Morgunblaðið - 11.12.1998, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Vopnaleit
í flokks-
byggingu
Spenna í Miðausturlöndum fyrir heimsókn Bandaríkjaforseta
Netanyahu skipar hernum
að taka hart á óeirðunum
Reuters
GYÐINGUR gengur framhjá veggmyndum af Bill Clinton, búnum höfuðbúnaði araba, sem ísraelskir and-
stæðingar friðarsamninganna við Palestínumenn hengdu upp til að mótmæla heimsókn hans.
Jerúsalem, Gaza, Beirút. Reuters.
BENJAMIN Netanyahu, forsætis-
ráðherra Israels, skipaði í gær ísra-
elskum öryggissveitum að taka hart
á óeirðum Palestínumanna fyrir
heimsókn Bills Clintons Bandaríkja-
forseta til Israels og palestínsku
sjálfstjórnarsvæðanna sem hefst á
laugardagskvöld. Miðstjórn Frelsis-
samtaka Palestínumanna (PLO) kom
saman í gær til að staðfesta ógild-
ingu greina í stofnskrá samtakanna
þar sem hvatt er til tortímingar Isra-
elsríkis.
Netanyahu sagði að nauðsynlegt
væri að láta hart mæta hörðu til að
tryggja öryggi Israels. „Það er
skylda okkar að beita ísraelska hern-
um og öryggissveitum okkar til að
taka á óeirðunum á eins einarðan
hátt og mögulegt er.“
Tveir Palestínumenn hafa beðið
bana og rúmlega 150 særst í óeirðum
sem hafa blossað upp á Vesturbakk-
anum í vikunni. Palestínumenn hafa
barist við ísraelska hermenn og kraf-
ist þess að Israelar sleppi palestínsk-
um fóngum, sem hafa verið hand-
teknir vegna baráttunnar gegn her-
námi Israela.
ísraelar leystu 250 palestínska
fanga úr haldi í síðasta mánuði, en
margir þeirra voru ótíndir glæpa-
menn. Netanyahu sagði að leiðtogar
Palestínumanna vissu að hann hefði
lofað ísraelum að sleppa ekki
„morðingjum með blóð á höndun-
um“.
Daley biðjist afsökunar
Talsverð spenna hefur verið í sam-
skiptum ísraela og Bandaríkja-
manna fyrir heimsókn Clintons og
Netanyahu krafðist þess í gær að
William Daley, viðskiptaráðherra
Bandaríkjanna, bæðist afsökunar á
ummælum sem hann lýsti sem óvið-
unandi afskiptum af ísraelskum
stjómmálum.
„Ríkisstjórnir verða yfírleitt að
lokum að endurspegla viðhorf þjóð-
arinnar. Til þess þarf kosningar,“
sagði Daley í fyrradag. „Vonandi
lætur ísraelska þjóðin meira í sér
heyra, til stuðnings friði.“ Þessi um-
mæli fóru fyrir brjóstið á Netanya-
hu, sem krafðist afsökunarbeiðni ef
þau reyndust hafa verið rétt eftir
höfð.
Stjórn Netanyahu hefur riðað til
falls vegna óeiníngar um friðarsam-
komulag hans við Palestínumenn,
sem kveður á um að Israelar flytji
herlið sitt af 13% Vesturbakkans
gegn því að Palestínumenn skeri
upp herör gegn hermdarverka-
mönnum.
Arafat hafnar kröfu
um atkvæðagreiðslu
Netanyahu kvaðst ekki enn hafa
ákveðið hvort hann vilji eiga fund
með Clinton og Yasser Arafat, leið-
toga Palestínumanna, á mánudag.
Hann sagðist ekki ætla að taka
ákvörðun um það fyrr en Ijóst væri
hvort Palestínska þjóðarráðið (PNC)
myndi greiða atkvæði um ógildingu
greinanna í stofnskrá PLO þar sem
hvatt er til tortímingar Israelsríkis.
Clinton hyggst flytja ávarp á fundi
PNC og fleiri palestínskra stofnana
á mánudag.
Netanyahu hefur einnig sagt að
ísraelar muni ekki standa við friðar-
samkomulagið verði ógilding grein-
anna ekki borin undir atkvæði á
fundi PNC. Arafat gaf til kynna í
gær að Palestínumenn myndu ekki
verða við þeirri kröfu.
hafnað
Bagdad. Reuters.
EINN af forystumönnum stjórnai--
flokksins í írak, Latif Nsayif
Jassim, sagði í gær að öllum
vopnaeftirlitsmönnum Sameinuðu
þjóðanna yrði vísað burt ef þeir
reyndu aftur að leita að vopnum í
höfuðstöðvum flokksins í Bagdad.
Vopnaeftirlitsnefnd Sameinuðu
þjóðanna í írak (UNSCOM) hætti
við leit í höfuðstöðvum flokksins í
fyrradag þegar Irakar leyfðu að-
eins fjórum starfsmönnum hennar
að fara inn í bygginguna og vísuðu
átta burt.
Amir Muhammad Rasheed, olíu-
málaráðherra Iraks, sagði að eftir-
htsmönnunum átta hefði verið
meinað að fara í bygginguna vegna
þess að Irakar hefðu samið við
fyrrverandi formann UNSCOM,
Rolf Ekeus, um að aðeins fjórir eft-
irlitsmenn mættu rannsaka „við-
kvæmar" byggingar.
„Mjög ánægjulegt"
Jassim tók hins vegar miklu
harðari afstöðu og sagði að eftir-
litsnefndin hefði engan rétt til að
rannsaka höfuðstöðvar flokksins,
sem hann sagði að tengdust á eng-
an hátt „svokölluðum gereyðingar-
vopnum".
Richard Butler, formaður
UNSCOM, sagði að atvikið í
fyrradag væri „mjög alvarlegt".
Eftirlitsmennirnir héldu vopna-
leitinni áfram á öðrum stöðum í
gær til að láta á það reyna hvort
Irakar myndu standa við loforð
sín um fullt samstarf við eftirlits-
nefndina.
Leiðtogafundur ESB hefst í Vín 1 dag
Efnahagsmál
efst á dagskrá
Vín, Bonn. Reuters.
Umræða um ákæru á
hendur Clinton hafín
Washington. Reuters.
BÆTT samvinna í efnahagsmálum
er meðal þeiiTa mála sem fyrst
verða á dagskrá leiðtogafundar
Evrópusambandsins (ESB), sem
hefst í Vín í dag og lýkur á morgun.
Þetta sagði Viktor Klima, kanzlari
Austurríkis, í blaðaviðtali í gær en
Austurríki hefur þetta misserið
gegnt for-
mennsku í ráð-
herraráði ESB.
„Fyrst á dag-
skránni verður
samræmd efna-
hagsstefna,"
sagði Klima í
dagblaðinu Der
Standard. „Sameiginleg mynt
krefst sameiginlegrar skattastefnu,
sameiginlegrar stefnu í ríkisfjár-
málum og samhæfðrar almennrar
efnahagsstefnu. Það er hagfræðileg
nauðsyn," sagði Klima. Þessi leið-
togafundur er sá síðasti áður en
Efnahags- og myntbandalag Evr-
ópu, EMU, gengur í gildi með stofn-
þátttöku ellefu af fímmtán ríkjum
ESB.
Þar sem þessa dagana er alldjúp-
stæður ágreiningur í mörgum mikil-
vægum málum milli sumra ríkjanna
er ekki við því að búast að neinar
sögulegar ákvarðanir verði teknar á
Vínarfundinum, sem bindur svo að
segja endahnútinn á fyrsta for-
mennskumisseri Austurríkis, sem
gekk í ESB 1995. Mestur er ágrein-
ingurinn um skattasamræmingu
innan sambandsins, hve mikið
hverri aðildarþjóð beri að greiða í
sameiginlega sjóði ESB og um end-
urskoðun landbúnaðar- og byggða-
styrkjakerfisins.
Dagskrá formennskumisseris
Þjóðverja
Gerhard Schröder, kanzlari
Þýzkalands, lýsti í þingræðu í gær
því sem sett verður á oddinn í for-
mennskutíð
Þjóðverja sem
hefst um áramót-
in. Lagði hann
sérstaka áherzlu
á að endurskoð-
un fjármála ESB
og samevrópskt
átak gegn at-
vinnuleysi ættu að njóta forgangs á
verkefnadagskrá sambandsins.
Itrekaði Schröder kröfu Þjóðverja
um að greiðslur þeirra til ESB yrðu
lækkaðar.
Schröder sagði stjóm sína hafa
fjögur meginmarkmið sem hún vildi
koma áleiðis á formennskumisseri
sínu. Það er að ESB-löndin samein-
ist um bindandi áætlun um sköpun
nýrra starfa, að berjast gegn al-
þjóðlegri glæpastarfsemi, að hleypa
nýju lífi í sameiginlega utanríkis- og
öryggismálastefnu ESB og að
ganga frá víðtækri uppstokkun
landbúnaðar- og byggðasjóða sam-
bandsins, auk þess að endurskoða
fjármál þess í heild. Þessi endur-
skipulagning fjármálanna er nauð-
synleg áður en hægt verður að
hleypa fyrrverandi kommúnista-
ríkjum Mið- og Austur-Evrópu inn í
sambandið, sem til stendur að gera
fljótlega eftir aldamót.
DOMSMALANEFND fulltrúa-
deildar Bandaríkjaþings hóf í gær
umræðu um hvort höfða ætti mál á
hendur Bill Clinton forseta til emb-
ættismissis.
Lögmenn repúblikana og
demókrata hófu umræðuna og
nefndarmennirnir fengu síðan að
tala í 10 mínútur hver. Abbe Lowell,
lögmaður demókrata, sýndi í íyrsta
sinn myndbandsupptöku af vitnis-
burði Clintons í máli
Paulu Jones, sem sakar
forsetann um kynferð-
islega áreitni. Clinton
sást þar sitja þögull og
rólegur meðan lög-
fræðingur hans, Bob
Bennett, og lögmenn
Jones deildu í hartnær
15 mínútur um skil-
greininguna á „kyn-
ferðislegu sambandi".
Repúblikanar
nefndinni hafa lagt til
að höfðað verði mál á
hendur Clinton, byggt
á fjórum ákæruatrið-
um. Tvö þeirra varða
meinsæri, en hin mis-
beitingu valds og tilraun til að
hindra framgang réttvísinnar.
Akæruskjölin voru birt áður en
verjandi forsetans, Charles Ruff,
lauk tveggja daga málflutningi sín-
um fyi'ir nefndinni.
Talið er nánast öruggt að dóms-
málanefndin samþykki að minnsta
kosti eitt ákæruatriðið síðar í vik-
unni og að nefndarmennirnir greiði
atkvæði eftir flokkslínum. Máls-
höfðunartillaga nefndarinnar verð-
ur síðan borin undir atkvæði í full-
Upptaka af vitnis-
burði forsetans
sýnd í fyrsta sinn
trúadeildinni í næstu viku og talið
er að sú atkvæðagreiðsla verði mjög
tvísýn.
Samþykki fulltrúadeildin tillög-
una verður það aðeins í annað sinn í
sögu Bandaríkjanna
sem höfðað er mál á
hendur forseta til emb-
ættismissis.
Óvissa í fulltnia-
deildinni
Þótt dómsmála-
nefndin sé klofin eftir
flokkslínum er staðan
önnur í fulltrúadeild-
inni því að minnsta
kosti þrír þingmenn
demókrata segjast ætla
að greiða atkvæði með
tillögu um málshöfðun
á hendur forsetanum.
Aðstoðarmenn Clint-
ons leggja nú mikið
kapp á að fá hófsama repúblikana
til að greiða atkvæði gegn tillögunni
og skírskota til fjölmargra skoðana-
kannana sem benda til þess að allt
að tveir þriðju Bandaríkjamanna
séu andvígir því að forsetinn verði
sviptur embættinu. í könnun CNN,
USA Today og Gallup, sem birt var
í fyrrakvöld, sagði 61% aðspurðra
að dómsmálanefndin ætti að hafna
málshöfðunartillögunni, en 34%
sögðu að þingið ætti að víkja forset-
anum frá.
í ákæruskjölunum er Clinton sak-
aður um að hafa framið meinsæri
tvisvar - íyrii' kviðdómi Kenneths
Starrs í ágúst og í eiðsvarinni yfii'-
lýsingu í janúar í máli Paulu Jones.
Forsetinn er ennfremur sagður
hafa reynt sjö sinnum að „tefja og
hylma yfir“ upplýsingar í máli
Paulu Jones. I ákæruskjalinu um
meinta misnotkun valds er forset-
inn sagður hafa misnotað sérrétt-
indi sín sem handhafi fram-
kvæmdavaldsins og villt um fyrir
stjórninni, aðstoðarmönnum sínum
og þjóðinni með röngum og villandi
yfirlýsingum. Þá er hann sakaður
um að hafa svarað 81 spurningu,
sem formaður dómsmálanefndar-
innar lagði fyrir hann, með ósönn-
um yfirlýsingum.
f ákæruskjölunum er því haldið
fram að forsetinn hafi með fram-
ferði sínu komið óorði á forsetaemb-
ættið, grafið undan dómskerfinu og
fyrirgert trausti sínu sem þjóðhöfð-
ingi. Slíkt framferði réttlæti emb-
ættissviptingu og geri Clinton
„óhæfan til að gegna virðingaremb-
ættum“ í Bandaríkjunum.
Demókratar kynntu í fyrradag
tillögu um að fulltrúadeildin sam-
þykkti vítur á forsetann fyrir „rang-
ar yfirlýsingar" fremur en að svipta
hann embættinu. Henry Hyde, for- ]
maður dómsmálanefndarinnar,
sagði að hann myndi heimila að til-
lagan yrði borin undir atkvæði í
nefndinni.
Talsmaður Clintons sagði í gær
að forsetinn gæti fallist á tillöguna,
en hún gæti orðið til þess að Clinton
yrði sóttur til saka fyrir meinsæri
eftir að kjörtímabili hans lýkur.
Abbe Lowell