Morgunblaðið - 11.12.1998, Blaðsíða 62

.<62 FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
UPPSKRIFTARLEIKUR M&M OG JÓA FEL.
M&M uppskriftir í morgunþætti Eddu Björgvins og Helgu ó Bylgjunni á laugardaginn:
Marenskossar
Nammikaka Evu og Ölmu
250 g smjör (eða smjörlikí)
4 dl púðursykur
1-2 egg (eftir stærð)
1 tsk vanillusykur
5 dl hveiti
'Atsk lyftiduft
5 dl MSM (venjulegt eða hnetu)
Hrærið saman smjör og sykur og bætið eggjunum við.
Setjið síðan þurrefnin út i og að lokum M&M. Setjið í
smurða ofnskúffu og bakið í 30-35 min á 180° c.
2 eggjahvítur ’A tsk vanilludropar
'/ítsksalt lbollisykur
1 bolli kókosmjöl ] bolli brytjaðar M&M kúlur
Þeytið eggjahvítur, vanilludropa og sah vel saman,
bætið sykrinum út í og stífþeytið. Setjið kókosmjölið
og M&M kúlurnar saman við.
Notið teskeið til að setja degið ó bökunorpappír og
bokið í ca 20 min. Kælt.
Bræðið 100 g af súkkulaði og 20 g af smjöri og
penslið botninn ó kossunum.
Lesendur geta sent inn eigin uppskriftir á slóðinni: www.mbl.is
eða skrifið okkur í pósthólf 10093/10153, 130 Reykjavík.
AÐSENDAR GREINAR
VIRKJUN vatnsfalla
á hálendi íslands hefur
verið mjög á dagskrá í
fjölmiðlum og í al-
mennri umræðu í þjóð-
félaginu síðustu vikur
og mánuði og eru skoð-
anir manna skiptar eins
og við er að búast. Mál-
ið snýst um það í hnot-
skurn hvort virkja skuli
tiltekin vatnsföll og
auka þar með þjóðar-
tekjur og fjölbreytni í
atvinnulífi, eða hvort
umhverfissjónarmið
eigi að hamla eða
stöðva frekari virkjana-
áform landsmanna. Ulu
heilli virðist tilhneiging til að skipa
þjóðinni í tvær andstæðar og fjand-
samlegar fylkingar í þessu máli,
einkum af hálfu þeirra sem eru al-
farið andvígir öllum virkjanaáform-
um. Beitt er einhliða tilfinningaleg-
um rökum og lítið eða ekkert gefið
fyrir efnahagslegar hliðar málsins,
sem þó hljóta að skipta hinn al-
menna borgara miklu máli. Aðilum
málsins, sem ætla með skrifum sín-
um og málflutningi að hafa áhrif á
almenningsálitið, ber því skylda til
að upplýsa um hina efnahagslegu
þætti þess einnig. Þetta er mjög
miður því augljóslega verða þar til
valdir fulltrúar þjóðarinnar og
þjóðin sem heild að fá frið til að
vega og meta fordómalaust og á
grundvelli alhliða upplýsinga hvort
halda eigi áfram að virkja og nýta
orkulindirnar til hagsbóta fyrir
landsmenn alla. Þetta mat verður
augljóslega erfitt og hlýtur að
blandast tilfinningasjónarmiðum að
einhverju marki. Tilfinningar og
verndarsjónarmið mega þó ekki al-
farið ráða ferðinni. Efnahagslegu
hagsmunirnir eru það miklir og
ki-öfur landsmanna um auknar
efnahagslegar framfarir, að ólíklegt
er annað en að vilji sé fyrir því hjá
drjúgum meirihluta þjóðarinnar að
framkvæmdir við viðunandi virkj-
unarkosti verði hafnar í takt við
þarfir markaðarins.
Því er oft haldið fram að aðrir
kostir í atvinnusköpun séu fyrir
hendi og fullfærir um að koma í stað
orkunýtingar og tilheyrandi iðnað-
ar. Nefna menn í því sambandi smá-
iðnað, fiskeldi, loðdýrarækt, ferða-
mennsku o.s.frv. Þetta er auðvitað
rétt svo langt sem það nær, en hafa
ber þó í huga að sumar þessara at-
vinnugreina hafa átt erfitt upp-
dráttar, a.m.k. tímabundið, og mik-
ilvægi þeirra fyrir þjóðarbúið er því
takmarkað.
Ferðamannaiðnað-
urinn hefur að vísu
blómstrað og á eflaust
mikla framtíð fyrir sér,
en takmarkanir á því
sviði virðast þó aug-
ljósar. Hugmyndir um
fjölgun eriendra ferða-
manna til landsins í
hálfa milljón á ári eftir
tvo áratugi eru ekki
mjög trúverðugar.
Vera má að laða megi
þennan mikla fjölda til
landsins, en draga
verður stórlega í efa,
að náttúra landsins
þoli þann átroðning
sem slíkur fjöldi ferða-
manna veldur, því eins og alþjóð
veit eru helstu ferðamannastaðir
landsins þegar famir að láta á sjá.
Má jafnvel gera ráð fyrir að átroðii-
ingur af þessari stærðargráðu og
meðfylgjandi mengun valdi veru-
lega meiri spjöllum á íslenskri nátt-
úru en vel hönnuð vatnsorkumann-
virki.
Það hlýtur að vera
skynsamlegt og jafnvel
okkur skylt, segir
Svavar Jónatansson, að
nýta okkar hreinu
orkulindír til hagsbóta
fyrir okkur sjálf og al-
þjóðlegt samfélag.
Fullyrðingar um að erlendir
ferðamenn hætti að koma til lands-
ins, ef hluti vatnsfalla þess eða til-
tekin vatnsföll verði virkjuð, eru
vægast sagt ótrúverðugar og stang-
ast á við reynslu annarra þjóða.
Langlíklegast er að ferðamannaiðn-
aðurinn haldi sínum hlut og vel það
þótt vatnsföll verði virkjuð. Það er
því skoðun undirritaðs og vafalaust
margra annarra, að eðlileg nýting
orkulinda okkar og ferðamennska
geti vel farið saman.
Hafa ber einnig í huga í þessu
samhengi að eyðingu byggðar út
um landið, t.d. á Austfjörðum þar
sem virkjunarkostir era einna best-
ir á landinu, verður væntanlega
erfitt eða ómögulegt að stöðva
nema til komi verulega aukin ný at-
vinnutækifæri, sem byggjast á
virkjun vatnsfalla og nýtingu
orkunnar. Leynir sér ekki á mál-
flutningi sveitarstjórnarmanna á
Austfjörðum, sem eru í mjög náinni
snertingu við þetta erfiða vandamál,
að þetta er eindregið þeirra skoðun.
Landsmönnum öllum ber því að
taka tillit til þessara sjónarmiða
Austfirðinga í allri umræðu og
ákvarðanatöku um virkjanir og
orkunýtingu á svæðinu. Það að
halda landinu í byggð og nýta end-
umýjanlegar auðlindir þess hlýtui-
að vera þjóðinni í heild meira virði
en að fórna takmörkuðum land-
svæðum undir orkuver.
Sjávarútvegurinn og úi-vinnsla
sjávarafla hefur verið yfirgnæfandi
uppistaða atvinnulífs allt í kringum
landið og verður áreiðanlega áfram
ein styrkasta stoðin í lífsafkomu
íbúa hinna dreifðu byggða við
strendur landsins. Það hlýtur hins
vegar að valda mönnum áhyggjum
að fyrirsjáanlegar og væntanlega
óhjákvæmilegar sveiflur í stærð
fiskistofna og á markaðsverði sjáv-
arafurða á helstu mörkuðum okkar
geta valdið gífurlegum samdrætti
og jafnvel efnahagshrani hér hjá
okkur. Brýna nauðsyn ber því til,
að breikka grandvöll þjóðarfram-
leiðslunnar, en ein leið til þess og
líklega sú aðgengilegasta er að nýta
orkulindirnar, sem auk fiskimið-
anna og mannauðsins eru helsta
auðlind þjóðarinnar, sem ber að
nýta í góðri sátt við náttúru lands-
ins.
Ef málið er skoðað í víðara sam-
hengi og haft í huga að við höfum
yfir að ráða miklum óbeisluðum um-
hverfisvænum orkulindum ber okk-
ur í reynd siðferðileg skylda til að
nýta þær innan skynsamlegra
marka og draga með því úr notkun
mengandi orkugjafa eins og kola og
olíu annars staðar í heiminum. Okk-
ur ber að horfa á þessi mál í alþjóð-
legu samhengi. Við eram hluti af
einni heild sem sameiginlega verður
fyrir hnattrænni mengun og eram
við þegar farin að verða áþreifan-
lega vör við utanaðkomandi mengun
þegar vindar blása þannig. Við vit-
um einnig að stutt kann að vera í að
hafstraumar spilli fiskistofnum í
hafinu kringum landið vegna mikill-
ar mengunar frá iðnaðarlöndum
Evrópu og hvar eram við þá stödd í
efnahagslegu tilliti ef við höfnum
orkunýtingunni?
Það hlýtur því að vera skynsam-
legt og jafnvel okkur skylt, að nýta
okkar hreinu orkulindir til hagsbóta
fyrir okkur sjálf og alþjóðlegt sam-
félag. Við þurfum þó að gæta þess
að lágmarka neikvæð áhrif virkjana
á náttúru landsins og það mun okk-
ur takast með góðri samvinnu
„virkjanamanna" og umhverfis-
vemdarsinna.
Vonandi berum við gæfu til að ná
lendingu í þessu viðkvæma máli,
sem tryggir áframhaldandi jákvæða
efnahagsþróun í landinu, en tekur
um leið fullnægjandi tillit til um-
hverfíssjónarmiða að mati mikils
meirihluta þjóðarinnar.
Höfundur er verkfræðingur.
Virkjanir og
þjóðarhagur
Svavar
Jónatansson
Þú ferð
einfaldlega
fyrr í rúmio!
KINGSDOWN
# Eðliteg hryggjarstaða
Minni byltur i svefni
Ofnæmisprófuð Flexatron® fóðring
Frábær þyngdardreifing
% Stuðlar að betri hvíld, auknum
þægindum og heilbrigðum nætursvefni
SOFÐUÁ
1 leORMURf
IGORMI
DYNUM