Morgunblaðið - 20.12.1998, Blaðsíða 33

32 SUNNUDAGUR 20. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
+
MORGUNB LAÐIÐ
SUNNUDAGUR 20. DESEMBER 1998 33
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
HALLDÓR Ásgrímsson,
settur félagsmálaráðherra,
hefur fellt úr gildi samþykkt
borgarstjórnar Reykjavíkur frá
2. júlí 1998 um að fela Pétri
Jónssyni að taka við störfum
Hrannars B. Arnarssonar,
kjörins aðalfulltrúa í borgar-
stjórn, sem óskað hafði eftir
ótímabundnu leyfi frá störfum.
Þessi úrskurður hefur vakið
spurningar um lögmæti þeirra
ákvarðana borgarstjórnar
Reykjavíkur, sem teknar hafa
verið síðan með 8 meðatkvæð-
um, þar á meðal atkvæði Pét-
urs Jónssonar, gegn sjö mótat-
kvæðum.
Á fundi borgarstjórnar fyrr á
þessu ári var samþykkt með 8
atkvæðum Reykjavíkurlistans
gegn 7 atkvæðum borgarfull-
trúa Sjálfstæðisflokksins að
varaborgarfulltrúi frá sömu
stjórnmálasamtökum og sá sem
forfallast tilheyrir taki sæti
hans í borgarstjórn. Borgar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
héldu því á hinn bóginn fram að
R-listinn hefði verið borinn
fram af Reykjavíkurlistanum
einum en ekki öðrum stjórn-
málaflokkum eða samtökum. Af
þeim sökum hefði átt að boða
Ónnu Geirsdóttur, sem skipaði
9. sæti R-listans, til starfa í
borgarstjórn í forföllum
Hrannars B. Péturssonar en
ekki Pétur Jónsson, sem skip-
aði 13. sæti listans, eins og gert
var. Það væri ekki í samræmi
við niðurstöður kosninganna.
Þeim niðurstöðum væri ekki
hægt að breyta með einfaldri
borgarstjórnarsamþykkt. Ur-
skurður setts félagsmálaráð-
herra staðfestir þetta sjónar-
mið. I úrskurði ráðherra sveit-
arstjórnarmála segir m.a.:
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
„Samkvæmt þessu og með
hliðsjón af því að kjósendur
verða að geta treyst því að
kjörseðill hafi að geyma tæm-
andi upplýsingar um hvaða
stjórnmálasamtök beri fram
framboðslista verður að telja
að skilyrðum 2. málsgreinar 35.
greinar laga nr. 8/1986 hafi
ekki verið fullnægt í því tilviki
sem hér um ræðir. Varamaður
átti því að taka sæti Hrannars
B. Árnarssonar í borgarstjórn
samkvæmt ákvæði 2. máls-
greinar 35. greinar laga nr.
8/1986, það er í þeirri röð sem
varamenn eru kosnir. Með vís-
an til framangreinds verður
ekki hjá því komist að fella hina
kærðu samþykkt borgarstjórn-
ar Reykjavíkur úr gildi.“
Það er mat Ingu Jónu Þórð-
ardóttur, oddvita sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn, í viðtali
við Morgunblaðið sl. föstudag,
að úrskurður ráðherra sveitar-
stjórnarmála þýði að seta Pét-
urs Jónssonar í borgarstjórn að
undanförnu hafi verið ólögleg.
Þar með hafi verið ógild sú
ákvörðun borgarstjórnar 30.
nóvember sl. að hækka útsvör á
borgarbúa um tæpan milljarð
króna á komandi ári, en hún
var samþykkt með 8 atkvæðum
meirihlutans, þar á meðal at-
kvæði Péturs Jónssonar, gegn
7 atkvæðum borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins. Ef seta
Péturs sé ólögleg gildi hið sama
um atkvæði hans. Tillagan um
hækkun útsvara á borgarbúa
árið 1999 hafí því í raun fallið á
jöfnum atkvæðum.
Borgarstjórnarmeirihlutinn
hefur viljað koma í veg fyrir, að
nokkur vafi léki á því að út-
svarshækkunin væri gild og
þess vegna var fyrri samþykkt
staðfest á fundi borgarstjórnar
sl. fimmtudag og nú með at-
kvæði Önnu Geirsdóttur, þess
varaborgarfulltrúa, sem sam-
kvæmt úrskurðinum átti að
taka sæti í borgarstjórn.
Urskurður setts félagsmála-
ráðherra hefur sett meirihluta
borgarstjórnar Reykjavíkur,
Reykjavíkurlistann, í ærinn
vanda. Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir, borgarstjóri, segir að
vísu að hér sé um úrskurð að
ræða en ekki dóm. Sem og að
borgarstj órnarmeirihlutinn
hafí tekið ákvörðun um að
skipa Pétur Jónsson sem vara-
mann í góðri trú.
Það breytir á hinn bóginn
ekki því að úrskurður setts fé-
lagsmálaráðherra er umtals-
vert pólitískt áfall fyrir
Reykjavíkurlistann, sem stend-
ur nú frammi fyrir því, að nýr
oddviti borgarstjórnarflokks
sjálfstæðismanna, Inga Jóna
Þórðardóttir, hefur náð vissum
undirtökum í þeirri baráttu,
sem háð er á vettvangi borgar-
stjórnarinnar.
FERÐA-
KOSTNAÐUR
OG
TÆKJAKAUP
ORVALDUR Ingvarsson,
lækningaforstjóri Fjórð-
ungssjúkrahússins á Akureyri,
segir í Morgunblaðinu í gær, að
það kosti um 23 milljónir króna
að kaupa tæki til ákveðinna
krabbameinsrannsókna fyrir
sjúkrahúsið og um 4 milljónir á
ári að reka tækið. Hins vegar
nemi ferðakostnaður þeirra 350
til 400 einstaklinga sem árlega
þurfi að senda til Reykjavíkur í
þessar rannsóknir um 50 millj-
ónum króna.
Þetta eru sláandi tölur og af
þeim virðist ljóst, að ekkert vit
er í öðru en að kaupa slíkt tæki
fyrir sjúkrahúsið. Byggða-
stefnu er hægt að framkvæma
með ýmsum hætti. Það er aug-
ljóslega landsbyggðinni í hag
að byggja upp öfluga heilbrigð-
isþjónustu í einstökum byggða-
kjörnum úti á landi, ekki sízt
þegar tölurnar tala sínu máli
eins og í þessu dæmi. En um
leið er ljóst, að viðunandi
vinnuaðstaða laðar að hæfa
starfsmenn, sem ella mundu
hugsanlega flytjast búferlum til
höfuðborgarsvæðisins.
ÁFALL FYRIR
REYKJAVÍKURLISTANN
6ÉG HEF ÁÐUR
•fjallað um þá
áherzlu sem Jón for-
seti Sigurðsson lagði
á rétt íslenzkrar
tungu, enda væri hún
forsenda alls sjálf-
stæðis, einsog fjallað er um áður
hér í Helgispjalli. Hún og landið
eru hið eina sem heyi-ir okkur til og
ekki öðrum. Hún er mikilvægasta
forsenda arfleifðar okkar. Það
stjórnar enginn íslenzku þjóðinni
sem talar ekki tungu hennar. Við
höfum sögulega reynslu fyrir því.
Islenzkar bókmenntir eru skrifað-
ar á þessa tungu og því eru þær
okkur dýrmætari en ella. Þær eru
ein af forsendum tilvistar okkar og
sérstæðs þjóðemis. Því eru þær
flestu öðru mikilvægari.
Formælandi brezka Ihalds-
flokksins, Norman Tebbit, hefur
sagt í umræðum um samfélag Evr-
ópubandalagsins, Fólk lætur engan
stjóma sér sem talar ekki tungu
þess.
Ef við glötum tungu okkar, glöt-
um við einnig þjóðmenningunni og
sjálfstæðinu. Þá hrynur samfélag-
ið. Þá getur ný þjóð heyrt Islandi
til; útlend þjóð, arfleifðarsnauð og
opin fyrir erlendri ásókn. Auðnu-
laus þjóð í leit að sjálfri sér; ham-
ingju sinni; og glataðri sjálfsvirð-
ingu.
En hún er ekki sízt
forsenda hamingju.
Eða höfum við
nokkurn tíma heyrt
talað um hamingju
þeirra sem hafa glat-
að sjálfum sér? Þar
sem hamingjan býr í hjarta manns-
ins verður hún einungis varðveitt
þar. Einsog tungan sem við tölum.
Og tilfinningar sem hún lýsir.
Ef Þjóðverjar hefðu talað ensku
1939 hefði verið komizt hjá heims-
styrjöldinni. Þá hefði Hitler ekki
getað talað með sama hætti og
hann gerði inní sært þjóðarstolt
þeirra sem bandamenn höfðu nið-
urlægt 1918. Það eru varla dæmi
þess að lýðræðisríki hafi farið með
hernað á hendur öðru lýðræðisríki.
Það er jafnóhugsandi og sam-
týngdar þjóðir hæfu styrjöld hver
gegn annarri. Tungan er sameigin-
legur sjóður aftan úr öldum. Og úr
honum sprettur tilfinning þjóð-
anna. Það var inní geðshræringu
þýzku þjóðarinnar sem Hitler tal-
aði tungumál sem hún skildi. Og
geðshræringin var allri skynsemi
jafngild samkvæmt hugmyndum
Heideggers.
Aristóteles segir í Stjómmálum
að dyggð sé forsenda hamingju.
Það er dyggð að varðveita sérkenni
sín, arfleifð og þá ekki sízt tunguna
sem er m.a. dýrmæt vegna þess
hún er tengiliður einnar kynslóðar
við aðra. Við Islendingar sem nú lif-
um getum átt mikilvæg samtöl við
þá sem sköpuðu gullaldarbók-
menntir okkar - og það á þeirra
eigin tungu. Slík samskipti era lítilli
þjóð ómetanleg; stækka hana og
efla henni þrek. Án þessa arfs hefð-
um við ekki fengið sjálfstæði okkar,
handritin né 200 mílna fiskveiðilög-
sögu. Og án hans væri sjálfsvirðing
okkar líklega heldur bágborin.
Aristóteles segir að fólkið í köld-
um löndum skorti gáfur og hæfi-
leika og geti hvorki stjórnað sjálfu
sér né öðram, þótt það eigi hug eða
andlegt þrek (eða anda; ætli þjóð-
félagsandi Hegels sé ekki líka ætt-
aður þaðan) sem slagi uppí hug-
dirfsku heliena. Allt þetta höfum
við afsannað vegna menningar
okkar og arfleifðar. Montesquieu
gerði sér grein fyrir því með loft-
lagskenningu sinni í Ánda laganna
(sem menn ættu að hugsa um þeg-
ar þeir lesa forsendur dóms
Hæstaréttar um 5. gr. fiskveiðilag-
anna þar sem fjallað er um anda
laganna) að kaldlandaþjóðir búa yf-
ir miklum krafti, viljastyrk og
frelsisþrá. Ekki er ólíklegt að hann
hafi dregið þessa ályktun af arfi
okkar Islendinga sem allir mennt-
aðir menn hafa haft spurnir af öld-
um saman; einnig hann.
M.
HELGI
spjall
ÞÆR DEILUR, SEM
staðið hafa meirihluta
þessa árs um hinn
miðlæga gagnagrunn,
sem Alþingi hefur nú
sett lög um, hafa að
mörgu leyti verið
óvenjulegar og sér-
stæðar. Þar kemur
margt til. I íyrsta lagi hefur hér verið fjall-
að um nánast óþekkt svið. Við höfum lítið
getað leitað til annarra þjóða um reynslu
þeirra. Að mörgu leyti eram við Islending-
ar frumkvöðlar í lagasetningu um þetta
efni. I öðru lagi hafa þátttakendur í þess-
um umræðum ekki sízt verið læknar og
vísindamenn, sem sjaldan blanda sér í um-
ræður á öpinberum vettvangi, á þann veg,
sem þeir hafa gert að þessu sinni. I þriðja
lagi hafa deilurnar verið dálítið óvenjuleg-
ar vegna þess, að báðir aðilar hafa í þess-
um umræðum haft töluvert til síns máls.
Yfirleitt hafa rökin með og móti verið af-
dráttarlausari, þegar komið hefur til jafn
harðra þjóðfélagslegra átaka og orðið hafa
um gagnagrunninn.
Alþingi hefur nú tekið af skarið. Það er
m.a. þess hlutverk. Gagnagi-unnsfram-
varpið hefur fengið víðtæka meðferð á Al-
þingi og það hefur verið rætt ítarlega í söl-
um þess. Veigamiklar breytingar hafa ver-
ið gerðar á frumvarpinu í meðferð Alþing-
is. Þetta er mikilvægt.
Því er veitt eftirtekt, að Hæstiréttur
hefur í nokkrum málum, sumum mjög þýð-
ingarmiklum, kveðið upp dóma, sem eyða
öllum hugmyndum, sem fyrr á árum vora
oft uppi um, að rétturinn gengi í dómum
sínum aldrei gegn framkvæmdavaldinu.
Nú efast enginn um sjálfstæði Hæstarétt-
ar gagnvart framkvæmdavaldinu.
Með sama hætti hefur löggjafarvaldið
smátt og smátt verið að undirstrika sjálf-
stæði sitt gagnvart framkvæmdavaldinu,
sem því miður var ekki sem skyldi á fyrstu
áratugum lýðveldisins. Þetta jafnvægi,
sem smátt og smátt er að skapast á milli
löggjafarvalds, framkvæmdavalds og
dómsvalds er ákaflega mikilvægt. Það
stuðlar að heilbrigðara þjóðfélagi.
Dómar á borð við þann tímamótadóm,
sem Hæstiréttur kvað upp í máli Valdi-
mars Jóhannessonar gegn ríkinu, eru
áminning til löggjafarvaldsins um að
vanda betur lagagerðina sjálfa og til ríkis-
stjórna hverju sinni um að stjórnarskrá
lýðveldisins er ekki marklaust plagg held-
ur þvert á móti grundvallarskjal, sem taka
verður fullt tillit til og setur bæði fram-
kvæmdavaldi og löggjafarvaldi ákveðinn
ramma, sem ekki verður farið út fyrir.
Dómur Hæstaréttar í máli starfsmanna
Landmælinga ríkisins hlýtur að vera bæði
ráðherrum og lögfræðingum mikið um-
hugsunarefni. Það er mikið áfall fyrir ráð-
herra að tapa máli sem þessu fyrir Hæsta-
rétti. Jafnframt vekur slíkur dómur spurn-
ingar um þá lögfræðilegu ráðgjöf, sem
ráðherrar fá. Eru lögfræðingar ekki nógu
sjálfstæðir í ráðgjöf sinni? Eru þeir að
semja álitsgerðir, sem fyrst og fremst eru
tilbúnar röksemdir fyrir því að stjórnvöld
geti gert það, sem þau stefna að og geti
síðan varið sig með áliti lögfræðinga. Þetta
er alvarlegt umhugsunarefni fyrir þá lög-
fræðinga, sem veita stjórnvöldum ráðgjöf.
Þeir hljóta að staldra við og spyrja sig,
hvert hlutverk þeirra sé.
En þegar á allt er litið verður ekki ann-
að sagt en að grundvallarstofnanir lýð-
veldisins eru að standast prófið. Minni-
hlutinn á Alþingi getur deilt á meirihlut-
ann fyrir þá ákvörðun, sem tekin var. Hins
vegar hefur varla örlað á þeirri gagnrýni,
að frumvarpið hafi ekki fengið nægilega
góða efnislega meðferð. Að vísu var undan
því kvartað, að ákveðnir aðilar hefðu ekki
fengið áheyrn hjá þeirri þingnefnd, sem
um málið fjallaði. Sú gagnrýni var tæplega
á rökum reist, þar sem sömu aðilar höfðu
áður komið á fund viðkomandi þingnefnd-
ar.
Þótt ráðherrum í ríkisstjórn hafi ekki
líkað dómur Hæstaréttar um fiskveiðimál-
ið og þeir hafi óspart gagnrýnt dóminn,
sem þeir hafa fullt leyfi til, hafa þeir hins
vegar brugðizt við eins og vera ber með
því að leggja frumvarp fyrir Alþingi, sem
þeir telja, að uppfylli kröfur dómsins. Þótt
menn deili um efni frumvarpsins fer hins
vegar ekki á milli mála, að ríkisstjórnin
hefur, eins og henni er skylt, tekið dóminn
alvarlega og hagað gerðum sínum í sam-
ræmi við það. En fram hjá því verður ekki
gengið að Hæstiréttur talar um fiskimiðin
sem sameign þjóðarinnar í forsendum sín-
um og á þeim forsendum þurfa menn að fá
leyfi eigandans til að nýta þau, veiðileyfi
eða veiðiheimild.
Sumir, þ. á m. Morgunblaðið, telja að
ríkisstjórnin hafi ekki gengið nægilega
langt með því frumvarpi. Fyrirsjáanlegt er
að málið kemur aftur til kasta Hæstarétt-
ar, sem mun óhjákvæmilega kveða upp
efnislegan dóm, sem varðar beint 7. grein
laganna frá 1990. Frá sjónarhóli ríkis-
stjórnar getur hins vegar verið skiljanlegt
að standa þannig að málum að fá ótvíræð-
an úrskurð frá Hæstarétti um öll efnisat-
riði málsins. Þá er ekki lengur um neitt að
deila. En það er auðvitað umhugsunarefni,
að slík málaferli mundi ríkisstjórnin reka á
kostnað skattgreiðenda, þ.e. eigenda auð-
lindarinnar.
Það er svo álitamál út frá pólitískum
hagsmunum bæði stjórnarflokka og
stjórnarandstöðu, hvort skynsamlegra sé
að láta reyna á stöðu málsins til hins
ýtrasta fyrir Hæstarétti og eiga það yfir
höfði sér að málið verði óleyst í miðri
kosningabaráttunni í vor. Það er hins veg-
ar ekkert álitamál, að fyrir atvinnugrein-
ina sjálfa er langvarandi óvissa á meðan
málið er í meðferð dómsstóla erfið.
Þjóðin
hefði
orðið ósátt
REYKJAVÍKURBREF
Laugardagur 19. desember
EINS OG SAGT
var hér að framan
eru deilurnar um
gagnagrunninn dá-
lítið óvenjulegar að
því leyti, að báðir
málsaðilar hafa haft nokkuð til síns máls.
Þótt efasemdir um að nægilega vel væri
séð fyrir persónuverndinni hafi smátt og
smátt vikið til hliðar sem aðalatriði máls-
ins, hefur einkaleyfið til rekstrarleyfishafa
orðið æ veigameira í umræðunum. Rök og
gagnrök í því máli eru sterk á báða bóga.
Hins vegar má fullyrða, að íslenzka þjóðin
hefði ekki orðið sátt við það, ef hlaupizt
hefði verið frá frumvarpinu. Vissulega er
tekin áhætta með lagasetningunni, en
stjórnmálum fylgir áhætta.
Stofnun og starfsemi Islenzkrar erfða-
greiningar er ævintýri. Það er ævintýri, að
sjá slíkt fyrirtæki verða til á Islandi, sem
veitir nú á þriðja hundrað manns atvinnu
og er samkvæmt upplýsingum í morgun-
korni Fjárfestingarbanka atvinnulífsins
hf. í gær, föstudag, metið á 18 milljarða
króna. Það fyrirtæki, sem hæst er metið á
Verðbréfaþingi, er Eimskipafélag Islands
hf. en markaðsvirði þess er samkvæmt
töflu, sem birt er í Morgunblaðinu í dag,
laugardag, rúmlega 23 milljarðar.
Það er ævintýri, að slíkum fjölda há-
menntaðra Islendinga, sem höfðu haslað
sér völl í öðrum löndum, skuli hafa verið
gert kleift að flytjast heim til að stayfa við
þetta fyrirtæki. Ekkert fyrirtæki á íslandi
hefur jafn marga starfsmenn með doktors-
gráðu í sinni þjónustu og Islenzk erfða-
greining. Heimflutningur þessa unga fólks
hefur mikil áhrif út í allt samfélag. Það
skiptir máli vegna þess, að foreldrar, afar
og ömmur verða hamingjusamari yfir því
að börn þeirra og barnabörn era komin
heim til Islands. Það skiptir máli vegna
þess, að þetta hámenntaða unga fólk á eft-
ir að hafa margvísleg jákvæð áhrif fyrir
þjóðfélagið allt. Og það skiptir máli vegna
þess, að möguleikar á verðmætasköpun í
fyrirtækinu eru gífurlegir.
Sumir segja, að aðrir hafi haft þessar
hugmyndir. Það kann að vera rétt. En
Kári Stefánsson hrinti þeim í framkvæmd.
Islenzk erfðagreining er hans verk. Og
einmitt vegna þess, að hann hafði sýnt í
verki að hann gat komið slíku fyrirtæki á
fót virðist almenningur tilbúinn að treysta
honum fyrir því að setja upp miðlægan
gagnagrunn um heilbrigðismál, þrátt fyrir
gífurlegan fyrirvara vísindaheimsins á
slíku fyrirtæki.
Nú er það svo, að íslenzk erfðagi-eining
á eftir að sanna tilverurétt sinn, þótt vel
hafi gengið fram að þessu. Það er ekkert
öruggt mál, að dæmið gangi upp. En lík-
urnar eru meiri en minni úr því, sem kom-
ið er.
Þótt deilunum um gagnagrunninn sé
lokið að því leyti, að lögin hafa verið sett,
er verkið óunnið. Það á eftir að koma í Ijós,
hvort Kára Stefánssyni tekst að fá fjár-
festa til að leggja fé í þetta nýja fyrirtæki
og jafnvel þótt fjármagnið verði fyrir
hendi á eftir að koma í Ijós, hvort gagna-
grunnurinn verður að veruleika eins og
hann er hugsaður. Þótt lögin hafi verið
sett er sigurinn ekki unninn.
Eins og gjarnan vill verða í opinberum
umræðum hér og í því návígi, sem við bú-
um við, hefur Kári Stefánsson orðið fyrir
umtalsverðri persónulegri ágjöf í þessum
umræðum. Það er hlutskipti frumkvöðla
bæði hér og annars staðar.
Sá stjórnmálamaður, sem orðið hefur
fyrir mestri ágjöf vegna gagnagrunns-
málsins, er tvímælalaust Davíð Oddsson,
forsætisráðherra. Hann hefur verið gagn-
rýndur fyrir stuðning við málið. Hann hef-
ur verið gagnrýndur fyrir að koma fram á
vettvangi Islenzkrar erfðagreiningar og
gera þar með stuðning sinn sýnilegan. En
hvert er hlutverk forsætisráðherra, sem
stendur frammi fyrir ákvörðun, sem getur
hugsanlega skapað nýja atvinnugrein á Is-
landi, sem sumir telja raunar að muni að
lokum tryggja jafnvel 2.000 ný störf í land-
inu? Ætli sá forsætisráðherra sem sýndi
slíkum hugmyndum áhuga- og afskipta-
leysi yrði ekki gagnrýndur fyrir það?
Margir helztu gagnrýnendur hinna nýju
laga hafa einmitt verið stuðningsmenn
Sjálfstæðisflokksins og þess vegna ekki
sízt hefur slík ákvörðun verið erfið fyrir
formann Sjálfstæðisflokksins. Það hefur
ekki reynzt stjórnmálamönnum skeinu-
hætt að sýna pólitískt þrek, þvert á móti.
Sættir í
samfélagi
vísinda
SJAVARUTVEGUR-
inn getur ekki búið
við þann stöðuga
ófrið, sem deilurnar
um fiskveiðistjómun
hafa leitt yfir at-
vinnugremina. Með sama hætti er alveg
ljóst, að það er afar erfitt fyrir Kára Stef-
ánsson að hefjast handa um uppbyggingu
hins miðlæga gagnagrunns, sem ganga
verður út frá sem vísu, að hann fái rekstr-
arleyfi til, á meðan svo mikið ósætti ríkir í
hinu íslenzka vísindasamfélagi um málið.
Það veldur óþægindum við útvegun
áhættufjármagns til verksins og erfiðleik-
um við framkvæmd þess.
Helztu gagnrýnendur frumvarpsins og
nú laganna hafa verið merkir forystumenn
í hópi lækna og vísindamanna hér heima
fyrir og þekktir íslenzkir vísindamenn í
öðrum löndum, sem sumir hverjir hafa
sjálfir áform um að byggja upp atvinnu-
starfsemi á sviði erfðafræði hér á íslandi
eins og t.d. dr. Bernharð Pálsson. Rök-
semdir þessara manna hafa verið sterkar
og þeir hafa haft mikið til síns máls. Ef
Kári Stefánsspn hefði ekki verið búinn að
byggja upp íslenzka erfðagi’einingu og
Morgunblaðið/Ásdís
sýna í verki hvað hægt er að gera er alls
ekki víst, að rök hans hefðu að lokum veg-
ið þyngra.
Nú þegar Alþingi hefur tekið af skarið
er hins vegar tímabært, að læknar og vís-
indamenn í andstæðum fylkingum setjist
niður og nái sáttum um framkvæmd máls-
ins. Báðir aðilar eiga mikilla hagsmuna að
gæta að það takist. Kári Stefánsson og
samherjar hans að því leyti, sem áður var
rakið um útvegun fjármagns og við upp-
byggingu grunnsins. Á hinn bóginn verður
tilvera lækna og annarra vísindamanna
erfið á næstu árum, ef þeir liggja undir
stöðugum ásökunum um að bregða fæti
fyrir framgang máls, sem Alþingi hefur
samþykkt lög um.
Lögin liggja fyrir með þeim breyting-
um, sem á hinu upphaflega frumvarpi hafa
verið gerðar. Það er alveg ljóst, að þeir
sem gagnrýndu frumvarpið í upphafi hafa
haft töluvert til síns máls og tillit hefur
verið tekið til gagnrýni þeirra. Því fer
fjarri, að þeir gangi frá þessum deilum,
sem sá hópur, sem hafi tapað. Þvert á móti
er ljóst, að sjónarmið þeirra hafa verið virt
og tillit til þeirra tekið. Lagasetning Al-
þingis hefur mótazt að hluta til af þeim
röksemdum, sem þeir hafa fært fram.
Að töluverðu leyti má þess vegna halda
þri fram, að lagasetning Alþingis sé mála-
miðlun á milli þeirra ólíku viðhorfa, sem
fram hafa komið í gagnagrunnsmálinu. Á
þessum forsendum á ekki að vera erfitt
fyrir deiluaðila að ná sáttum um fram-
kvæmd málsins. Það era miklir hagsmunir
tengdir því fyrir þjóðina, að þær sættir
takist.
„Hins vegar
má fullyrða, að
íslenzka þjóðin
hefði ekki orðið
sátt við það, ef
hlaupizt hefði
verið frá frum-
varpinu. Vissu-
lega er tekin
áhætta með
iagasetningunni,
en stjórnmálum
fylgir áhætta.“