki og byrjaði að smíða ofna í 60 fermetra bflskúr neðan við Síðumúla 15 í Reykjavík. Birgir hefur sagt frá því að illa hafi gengið að selja framleiðsluna í fyrstu, samkeppnin hafi verið mikil og hans ofnar alltaf dýrastir og það hafi ektó verið fyrr en hönnuðir og húsbyggjendur hafi áttað sig á séreinkennum vörunnar að salan tók við sér og svo um munaði. Fljótlega var Birgir kom- inn í nýtt og stærra húsnæði, hafði lagt undir sig tvær og hálfa hæð í Síðumúla 27 auk þess að eiga aðild að ofnaverksmiðjum í Keflavík og á Akureyri. Við uppbyggingu fyrir- tætósins, sem var mikil og hröð, höfðu þau unnið samhent, Birgir og þáverandi eiginkona hans Guð- rún Einarsdóttir, bæði forkar dug- legir. Þegar ég kynntist Birgi vom þau Guðrún nýlega skilin og það fór ekkert fram hjá manni að þetta var erfitt tímabil hjá Birgi þótt hann væri ólíklegastur manna til að barma sér. Þegar þurfti að ræða alvarleg mál vegna framleiðslunn- ar eða rekstursins var ektó sest niður við fundarborð - fundir og svoleiðis fígúmgangur var ekki stíll Birgis þótt hann væri einn reglusamasti maður í sambandi við bókhald og gagnavörslu sem ég hef kynnst. Þess í stað fómm við sam- an í bfltúr upp í hesthús eða upp í Kollafjörð eða á Kjalames, eftir því hvar hann hafði hrossin sín þá stundina, ræddum málin á leiðinni og hann gat hitt þessa vini sína sem komu skokkandi jafnvel langt að þegar þeir fengu veður af hon- um. Birgir Þorvaldsson var sterkur og sérkennilegur persónuleiki, hrókur alls fagnaðar, frjálslegur í fasi; feimni átti hann ekki til og gat stundum virkað hrjúfur. Hann var ekki allra, eins og sagt er. Þótt hann væri fylginn sér og drífandi var hann undir niðri ljúf- lingur sem ekkert aumt mátti sjá, vinur vina sinna og hjartalagið gott. Skemmtilegur með afbrigð- um, sérstaklega var gaman að hitta með honum kunningja hans erlendis hvort sem það var í Tomastown í Kilkenny á Irlandi, uppi í Dölunum í Svíþjóð, í Kaup- mannahöfn eða í Grobbendonk í Belgíu. í augum þeirra var Birgir ímynd víkingsins; stór, sterkur og glaðsinna - glæsilegur höfðingi sem hvarvetna sópaði að og það duldist manni ekki hver dagamun- ur þeim var að því að hitta hann. Ég minnist þess að sumt var Birgi heilagra en annað. Aldrei man ég eftir að hann væri svo störfum hlaðinn eða upptekinn að móðir hans, Kristín Élíasdóttir, hefði ekki algjöran forgang; fyrir hana vildi hann allt gera sem hann gat. Og hann var einn mesti KR-ingur sem ég hef kynnst; var m.a. ritari í stjórn KR í meira en áratug og var í því af lífi og sál enda var hann aldrei hálfvolgur í neinu sem hann tók sér fyrir hendur. I þriðja lagi var hann jafnaðarmaður, krati eins og þeir gerast mestir og auk þess fæddur hestamaður. Hann hafði „humor“ eins og Danskurinn segir, gat gert botn- laust grín að öllu, ekki síst að sjálfum sér þannig að maður gat bókstaflega grenjað af hlátri. En Birgir gat líka verið stríðinn þannig að maður þurfti að vara sig á honum. Smám saman lærðist manni að þótt hann væri alvaran uppmáluð mátti stundum greina glampa prakkaraskapar í augun- um og þá var eins gott að hafa varann á. Og aðra eins prakkara saman hef ég aldrei séð og þá Birgi og Sigtrygg Stefánsson heitinn á Akureyri, jafnvel stein- runnið fólk hló dátt að uppátækj- unum. „Lífið er undarlegt ferða- lag,“ segir í kvæði Tómasar. Það skiptast á skin og skúrir eins og gengur hjá okkur öllum. Því skiptir svo miklu máli að njóta björtu hliðanna, oma sér við góð- ar minningar. Um leið og ég kveð þennan góða dreng og þakka honum fyrir vinskapinn og samverustundirnar sem hefðu mátt vera fleiri votta ég dætrum hans og öðrum að- standendum samúð mína. Leó M. Jónsson.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.