Morgunblaðið - 06.07.1999, Blaðsíða 44

#4 ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
+ Jón Halldórsson
fæddist í
Reykjavík 25. júlí
1919. Hann lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 28. júní síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Halldór
Jónsson, f. 9.8.
1892, d. 20.10. 1945,
kaupmaður í
Reykjavík, og kona
hans, Guðmunda
'*~'Æíuðmundsdóttir, f.
17.5. 1897, d. 24.5.
1985, húsmóðir.
Foreldrar Halldórs
voru Guðrún Jóhannesdóttir frá
Narfastöðum í Melasveit og Jón
Sigurðsson hreppstjóri í Kala-
staðakoti á HvalQarðarströnd.
Foreldrar Guðmundu voru Þor-
valdina Rósa Einarsdóttir frá
Hvammi í Dýrafirði og Guð-
mundur Hjaltason frá Nauteyri,
bakari á ísafirði og lengst í
Connecticut.
Systur Jóns eru: 1) Klara, f.
14.9. 1917, d. 25.12. 1972, hús-
móðir í Reykjavík; 2) Anna, f.
7.9. 1921, húsmóðir í Bandaríkj-
unum; 3) Guðrún Lilja, f. 17.2.
1923, fyrrv. kennari á Seltjarn-
arnesi.
Jón kvæntist 1. ágúst 1950
Komdu sæll afi minn.
Svona kenndi hún mamma mín mér
að heilsa þér þegar ég var lítil og
svo fór ég inn í eldhús og kyssti þig
á kinnina þar sem þú sast svo oft á
stólnum þínum og gluggaðir í blöðin
eða réðir krossgátur. Þú krafðist
kurteisi og hlýðni, enda sjálfur alinn
mpp á þann veg. Það eru svo fáir eft-
ir sem hafa lífsýn eins og þín var og
er það miður að mörgu leyti.
En afi minn, þú varst svo stoltur
af lífsstarfinu; þú naust þess að vera
loftskeytamaður og svo fórstu í
sund og hafðir svo gaman af því að
spila á spil. Ég man eftir því þegar
ég var að læra þá list sem bam; þá
Guðnýju Bjarna-
dóttur húsmóður, f.
23. desember 1923.
Foreldrar hennar
voru Bjarni Ás-
geirsson alþingis-
maður og síðar ráð-
herra og sendiherra
og kona hans, Ásta
Jónsdóttir. Dóttir
Jóns og Guðnýjar er
Rósa Guðný, f. 7.2.
1951, Iaunafulitrúi í
Reykjavík. Börn
hennar eru: 1) Guð-
ný Ásta Snorradótt-
ir, f. 11.4. 1973; 2)
Jón Halldór Guðmundsson, f.
18.5. 1975; 3) Guðrún Ágústa
Guðmundsdóttir, f. 17.10.1983.
Jón varð gagnfræðingur
1935 frá Gagnfræðaskóla
Reykjavíkur og lauk loft-
skeytanámi 1941. Hann vann
allan sinn starfsaldur til sjós,
byrjaði sem háseti innan við
tvítugt og starfaði siðan sem
loftskeytamaður 1941-1986, á
togurum til 1950 og hjá Eim-
skipafélagi íslands frá 1951,
lengst á Dettifossi og Mána-
fossi en síðast á Goðafossi.
Útför Jóns fer fram frá Bú-
staðakirkju í dag klukkan
13.30.
gafstu sko ekkert eftir. Sagðir mér
að muna að telja og svo spiluðum
við eins og jafningjar. En svo hin
síðari ár er ég fór að koma með
dóttur mína í heimsókn hvíslaði ég
að henni að vera kurteis og stillt og
svo labbaði hún inn í eldhús og
heilsaði þér og kyssti á kinnina, eins
og ég hafði alltaf gert. Þá varstu svo
ánægður. Þú varst líka svo stoltur
af henni því hún minnti þig svo oft á
hana mömmu mína, dóttur þína.
Þér fannst þær báðar svo duglegar.
En nú er komið að kveðjustund.
Vertu sæll afi minn og hvíl í friði.
Þín,
Guðný Ásta.
MINNINGAR
Nonni frændi lét mig löngum
njóta nafns, föðurnafns síns, fylgd-
ist með öllum mínum athöfnum af
áhuga, hélt upp á mig og gerði mér
gott við hvert færi. Þvflíkt atlæti
er auðvitað óverðskuldað, en það
er gott þeim sem nýtur, einkan-
lega óhörðnuðum dreng en raunar
einnig fullvöxnum manni.
Jón og Halldór, nöfnin tengdu
okkur ævinlegum böndum; hafa
reyndar fylgst að í ætt okkar í ríf-
lega 230 ár. Halldór faðir Jóns, afi
minn, rak verslunina Vögg á homi
Laugavegs og Vitastígs á þriðja og
fjórða áratug aldarinnar, þekktur í
bæjarlífinu sem „Halldór í
Vögg(ur)“, valinkunnur sómamað-
ur. Halldór lést langt um aldur
fram, árið 1945, og því kynntist ég
honum ekki en Jón bætti mér það
eftir föngum, sagði mér af honum,
fullyrti að ég minnti sig á hann og
sagðist vera stoltur af því að ég
skyldi bera nafn hans. Það var al-
deilis ekki ónýtt.
Jón kunni líka að segja mér af
Jóni afa sínum Sigurðssyni, föður
Halldórs. Hann var lengi hrepp-
stjóri í Kalastaðakoti á Hvalfjarð-
arströnd, greiðamaður og sterk-
efnaður sveitarhöfðingi; fluttist tfl
Reykjavíkur 1921 og sneri sér þar
m.a. að verslunarstörfum. Sonar-
sonur hans og nafni var þá tveggja
ára trítill og Jón gamli hélt á hon-
um í fangi sér; klappaði honum á
öxl síðar, þegar honum óx kraftur
og kapp. Þessir feðgar voru prúðir
menn og eljusamir. Móðir Jóns í
Kalastaðakoti var Halldóra hús-
móðir á Fiskilæk í Melasveit, en
faðir hennar var Jón Árnason
stúdent og löngum settur sýslu-
maður á Leirá, forfaðir Leirárætt-
arinnar svokölluðu. „Jón var mikill
dugnaðar- og framfaramaður, vel
efnaður og mesti sómamaður",
segir í Annál 19. aldar, einnig
sagður „fjörmikill og glaðvær,
gáskafullur og glíminn" og frægur
af kröftum sínum. Móðir Jóns á
Leirá var Halldóra húsmóðir í
Kalmanstungu, fædd 1767, Kol-
beinsdóttir, prests og skálds í Mið-
dal, Þorsteinssonar. Kolbeinn orti
m.a. Gilsbakkaþulu og setti saman
fræga latínuþýðingu á Passíusálm-
unum, veiktist enda af holdsveiki
eins og séra Hallgrímur. Þarna
koma nöfnin fyrst saman í ættinni,
Halldórsnafnið úr móðurætt séra
Kolbeins en Jónsnafnið úr föður-
ætt konu hans, Amdísar Jónsdótt-
ur, prests á Gilsbakka, Jónssonar.
Og enn fylgjast nöfnin að í ættinni,
því að Jón Halldór heitir ungur
dóttursonur Nonna. Einkennilegt
og skemmtilegt er samhengið í
nöfnum og tungu Islendinga.
Hann ólst upp í foreldrahúsum í
Austurbænum, lengst af á Baróns-
stíg 25 en síðan á Njálsgötu 96.
Þeir voru tveir karlmennirnir á
heimilinu, Jón og Halldór afi, en
konurnar fimm, þrjár systur Jóns,
Munda amma og Rósa langamma.
Jón var laglegur og glaðvær strák-
ur og víst alveg til í að gera prakk-
arastrik. Hann lauk gagnfræða-
prófi árið 1935 og varð myndarleg-
ur ungur maður, dökkur á brún og
brá, hár og þrekinn og í miklu af-
haldi hjá öllu kvenfólkinu á heimil-
inu, svo að Halldóri þótti nóg um,
hélt víst að þær myndu spilla pilt-
inum með eftirlæti.
Eftir gagnfræðaprófið hafði hann
ekki löngun til frekara náms en því
meiri áhuga á bflum og hvers kyns
tækjum, táknum nýrra tíma. Hall-
dór hafði verið sjómaður áður en
hann sneri sér að viðskiptum og nú
vildi Jón ólmur feta í þessi fótspor
föður síns, fara til sjós og afla sér
þar fjár og einhvers frama. Þá
feðgana greindi á um þetta en Jón
hafði sitt fram og komst á sjóinn.
Strit í lest og á dekki varð þó ekki
hlutskipti hans lengi; hann dreif
sig í loftskeytanám og lauk því
1941, 22 ára gamall. Heimsstyrj-
öldin síðari var skollin á, fjarskipt-
in voru mikilvægari en nokkru
sinni og færir lofskeytamenn gátu
valið úr plássum. Jón gerðist nú
loftskeytamaður á togurum, leysti
að vísu af hjá Eimskipafélaginu
1942 en var annars á togurum
1941-1950, líkaði vel tilbreytingin í
því að fara niður á dekk í aðgerð
og hafði rífandi tekjur. Togarasjó-
mennskan var þó þreytandi til
lengdar og því ákvað Jón að breyta
til þegar færi gafst, varð fastráð-
inn loftskeytamaður hjá Eimskipa-
félaginu árið 1950 og vann hjá fé-
laginu upp frá því, lengst á Detti-
JON
* HALLDÓRSSON
+ Guðrún Jóns-
dóttir fæddist í
Suðurhúsum, Borg-
arhöfn í Suðursveit,
27. júní 1904 og lést
á Hjúkrunardeild
Hrafnistu í Reykja-
vík 24. júní 1999.
Foreldrar hennar
voru hjónin Jón
Guðmundsson og
Guðrún Bergsdótt-
ir. Þau eignuðust 15
börn, af þeim
komust 10 til full-
orðinsára. Þau eru
öll látin nema
Jónina, sem búsett er á Höfn í
Homfafirði.
Amma mín Guðrún andaðist á
fögrum sumardegi 24. júní síðastlið-
inn þegar landið skartaði sínu feg-
ursta. En jafnvel þegar sólin skín
og fuglar syngja geta sorglegir at-
burðir eins og þessi gerst.
Amma var lengi buin að vera veik
og mér finnst gott að vita að hún
skuli vera komin til afa og guðs.
Tár renna niður vanga,
þrautir þínar eruáenda.
Eftir ævidaga langa og stranga,
við munum okkar bestu kveðjur senda.
(ABG)
Anna Beta Gísladóttir
Þegar lífsins leiðir skiija
læðist sorg að hugum manna.
En þá sálir alltaf finna
Mfc yl frá geislum minninganna.
(H. Halldórsd. frá Dagverðará.)
Hinn 11. júlí 1931
gekk Guðrún að
eiga Skúla Björgvin
Sigfússon frá Leiti í
sömu sveit. Hann
var fæddur 14.6.
1907 og lést 28.5.
1996. Þau eignuðust
4 syni. Elstur er
Helgi, f. 30.10.
1932, Sigfús, f. 28.1.
1935 og yngstir tví-
burarnir Gísli og
Hilmar, f. 16.11.
1939. Barnabörnin
eru 8 og barna-
barnabörnin 6.
títför Guðrúnar verður gerð
frá Áskirkju í dag kl. 15:00.
Gunna, en það var hún kölluð af
fjölskyldu og vinum, fæddist í Suð-
ursveit og bjó þar fram yfir átt-
rætt, þar til þau brugðu búi og
fluttust til Reykjavíkur ásamt
Helga syni sínum, og bjó hún hér
síðustu 14 æviárin. Hún var því að
verða 95 ára er hún lést.
Gunna fór fjögurra ára gömul á ná-
grannabæinn Gamla Garð í fóstur
og dvaldi þar til hún fór í vinnu-
mennsku á Kálfafellsstað. Vandist
hún þar bæði á húsverk og úti-
vinnu, sem kom henni vel síðar á
lífsleiðinni. Á meðan heilsan leyfði
var hún hamhleypa til allra verka
og var til þess tekið hve verklagin
hún var. Þrátt fyrir litla skóla-
göngu og aðeins þá menntun sem
börn fengu í þá daga var hún vel
máli farin og skrifaði lýtalausa ís-
lensku.
Gunna og Skúli kynntust er hún
var í vinnumennsku á prestssetr-
inu Kálfafellsstað. Þau hófu búskap
á Leiti hjá foreldrum Skúla. Árið
1939 fluttu ungu hjónin í eigið hús
sem þau höfðu reist sér og bjuggu
þar til ársins 1986 er þau hættu bú-
skap og fluttust suður. Fyrir rúmu
ári fór Guðrún á Hrafnistu, þar
sem hún naut góðrar umönnunar
og hjúkrunar, sem ástvinir hennar
eru þakklátir fyrir.
Þegar ég kom síðast til hennar
um síðastliðna hvítasunnu sá ég að
þrekið hennar var búið og lífs-
glampinn í fallegu bláu augunum
hennar var horfinn, enda orðin há-
öldruð og heilsan farin.
Mér er minnisstætt hversu glað-
lynd Gunna var alla tíð. Smitandi
hláturinn hennar og hlýja brosið
yljaði svo oft. Hún þurfti ekki á
neinum utanaðkomandi skemmtun-
um að halda, því heimflið og fjöl-
skyldan var henni allt. Fagur
fjallahringurinn og víðsýni yfir
sveitina til sjávar var hennar sjón-
varp, sem hún kunni svo vel að
njóta. Þau hjón voru höfðingjar
heim að sækja og veittist Gunnu
það auðvelt að fylla borð með
kræsingum, hvort sem um var að
ræða kaffihlaðborð eða góðan ís-
lenskan mat; og flatkökurnar
hennar og kleinurnar heitu Hða
seint úr minni. Skúli lést fyrir 3 ár-
um eftir erfið veikindi. Helgi sonur
þeirra hefur alltaf búið með for-
eldrum sínum og verið þeirra stoð
og stytta og er söknuður hans
sárastur.
Þegar ég lít til baka er mér efst í
huga stórbrotin kona, sem gaf með
óeigingirni sinni öllum, bæði fjöl-
skyldu og vinum, hlýju og ástúð
sem gleymist ei.
Ég sendi sonum hennar og fjöl-
skyldum þeirra mínar innilegustu
samúðarkveðjur og megi minning-
in um yndislega móður og ömmu
ylja ykkur um ókomin ár.
Þitt bros og blíðlyndi lifir
og bjarma á sporin slær,
það vermir kvðldgönguveginn,
þú varst okkur stjama skær.
Þitt hús var sem helgur staður,
hvar hamingjan vonir ól.
Þín ástúð til okkar streymir
sem ylur frá bjartri sól.
(F.H.)
Sigurlaug Sveinbjörnsdóttir.
Elsku amma mín var búin að
bíða eftir hvíldinni sem loksins
kom. Afi farinn fyrir þremur árum.
Sjón og heyrn löngu búin að gefa
sig. Ekki eftir neinu að bíða í raun-
inni, en líkaminn þrjóskaðist við
þangað til núna. Fyrir okkur hin
er sársaukinn og söknuðurinn
samt til staðar. Þótt þetta væri það
sem hún vildi og mátti búast við á
hverri stundu, er sárt að sjá á eftir
ömmu sinni.
Minningarnar hrannast upp.
Maður horfir til baka: Sumrin í
Suðursveitinni hjá ömmu og afa
voru fastur punktur í tilverunni.
Flatkökur, pönnukökur, rabar-
baragrautur og pottbrauð bragð-
aðist hvergi betur en hjá ömmu.
Maður þóttist nú vera matvinn-
ungur og létti til með ömmu í hús-
verkunum og rak kýrnar og gerði
ýmislegt annað sem féll til í bú-
verkunum. Alltaf lét amma eins og
ég væri ómissandi en sú minning
er vísast jafn áreiðanleg og það að
alltaf skein sól í heiði þessi sumur
æsku minnar í sveitinni.
En eitt veit ég fyrir víst, vega-
nestið sem amma mín gaf mér fyr-
ir lífið hefur reynst ómetanlegt og
fyrir það er ég þakklát.
Saknaðarkveðjur frá langömmu-
börnunum og Halla. Hvíl í friði,
elsku amma mín.
Ellý Sigfúsdóttir.
GUÐRUN
JÓNSDÓTTIR
fossi og Mánafossi en síðast á
Goðafossi. Konuefninu sínu kynnt-
ist Jón á togaraárunum, Guðnýju
Bjarnadóttur frá Reykjum í Mos-
fellssveit, góðri og fallegri stúlku.
Þau giftust 1950 og eignuðust dótt-
urina Rósu ári síðar. Lengi bjuggu
þau á hæðinni fyrir neðan Mundu
ömmu á Njálsgötu 96 en fluttust
síðan vestur á Kaplaskjólsveg.
Heimili þeirra var fallegt og vel
búið tækjum, enda hægt um vik
fyrir Jón að afla þeirra í siglingum
sínum. Mikil vinátta var með for-
eldrum mínum og þeim Gauju og
Nonna og samgangur fjölskyldn-
anna tíður.
Frá fyrstu tíð var ævintýra-
ljómi um Nonna, þennan stóra og
sterka mann sem sigldi um fjarlæg
höf og kom með ný tæki og fallega
hluti úr öðrum álfum. Það var ys
og þys á höfninni, skipið óskiljan-
lega stórt og tækin í klefanum
hvert öðru dularfyllra. Og Nonni,
sem var í glæsilegum einkennis-
búningnum, hafði tíma til að sinna
litlum og forvitnum frænda, gott-
erí átti hann líka í öskju og jafnvel
eitthvert furðulegt leikfang úr
Ameríkunni, sem beið uppi í hillu
eftir óþolinmóðum fingrum. Jón
var flinkur loftskeytamaður og
greiðugur og naut því vinsælda,
hjálpaði skipsfélögum sínum ekki
aðeins í sambandi við fjarskiptin
heldur líka við bréfaskriftir og
ýmsar aðrar útréttingar. Hann var
skarpur reikningsmaður og ágæt-
ur enskumaður og neytti þess í
starfi sínu, þýddi t.d. og vélritaði
jafnan upp fréttir úr enskum og
amerískum útvarpsstöðvum og
dreifði þeim til skipsfélaga sinna.
Jón var talsverður skapmaður
ef honum fannst sér misgjört en
óáleitinn af fyrra bragði, glaður á
góðri stund og hafði ánægju af mat
og drykk framan af en snerist til
hófs með aldri. Hann var ekki til-
takanlega mannblendinn hvers-
dagslega en góður heim að sækja,
gerði sér reyndar mannamun, gaf
sig lítt að sumum en var öðrum
hjálpsamur og traustur vinur.
Minnisstæð og dýrmæt er mér
sterk vinátta hans og föður míns
og bróðurkærleikur hans í garð
móður minnar.
Við systkinin sendum Gauju,
Rósu og börnum hennar samúðar-
kveðjur okkar.
Halldór Ármann.
Kær vinur minn, Jón Halldórs-
son, er látinn.
Ég kynntist Jóni vini mínum
1963 þegar ég hóf starf sem mat-
reiðslumaður á ms. Dettifossi.
Okkar kynni áttu eftir að verða
mikil og góð. Hann reyndist mér
vel allan þann tíma sem við vorum
saman til sjós og naut ég aðstoðar
hans þegar ég fór að leysa af sem
bryti á Dettifossi. Leiðir okkar
lágu aftur saman á Skógafossi og
eins þegar við lentum saman að ná
í nýjan Mánafoss 1971 til Álaborg-
ar.
Jón var fær loftskeytamaður,
góður í morsi svo að um var talað.
Hann hélt tækjum sínum ávallt í
góðu lagi og létu þeir skipstjórar
sem Jón starfaði með vel af hon-
um. Jón var loftskeytamaður á
togurum áður en hann hóf starf
hjá Eimskip. Togarinn Askur var
honum kær enda lærði hann mikið
á tæki á þessum árum. Jón var hár
og myndarlegur maður, fríður sýn-
um, sundmaður var hann góður og
fór mikið í laugarnar þegar færi
gafst. Ég fór í land árið 1972 en
alltaf hélst góð vinátta hjá okkur,
því að Jón var vinur vina sinna.
I júlí 1998 lenti Jón í slæmu
bflslysi og gekk hann ekki heill til
skógar eftir það.
Ég og fjölskylda mín vottum Gu-
ju, Rósu og börnum hennar og öðr-
um ættingjum okkar innilegustu
samúð.
Far þú í friði,
friður guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Þinn vinur,
Ársæll.