Morgunblaðið - 30.05.1999, Blaðsíða 6

Reykingar
eru ánauð!
Bónus er besti vinur barnanna því fyrirtcekið
selur ekki sígarettur og Jóhannes í Bónus er
hcettur að reykja. Hann telur að leyftsskylda
á smásölu tóbaks sé afhinu góða.
„Ástæða þess að við höfum aldrei selt
tóbak í Bónus er sú að okkur þykir
það dýrt og þykir tóbak óþverri. Við
fengum ákúrur fyrir þetta frá sumum
en ég hef alla tíð verið stoltur af þvi að
selja ekki sígarettur og Bónus hefur
getað slegið sér upp á því.“
Jóhannes byrjaði sjálfur að reykja 32
ára gamall en hætti fyrir nokkrum
mánuðum. Sumum þótti undarlegt að
maður sem reykti skyldi ekki hafa
áhuga á að selja sígarettur. „Sonur
minn, sem hefur verið með mér I
Bónus frá upphafi, hefur aldrei reykt
og alla tið verið á móti tóbaki og dótt-
ir mín reykir ekki heldur. Allir í
kringum mig hafa verið á móti tóbaki.
Það er ekkert launungarmál að við
vorum að reka ódýra verslun og þar
sem sígarettur er dýr „munaðarvara",
ef svo má að orði komast, fannst okk-
ur ekki réttlætanlegt að hún yrði seld
í Bónus. Vissulega höfum við tapað
tugum milljóna króna á því að selja
ekki tóbak því álagningin á því er
ágæt en við sjáum ekki eftir því.“
Hvað kom til að þú hœttir að reykja?
„Það að hætta að reykja hefur verið
lengi í undirmeðvitundinni. Einn
morguninn fannst mér nóg komið.
Mér fannst allt ógeðslegt i kringum
mig útaf reykingunum og þar sem ég
var staddur við sjávarsiðu henti ég
síðustu 10 sígarettunum i sjóinn.
Þetta var 25. janúar síðastliðinn. Ég
var mest hissa á því hve sá tími var
skammur að mér leið illa af þvi að
vera hættur og hversu stutt var í þann
tima að mér fór að líða vel. Ég notaði
engin hjálparmeðöl og hef komist yfir
það að langa í sígarettu."
Var orðið erfitt að vera reykinga-
maður?
,Já, ég verð að segja það. Reykingar
eru ekkert annað en ánauð. Það eru
mörg ár síðan ég hætti að reykja í
bílnum og ef ég hef verið á stöðum
þar sem er reykt er megn tóbaksfnyk-
ur af fötunum. Ég skil það fólk vel
sem er á móti reykingum. En reyking-
ar eru enn í þjóðarsálinni og það er
alltaf spurning hversu langt á að
Jóhannes tekur við viðurkenningufrá krökkum i Grafarvogi, fyrir það að selja ekki sígarettur.
ganga í þvi að reyna að breyta háttemi
fólks eða neysluvenjum.“
Jóhannes telur að helsta ástæða þess,
að margir sölustaðir tóbaks brjóti lög
og selji krökkum yngri en 18 ára sí-
garettur, sé sú að í flestum tilfellum
séu krakkar að afgreiða sem eru að
selja jafnöldrum sínum. „Pað segir sig
sjálft að einhver refsing þarf að koma
til ef menn brjóta lög. Með því að
leyfisskylda smásölu tóbaks myndu
færri taka þá áhættu að brjóta lögin
þvi þeir vissu að þeir ættu á hættu að
missa leyfið. Víða í Bandarikjunum er
fólk spurt um skilríki þegar það
kaupir sér bjór - jafnvel þótt við-
skiptavinurinn sé um þrítugt. Menn
taka enga áhættu því þeir missa sölu-
leyfið ef þeir selja yngri en 20 ára
áfengi.“
Jóhannes er reyndar þeirrar skoðunar
að það sé alltaf heillavænlegast að
setja enn meira fjármagn f forvarnir
og fræðslu. „Krakkar sem em vel upp-
lýstir um skaðsemi tóbaks eru mestu
áhrifavaldarnir í því hvort foreldrar
þeirra haldi áfram að reykja eða ekki.
Maður tekur fyrst og fremst tillit til
bama sinna. Maður kemst ekkert af
stað í bil án þess að nota bílbelti ef
börn eru í bílnum sem eru fullkom-
lega meðvituð um að það EIGI að
nota bílbelti. Fjögurra ára bamabarn
mitt bað mig í fyrra að reykja ekki því
ég myndi deyja. Þetta hefur áhrif á
mann. Þess vegna á að leggja mestu
áhersluna á forvarnir, að upplýsa
bömin um skaðsemina.“
Þ.Þ.
Nönnukot — hús með sál
Fyrsta reyklausa kaffthúsið á Islandi.
Félagið „Fagurfiskur i sjó“ rekur Nönnukot en eigenáumir eru Hjördís, Nanna
og Kristján.
Þann 28. maí 1993 opnaði Nanna
Hálfdánardóttir fyrsta reyklausa kaffi-
húsið á íslandi, Nönnukot í Hafnar-
firði. Það vakti töluverða athygli og
töldu sumir að ekki væri grundvöllur
fyrir rekstri reyklauss kaffihúss.
„Reynslan af því að hafa Nönnukot
reyklaust hefur alla tíð verið góð,“
segir Nanna. ,,I upphafi kom fólk
langt að þvi það þótti svo sérstakt að
til væri reyklaust kaffihús. Enskur
„lord“ hefur kikt í kaffi fyrir forvitni
sakir og fjölmennt fréttalið frá BBC
hefur notið veitinga hjá okkur. Ann-
ars em gestimir af ýmsum toga. Marg-
ir hafa á orði hversu notalegt það sé
að geta tyllt sér í reyklausu umhverfi."
Nýlega vom gerðar töluverðar breyt-
ingar á Nönnukoti og hjónin Hjördís
Frímannsdóttir og Kristján Helgason
em orðnir meðeigendur. Kaffihúsið er
alla jafna opið frá 15.00 til 22.00 og
em yfirleitt einhverjar uppákomur á
föstudögum. „Við opnum að sjálf-
sögðu fyrr á tyllidögum, t.d. 17. júní
og 1. maí og ef fólk óskar eftir því að
halda afmælisveislur eða vera
með aðrar
uppákomur í Nönnukoti. Eftir breyt-
ingamar getum við tekið á móti hóp-
um sem vilja vera út af fyrir sig þan-
nig að það em töluverð nýmæli.“
Nönnukot er eina reyklausa kaffihús-
ið í Hafnarfirði og notalegheitin eru
einstök í þessu gamla og vinalega húsi
sem hefur augljósa sál.
Reykingar eyða
C-vítamíni
úr líkamanum
Lindfl Bjórg Ámadóttir
fatahönmður
Á undan sinni samtíð?
„En það er sekt við næstu kynslóð ef
reykingafólk heldur þvl fram við ung-
lingana að þeim sé hættulaust að
reykja. Það getur að minnsta kosti ját-
að þrældóm sinn og þrekleysi til að
losa sig úr ánauð eitursins og margir
játa fúslega að þeir vildu að þeir hefðu
aldrei byrjað að reykja. Hingað til
hafa reykingamenn haft allan rétt
gagnvart þeim sem ekki reykja. Svæla
hvar sem þeir koma án þess að spyrja
nokkum mann um leyfi hvort honum
líki betur eða verr. Sóða út hfbýli sín,
sem þeir hafa leyfi til, en einnig ann-
arra, sem er vafasamara, og menga
andrúmsloftið svo að öðmm súmar í
augum. Ekkert er eins erfitt eins og að
breyta rótgrónum venjum.
En slíkir siðir verða að breytast. Reyk-
ingamaðurinn verður að finna það, að
hann hefur ekki rétt til að eitra and-
rúmsloftið fyrir öðmm og sóða út hf-
býli manna. Menn verða að læra það,
að það er jafn qsæmilegt að óhreinka
andrúmsloftið hjá öðmm eins og gólf,
húsgögn og veggi, og að enginn hefur
heimild til að baka öðram heilsutjón."
Úrgrein eftirNiels Dungal úrfréttabréfi
um heilbrigðismál árið 1954.
Gilsuhúsið
Skólavöröustíg, Kringlunni, Smáratorgi
og Skipagötu 6, Akureyri
Við erum reyklaus