Morgunblaðið - 11.12.1998, Blaðsíða 47

MORGUNB LAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1998 47
mál en að koma með til Kaup-
mannahafnar þótt um miðja nótt
væri til að sækja ömmu og afa út á
flugvöll. Það er eitt sem ég minnist
sérstaklega í þessum heimsóknum
Kjartans og Guðrúnar en það var
ferðalag sem við fórum um þvera
Danmörku út á Jótland. í þessari
ferð var Kjartan svo sannai'lega í
„essinu“ sínu og nú var það hann
sem var gestgjafinn, og var í engu
til sparað í mat og drykk eða
annarri skemmtan.
Síðustu æviár Kjartans voru hon-
um og hans nánustu erfið á margan
hátt, en hann veiktist af sjúkdómi
sem lýsti sér í miklu minnistapi og
ágerðist þessi sjúkdómur stöðugt.
Þetta var mikið áfall fyrir Kjartan
og hans nánustu, ekki síst þar sem
hans líkamlega atgervi var að öðru
leyti mjög gott, þrátt fyrir nokkuð
háan aldur. Það reyndi mikið á Guð-
rúnu tengdamóður mína í þessum
veikindum Kjartans en hún sýndi af
sér ótrúlega ósérhlífni og æðruleysi
í veikindum hans, og gerði allt sem í
hennar valdi stóð, til að Kjartani liði
sem best og gæti dvalið sem lengst
heima. Eg átti síðast fund með
Kjartani nokkrum dögum fyrir and-
lát hans við sjúkrabeð hans. Það var
sérstök upplifun að finna það að
hann virtist gera sér fulla grein fyr-
ir því hver ég var, en það hafði hann
ekki gert í nokkurn tíma áður. Eg
er sannfærður um að Kjartan yfir-
gefur þetta jarðlíf í fullri sátt við
Guð og menn.
Sigurður 0. Pétursson.
Kjartan Magnússon kaupmaður
er látinn. Hann átti heima íyi-stu ár-
in á Hellissandi en fluttist ungur
með fjölskyldu sinni til Reykjavíkur
og ólst þar upp í vesturbænum. Eft-
ir að faðir Kjartans lést lét Guðrún
móðir hans reisa fjölskyldunni lítið
hús við Lágholtsveginn á Bráðræð-
isholtinu. Húsið nefndi hún Sól-
bakka. Þar átti Kjartan heima á
unglingsárunum og þar til hann
stofnaði sjálfur heimili.
Kjartan var einungis tíu ára er
faðir hans fórst með togaranum
Jóni forseta út af Stafnesinu. Móðir
hans stóð þá ein uppi með sex börn
og án vandamanna í höfuðstaðnum.
Á þeim árum var alls ekki sjálfgefið
að barnmargar ekkjur næðu að
halda saman svo stórri fjölskyldu og
sjá henni farborða. Örlögin lögðu
því þungar skyldur á ungar herðar.
Þeim skyldum sinntu Kjartan og
eldri systkini hans af miklum dugn-
aði og umhyggju fyrir fjölskyldunni
í heild. Frá því innan við fermingar-
aldur var Kjartan því stöðugt með
hugann við það að draga björg í bú
og létta undir með móður sinni.
Kjartan byi'jaði ungur að selja
blöð, var sendisveinn hjá kaup-
mönnum í bænum og starfaði um
skeið hjá Sigurjóni Jónssyni, úr-
smið og reiðhjólakaupmanni í Hafn-
arstrætinu. Á sínum yngri árum
starfaði hann þó lengst af hjá Dag-
bjarti Sigurðssyni, kaupmanni við
Vesturgötuna. Þar var Kjartan
fyrst sendisveinn og síðan innan-
búðar við afgreiðslustörf. Er Dag-
bjartur hóf verslunarrekstur í
glæsilegu verslunarhúsnæði á horni
Ránargötu og Ægisgötu varð Kjart-
an þar verslunarstjóri, aðeins átján
ára að aldri. Það starf rækti hann af
mikilli samviskusemi og dugnaði,
eins og reyndar allt sem hann tók
sér fyrir hendur. Á stríðsárunum
átti Kjartan vörubifreið um skeið í
félagi við Óla Gissurarson, starfaði
hjá Dagbjarti í versluninni Höfn og
síðan um hríð í Heildversluninni
Eddu. I nokkur ár áttum við saman
þrjár leigubifreiðir sem við gerðum
út og ókum í ígripum.
Kjartan hóf eigin verslunarrekst-
m-, ásamt Jasoni Sigurðssyni, bróð-
ur Dagbjarts, árið 1947. Þeir starf-
ræktu kjöt- og nýlenduvöru-versl-
unina Jason & Co í Efstasundi 27 til
ársins 1959. Þá dró Jason sig í hlé
en Kjartan starfrækti þar verslun-
ina Kjartansbúð til 1984. Kjartan
hætti þá verslunarrekstri og vann
síðustu starfsárin við Verslunar-
bankann í Bankastræti.
Óhætt er að fullyrða að langur og
farsæll verslunarrekstur Kjartans
hafi verið honum og stétt hans til
mikils sóma. Hann var kaupmaður á
horninu af guðs náð, lagði mikla
áherslu á vörugæði og lágt vöru-
verð, var ætíð uppörvandi og léttur
í lund og raunsannur félagi sinna
viðskiptavina ef syrti í álinn hjá
þeim. Fyrir vikið var Kjartan mjög
vinsæll kaupmaður. Hann stóð fyrir
umsvifamikilli verslun um árabil og
átti fjölda fastra viðskiptavina um
allan bæ, jafnvel áratugum eftir að
þeir höfðu flutt úr Kleppsholtinu.
Kjai-tan gekk í Oddfellowregluna,
stúkuna nr. 7, Þorkel mána, 28.2.
1973. Hann starfaði lengi í Sjálf-
stæðisflokknum, sat í fulltrúaráði
flokksins um árbil og var einn af
stofnendum Innkaupasambands
matvörukaupmanna.
Margt hefur breyst í vesturbæn-
um frá því ég var strákur í Odd-
geirsbæ við Framnesveg og spark-
aði bolta með strákunum á Bráð-
ræðisholtinu, Kjartani á Sólbakka,
Óla B. og bræðrum hans í Stóra-
Skipholti og Pétri Péturssyni sem
síðar varð útvarpsþulur og rithöf-
undur, svo nokki’ii' þeirra séu
nefndir. Frá þeim árum minnist ég
róðraferða okkar á skektunni hans
föður míns og gönguferðum okkar
inn í Sundlaugar eða vestur í Gróttu
til afa míns.
Við Kjartan vorum fyrst leikfé-
lagar ásamt fleiri strákum en fljót-
lega eftir fermingu bundumst við
traustum vinaböndum sem hafa
haldist óslitið alla tíð og án þess að
þar bæri nokkurn tíma skugga á.
Þriðji vinurinn í okkar hópi er
Magnús Guðmundsson, fyirv. kaup-
maður, sem ólst upp í Selbúðunum
qg verslaði síðar lengi í verslunhmi
Öldunni við Öldugötu. Við Kjartan
og Magnús höfum nú haldið hópinn
í nærri sjötíu ár, fyrst sem ungir
menn í blóma lífsins, síðan fjöl-
skyldumenn og heimilisfeður og allt
fram á þennan dag. Þessi ævilanga
vinátta hefur verið okkur öllum dýr-
mæt. Við Magnús kveðjum því okk-
ar kæra vin með söknuði og þakk-
læti.
Á unglingsárunum æfðum við
Kjartan og kepptum í knattspyrnu
og handbolta með KR. Kjartan var
efnilegur íþróttamaður en skyldan
kallaði. Eftir að hann tók við versl-
unarstjórastarfmu hafði hann ekki
lengur tíma til æfinga. Hann var þó
alla tíð traustur KR-ingur og mikill
íþróttaunnandi.
Eins nýttum við félagarnir frí-
tíma okkar vel til ferðalaga. Ég
minnist hjólreiðaferðar og útilegu
upp í Kjós, gönguferðar frá Kleifar-
vatni og þvert yfir hraunið að
Straumi og eitt sinn var gengið til
Þingvalla, ásamt KR-ingnum Har-
aldi Guðmundssyni og Sigurði Sig-
urðssyni sem síðar varð íþróttaf-
réttamaður. Svo kom að því að við
Kjartan keyptum saman okkar
íyi'sta bíl - og þá var nú gaman að
lifa.
Verslunarmannahelgina 1942 fór-
um við á bílnum í útilegu í Þjórsár-
dalinn í yndislegu veðri. Sú ferð átti
eftir að verða Kjartani gæfurík. Þar
kynntist hann eftirlifandi eiginkonu
sinni, Guðrúnu H. Vilhjálmsdóttur,
f. 3.11. 1922, húsmóður og kennara.
Hún er dóttir Vilhjálms Ái-nasonar
húsasmíðameistara og s.k.h., Þór-
eyjar Jónsdóttur, húsmóður. Kjart-
an og Guðrún giftu sig árið 1943 og
hann flutti þá í hús tengdaforeldra
sinna við Lindargötu þar sem þau
Guðrún hafa átt heima síðan.
Kjartan naut mikillar gæfu í sínu
einkalífi. Farsælt hjónaband hans
og Guðrúnar hefur augljóslega og
alla tíð einkennst af ástríki, sam-
heldni og dugnaði þeirra beggja.
Þau hafa átt barnaláni að fagna,
eignuðust sjö mannvænleg böm
sem öll eru á lífi og við góða heilsu
og þau eiga nú fjölda afkomenda.
Við hjónin sendum Guðrúnu og
börnunum innilegar samúðarkveðj-
ur. Guð styi'ki þau í sorginni og
geymi minningu Kjartans.
Þórður Pétursson.
í dag verður móðurbróðir minn,
Kjartan Magnússon kaupmaður,
jarðsunginn. Hann ólst upp í stórum
systkinahópi á Sólbakka á Bi'áðræð-
isholtinu þar sem ég átti síðar mín
uppvaxtarái' hjá móður minni og
ömmu. Sýstkinin á Sólbakka misstu
fóður sinn í sjóslysi ung að árum.
Lífsbaráttan var því hörð hjá ömmu
og börnunum hennar. En þau æðr-
uðust ekki. Með sparsemi og dugn-
aði tókst ömmu að halda börnunum
hjá sér og koma þeim til manns. Af
systkinunum á Sólbakka eru nú að-
eins tveir bræður á lífi. Sá elsti og sá
yngsti, Jóhannes, fyrrverandi kaup-
maður, og Bjami, fyrrverandi yfir-
vélstjóri hjá Landhelgisgæslunni.
Rósbjörg, móðir mín, lést 1981, Hr-
efna, systir þeirra, lést 1988 og
Magnús húsasmiður lést 1991.
A uppvaxtarárunum bar Kjartan
alltaf hag fjölskyldunnar fyrir
brjósti. Eftir að hann stofnaði sjálf-
ur heimili var hann fyrirmyndar
eiginmaður og fjölskyldufaðir.
Hann sýndi móður sinni mikla
ræktarsemi og eins systrum sínum,
i þein-a sorg og mótlæti. Ég minnist
þess frá æskuárunum hvað Kjartan
var góður frændi, glaðsinna, hlýr og
hjálpsamur.
Kjartan starfaði mikið með KR á
unglingsárunum, var mikill keppn-
ismaður og studdi sitt gamla félag
alla tíð. Hann átti því erfitt með að
leyna stoltinu yfir litla frænda þeg-
ar ég og KR vorum upp á okkar
besta um 1960. Það hefur mér alltaf
þótt vænt um.
Kjartan eignaðist yndislega konu,
Guðrúnu Vihjálmsdóttur, en þau
eiga sjö uppkomin börn. Um árabil
var ég búsettur í húsi þeirra Kjart-
ans og Guðrúnar á Lindargötu og
naut þá sem áður hlýju þeirra og
umhyggju. Fyrir það vil ég þakka á
þessum tímamótum.
Guð blessi minninguna um Kjai't-
an og styrki Guðrúnu í sorginni.
Þórdlfur Beck.
Góður granni úr Skuggahverfinu
og faðii' bernskuvinkonu minnar er
genginn. Nokkur erfið misseri eru
að baki og hvíld er nú fengin.
Langri ævi er lokið og afraksturinn
- sjö myndarleg börn og fjöldi ann-
arra mannvænlegra aíkomenda.
Farsæll verslunarrekstur setti svip
sinn á lungann úr ævi Kjartans
Magnússonar, hann var hinn dæmi-
gerði kaupmaður á horninu. I versl-
un hans, sem lengst af var í Efsta-
sundi, hittust húsmæður hverfísins
daglega og vafalaust hefur þar
margt verið skrafað um þjóðmálin
þótt ekki sé víst að viðskiptavinirnir
hafi endilega alltaf verið á sama
máli og kaupmaðurinn, sem hafði
sterkar stjórnmálaskoðanir og var
um tíma talsvert virkur á þeim vett-
vangi. Myndin sem ég geymi af
Kjai'tani er þó fyrst og fremst af
heimilisföðurnum. Á stóru heimili
var oft mikið um að vera en aðdáun-
ai-vert var hve mikið æðruleysi og
ró ríkti þar í raun. Eftirminnilegust
er þó samheldni þeirra Guðrúnar,
konu hans, bæði í heimilisrekstrin-
um og síðar í verslunarrekstrinum.
Ástríki þeirra hjóna í millum var
einnig svo að af bar. Þetta ástríki
setti mark sitt á börnin, sem og
skyldurækni sú og samviskusemi
sem ætíð einkenndi þau hjón. Vil ég
nú þakka þessum góðu hjónum
margar indælar stundir sem ég átti
á heimili þeirra í æsku. Vafalaust
hefur oftar verið ástæða til áminn-
inga en raun varð á þegar litlir fing-
ur læddust í forboðna ávexti: ilm-
andi epli í kössum og vínber í kork-
mylsnu í tunnum, þegar taka þurfti
kjallarann á Lindargötunni undir
búðarlagerinn. Slíkur varningur var
fáséð hnossgæti í þá tíð og freisting-
in því oft ærin. Én yfirvaldið var,
sem betur fer, oftast milt og sá
gjarnan í gegnum fingur sér við
okkur krakkana ef prakkarastrikin
keyrðu ekki úr hófí fram. Slík tillits-
semi við náungann, jafnt unga sem
aldna samferðamenn, einkenndi allt
líf og starf Kjartans.
Kæra Guðrún, Ingibjörg og
systkin, sem og allt annað vensla-
fólk, megi góðar minningar um hinn
mæta mann, Kjartan Magnússon,
ylja ykkur þegar sorgin gi'úfir nú
yfir. Hvfli hann í friði.
Áslaug J. Marinósdóttir.
Þegar börnin okkar voru lítil var
þeim ekkert hugleiknara en sögurn-
ar sem pabbi þeirra sagði þeim á
kvöldin. Sögurnar gengu undir heit-
inu Lindargötusögur og byi'juðu all-
ar eins: „Þegar pabbi var lítill á
Lindargötunni ...“ Þetta voru sögur
af endalausum uppákomum þar sem
heiðríkjan ríkti og allt fór vel að lok-
um. Sögurnar voru frá æskuárum
mannsins míns og sögusviðið
bernskuslóðir hans á Lindargöt-
unni, í sumarbústaðnum í Kringlu-
mýrinni og síðar upp við Rauðavatn
eða frá „búðinni hans afa“ í Klepps-
hoþtinu.
Ég þekki fáa sem hafa slíkt yndi
af að segja sögur frá æskuárum sín-
um. Og þessir fáu eru systkini
mannsins míns. Þegar þau hittast
eiga þau það til að sökkva sér niður
í nákvæmar lýsingar á umhverfi og
atburðum löngu liðins tíma. Fyrst
velti ég því fyrir mér hvernig á
þessu stæði. Nú er mér löngu ljóst
að systkinin sjö á Lindargötu 11
áttu sér sérstaklega hamingjuríka
bernsku. Mér er einnig ljóst að
þessa hamingju eiga þau foreldrum
sínum að þakka.
Þetta kemur mér í hug, nú þegar
ég kveð Kjartan, tengdaföður
minn, hinstu kveðju. Kjartan og
Guðrún voru sérstaklega samhent í
því að veita fjölskyldu sinni þau
gæði sem mestu máli skipta: Ást,
umhyggju og öryggi. Þessi lífsaf-
staða þeirra var ekki fengin úr
bókum. Hún var fölskvalaus og
kom frá hjartanu.
Að þessu leyti ræktaði Kjartan
garðinn sinn í orðsins bestu merk-
ingu. En hann ræktaði einnig garð-
inn sinn í eiginlegri merkingu. Eftir
því sem frístundum hans fjölgaði
með árunum fjölgaði stöðugt trjá-
plöntunum sem hann gróðursetti
við sumarbústaðinn við Rauðavatn
og eftir að Kjartan og Guðrún komu
sér upp sumarbústað í Grímsnesinu
var Kjartan alltaf með hugann við
gróðurinn.
Kjartan var mjög myndarlegur
maður, glæsilegur á velli og höfð-
inglegur í framkomu. Hann var
alltaf léttur í lund og uppörvandi,
góður dansari, hafði unun af tónlist
og fallega söngrödd.
Kjartan var alltaf elskulegur og
nærgætinn tengdafaðir og afi. Fyrir
það vil ég þakka fyrir mína hönd og
barnanna.
Ég bið góðan guð að geyma
Kjartan og styrkja Guðrúnu í henn-
ar miklu sorg.
Marta Guðjónsdóttir.
Elskulegur móðurbróðir minn er
látinn. Þessi orð heyra menn oft á
öldum ljósvakans án þess að skeyta
því mikilli hugsun. Það gegnir hins-
vegar öðru máli þegar hinn látni
stendur manni nær. I fjarska virðist
svo ofur eðlilegt að menn deyi, því
það er ekkert líf án dauða og enginn
dauði án lífs. Þessum staðreyndum
fær enginn breytt. En þrátt fyrir
þessa vitneskju verðum við sem eft-
ir lifum alltaf undrandi þegar dauð-
inn knýr dyra hjá nánum vinum og
ættingjum. Mitt i undirbúningi há-
tíðar ljóss og hlýju slokknar ljós og
kólnar, mitt í undirbúningi sem
mest efth-vænting fylgir, eftirvænt-
ing gleði og helgi.
Fregninni um andlátið fylgir
sársauki og harmur sem smýgur í
gegnum merg og bein. Mitt í treg-
anum vakna síðan margar áleitnar
spurningar sem enginn fær svarað
nema sá einn sem öllu ræður. En
flestar eru spurningarnar þó þeiiT-
ar náttúru að við stöldrum við og
hugsum um lífið og tilveruna út frá -
öðru og stærra gildismati en hið
daglega amstur gefur tilefni til. Það
eru svo óteljandi minningar sem
sækja á hugann þegar ég hugsa um
Kjartan frænda rninn. Allar eru
þær hver annarri betri og heyi'a til
samskipta okkar frá því ég man eft-
ir mér. Ég veit ekki af hverju skal
taka, en ég veit hvað ég hefði viljað
segja við hann ef mér gæfist nokkur
kostur. Og þótt það kynni að vera
eintal sálarinnar þá ætla ég að leyfa
mér að segja það hér í örfáum orð-
um.
Ég gleymi því aldrei þegar ég var
8 ára og faðir minn lést af slysför-
um. Vissulega þótti mér vænt um
föður minn en betri staðgengil en •
Kjartan, frænda minn, hefði ég ekki
getað kosið mér. Hafi kvíði blundað
í mér sá frændi um að eyða honum.
Allir vita að jólin eru hátíð barn-
anna og ekki skyggði hann á þá há-
tíð, alltaf kom hann og setti upp
jólaljósin og þá var komin hátíð í
bæ. Alltaf var jafn yndislegt að
koma til Guðrúnar og Kjartans um
jólin og eftir jólakaffið settist Guð-
rún við píanóið og lék jólalögin og
við gengum í kringum jólatréð í
stofunni og Kjartan stjórnaði
söngnum með sinni fallegu rödd.
Oft dáðist ég að elju hans og þolin-
mæði í samskiptum við börn. Hann
var einstaklega barngóður. Hvernig
hann gat tímunum saman unað sér
við að kenna þeim fyi'stu hand-
brögðin við eitt og annað sem hann
vildi að ungur næmi.
Frómt frá sagt gæti ég haldið
lengi áfram en það sem enn er ósagt
ætla ég að geyma með mér og
verma mig við um jólin og aðra
tíma.
Elsku Guðrún mín og fjölskylda,
fátt annað kemur okkur að haldi en
bænin og því bið ég algóðan Guð að
styrkja þig og styðja í harmi þínum
og söknuði.
Ég bið Guð að leiða frænda minn
í ljósið og birtuna, þá einu sönnu
sem við eigum.
Guðrún Beck.
t
Elskuleg móðir mín, tengdamóðir, amma og
langamma,
LAUFEY ÁSBJÖRNSDÓTTIR,
lést miðvikudaginn 9. desember á elli- og
hjúkrunarheimilinu Grund.
Jarðarförin auglýst síðar.
Steinunn Bjartmarsdóttir, Birgir Axelsson,
Einar Gunnar Birgisson,
Bjartmar Birgisson, Ásta Björk Sveinsdóttir,
Axel Valur Birgisson, Berglind Kristinsdóttir
og langömmubörn.
t
Eiginmaður minn,
GÍSLI GUÐMUNDSSON
bifreiðastjóri,
Hafnarfirði,
lést á Sólvangi í Hafnarfirði sunnudaginn
29. nóvember.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins
látna.
Bestu þakkir til starfsfólks á 4. hæð Sólvangs
fyrir góða umönnun.
Sigurlaug Sigurðardóttir.